Morgunblaðið - 21.06.1992, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. JÚNÍ 1992
eftir Jóhönnu Ingvnrsdóttur, Urði Gunnorsdóttur og Guðno Einorsson.
s
minnst sé á ljósu
punktana í skýrslu Hafrannsókna-
stofnunar, er þar lagt til að veitt
verði 20 þúsund tonnum meira af
öðrum kvótabundnum botnfisk-
tegundum, ýsu, ufsa og grálúðu.
Karfakvóti verði óbreyttur á milli
áranna og miklir möguleikar séu á
aukningu úthafskarfaveiða. Þá
leggur stofnunin til aukna veiði á
humri, rækju og skel. Jafnframt
að byijunarkvóti loðnu skuli vera
500 þúsund tonn, en hann var eng-
inn í fyrra. Loks er lagt til að veidd
verði 90 þúsund tonn af síld, sem
er 10 þúsund tonn umfram það sem
tiltekið var fyrir síðustu vertíð, en
þá var kvótinn ákveðinn 110 þúsund
tonn.
Að mati formanns LÍÚ næmi
heildamiðurskurður botnfiskveiði-
heimilda 13,5% og tekjutap þjóðar-
búsins yrði um tíu milljarðar ef til-
iögur Hafrannsóknastofnunar ná
fram að ganga. Þegar kvótaúthlut-
unin lá fyrir síðla sumars í fyrra,
fyrir yfírstandandi fiskveiðiár, var
HAFRANN SÓKNASTOFNUN leggur til
að þorskafli á næsta fiskveiðiári verði ekki
meiri en 190 þúsund tonn og 175 þúsund
tonn tvö næstu fiskveiðiár þar á eftir.
Þetta svarar til 28-34% skerðingar frá
þeim 265 þúsund tonnum af þorski, sem
leyfilegt er að veiða á yfirstandandi fisk-
veiðiári. Aldrei hefur verið lögð til svo
mikil skerðing í þorskveiðum frá því að
kvótakerfið var tekið upp árið 1984.
Þorskaflinn á árinu 1991 var 313 þúsund
tonn borið saman við 335 þúsund tonn
árið 1990. Ef tillögur Hafrannsóknastofn-
unar ná fram að ganga er ljóst að þors-
kveiði Islendinga verður ein sú minnsta á
næsta ári sem sögur fara af. Leita þarf
allt aftur til ársins 1942 til að finna þorsk-
veiði, sem er undir 190 þúsund tonnum,
en fyrir hálfri öld öfluðu íslendingar 182
þúsund tonn af þorski á íslandsmiðum og
er þá skipastólnum þá og nú ekki saman
að jafna. Síðan þá hefur þorskafli lands-
manna aðeins tvisvarsinnum verið undir
200 þúsund tonnum. Árið 1948 var þor-
skaflinn 195 þúsund tonn og árið 1951
komu íslendingar með 198 þúsund þorsk-
tonn að landi. Þá er afli útlendinga ótal-
inn, en þess má geta að árið 1951 veiddu
útlendingar um það bil 165 þúsund tonn á
íslandsmiðum. Hæst hefur okkar eigin
þorskafli farið í 460 þúsund tonn árið 1981.
áætlað að verðmæti botnfískaflans
minnkaði um 10-12% á milli ára,
sem þýddi 7-8 milljarða króna sam-
drátt í útflutningstekjum þjóðar-
búsins.
Samband íslenskra sveitarfélaga
lét kanna áhrif þess á Jjjárhag sveit-
arfélaganna ef þorskafli yrði tak-
markaður við 150 þúsund tonn árið
1993, eins og Alþjóða hafrann-
sóknaráðið lagði til ekki alls fyrir
löngu. Samkvæmt því mætti búast
við að beint tekjutap sveitarfélag-
anna og aukin útgjöld til félagsþjón-
ustu vegna verri lífskjara geti orðið
um það bil milljarður kr. á árinu
1993. Sú tekjuskerðing kæmi verst
niður á þeim sömu sveitarfélögum
sem mest hafa lagt af mörkum til
atvinnulífsins á undanförnu árum
og bera mestu skuldirnar. í athug-
uninni er gengið út frá því að at-
vinnuleysi aukist um 3% og verði
þá 6%. Fyrir hvert kg. af þorski
fáist 115 kr. Hlutfall þorskafla-
heimilda frá síðasta veiðitímabili
breytist ekki milli sveitarfélaga.
Ef tillögur Haf-
rannsókna-
stofnunar um sam-
drátt í þorskveið-
um ná fram að
ganga, þurfum við
að horfa hálfa öld
aftur í tímann til
þess að fínna sam-
bærilegan þorsk-
afla. Slík skerðing
hlýtur að koma
niður á öflu efna-
hags- og atvinnulífi
þjóðarinnar.
Hvaða áhrif hefur
skerðing þorsk-
veiðiheimilda á
byggðir landsins?
Aðrar fiskveiðiheimildir verði ekki
auknar og að álagningarhlutfall
sveitarfélaganna milli áranna 1992
og 1993 breytist ekki.
Að gefnum þessum forsendum
yrði tekjutap sveitarfélaganna af
útsvari rúmlega 160 milljónir kr.
og af aðstöðugjaldi ríflega 94 millj-
ónir kr. á árinu 1993. Áhrifin
myndu koma mjög misjafnlega nið-
ur á einstök sveitarfélög. í Ólafsvík
lækkuðu tekjur af útsvari og að-
stöðugjaldi um 10 milljónir, sem er
um 8% af tekjum sveitarfélagsins.
I Bolungarvik lækkuðu tekjurnar
um 6 milljónir, sem er um 5% af
tekjum bæjarins. í Vestmannaeyj-
um lækkuðu tekjur bæjarsjóðs um
15 milljónir eða um 3%. Jafnframt
er' ljóst að sveitarfélögin yrðu af
um það bil 320 milljóna kr. útsvars-
tekjum árið 1993 ef spá um 6%
atvinnuleysi myndi rætast.
Morgunblaðið leitaði álits for-
svarsmanna nokkurra bæjar- og
sveitarfélaga og innti þá eftir því
hvaða áhrif sú þorskskerðing, sem
Hafrannsóknastofnun legði til,
myndi hafa á byggðir landsins.
Ennfremur hvaða áhrif sá kvótanið-
urskurður, sem boðaður var í fyrra,
hefði haft á sveitarfélögin.
Svör þeirra birtast á síðum 12 og 13
l---------------------------------------------