Morgunblaðið - 13.01.1993, Qupperneq 10

10
MORGlfNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. JANÚAR 1993
IVESTURATT
Bókmenntir
Jóhann Hjálmarsson
Ivar Orgland: Fingals flayte.
Dikt frá Vesterhavet. Omslag
og illustrasjonar av Hans Ger-
hard Sorensen. Fonna Forlag,
Oslo 1992.
Ivar Orgland er svo tengdur Is-
landi og íslenskum efnum að það
er nær óhugsandi að norskur uppr-
uni hans geri hann að „útlendu
skáldi" í augum íslendinga.
Fimmtándá ljóðabók hans, Fingals
floyte, staðfestir þetta.
Undirtitillinn Dikt frá Vester-
havet segir nokkuð um yrkisefni
skáldsins. Hugur Ivars Orglands
leitar vestur á bóginn, til Eng-
lands, Skotlands, Færeyja og Is-
lands og annarra eyja og land-
svæða sem gildi höfðu fyrir nor-
rænt landnám og þar sem norræn-
ir menn höfðu lengri eða skemmri
dvöl. Það er ekki síst hinn kelt-
neski arfur sem fyrir skáldinu vak-
ir að túlka, enda segir um Fingal
þann sem bókin dregur nafn af:
„Fingal var ein gælisk barde./
Fingal var ein keltisk skald."
Mörg ljóðanna eru uppspretta
ferðalaga, eins konar ferðaljóð.
Að baki býr lærdómur og lestur.
Gælisk morgon er eitt þeirra
ljóða sem færa okkur þann andblæ
sem skáldið vill miðlæ
Gjennom den grá og stille
morgoneii i Dundee
hoyrer eg tonar frá gælisk fortid,
tonar med lengt og vemod i,
dei berre du kunne trolla fram
nár det var vemod i dine strenger,
den sorgmilde dámen som tona lenger,
keltiske barde,
pá harpa di...
Og inst i hugane váre
hoyrer vi enno omen -
ljuvleg som reykjelses-ange
i domen-----
kjærleikens tonar
med böd til vár tid...
Þrá og angurværð, erindi ástar
við okkur sem nú lifum, allt er
þetta Ivari Orgland hugfólgið. Og
hann hikar ekki við að sækja yrkis-
efni til liðins tíma og styðjast við
gamalt ljóðform. Hann er líklega
eina norska skáldið nú sem yrkir
í ballöðustíl.
Engin ástæða er til að gera frá-
sögn í ljóði útlæga og ljóðrænn
léttleiki og rómantíska heyra ekki
aðeins sögunni til.
Um sérstöðu sína í skáldskapn-
um yrkir Ivar Orgland í ljóðinu I
ljoset frá „Faust". Þar deilir hann
á þá sem meta ljóð á útreiknaðan
hátt og eru hallir undir kenningar.
Slíkir kæra sig ekki um tilfínning-
ar í skáldskap. Ivar Orgland tekur
aftur á móti undir með Goethe um
gráma allra kenninga og grænku
þess lífs sem lifað er heilum huga.
í samræmi við þetta er skáldið
ekki svartsýnt þrátt fyrir nálægð
haustsins og vetrarins. Það lofar
ástina og tryggðina og er þakklátt
gjöfum lífsins.
Gamansemi er líka áberandi í
Fingals floyte. Maður með lífs-
skilning Ivars Orglands á auðvelt
með að sjá hið kátlega og skop-
lega. Þetta gerir bók hans
skemmtilega aflestrar og eykur
fjölbreytni hennar. En þau ljóð þar
sem skáldið nær einna lengst eru
af ljóðrænum toga, hnitmiðuð og
hljómrík og umfram allt einlæg
eins og Livsrop, Nár songen har
stilna — , No kan det hausta — ,
Takk for draumen og Epilog. Þessi
Ivar Orgland
ljóð geta ekki kallast frumleg, en
frumleiki er ekki allt.
í síðasta hluta Fingals floyte eru
ljóð frá íslandi, Þingvallaljóð og
þakkarljóð til Islands og minn-
ingarljóið um skáldin Davíð Stef-
ánsson og Jóhann Siguijónsson.
Lýst er ferðalagi um landið með
Davíð Stefánssyni. Þeir sem heyrt
hafa Ivar Orgland tala um Davíð
Stefánsson kannast við hrifningu
hans og virðingu fyrir skáldinu
norðlenska og þetta rifjast upþ við
lestur ljóðsins: „Han var ein trugen
ven, ein av dei beste./ Ein ven var
i hans munn eit heilagt ord.“
A stöku stað í bók Orglands
má greina veikt bergmál frá Dav-
íð, en þar er fremur um skyldleika
en bein áhrif að ræða.
Fingals floyte er ljóðabók sem
sýnir okkur hinar ýmsu hliðar Ivars
Orglands sem skálds. Hún verður
kannski ekki talin meðal helstu
ljóðabóka hans, en örlát er viðeig-
andi orð. Skáldið gefur mikið af
sjálfu sér og breikkar og dýpkar
þá mynd sem við höfum gert okk-
ur af honum.
Fataverslun
Til sölu fataverslunin Fell, Mosfellsbæ, sem er með
eigin umboð og innflutning. Þekkt og rótgróið fyrirtæki.
Allar nánari upplýsingar gefur:
Fasteignamiðlunín Berg,
Skúlatúni 6, sími 625530.
íbúð við Hjarðarhaga
Til sölu einstaklega falleg 4ra-5 herb. 120 fm íbúð á
1. hæð í 3ja hæða sambýlishúsi. íbúðin skiptist í 3
svefnherb. (möguleiki á 4.), saml. stofur, stórt eldhús,
þvottaherb., baðherb. og gestasnyrtingu. Suðursvalir.
Sérhiti. í kjallara er sérgeymsla, sameiginl. þvottahús
o.fl. Sameign nýtekin í gegn, utan sem innan. Bílskúr
fylgir. Eignin er veðbandalaus. Tilb. til afh. nú þegar.
Upplýsingar: Málflutningsskrifstofa Guðmundur Pét-
ursson, Pétur Guðmundarson, Hákon Árnason, Jakob
R. Möller, Suðurlandsbraut 4a, sími 680900.
011 01 07A L^RUS Þ' VALDIMARSS0N FRAMKVÆMDASTJORI
L I IQU'LlO/y KRISTINNSiGURJÓNSSON,HRL.lögGilturfasteignasau
Nýjar á fasteígnamarkaðnum m.a. eigna:
Nýtt, glæsilegt einbhús
v. Þingás m. 6 herb. rúmg. íb. á tveimur hæðum auk bílsk. m. verkstæð-
isrými alls 226 fm. Húsið er íbhæft, ekki fullgert. Mikil og góð lán fylgja.
í hinu vinsæla Stekkjahverfi
einbhús ein hæð ásamt bilsk. 166 fm. Stór, ræktuð lóð. Verð aðeins
kr. 13,5 millj.
Glæsileg sérhæð - öll eins og ný
neðri hæð í þríbhúsi 6 herb. skammt frá Menntaskólanum v. Hamra-
hlíð um 140 fm nettó. Stórt og gott föndurherb. í kj. Góður bflsk.
Ágæt sameign.
Skammt frá Sundlaug Vesturbæjar
nýl. og góð 3ja herb. íb. á 1. hæð um 80 fm. Parket. Svalir. Góð sam-
eign. Skipti mögul. á lítilli íb. ^
• • • •
Við Bústaðaveg - nágrenni
óskast 4ra-6 herb. ib.
Opið á laugardaginn.
AIMENNA
FASTEIGNASM.AH
LAUGAVEG118 SÍMAR 21150-21370
© 622030
t FASTEIQNA
1 MIÐSTOÐIN
Skipholti 50B
LÁTRASTRÖND/SELTJ.6292
Nýkomið í einkasölu skemmtil. staðsett
239 fm parhús á glæsil. útsýnisst.
Gengiö er beint inn á aðalhæð hússins
sem skiptist í forstofu, gestasn., stofu,
og eldhús. Gert er ráð fyrir 5 herb. á
teikn. en eru í dag 3 herb. og rúmg.
flísal. baðherb. Á neðri hæð er rúmg.
bílsk. með miklu rými innaf sem gæti
nýst sem vinnuherb. eöa geymsla. Hita-
lögn í innkeyrslu. Laust.
HÁTÚN - ÁLFTANESI
— HÚSNLÁN 5 MILU. 7455
Nýkomið í einkasölu mjög fallegt 175
fm timburhús þ.m.t. 37 fm tvöf. bílsk.
Fráb. staðsetn. Endahús. Stutt í skóla
og sundlaug. Áhv. veðdeiid 4,8 millj.
og hagst. lífeyrissjóðslán 1,2 millj.
HVASSALEITI - LAUS4099
Nýkomin í einkasölu mjög góð 127 fm
5 herb. íb. á 2. hæð ásamt aukaherb.
í kj. 4 svefnherb., mjög stór stofa. Vest-
ursv. Góður bílsk. með öllu. Frábært
útsýni (neðsta biokkin). Verð 9,2 millj.
RAUÐALÆKUR 2557
Erum með í sölu 3ja herb. 81 fm íb.
Björt, snyrtil. og lítiö niöurgrafin, í þrí-
býli. Sérinng. Hornlóð. Vinsæl staðsetn.
Verð 6,7 millj. Mögul. skipti á stærri
eign í sama hverfi.
ÞINGHOLTIN/BYGGT ’85
- LÁN 3,6 MILLJ. 2561
Nýkomin í sölu stórgl. 85 fm 3ja herb.
ib. á 1. hæð (jarðhæð) í mjög fallegu
steyptu þríbhúsi. Parket. Flísar. Allt sér
þ.m.t. innb. Sérbílastæði. Áhv. húsbréf
og byggsjóður 3,6 millj.
SPORÐAGRUNN 2562
Glæsil. 83 fm 3ja herb. íb. á þessum
eftirsótta stað. Sórinng. Mikið endurn.
m.a. eldhús, bað, hurðar, Danfoss o.fl.
Áhv. veðdeild 3,4 millj. Verð 7,6 millj.
„Tár, angur
og unaður“
Bókmenntir
Kristján Kristjánsson
Dísyrði
Steinunn Ásmundsdóttir
45 bls. Goðorð, 1992.
Árið 1989 kom út fyrsta ljóðabók
Steinunnar, „Einleikur á regnboga",
en flest ljóðin í þeirri bók eru myrk
og þunglyndisleg og full af sársauka
sem birtist kannski helst til nærri
yfírborði þeirra, líkt og reynsla höf-
undarins hafí ekki náð að renna
saman við formið. Innan um voru
þó ljóð sem sýndu ákveðinn þroska
og nokkur tök á tungumálinu.
Nú, þremur árum síðar, sendir
Steinunn frá sér aðra ljóðabók, „Dís-
yrði“, þijátíu ljóð sem hún skiptir
niður í þrjá hluta. Ljóð hvers hluta
mynda ákveðna heild, þau standa
sjálfstætt en hverfast um afmarkað
efni líkt og um kvæðabálka sé að
ræða. Uppsetningin styður slíka
tengingu, hver hluti ber ákveðið
heiti meðan ljóðin eru nafnlaus og
númeruð með rómverskum tölum.
Fyrsti og annar hluti eru ná-
tengdir, þeir lýsa umskiptum sem
verða í lífí ljóðmælandans og má
rekja í þeim ákveðna sögu. Fyrsti
hlutinn heitir „Rætur í nýju landi“
og dregur nafn sitt af lokalínu síð-
asta ljóðsins. Steinunn yrkir í þess-
um híuta á keimlíkum nótum og í
fyrstu bókinni, ljóðin miðla myrkri
lífssýn, ótta og kvöl, jafnvel von-
leysi og uppgjöf (t.d. ljóð II og IX).
En svo gerist eitthvað í síðasta ljóð-
inu, sem er „bjartasta" ljóðið í þess-
um hluta: „Eg veit ekki almennilega
hvað gerðist/ .. .ég lifnaði allt í
einu við // mér uxu hvítir vængir //
í stað sorglegra hljóða / kom úr
barka mínum hinn fegursti söngur
// hjartað barðist ekki lengur af
ótta / það sló í takt við lífið. // Ég
festi rætur í nýju landi.“ (bls. 20.)
Annar hlutinn heitir „Dísyrði" og
er freistandi að líta svo á að þetta
„nýja land“ sé sjálf ástin með stór-
um staf. Lesandanum birtist ást-
fangin kona. í upphafsljóði hlutans
stendur: „Enn er hún ekki ein / en
nú er það ástin sem henni fylgir /
og vemdar hana gegn óttanum."
Og annað ljóðið hefst á þennan veg:
Ég var kysst í morgun
og elskuð í nótt.
Ástin gefur fyrirheit og virðist
heit og sterk: „á millum sálna okkar
/ er strengur / svo styrkur / að
orða er ekki þörf“ (bls. 26). Þessi
strengur brestur þó furðu fljótt,
elskhuginn hverfur á brott og ástin
reynist alls ekki það haldreipi sem
vonast var eftir. Ljóð X (bls. 32):
Allt er að falli komið
ég sé mig í skuggsjá
— konuna í rústunum
með kramið hjarta í lófanum.
Og óttinn fyllir líf ljóðmælandans
að nýju.
Það er ekki djúpt á tilfínningam-
ar í þessum ljóðum, formið er ein-
falt og gamalkunnugt; hér er allt
sagt nokkuð beinum orðum. Mynd-
málið er yfirleitt fábrotið og bygging
ljóðanna stundum ómarkviss. Rödd-
in í ljóðunum er vissulega einlæg
en þó ekki alveg iaus við tilgerð því
oft er notast við tungumálið nánast
gagnrýnisiaust eins og sjá má í
Steinunn Ásmundsdóttir
dæminu hér að ofan.
Þriðji hlutinn er svolítið sér á
parti, sjö ljóð undir heitinu „Öræfa-
ljóð“, sem fjalla um tengsl ljóðmæl-
anda við landið. Náttúmvemd og
smæð mannsins andspænis fyrir-
bæram náttúrannar ber hér m.a. á
góma og ort er um Herðubreið og
Odáðahraun. Lýst er löngun til að
eiga í landinu „athvarf og skjól" en
þó er landið fjarlægt, líkt og aðskiln-
aður manns og náttúra verði ekki
yfírstiginn. „Odáðahraun / svo
óhagganlegt / tími þinn annar en
okkar /(. ..) Kynslóðir koma og fara
/ vilja ráðskast með þig / en týnast
hver af annarri / án sérstaks hróð-
urs í hraun" segir i síðasta ljóði
bókarinnar.
----♦ ♦ ♦----
Kvennakór
Reykjavíkur
stofnaður
UNDANFARIÐ ár hafa konur
sungið saman í kórskóla Margrét-
ar J. Pálmadóttur í Kramhúsinu.
Þessi hópur hélt eftirminnilega
tónleika í Langholtskirkju 8. maí
sl. og voru þeir til styrktar Stíga-
mótum. Auk kórskólans komu
fram listamennirnir Jóhanna G.
Linnet, Þorsteinn Gauti Sigurðs-
son, karlakór Reykjavíkur og síð-
ast en ekki sist Barnakór Grens-
áskirkju.
í framhaldi af tónleikunum var
ákveðið að stofna kvennakór og
verður kórinn formlega stofnaður
og inntökupróf haldin á Hallveigar-
stöðum miðvikudaginn 13. janúar
kl. 17-22 og sunnudaginn 17. jan-
úar kl. 13-17. Undirbúningsnefndin
vill eindregið hvetja konur til að
láta slag standa og taka þátt í stofn-
un Kvennakórs Reykjavíkur. Þeim
konum sem ekki standast þau inn-
tökuskilyrði sem nú era sett verður
bent á ýmsa möguleika til undirbún-
ings. Þetta er einstakt tækifæri fyr-
ir allar konur sem söngurinn hefur
blundað með og ekki síst fyrir þær
sem á áram áður hafa tekið þátt í
bama- eða unglingakórstarfi.
(Úr fréttatilkynniiigu.)
Nýjar bækur
Ljóð eftir mæðgin
TRÓMET og Fíól nefnist Ijóða-
bók eftir mæðginin Amalíu Lín-
dal og Tryggva V. Líndal.
í bókinni eru 38 ljóð eftir
Tryggva og segir á kápusíðu, að
um helmingur ljóðanna hafí birzt
áður, einkum í Lesbók Morgun-
blaðsins.
Amalía Iindal, móðir Tiyggva,
bjó síðustu ár sín í Kanada. Hún
skildi eftir skáldsögnr og ljóð í
handritum. í þessari bók birtast
nokkur ljóðanna á frummálinu,
ensku.
Útgefandi er Tryggvi V. Líndal.
Bókin er 61 blaðsíða og kostar 700
krónur.