Morgunblaðið - 21.06.1992, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21. JLINÍ 1992
13
r
-
I |
)
)
£
n
8
1
> ■
) “
) s
1
£
£
►
>
síður orðið,“ segir Guðmundur Ní-
elsson, bæjarritari á Húsavík.
„Við höfum ekki gert okkur grein
fyrir hver áhrif enn frekari skerð-
ingar verða, þar sem við erum ekki
komnir með neinar tölur í hendurn-
ar. Skerðing hlýtur þó að hafa mjög
mikil áhrif hér eins og annars stað-
ar þar sem afkoman byggist svo
mikið á þorskveiðum," segir Guð-
mundur.
Atvinnuástand á Húsavík hefur
verið þokkalegt, en þar er nokkuð
atvinnuleysi. Síðast þegar tölur um
atvinnuleysi voru birtar, vár 71 á
skrá en þeir eru einhverju færri
núna að sögn Guðmundar. „Hér er
starfandi atvinnuþróunarfélag, sem
stöðugt leitar nýrra atvinnutæki-
færa en það hefur gengið erfíðlega
enn sem komið er. Nú er nauðsyn
nýrra tækifæra enn brýnni en áð-
ur. Þá hefur verið lögð áhersla á
að vinna betur þann afla sem kem-
ur á land og hefur orðið nokkur
aukning í fullvinnslu af þeim sök-
um.“
Guðmundur segir að ekki fari að
reyna á áhrif skerðingar fyrr en
með nýju fiskveiðiári. „Veltan í
þorskveiðum í ár hefur verið minni
en undanfarin ár, vegna skerðingar
á yfirstandandi þorskveiðiári. Hins
vegar hefur orðið nokkur aukning
í rækjuveiðunum og hún hefur veg-
ið upp á móti minnkandi veltu í
bolfiskveiðunum. Enn sem komið
er hefur skerðing ekki haft áhrif á
tekjur bæjarfélagsins en skerðingin
á eflaust eftir að verða. Vegna
minnkandi tekna bæjarins má búast
við samdrætti í þjónustu, verslun
og öðru slíku.“
RAUFARHÖFH
Guðmundur
Guðmundsson
sveitarstjóri
Fá byggðarlög
jafn háð
sjávarútvegi
Hér er mikil smábátaútgerð og
trillumar hafa takmarkaðan
kvóta. Maður veltir því fyrir sér
hvort nokkuð sé hægt að minnka
kvótann meira hjá smábátunum;
með aukinni skerðingu verði þeir
bara að hætta,“ segir Guðmundur
Guðmundsson sveitarstjóri á Rauf-
arhöfn.
Raufarhöfn býr nokkuð vel með
kvóta sem hefur verið nýttur í at-
vinnuskyni í byggðarlaginu. Bæði
fiskvinnslufyrirtækin voru gerð upp
með tekjuafgangi á síðasta ári og
því betur undir skerðingu búin en
mörg önnur. Guðmundur segir aug-
Ijóst að áhrifin af minni þorskveiði-
heimildum verði alvarleg. Raufar-
höfn sé fyrst og fremst sjávarþorp
og fá byggðarlög byggi jafn mikið
á sjávarútvegi. Hann segir að út-
reikningar Sambands íslenskra
sveitarfélaga hafí bent til þess að
tekjutap staðarins, miðað við 40%
skerðingu þorskafla, hefði orðið 387
þúsund krónur á hvern íbúa Raufar-
hafnar.
„Loðnuvertíðin vegur hér þungt
og við gerum okkur vonir um að
aukin loðnuveiði mildi skerðinguna
í þorskinum. Grásleppuvertíðin var
skárri í vor en í fyrra þótt hvorug
væri góð. Bæði loðnan og gráslepp-
an hafa vegið upp þorskskerðing-
una í ár.“
Tekjutap sveitarsjóðs kallar á
aðhald í rekstri, niðurskurð í fram-
kvæmdum og minni þjónustu. Auk-
in hlutdeild sveitarfélaganna í opin-
berri þjónustu kemur á versta tíma,
að mati Guðmundar. „Það er brýnna
nú en áður að ríkið segi sig ekki
til sveitar, eins og það hefur gert,“
segir hann að lokum.
SEYDISFJðRBUR
Þorvaldur
Jóhannsson
bæjarstjóri
Seyðfirðingar
eru ýmsu vanir
Það er alveg sama hvernig á þetta
er litið, þetta verður mjög erf-
itt,“ segir - Þorvaldur Jóhannsson,
bæjarstjóri á Seyðisfirði. Hann seg-
ir boðaða skerðingu þorskafla óneit-
anlega slæma, ofan í það erfíða
atvinnuástand sem sé fyrir. En um
150 manns hafa flust frá Seyðis-
firði á þeim þremur árum, sem liðin
eru frá gjaldþroti Norðursíldar hf.
1989.
„Hér eru ekki nema 900 manns
og stór uppistaða í atvinnulífinu er
vinna við bolfisk. Ástandið verður
því hrikalegt, verði skerðingin stað-
reynd. En sem betur fer lifum við
ekki eingöngu á bolfíski, við höfum
hér tvær loðnuverksmiðjur og nú
horfa menn vonandi fram á góða
loðnuvertíð. Gangi slíkt eftir, mun
það breyta stöðu mála verulega til
hins betra, enda veita þessar verk-
smiðjur 50-60 manns vinnu á með-
an vertíð stendur. Hins vegar eru
hér tvær vélsmiðjur og þar hefur
verið lítið um verkefni. Betra gengi
hjá þeim myndi einnig deyfa þetta
högg.“
Þorvaldur sagði þá skerðingu á
þorskveiði sem nú blasti við, ekki
vera versta áfallið í atvinnumálum
bæjarbúa á síðustu árum. „Við urð-
um fyrir feykilegu áfalli í gjaldþrot-
inu 1989 og það ár voru um 100
manns á atvinnuleysisskrá. En við
Seyðfirðingar erum nú ýmsu vanir,
eftir að síldin fór í gamla daga var
hér heilmikið atvinnuleysi."
Afleiðingarnar nú segir Þorvald-
ur verða minnkandi tekjur bæj-
arbúa. „Því verður sveitarfélagið
einfaldlega að setjast niður og skera
niður framkvæmdir eins og hægt
er. Svo má náttúrulega búast við
að félagsleg þjónusta aukist er at-
vinnuleysi eykst."
HORHAFJÖRDUR
Sturlaugur
Þorsteinsson,
bæjarstjóri
Bein tekju-
rýrnun verður
5 þús. kr. á
hvern íbúa
Porskskerðingin mun hafa áhrif
hjá okkur þó við lendum ekki
í því versta, eins og sumar byggð-
ir, sem nánast eingöngu byggja á
þorskveiðum. Aðrir þættir koma til
með að draga úr högginu. Aðstöðu-
gjöld og útsvör munu dragast sam-
an sem nemur 5 þúsund krónum á
hvern íbúa sem svarar til níu millj-
óna króna tekjutaps bæjarsjóðs.
Útsvar og aðstöðugjöld námu í
fýrra 150 miHjónum króna. Þannig
yrði beinn tekjusamdráttur 6%. Þá
á eftir að taka óbeinu áhrifin með
í reikninginn, sem alltaf hljóta að
vera einhver þegar allt er í lág-
marki,“ segir Sturlaugur Þorsteins-
son, bæjarstjóri á Höfn í Hornafírði.
Hann telur óhjákvæmilegt að
fresta framkvæmdum í bænum um
tíma þar sem að samhliða tekju-
minnkun vegna þorsksamdráttar
standi bærinn nú í hlutafjárkaupum
í sameinuðu útgerðar- og fisk-
vinnslufyrirtæki staðarins, en allur
sá sjávarútvegur sem var á hendi
KASK flyst nú yfir í Borgey hf.
Áætlað er að bærinn leggi nýja
fyrirtækinu til um 100 milljónir
króna hlutafé á næstunni sem er
rúmlega helmingur af árstekjum
Hafnar í ár.
„Ekki hefur verið gerð nein
vísindaleg athugun á því hvaða
áhrif kvótaniðurskurður síðustu ára
hefur haft á byggðarlagið. Sjávar-
útvegsfyrirtækin hafa á hinn bóg-
inn verið rekin með tapi sem vænt-
anlega má að einhveiju leyti rekja
til minni afla. Að öðru leyti hefur
ástandið hér verið mjög gott og
dúndurvinna . árið um kring. Við
höfum meira að segja þurft að fá
vinnukraft erlendis frá. Áhrif
kvótasamdráttar undanfarið hafa
ekki haft afgerandi áhrif hér á
Höfn. Ég óttast meira það sem
framundan er,“ segir Sturlaugur.
VESTMAHHAEYJAR
Guðjón
Hjörleifsson,
bæjarstjóri
Loðnan er
ljósið
í myrkrinu
Aflahlutdeild Vestmannaeyinga L
þorskkvótanum er 7% og mun-
um við -missa um 5.300 þúsund
þorsktonn, ef tillögurnar ná fram,
sem þýðir um það bil 800 jnilljóna
króna aflaverðmæti. Bærinn yrði
af útsvari upp á einar sex milljónir,
af aðstöðugjaldi upp á 34 milljónir
og við yrðum af hafnargjöldum upp
á fímm til sex milljónir, en tekjur
bæjarsjóðs á yfirstandandi ári eru
áætlaðar 460 milljónir kr. í þessu
felst líka skerðing á allri þjónustu-
starfsemi og tekjutap því samfara,“
segir Guðjón Hjörleifsson, bæjar-
stjóri í Vestmannaeyjum.
„Ég held að landið í heild sinni
sé að ganga í gegnum tveggja til
þriggja ára erfiðan kúrs. Síðan
verður birta. Við fengum góða
loðnuvertíð í vetur og fáum vonandi
á næsta ári líka. Ég kalla loðnuna
gjarnan ljósið í myrkrinu. Okkur
vantar sárlega viðbótina núna, ný
atvinnutækifæri og ný störf. Hjá
okkur snýst atvinnulífið um fískinn
og þjónustu tengdum sjávarútvegi."
Guðjón segir að kvótaminnkun
undangenginna ára hefði einfald-
lega þýtt minni tekjur og færri stöð-
ugildi í bænum. Og ekki mætti
gleyma þeirri hagræðingu, sem átt
hefði sér stað í Eyjum með samein-
ingu fyrirtækja í tvö öflug sjávarút-
vegsfyrirtæki. Eflaust hefði neyðin
ein ýtt mönnum saman að lokum.
Sameina hefði mátt fyrirtækin
miklu fyrr. Guðjón segist vel skilja
Vestfirðinga í því að vilja láta taka
sérstakt tillit til sín þegar þorsk-
skerðing verður ákveðin. „Við Eyja-
menn lentum nefnilega illa í því
þegar ýsan var skorin síðast þó við
bærum okkur svo sem mannalega,
en aflahlutdeild Vestmannaeyja í
ýsukvótanum er 17% á meðan hún
er ekki nema 7% í þorskinum.“
ÖLFUSHREPPUR
Guðmundur
Hermannsson,
sveitastjóri
Hef áhyggjur af
fyrirtækjunum
og heimilunum
Dessi mikli niðurskurður, ef af
■ honum verður, mun hafa víð-
tæk áhrif alls staðar. Ég hef hins-
vegar minnstar áhyggjur af sveitar-
félögunum, en þeim mun meiri
áhyggjur vegna heimilanna og fyr-
irtækjanna. Sveitarfélögin hljóta að
standa og falla með þeim,“ segir
Guðmundur Hermannsson, sveita-
stjóri Ölfushrepps.
„Það eru auðvitað takmörk fyrir
því hversu mikið hægt er að hag-
ræða og laga. Fyrirtækin verða að
finna sér rekstrargrundvöll. Þegar
þau hafa fundið sér farveg, sem
þau hugsanlega geta lifað við, er
ekki hægt að skerða kvótann án
þess að samdrátturinn komi ekki
fram í afkomu fyrirtækja og heim-
ila. Niðurskurður þýðir einfaldlega
atvinnuleysi og tekjuskerðingu/1
Guðmundur segir að tekjur Ölf-
ushrepps hafí á síðasta ári numið
160 milljónum króna og 145 millj-
ónum árið 1990. Tekjur milli ára
jukust aðeins um 5% sem er heldur
minna en Iandsmeðaltalið. „Ef slík-
ur samdráttur á' að vera viðvar-
andi, verða menn auðvitað að fara
að skoða sín mál og haga fram-
kvæmdum eftir getu eins og hún
verður á hverjum tíma. Aftur á
móti má segja að staða sveitarfé-
lagsins sé mjög góð og hreppurinn
nokkuð vel í stakk búinn til að
mæta slíku áfalli." Ölfushreppur
kaupir. á árinu hlutabréf í sjávarút-
vegsfyrirtækjum í heimabyggð fyrir
70 milljónir. „Þetta var ákvörðun,
sem tekin var í nauðvörn og við
teljum hana rétta til þess að tryggja
atvinnu heimilanna. Annars höfum
við skyldum að gegna. Við þyrftum
að framfæra fólk ef það getur ekki
séð fyrir sér sjálft," segir Guðmund-
ur.
✓
Ódýrir
dúkar
I
HARÐVWARVAL
HARÐVIÐARVAL HF.
KRÓKHÁLSI 4 R. SÍMI 671010
HELGARNÁMSKEIÐ OG
FYRIRLESTUR MEÐ GURUDEV
UR VIÐJUM FORTIÐAR
Sérhvert námskeib meb Gurudev
er einstakt í sinni röö.
í ár fjallar hann um leiöina
• frá gömlu hegbanamynstrunum
• gegnum endurbatann
• í átt að aukinni sjálfsþekkingu.
Námskei&iö hefst kl. 19 á föstudag og
lýkur kl. 14 á sunnudag.
Verö kr. 8.000,- fyrir einstakling og
kr. 14.000,-fyrir hjón.
Upplýsingar og innritun í síma 679181
milli kl.17 og 19 mánudag til föstudags.
GURUDEV (Yogi Amrit Desai) er upphafsmabur Kripalujóga.
HEIMSLjÓS
Kripalujóga á Islandi.