Morgunblaðið - 24.03.1993, Blaðsíða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 24. MARZ 1993
Hamrahlíðarkórinn
________Tónlist____________
Jón Ásgeirsson
Hamrahlíðarkórinn, undir
stjóm Þorgerðar Ingólfsdóttur,
hélt tónleika í Listasafni Islands
sl. sunnudagskvöld. Á efnis-
skránni voru eingöngu raddsetn-
ingar á íslenskum þjóðlögum. Til
leiks voru valdar raddsetningar
eftir Róbert A. Ottósson, Þorkel
Sigurbjörnsson, Jón Þórarinsson,
Hróðmar I. Sigurbjömsson, Haf-
liða Hallgrímsson, John Heame,
Emil Thoroddsen, Gunnar Reyni
Sveinsson, Wilhelm Lanzky-
Otto, Hjálmar H. Ragnarsson,
Jómnni Viðar og undirritaðan.
Það sem er athyglisvert við
efnisskrána, er hversu úrvinnsla
þjóðlaganna er margbreytileg og
hvað íslensku þjóðlögin era góður
efniviður. Raddsetningar Róbert
A. Ottóssonar á Björt mey og
hrein og Vinarspegli era hefð-
bundnar en útfærsla hans á
Gefðu að móðurmálið mitt, teng-
ist organum hefðinni, sem rekja
má til fyrstu aldar kristinnar
kirkju á Islandi.
Jesú mín morgunstjarna og
Blástjaman þó skarti skær eru
undurfagrar raddsetningar, eftir
Jón Þórarinsson og var síðar-
nefnda lagið sérlega fallega
sungið, mjög hægt, svo að fag-
urlíðandi fjölradda ritháttur Jóns
naut sín mjög vel. Eftir Hafliða
Hallgrímsson vora fluttar fjórar
raddsetningar og er útfærsla
hans á Hættu að gráta hringaná
og Veröld fláa mjög góð, sérstak-
lega þó á „Veröldinni", sem er í
raun sjálfstætttónverk, eins kon-
ar mótetta.
Gerð Hróðmars I. Sigurbjöms-
sonar á Draumkvæði er sérlega
athyglisverð. Hróðmar lætur lesa
miðhluta kvæðisins, sleppa öllum
viðlögum og nær meginefni þess
á meðan lagið er tvítekið, sem
undirleikur við lesturinn. í upp-
hafi og sem niðurlag, er lagið
sungið í heild. Fyrir utan þessa
snjöllu lausn, er raddsetningin
mjög vel gerð, sem og önnur
raddsetning hans á Einsetu-
mannakvæði Guðmundar Berg-
þórssonar.
Tveir erlendir tónlistarmenn,
sem fyrir afl gjörningavinda og
strauma, tóku hér land um stund-
arsakir, gáfu sér tóm, meðan
þeir biðu fars heim til sín, að
virða fyrir sér þau undarlegu
tónblóm, sem þjóðlögin okkar
era. John Hearne skildi hér eftir
þijár raddsetningar, Bí, bí og
blaka, Litlu börnin leika sér og
Fagurt er í fjörðum og er sú síð-
ast nefnda hreint listaverk og
var svo vel sungin, að orð fá eigi
lýst. Litlu börnin leika sér er
mjög erfið raddsetning en Þor-
gerður fann lausnina, svo að um
algera umsköpun er að ræða og
lagið var fyrir bragðið eitt af
skemmtilegustu lögum tónleik-
anna. Hornsnillingurinn Wilhelm
Lanzky-Otto, sem einnig átti hér
á landi stundar viðdvöl, raddsetti
Móðir mín í kví, kví og leikur
hann fallega með mótraddir við
þjóðlagið, sem flutt var á látlaus-
an máta af Birnu Helgadóttur.
Lysthúskvæði og Ástarraunir,
sem Emil Thoroddsen, bjó til
söngs, eru klassík í íslenskum
þjóðlagaraddsetningum og
sömuleiðis útfærslan á Ölerindi,
eftir Gunnar Reyni Sveinsson.
Fjórar raddsetningar á Út á djúp-
ið hann Oddur dró, Veröld fláa,
Stóðum tvö í túni og Grafskrift,
eftir Hjálmar H. Ragnarsson, era
skemmtilega leikrænar og sér-
staklega Oddsbragurinn og Graf-
skriftin.
Öll lögin voru frábærlega vel
flutt og hvað snertir útsetningar
undirritaðs, er ekki annað hægt
en að þakka fyrir sig, svo vel var
þar til manns gert. Þá tók fyrst
í, þegar hinar undurfögru Barna-
gælur Jórunnar Viðar voru
sungnar. Þarna birtist manni sá
galdur, sem aðeins miklir lista-
menn, eins og Þorgerður og Jór-
unn, geta seitt fram, af und-
ursamlegu látleysi, svo sem eins
og ekkert sé sjálfsagðara. í heild
vora tónleikamir einhvetjir þeir
bestu sem Hamrahlíðarkórinn,
undir stjórn Þorgerðar Ingólfs-
dóttur, hefur haldið, bæði hvað
snertir vandaðan flutning og list-
ræna túlkun á þessum tónperlum
íslenskrar þjóðlagalistar.
Merki Þjóðminjasafnsms
Páskar
Sunnudagsblaði Morgunblaðsins, 4. apríl nkv fylgir blaðauki sem heitir Páskar.
í þessu árlega páskablaði verða að vanda birtar ýmsar matar- og bakstursuppskriftir
sem eru við hæfi um páska. Þá verður í blaðinu páskaföndur fyrir börn og fullorðna
og ýmiskonar páskaskraut fyrir heimilið með uppskriftum og aðferðum.
Þeim sem áhuga hafa á að auglýsa í þessum blaðauka er bent á að tekið er vib
auglýsingapöntunum til kl. 16.00 mánudaginn 29. mars.
Nánari upplýsingar veitir Agnes Erlingsdóttir, starfsmabur auglýsingadeildar
í síma 69 1111 eba símbréf 69 1110.
- kjarni málsins
List og hönnun
Bragi Asgeirsson
Á þessu ári er tjóðminjasafn ís-
lands 130 ára og í því tilefni voru
haldnir þjóðminjadagar fyrir
skömmu og um leið var sett upp
sýning í Bogasal á tillögum um merki
Þjóðminjasafnsins. Það hefur ekki
mikið verið fjallað um þessa sýningu
í fjölmiðlum, og þó skiptir
merki safnsins okkur
nokkru máli og öll um-
ræða holl, þegar um jafn
mikilsverð mál er að ræða.
Ekki gat ég komið því
við að vera viðstaddur
opnun tjóðminjadaga, og
er barasta feginn því, jafn
þröngt og mun hafa verið
á þingi. Væri blessunar-
legt ef aðsókn á safnið
jafnaðist dálítið, því ekki
sýnist mér hún mikil virka
daga. Þá hafa menn tekið
upp á því að innheimta
gjald inn á safnið, sem er
hárrétt að mínum dómi og í stíl við
það sem allstaðar gerist um metnað-
arfull söfn af öllu tagi. Ekkert fæst
án peninga í þjóðfélagi nútímans, vel
að merkja, og þótt aðsókn kunni að
minnka um stund eykst hún aftur.
Fomminja- og þjóðháttasöfn eru yf-
irleitt mjög vel sótt af almenningi,
enda víða vandað til þeirra og geta
má þess að ekki er langt síðan tjóð-
minjasafnið í Kaupmannahöfn opn-
aði aftur eftir margra ára viðgerðir
og endurbætur, sem sagðar eru hafa
tekist frábærilega vel. Þar er nú hin
nafntogaða Víkingasýning, sem áður
hefur gist Berlín og Parísarborg og
óskipta athygli hefur vakið og gjör-
breytt áliti margra á þessum forfeðr-
um okkar.
Fyrir fólk, sem viil vera meðvitað
í nútímanum, er nauðsynlegt að
skoða fornminja- og þjóðháttasöfn
til að víkka yfirsýn, því að engin er
framtíð án fortíðar eins og sagt er.
Þjóðminjasafnið hefur átt í miklum
rekstrarerfiðleikum á undangengn-
um árum, og til sanns vegar má
færa að sjálf byggingin er í eðli sínu
fyrir flest hentugri en viðkvæmar
fornminjar, og hefur að auk lítið
aðdráttarafl. Var að vísu virðuleg í
upphafi og hýsti einnig Listasafn
íslands, en virkar núna þung og lúin.
Viðhald húsa og þá einkum opin-
berra bygginga skiptir öllu máli, og
er hrein sóun og bruðl að huga ekki
sem best að þeim málum. Danir eru
hér í forustuhlutverki í heiminum,
eins og í ótrúlega mörgu öðru af
smáþjóð að vera, en þeir láta yfir-
fara byggingar á 5 ára fresti til að
athuga ástand þeirra og huga að
skemmdum, sem hægt væri að forð-
ast í nýbyggingum. Við íslendingar
skulum bijóta odd af oflæti okkar
og taka þá þil fyrirmyndar í þessum
efnum, og eínnig læra af endurbygg-
ingu Ijóðminjasafnsins í Kaup-
mannahöfn, en þeim er einkar lagið
að gera söfn að yndislegum stofnun-
um, sem fólk flykkist á og margt
langt að komið, jafnvel
frá útlöndum, gagngert
til að skoða þau.
Það á að vera óska-
draumur íslenzku þjóðar-
innar að gera hér vel, og
þetta skiptir okkúr miklu
máli ekki síður en tjóðar-
bókhlaðan. Stutt er á
milli þessara tveggja
húsa og það er til mikilla
hagsbóta fyrir alla aðila,
og nú er bara að bretta
upp ermarnar - ljúka
Þjóðarbókhlöðunni og
hefjast handa af miklum
stórhug um endurbygg-
ingu Þjóðminjasafnsins. Hvað hið
nýja merki safnsins snertir hefur vel
tekist til að mínu mati, en það bygg-
ist á fommannakumli, sverði, axar-
blöðum og látúnsnælu, sem fært er
í stílinn, og saman mynda gripirnir
stafinn Þ fyrir þjóðminjar og tjóð-
minjasafnið. Hugmyndin er snjöll,
og stafurinn verður t.d. ekki of
íþyngjandi, en í hlutleysi sínu vísar
hann einmitt til fortíðarinnar og svo
margs sem er á huldu. Þá er merkið
í heild sinni einkar látlaust og menn-
ingarlegt, en hefur þó sterka skír-
skotun og mannlega nánd. Höfund-
urinn er Jóna Sigríður Þorleifsdóttir
grafískur hönnuður.
Það voru margir sem sendu inn
tillögur, en alls barst 121 tillaga frá
83 aðilum. Eins og oft áður í sam-
bandi við slíkar keppnir voru tillög-
urnar æði marglitar, en full mikið
minnti obbinn mann á almenn fyrir-
tækjamerki og vora sneyddar frum-
leika. Þá voru sumir með ágætar
hugmyndir en mjög skorti á að þeim
væri fylgt eftir með snjallri útfærslu.
Þó voru að mínu mati tvær tillögur
ekki langt undan verðlaunatillögunni
sem voru „Landsýn" auðkennd dul-
nefninu Kolskeggur og tillögur þær
sem merktar voru Skyrgámur,
Foldafeykir og Gáttaþefur og hefðu
þessar tillögur allt eins komið til
greina og sómt sér vel.
En það sem máli skiptir er að hér
hefur vel tekist til og von&ndi mark-
ar það nýjan og öflugan þátt í sögu
Þjóðminjasafns íslands.