Morgunblaðið - 13.03.1993, Page 22

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. MARZ 1993
N-Kórea afturkallar aðild sína að kjarnorkuvopnasamningi
• •
Oryggisráð SÞ gæti þurft
að grípa til refsiaðgerða
Vín, Washington, Tókýó. Reuter.
KOMMÚNISTASTJÓRNIN í
Norður-Kóreu tilkynnti í
gærmorgun að hún hygðist
afturkalla aðild sína að al-
þjóðlegum samningi sem
takmarka á útbreiðslu
kjarnorkuvopna. Þetta er í
fyrsta sinn sem aðildarríki
samningsins grípur til þessa
ráðs og talsmaður Alþjóða-
kjarnorkumálastofnu-
narinnar í Vín sagði þetta
alvarleg tíðindi og öryggis-
ráð Sameinuðu þjóðanna
kynni að þurfa að grípa til
refsiaðgerða. Slíkt gæti leitt
til upplausnar í Norður-
Kóreu og skapað mikið
flóttamannavandamál í ná-
grannaríkjunum.
Talsmaðunnn sagði að stofnuninni
hefði ekki borist formleg tilkynning
frá Norður-Kóreumönnum um að
þeir hygðust hætta aðild að sáttmál-
anum. Á Vesturlöndum hefur lengi
HLJOMALIND
AUSTURSTRÆTI 8. SÍMI 2 47 17
ung, óháö og ógrandi
leikið grunur á að Norður-Kóreu-
menn séu að þróa Iqamorkuvopn og
James Woolsey, yfirmaður banda-
rísku leyniþjónustunnar CLA, sagði í
síðasta mánuði að þeir gætu hugsan-
lega nú þegar sett saman að minnsta
kosti eina kjamorkusprengju og
haldið því leyndu fyrir Alþjóðakjam-
orkumálastofnuninni. Stjómvöld í
Norður-Kóreu hafa alltaf neitað öll-
um slíkum ásökunum.
Alþjóðakjamorkumálastofnunin
gaf Norður-Kóreumönnum mánaðar-
frest í febrúar til að verða við kröfu
hennar um að eftirlitsmenn fengju
SIR Andrew Graham Gilchrist,
sendiherra Breta á íslandi á
árunum 1956-60, er látinn. Hann
var á 83. aldursári, fæddist 19.
apríl 1910.
Eftir Sir Andrew iiggja margar
bækur sem náðu góðri útbreiðslu,
þar á meðal bókin Cod Wars and
How to Lose Them, eða Hvemig
á að tapa þorskastríði. Hann
gegndi starfí bresks sendiherra
víða um heim 1956-70, fyrst í
Reykjavík. Á þeim árum braust
út fyrsta þorskastríðið við Breta
vegna útfærslu fískveiðilögsög-
unnar. Þrátt fyrir átökin naut Sir
Andrew virðingar hér á landi og
eignaðist marga vini.
Hann lagði stund á sagnfræði í
Edinborg og Oxford, var hljóð-
færaleikari góður og tungumála-
maður. Þá var hann liðtækur
íþróttamaður á yngri árum, eink-
um í rugby.
Sir Andrew gekk til liðs við
bresku utanríkisþjónustuna 1933
og var í fyrstu sendur til ríkja
Suðaustur-Asíu. í upphafí átaka
að rannsaka hugsanlegar kjamorku-
stöðvar. Stjóm Norður-Kóreu til-
kjmnti stofnuninni í vikunni að „sem
stendur" væri slíkt eftirlit óhentugt
fyrir hana.
Upplausn og fjöldaflótti?
Stjómvöld á Vesturlöndum sögðu
ákvörðun Norður-Kóreumanna mikið
áhyggjuefni. Madeleine Albright,
sendiherra Bandaríkjanna hjá Sam-
einuðu þjóðunum, kvað Bandaríkja-
stjórn harma ákvörðunina og hvatti
Norður-Kóreumenn til að afturkalla
hana.
bandamanna við Japani í seinna
stríðinu var hann stríðsfangi Jap-
ana í átta mánuði en var látinn
laus í fangaskiptum.
Sir Andrew kvæntist Fredu
Slack árið 1946 en hún dó árið
1987. Eignuðust þau tvo syni og
eina dóttur.
Sérfræðingar í Japan sögðu að
ákvörðunin gæti haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir ríkin í Austur-Asíu.
Norður-Kórea rambaði á barmi
gjaldþrots og refsiaðgerðir af hálfu
Sameinuðu þjóðanna gætu leitt til
upplausnar í landinu og falls Kims
Ii-Sungs einræðisherra. Hætta væri
þá á að milljónir Norður-Kóreu-
manna flýðu til nágrannaríkjanna og
yllu þar glundroða. Háttsettir emb-
ættismenn í Bandaríkjunum, Japan
og Suður-Kóreu væru þegar byijaðir
að semja áætlun um hvemig bregð-
ast ætti við slíkum vanda.
Sir Andrew Gilchrist
Dómur yfir dönskum
alnæmissmitbera
Kaupinannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
HAÍTÍMAÐUR í Danmörku var í gær dæmdur í IV2 árs fang-
elsi fyrir að hafa sængað hjá 23 konum án þess að segja þeim
að hann væri alnæmismitaður. Er þetta fyrsti danski dómurinn
fyrir skeytingarlaust kynlíf alnæmissmitbera.
Haítíbúinn, sem er 35 ára, fékk undir lögaldri og vora þeim dæmd-
að vita árið 1985 að hann væri
smitaður. Fyrir rétti hélt hann því
fram að læknir hefði ekki gert
honum fyllilega ljóst að kynmök
gætu verið hættuleg fyrir rekkju-
nautinn. Tvær kvennanna vora
ar bætur.
Hættan á að smitast af alnæmi
við kynmök er um 1% og ekki er
vitað til þess að nein kvennanna
hafi smitast.
Reuter
Námskeið um skyldur keisaraynju
MASAKO Owada, heitmey Naruhitos krónprins í Jap- stjórnarskrána. Lærimeistari hennar er Torahiko
an, hóf í gær formlegt nám til að geta staðið sig í Nagazumi, sem er 91 árs og var skólafélagi Hirohitos
hlutverki eiginkonu væntanlegs Japanskeisara. Þar Japanskeisara, sem er látinn. Myndin var tekin þegar
lærir hún meðal annars um hinar ýmsu hefðir keisara- fyrsta kennslustundin hófst. Ráðgert er að kennslu-
Qölskyldunnar, hefðbundinn japanskan skáldskap og stundimar verði alls 50.
Sir Andrew
Gilchrist látimi
Chris Patt-
en birtir
lýðræðis-
áætlun
CHRIS Patten, breski land-
stjórinn í Hong Kong, birti í
gær áætlun um lýðræðisum-
bætur í nýlendunni en tilgreindi
ekki hvenær hún yrði lögð fyr-
ir þingið. Var það gert til þess
að útiloka ekki hugsanlega
samninga við Kínveija um
framtíð Hong Kong. Yfirvöld í
Peking sögðu að samningar við
Patten kæmu ekki til greina
fyrst hann hefði birt áætlun
sína. Hann hefur dregið að
kynna áform sín vikum saman
í þeirri von að ná samkomulagi
við Kínveija. Samkvæmt tillög-
um Pattens verður efnt til þing-
kosninga í Hong Kong 1995
þar sem innfæddir fá að kjósa
meirihluta þings í fyrsta sinn.
Átök innan
Glaxo
ERNEST Mario lét í gær af
störfum forstjóra breska lyfja-
fyrirtækisins Glaxo vegna
ágreinings við Sir Paul Girol-
ami stjómarformann um stefnu
fyrirtækisins. Fréttin um af-
sögn Marios varð til þess að
hlutabréf í fyrirtækinu lækk-
uðu talsvert í verði á hluta-
bréfamarkaði í gær en fyrir
gærdaginn höfðu þau lækkað
um 20% frá í desember.
Hvalaskyttur
1 próf
NORSKA sjávarútvegsráðu-
neytið hefur ákveðið að hval-
bátar geti ekki hafíð veiðar
fyrr en hvalskyttur hafi gengist
undir sérstakt próf. Einnig
verði sérstakur eftirlitsmaður
ráðuneytisins að vera um borð
í hveijum báti. Er þetta svar
við gagnrýni á þær fyrirætlanir
Norðmanna að hefja hvalveiðar
í sumar. Verða skyttumar og
skipstjórar hvalbátanna að taka
þátt í þriggja daga námskeiði
um meðferð skotvopna og
sprengjuskutuls og standast
próf að því loknu.
Jugoscandic
lokað
Þúsundir reiðra sparifjáreig-
enda reyndu að bijótast inn í
höfuðstöðvar Jugoscandic-
bankans í Belgrad í gær eftir
að tilkynnt var að bankanum
hefði verið lokað. Eigandinn,
Jezdimir Vasiljevic, er nú flúinn
til ísraels. Fjölmiðlar í landinu
sögðu að hann hefði fyrirskipað
lokun í tíu daga af öryggisá-
stæðum.
Rabin til við-
ræðna við
Clinton
YITZHAK Rabin forsætisráð-
herra ísraels hélt í gær til
Washington til viðræðna við
bandaríska ráðamenn. Hittir
hann Bill Clinton Bandaríkja-
forseta fyrsta sinni eftir vaida-
töku forsetans.
MTæknlval
Skelfnn 17, slml 68 16 65