Morgunblaðið - 13.01.1993, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. JANÚAR 1993
f
Hlutabréfin eru fallin svo að
við getum keypt þau sjálfir ...
Nú reynum við að ná þeirri
réttu ...
Jftorg
BRÉF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Fyrir hverja er Sjónvarpið?
Frá Pétrí GuðSnnssyni:
í VELVAKANDA Morgunblaðs-
ins hinn 10. þ.m. er grein með þess-
ari yfirskrift frá Kristni J. Bjama-
syni um textun Áramótaskaupsins
og útsendingu á táknmálságripi
ávarps forseta íslands á nýársdag.
Um Skaupið er það að segja að
ætlunin var að allir söngtextar í því
yrðu textaðir neðanmáls, en því
miður varð ekki af því vegna mis-
skilnings og mistaka innan Sjón-
varpsins.
Hugmynd um að endursýna
Skaupið með texta kom ekki fýrir
útvarpsráð, og á það því engan hlut
að því máli.
Hvað snertir ávarp forseta ís-
lands sem sent er út kf. 13 á nýárs-
dag er rétt að ágrip þess hefur ver-
ið flutt undanfarin ár að því loknu.
Nú tókst svo illa til að ágripið var
tveimur mínútum lengra en ávarpið
sjálft, eða rúmar 22 mínútur. í dag-
skrá sem gefín var út löngu fyrir
jól var tilkynnt að næsti dagskrárlið-
ur, innlendur fréttaannáll, hæfíst
kl. 13.30. Átti upptökustjóra og
táknmálsþul því að vera ljóst að tími
fyrir ágripið gat ekki verið nema 5
til 10 mínútur, svo sem verið hefur
á undanfömum árum. Þar við bætt-
ist að útsendingarstjóri uppgötvaði
þetta ekki fyrr en langt var komið
flutningi á ávarpi forseta íslands.
Engin tök vom þá á að kalla út
táknmálstúik til að senda beint út
stjrttra ágrip, og ekki var svigrúm
til að seinka öðram dagskrárliðum
þennan dag með því að það hefði
valdið uppundir stundarfjórðungs
seinkun á þeim öllum, þar á meðal
áttafréttum Sjónvarps, sem yfírleitt
hafa verið sendar út á réttum tíma
þótt ýmis önnur óstundvísi hafí oft
verið í dagskrá Sjónvarpsins.
Þetta rof á táknmálstúlkun var
afsakað af kynningarþul og á skjá-
texta sem birtur var strax og hægt
var að koma því við var tilkynnt
að ágripið yrði flutt í heild sinni kl.
14.40 daginn eftir, sem gert var.
Sjónvarpið harmar mjög að svo
skuli hafa farið með þessa tvo þætti,
sem tengjast áramótum, og í báðum
tilvikum er um að kenna röð mis-
taka sem ekki verður farið hér nán-
ar út í.
Um aukna þjónustu við heymar-
lausa, sem einnig er drepið á, er
það að segja að undirritaður batt
miklar vonir við að textavarpið
gæti orðið heymarskertum og
heyrnarlausum notadijúgt. Ég
minni á að þar era fréttir sendar
út allan daginn, og vonir standa til
þess að fyrir næstu áramót verði
hægt að senda þar út texta á völd-
um íslenskum dagskrárliðum, svo
sem Áramótaskaupinu og ávarpi
forseta Islands, svo að þeir sem
þess óska geti sjálfir sett texta yfír
mynd Sjónvarpsins. Þannig hefðu
þeir einir textann sem hans vildu
njóta, en hinir sem telja traflun að
honum yrðu þá ekki fyrir henni.
PÉTUR GUÐFINNSSON,
framkvæmdastjóri Sjónvarps.
Að virða heymarlausa
Frá Önnu Jónu Lárusdóttur:
Ávarp forseta íslands er vissulega
virðing við þjóðina alla. Vigdís flytur
jafnan falleg ávörp sem öll þjóðin
fylgist með og hún sér líka fyrir því
að þau séu túlkuð yfír á táknmál.
Samt sem áður væri ef til vill athug-
andi að setja texta við ávarp henn-
ar, því hvorki meira né minna en
12.000 íslendingar þjást af alvar-
legri heymarskerðingu og eiga því
erfítt með að fylgjast með talmáli.
Nú í ár var aftur á móti klippt á
táknmálstúlkun áramótaávarps for-
seta íslands í miðju kafí. Þetta er
mjög leiðinlegur og jafnframt sorg-
Iegur atburður.
Heymarlausir sátu eins og vana-
lega á nýársdag spenntir fyrir fram-
an skjáinn og svo er skyndilega klippt
á í miðju kafi. Þettá eru fordómar
gagnvart heymarlausum. Við erum
aiveg eins og annað fólk, nema að
við heyrum ekki. Við eram íslenskir
ríkisborgarar, fædd og uppalin hér.
Við erum ekki útlendingar þó svo
við eigum í baráttu við fordóma hér
á landi, líkt og margir útlendingar
eiga í erlendis. Við erum alvöru
íslendinga af holdi og blóði með okk-
ar réttindi, þarfir og skyldur. Það
sem aðgreinir okkur er að móðurmál
okkar er íslenskt táknmál. Það er
því mikið réttindaspursmál að borin
sé virðing fyrir okkar móðurmáli, líkt
og íslendingar standa vörð um sitt
móðurmál. Hvemig eiga heymarlaus
böm að alast upp með heilbrigða
sjálfsmynd og meðfædda virðingu
fyrir eigin móðurmáli, þegar það er
ekki talið merkilegra en svo að ein-
faldlega er klippt á það í sjónvarpi?
Annað mál en ekki síður mikil-
vægt er áramótaskaup sjónvarpsins
sem er flestum landsmönnum til-
hlökkunarefni og hin ágætasta
skemmtun. Um alllangt skeið hefur
Félag heymarlausra beðið um að
settur verði texti við áramótaskaup-
ið, svo allir landsmenn geti notið
þess. Nú i ár bauðst Félag heymar-
Iausra til að borga allan kostnað við
textunina, en allt kom fyrir ekki.
Ekki vora einu sinni söngvamir text-
aðir. Ástæðan sögð vera að íslenskur
texti myndi trufla aðra. Sorgleg stað-
reynd að heymarlausir fá aldrei tæki-
færi af ótta við að þeir trufli fegurð-
arskyn almennings.
En hinn 1. janúar var ekki aðeins
klippt á áramótaávarp forsetans,
heldur var táknmálsfréttum líka
sleppt. Fréttaþulir táknmálsfrétta
hafa barist fyrir leiðréttingu launa
í nokkur ár, en ekki hafa þau fylgt
verðbólgu né öðrum launahækkun-
um á vinnumarkaðnum og eru því í
dag úr öllu samhengi. Hvers vegna
er okkur alltaf ýtt út í hom? Það
er líkast því að við séum ekki venju-
legt fólk, heldur dýr. Samstarfíð
hefur gengið erfíðlega við yfirmenn
Ríkissjónvarpsins. Við vonum að
þessi mál verði lagfærð, það er svo
sannarlega þörf á því. Ég vil minna
á að við heyrum ekki í útvarpi og
ekki talmál í sjónvarpi. Þeir aðilar
sem hafa einhveijar athugasemdir
fram að færa eru þvf vinsamlegast
beðnir um að gera það á einhvem
hátt sem er aðgengilegur heymar-
lausum, t.a.m. í dagblöðum landsins.
ANNA JÓNA LÁRUSDÓTTIR,
formaður Félags heymarlausra
Klapparstíg 28, Reykjavík.
HÖGNI HREKKVÍSI
Sumum fínnst Víkveiji sjálfsagt
vera að bera í bakkafullan
lækinn með því að gera óveður
undanfarinna daga að umræðuefni
hér, en það verður þá bara að hafa
það. Víkveiji kom frá Lúxemborg
síðastliðinn sunnudag og Ienti á
Keflavíkurflugvelli síðdegis, í kol-
bijáluðu veðri. Raunar vora raunir
Víkveija og ferðafélaga hans við
það að koma hingað til lands í
óveðrinu nánast engar í samanburði
við þær sem hijáðu þá ferðalanga
sem skiluðu sér flugleiðis til lands-
ins nokkram klukkustundum síðar.
Það sem vakti athygli Víkveija við
komuna var einstaklega hæg og
lítil tollafgreiðsla á Keflavíkurflug-
velli. Vélin frá Lúxemborg var troð-
full af farþegum, sem auk þess
voru a.m.k. um 150 talsins að koma
úr skíðaferð til Evrópu, og þar af
leiðandi með þann geysilega far-
angur sem slíkum ferðalögum fylg-
ir.
XXX
Einungis var tollafgreitt í gegn-
um eitt hlið þetta síðdegi og
myndaðist fljótlega óþolandi kraðak
í salnum, þar sem farþegar vora
að heimta farangur sinn af færi-
böndum og troða sér síðan í röð,
sem var orðin eins og ótrúlega
hlykkjóttur ormur áður en yfír lauk.
Víkveiji spurði tollafgreiðslumann
hveiju þetta sætti þegar svo marg-
ir biðu afgreiðslu og vora svörin á
þann veg að það væri við engan
annan að sakast en Qárveitinga-
valdið. Fjárveitingar Ieyfðu ekki að
fleiri störfuðu við eftirlitið og af-
greiðslu og því yrðu farþegar bara
að bíta í það súra epli að sætta sig
við biðina. Ekki var nóg með þetta,
heldur virtist Víkveija sem tollaf-
greiðslumaðurinn beinlínis sigtaði
út þá farþega sem vora að koma
úr skíðaferð og rannsakaði farang-
ur þeirra mun nákvæmar en ann-
arra. Þetta vakti furðu Víkveija,
því hér var um að ræða á annað
hundrað ungmenni sem voru að
koma heim úr æfingaferðum á veg-
um íþróttafélaganna. Ungmennin
voru á aldrinum 11 til 16 ára. Ein-
hvem veginn er Víkveiji þeirrar
skoðunar að þama hafí tollverðimir
verið að beina spjótum sínum að
þeim sem hvað ólíklegastir hljóta
að teljast tilheyra þeim hópi sem
smyglar ólöglegum vamingi inn í
landið.
XXX
Við aksturinn til Reykjavíkur, í
hífandi stormi og skafrenn-
ingi, vakti það athygli Víkveija
hversu margir bílar höfðu þegar
stöðvast á Reykjanesbrautinni, þótt
enn hefði aðalóveðrið ekki skollið
á. Þeir voru ugglaust ekki færri en
15 bílamir sem keyrt var framhjá
og stóðu þá mannlausir, rétt utan
vegar, sem var hreint ekki svo
þægilegt, í því lélega skyggni sem
var til aksturs þennan dag. Það var
varla fyrr en ekið var upp að hlið
bifreiðanna sem ljóst varð, að þær
stóðu utan vegar. Kannski er þetta
vísbending um að allt of margir
ökumenn fari af stað í erfiðum veð-
urskilyrðum, erfíðri færð og
kannski á illa útbúnum ökutækjum
og láti svo bara skeika að sköpuðu,
hvort þeir ná að ljúka ferð sinni á
eigin farartæki, eða verða að
treysta á að aðrir komi þeim til
bjargar ef illa fer.
Víkveiji skrifar
4
i
I
i
i
i
i
i
i
1
i