Morgunblaðið - 05.05.1992, Síða 12

Morgunblaðið - 05.05.1992, Síða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ 1992 Sinfóníutónleikar Tónlist Jón Ásgeirsson Tónleikar Sinfóníuhljómsveitar ís- lands, sl. fimmtudag í Háskólabíói, voru skemmtilegir, ekki síst vegna þess að efnisskráin var nokkuð óvenjuleg, með sinfóníu eftir Mad- etoja, einleiksverkum eftir Martinu og Hummel og lauk með Eldfuglinum 'eftir Stravinskí, heldur og að flutn- ingur óbóleikarans, Maurice Bo- urgue, var hrein snilld. Ekki skemmdi það, að flutningur sveitar- innar, undir 'stjórn Petris Sakaris, var góður, bæði í sinfóníunni eftir Madetoja og í meistaraverki Stra- vinskis, Eldfuglinum, þar sem mest reyndi á hljóðfæraleikarana. Það verður ekki sagt að fyrsta sin- fónían eftir Levi Madetoja sé spenn- andi verk en hún er vel samin, sér- staklega lokakaflinn, þar sem gat að heyra skemmtilegar og jafnvel sér- kennilegar tónmyndir, en einmitt skortur á áhugaverðum tónhending- um gera verkið í heiid nokkuð við- burðasnautt, sérstaklega í hæga kaf- lanum, sem annars er falleg tónsmíð. Hljómsveitin var góð og auðheyrt að stjórnandinn var þama vel heima. Tvö einleiksverk voru viðfangsefni óbósnillingsins Maurice Bourgue, hið fyrra konsert fyrir óbó og hijómsveit Armstrong Traust einangrunarefni fyrir vatns og hitalagnir, svo og kœlikerfi. jVið þessir með reynsluna * | mœlum með Armstrong. i Gott að vinna með og 4 svo níðsterkt. J Heildsala Smásalc * i i t i i VATNSVIRKINN HF. ÁRMLILA 21 SÍMAR 686455 - 685966 FAX 91-687748 XDC eftir Bohuslav Martinu, og hið síðara Adagio, stef og tilbrigði fyrir óbó og hljómsveit op. 102 eftir Johann Nepomuk Hummel. Konsertinn eftir Martinu er góð og skemmtileg tón- smíð og að því leyti sámkvæmt klass- ískri hefð að fyrsti kaflinn er veiga- mesta tónsmíðin, hægi kaflinn lióð- rænn tónleikur og sá síðasti fjörugur tæknilegur. Maurice Bourge lék kon- sertinn afburða vel og naut blæríkur leikur hans sín mjög vel í hæga kafl- anum og ekki síst í kadensu síðasta þáttarins, sem var í heild glæsilega fluttur. Tilbrigðaverk Hummels er beinlínis samið fyrir leiksnilling á óbó og það var hreint ævintýri að hlýða á leik Maurice Bourgue. Lokaviðfangsefni tónleikanna var Eldfuginn eftir Stravinskí. Hljóm- sveitin flutti þetta meistaraverk mjög vel undir markvissri stjórn Petris Sakaris. Stravinskí gerði þrjár mis- mundandi svítur, þar sem nokkru munar í kaflaskipan og stærð hljóm- sveitar. Ekki er getið í efnisskrá hvað gerð var leikin en það var sú nr. 2, sem notið hefur mestra vin- sælda. Eldfuglinn er svíta, unnin upp úr ballettverki og hefði mátt fjalla ögn um þáttskipan verksins í efnis- skrá tónleikanna, í stað þess að láta aðeins heiti kaflanna (á frönsku) duga. Þarna er um að ræða tíma- mótaverk, ekki aðeins á sviði kon- serttónlistar heldur og fyrir sögu ballettsins. í þessu verki sameinast þijú inikilvæg atriði. í fyrra verkinu eru veruleg áhrif kennarans Rim- skys-Korsakofs, sem var afburða- maður í hljómsveitarrittækni og ann- að, áhrif þau sem Stravinskí varð fyrir í París og má rekja beint til Debussys. Það þriðja og mikilvæg- asta, sem Stravinskí segir sjálfur frá, er að hann, nærri ómótaður, stendur allt í einu mitt í hringiðu nýjunganna og honum tekst að til- einka sér þær og fella að þeirri tón- list, sem hann var alinn upp í og ætíð var eitt af sérkennum Stra- vinskís. Stravinskí setti ekki fram neinar kenningar, frekar en Bartók, en fá tónskáld hafa haft eins mikil áhrif á þróun tónlistar og þessi nýj- ungadjarfi snillingur. Listahátíð á Seltjarnarnesi: „Vorið og sköp- unarverkiðu _________Tónlist____________ Ragnar Björnsson Þegar keyrt er vestur Eiðis- granda, við Eiðistorg upp á Nesveg, er komið á yfirráðasvæði Seltjarnar- ness; og Nesvegur farinn í vestur, þá eru á hægri hönd íbúðarblokkir sem minnt gætu á nútíma geimfeij- ur, blokkir þessar standa við Austur- stræti, en svo mun gatan heita. Við enda Nesvegar er Kirkjubraut en þar stendur kirkja þeirra Seltjarnar- nesbúa. Þegar stigið er út úr nútíma farartæki okkar Islendinga er geng- ið á hellulögn hvar hellurnar eru lagðar í öðru mynstri en finnast Reykjavíkurmegin, ef þær finnast á annað borð innan borgarmarka. Rati einhver síðan inn í sérkennilega og fallega kirkju þeirra Seltirninga blasir við hellulagt gólf úr hvítum marmara, sem rennur saman við marmaralagðan predikunarstólinn og mun þetta hvorutveggja vera ein- stakt í íslenskri kirkju. Með þing- menn úr báðum vængjum Alþingis, meðal gesta, og svartan flygilinn standandi fyrir framan altarið, í þessu ævintýralega umhverfi hófst listahátíð í Seltjamarneskirkju undir heitinu „Vorið og sköpunarverkið". Gunnar Kvaran og Gísli Magnússon hófu leikinn með tónverki frá bar- okk-tímanum. Ekki áttaði ég mig á hljómburði, en a.m.k. hefði ég kosið sembal í stað píanósins, en hljóm- burðurinn skilaði ekki píanóinu skíru og raunar ekki vel sellóinu heldur. Elísabet Eiríksdóttir söng tvö lög eftir Haydn og Grieg. Svo er með Elísabetu eins og mörg okkar ágætu „talent", tækifærin til að koma sem oftast fram vantar til þess að ná fram öllu sem inni býr. Vilhelmina Ólafsdóttir lék á píanóið í lögunum tveim. Kirkjan virðist skila söng vel, en óþarfi er að taka mikið á — syngja sterkt. Njörður P. Njarðvík las frumsamin Ijóð, sem mitt er ekki að dæma, en féllu vel mínu geði. Barnakór söng undir stjórn Jóns Karls Einarssonar og Sesselju Guðmundsdóttur. Dansararnir, Birgitte Heide, Helena Jóhannsdótt- ir og Ingibjörg Pálsdóttir dönsuðu ljóðrænan vals við undirleik Julians Briems á gítar (sem var hljóðupp- taka), tónlist eftir Granados, en dansahöfundur var Ásdís Magnús- dóttir. Þessari setningu listahátíðar lauk með leik Kolbeins Bjarnasonar á flautu, „Vorsálm" eftir japanska tónskáldið Fukushima. Eins og vænta mátti skilaði Kolbeinn þess- um flutningi með miklum ágætum, sýndi flesta ótrúlega möguleika flautunnar og eigin hæfni til að skila þessari tegund tónlistar. Kol- beinn lauk þessari fjölbreyttu athöfn í kirkjunni með örstuttum þáttum — 9 talsins— eftir Atla Heimi Sveins- son, sem hann kallar „Örstef“, var það skemmtilegur endir dvalarinnar í Seltjarnarneskirkju. Ágóði af tón- leikunum, en flytjendurnir gáfu sitt framlag, á að renna til orgelkaupa í kirkjuna og vonandi ræðst val org- elsins af þekkingu en ekki bara smekk einhverra, eins og of oft hef- ur orðið ofaná á landi voru. Laredo* M/T Laredo* LTL M+S’ PLUS Steeler* Ralley* GTS Hjólbar&ar fyrir þó sem gera kröfur — Einstök mýkt í akstri. — Hljóölátir. — Ótrúleg ending. - Frábært grip við allar aðstæður. UNIROYAL SÖLUAÐILAR: GÚMMÍVINNUSTOFAN HF. RÉTTARHÁLSI 2 og umboðsaðilar um allt land SKIPHOLTI 35 Danni (Þorsteinn Guðmundsson) á barnum, kaldur karl í fyrstu en mýktin kemur síðar í Ijós. Særðar sálir Leiklist Guðrún Þóra Gunnarsdóttir And-Leikhúsið sýnir í Tungl- inu: Danni og djúpsævið bláa. Höfundur: John Patrick Shan- ley- Leikstjórn og þýðing: Ásgeir Sigurvaldason. Lýsing: Egill Örn Árnason. Leikhljóð: Ólafur Óm Thorodds- en. Förðun: Árdís Bjarnþórsdóttir og Hildur Jóhannsdóttir. Nýtt leikhús hefur bæst í leik- húsflóru höfuðborgarsvæðisins og er sem oftar um að ræða ungt fólk sem stillir saman strengi í því skyni að koma listsköpun sinni á framfæri. Sem betur fer fyrir leikhúsáhugafólk. Þær raddir hafa stundum heyrst að gagnrýn- endur væru óeðlilega velviljaðir starfsemi leikhópa og horfðu á sýningar þeirra mildari augun en sýningar stóru leikhúsanna eða stofnanaleikhúsanna eins og sum- ir vilja kalla þau. Ég vísa þessari gagnrýni til föðurhúsanna því hafi sýningar leikhópanna fengið jákvæða umfjöllun þá hefur það einungis verið vegna þess að þær áttu það svo sannarlega skilið. Einhvern veginn er það líka svo að margar af eftirminnilegustu sýningum undanfarinna ára eru slíkar sýningar eða sýningar stóru leikhúsanna á litlu sviðunum sem eru tvímælalaust viðbrögð þeirra við góðu gengi kjallaraleikhús- anna svokölluðu. Það er einmitt þetta návígi við leikarana sem hefur heillað fólk svo mjög, ekk- ert er hægt að fela. Þetta er nak- ið leikhús þar sem krafturinn sem felst í góðri leiklist fær notið sin að fullu og áhorfandinn upplifir eitthvað nýtt. Auðvitað verða sýn- ingar ekki góðar bara við það að fara á lítið svið en góðar sýningar geta orðið vondar við að fara á stórt svið. Þá hverfur nándin sem er eitt það helsta sem leikhúsið hefur fram yfir helstu keppinauta sína; bíóið og sjónvarpið. Sumar sýningar eiga vissulega einungis heima á stóru sviði og þær eiga sína töfra líka ef vel tekst til. Sprengikraftur sýningarinnar á Danna og djúpsævinu bláa felst ekki síst í þessari nánd sem og stórgóðum leik þeirra Helgu Brögu Jónsdóttur og Þorsteins Guðmundssonar. Verkið var frumsýnt í New York árið 1984 og hlaut prýðis móttökur enda um margt áhugavert. Höfundur bregður upp snarpri mynd af tveimur einmana utangarðsmann- eskjum sem rekast saman eina kvöldstund. Þetta eru þau Rúna og Danni, tvær sárar sálir á skjön við þjóðfélagið. Köld og gróf á yfirborðinu en mjúk einhvers stað-. ar undir niðri. Þessa næturstund sem þau eiga undir sviknum mána grafa þau sig inn í hvert annað á einfaldan og hjartnæman hátt. Rúna er þjökuð vegna atburðar úr fortíðinni, hún þráir fyrirgefn- ingu syndanna. Hún hefur raunar aldrei ráðið yfir lífi sfnu, áður var það faðir hennar en nú þessi at- burður sem hefur grafið um sig í sálinni. Danni er óöryggið upp- málað og bregst við því með því að kýla mann og annan. Hans eina vörn gegn veröldinni er að berja frá sér; það gera hann líka allir reiðan. Nema Rúna. Persónu- sköpun þeirra Helgu Brögu og Þorsteins var hreint til fyrirmynd- ar. Strax á fyrstu sekúndunum gáfu þau tóninn. Helga (Rúna) við barinn að róta í hnetum svo óendanlega lífsleið og Þorsteinn (Danni) við borðið, allur krambúl- eraður, á sífelldu iði og stuttur í spuna. Helga var einkar sannfær- andi í tilfinningasveiflum Rúnu; köld og hörð að segja frá fortíð sinni, feimin og bljúg í rómantísk- um leik þeirra Danna. Augun allt- af talandi tilfinningasjór. Þor- steinn lék ekki síður af fingrum fram, kröftugur, ailt að því ofsa- fenginn í fyrstu en þegar Rúna hefur svipt í burtu skel Danna þá færðist leikurinn á rólegra plan. Þau Þorsteinn og Helga voru ákaflega samstillt í leik sínum og studdu hvort við annað. Leikstjór- inn hefur greinilega laðað fram það besta í leikurunum og sýning- in er bæði ljóðræn og ágeng. Þýð- ingin var einnig vel af hendi leyst, textinn á bragðmiklu og krass- andi máli. Leikskrá var óvenju fræðandi og er það til fyrirmyndar, einkum var gaman að fá yfirlit Martins Regals yfír þróunina í bandarískri leikritun á þessari öld. Sýningin naut sín ágætlega í Tunglinu, leikrýmið átti auðvitað einkar vel við í baratriðinu fyrir hlé. Eftir hlé er áhorfendum snúið við og þar er eldrautt rúm megin leiksvæðið. Danni og djúpsævið bláa er kröftug sýning sem höfðar áreiðanlega til uiigs leikhúsáhug- afólks og And-Leikhúsið getur verið ánægt með frumraun sína.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.