Morgunblaðið - 22.05.1993, Blaðsíða 26

T26
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 22. MAÍ1993
Venesúela
Þingið
setur
Perez af
Caracas. Reuter.
ÖLDUNGADEILD þingsins í
Venesúela samþykkti í gær,
að Carlos Andres Perez, for-
seti landsins, léti af embætti
meðan hæstiréttur fjallaði
um mál á hendur honum og
tveimur fyrrverandi ráðherr-
um fyrir spillingu. Perez
kveðst saklaus af öllu mis-
jöfnu og neitar að segja af
sér en það hefur ríkisstjórnin
gert til að gefa hugsanlegum
eftirmanni hans kost á að
skipa sína ráðherra. Hún sit-
ur þó áfram til bráðabirgða.
Reuter
Margir flokksbræður Perezar í
stjórnarflokknum snerust gegn hon-
um á þingi en verði
hann fundinn sek-
ur, verður hann
jafnframt fyrsti
forsetinn í 35 ára
sögu lýðræðis í
Venesúela, sem
sviptur er embætti.
Perez hélt í gær
ræðu fyrir ráðherr-
um sínum og yfir-
mönnum hersins og
sagðist saklaus, hann hefði aldrei
reynt að auðgast með ólögmætum
hætti. Af þeim sökum ætlaði hann
ekki að segja af sér sjáifviljugur.
Gjaldeyrisbrask
Perez og ráðherrarnir fyrrverandi,.
eru sakaðir um að hafa keypt 17
milljónir dollara á sérstökum vildar-
kjörum af seðlabankanum og greitt
fyrir með innlendum gjaldeyri. Síðan
er þeir sagðir hafa selt aftur á frjáls-
um markaði og hagnast um 10 millj-
ónir dollara, 630 millj. fsl. kr.
Ríkissaksóknarinn í Venesúela gaf
út ákæru í málinu í mars og á
fimmtudag samþykkti hæstiréttur
landsins að taka málið fyrir. Er búist
við, að Octavio Lepage, forseti þings-
ins, taki við forsetaembætti til bráða-
birgða.
Perez gegndi forsetaembætti á
árunum 1974-79 og var endurkjörinn
1988. 1989 bakaði hann sér óvin-
sældir þegar hann afnam miklar nið-
urgreiðslur en það olli aftur veruleg-
um verðhækkunum.
------» ----------
Fyrsti kven-
biskupinn á
Norðurlönd-
um vígður
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara
Morgunblaðsins.
FYRSTI kvenbiskup Norður-
landa, Rosemarie Kohn (53 ára),
tók biskupsvígslu í Hamar-dóm-
kirkjunni í Noregi á uppstigning-
ardag.
Þremur prestum, sem telja að
Kohn hafi of fijálslyndar skoðanir
á fóstureyðingum, var ekið á brott
í lögreglubíl eftir að þeir höfðu
kastað 30 blóðugum brúðum, sem
líktust fóstrum, á kirkjutröppurnar.
Nokkrar af dúkkunum lentu 15-20
metrum frá Haraldi konungi og
Sonju drottningu þegar þau gengu
inn í kirkjuna.
Að öðru leyti fór vígslan vel fram
og flestir voru ánægðir með að
Norðmenn skyldu loksins hafa
fengið sinn fyrsta kvenbiskup. Þeg-
ar Kehn, sem vinir hennar kalla
Rósu, gekk út úr kirkjunni var rauð-
um rósum kastað yfir hana.
Heyra bresku leigubílarnir senn sögunni til?
HESTVAGNI er hér ekið á undan röð svartra leigubíla bílar yrðu notaðir sem leigubílar. Leigubílstjórarnir
í Lundúnum í gær þegar leigubílstjórar mótmæltu telja að slíkt yrði til þess að hinir hefðbundnu leigubíl-
áformum bresku stjórnarinnar um að heimila að minni ar í Lundúnum myndu senn heyra sögunni til.
Forystugrein breska tímaritsins The Economist
i •
Tímabært að leyfa
notkun eiturlyfja
BRESKA tímaritið The Economist hefur hvatt til þess
í forystugrein að kannað verði með hvaða hætti gera
megi neyslu eiturlyfja löglega. Blaðið telur sterkustu
rökin fyrir þessu af efnahagslegum og félagslegum toga;
núverandi skipan mála geti af sér glæpi og upplausn
auk þess sem hugtökin „fíkn“ og „óæskileg neysla“ hafi
engan veginn verið skilgreind með fullnægjandi hætti.
Þá telur leiðarahöfundur að stuðla beri að frekari rann-
sóknum er miði að því að gera almenningi kleift að
nota „skaðlausa vímugjafa“.
í forystugreininni sem birtist í
nýjasta hefti The Economist er vik-
ið að því að te og fíkniefnið marijú-
ana eigi ýmsilegt sameiginlegt.
Bæði þessi efni komi neytandanum
í vímu, bæði séu þau talin tiltölu-
lega skaðlaus og bæði hafí þau
vanabindingu í för með sér. Viðhorf
almennings og stjómvalda víðast
hvar til þessara efna mótist hins
vegar af öðrum þáttum og því sé
teneysla leyfð en neysla marijúana
ekki. Sjónarmið manna í þessum
efnum séu oft mótsagnarkennd.
Skilgreining
fíknarhugtaksins
Hið sama gildi í raun um önnur
efni sem almenningi á Vesturlönd-
um sé leyft að nota. Tóbak og kóka-
ín séu bæði skaðleg efni; neysla
þess fyrmefnda sé leyfð nánast
hvar sem er í heiminum en víðast
hvar á Vesturlöndum hið minnsta
eigi þeir sem hafa kókaín í fórum
sínum vísa fangelsisvist komist upp
um þá. Fíknarhugtakið sé ennfrem-
ur víðtækara en svo að það taki
einungis til neyslu efna og vísar
blaðið til tölvu- og spilafíknar í
þessu viðfangi.
Blaðið víkur að því að fíkniefna-
sjúklingar fjármagni oftlega neyslu
sína með ránum og gripdeildum og
glæpastarfsemi og ólögleg dreiflng
eiturlyfja fari jafnan saman. Þá sé
ótalinn sá kostnaður sem samfélag-
ið beri sökum þessa. Eiturþrælar
sem sagt hafi sig úr lögum við
mannlegt samfélag neyðist til að
nota óhreinar nálar og eitursalar
hagnist á því að miðla sífellt hættu-
legri lyfjum til slíkra ógæfumanna.
I greininni segir að þrátt fyrir
þetta séu menn almennt hikandi við
að hugleiða hvemig heimila megi
neyslu eitur- og fíkniefna. Að hluta
til megi rekja þetta viðhorf til and-
úðar á fíkn og því að vera ein-
hveiju háður. Leiðarahöfundur The
Economist er þeirrar hyggju að
menn séu almennt og yfirleitt ekki
sjálfum sér samkvæmir í þessum
efnum, og hafi tilhneiginu til að
rísa upp á afturlappirnar telji þeir
að þeirra eigin hagsmunum með
tilheyrandi hneigðum til ýmis konar
atferlis sé ógnað. Nefnir höfundur
byssueign í þessu sambandi. Þessi
afstaða standist í raun ekki skoðun.
Þannig telji sérfróði/ að tóbaksfíkn
sé það fyrirbrigði sem orsaki flest
þau dauðsföll í heimi hér sem unnt
væri að afstýra. Drykkjumenn spilli
lifur sinni og ofneysla áfengis geti
af sér viðvarandi minnisleysi. Á ári
hveiju láti mikill fjöldi fólks lífíð í
umferðarslysum sem drukknir öku-
menn valdi.
Eftirlit og skatttekjur
The Economist telur að frekar
beri mönnum að beina athygli sinni
að þeirri röksemdarfærslu að með
því að heimila notkun eiturlyfja
muni neyslan aukast og því muni
sá skaði sem af því hljótist á endan-
um verða meiri en ávinningurinn.
„Hins vegar mega menn ekki skilja
það sem svo að með því að leyfa
neyslu eiturlyfja sé verið að hvetja
til þess að allir geti nálgast slík
efni öldungis eftirlitslaust. Væri
rétt að málum staðið myndu stjórn-
völd í stað glæpamanna taka að sér
dreifíngu og gæðaeftirlit á þessum
vettvangi,“ segir í greininni. Telur
blaðið að svipuð lög gætu gilt á
þessum vettvangi og nú eiga við
um sölu og dreifingu áfengis og
tóbaks. Haldið yrði uppi öflugu eft-
irliti og refsingar yrðu strangar.
Skatttekjur, sem þessi skipan mála
tryggði ríkisvaldinu, yrði unnt að
nota með mun skilvirkari og upp-
byggilegri hætti en nú. Áherslan
yrði í auknum mæli á meðferð og
fræðslu í stað þess að eyða gífurleg-
um fjármunum í að hefta ólöglega
dreifingu fíkniefna. Blaðið telur að
reynsla stjómvalda í sumum ríkjum
Bandaríkjanna og í Hollandi gefi
til kynna að neysla muni ekki auk-
ast stórlega þó svo hún verði leyfð.
Þetta hafi t.a.m. komið fram vestra
þar sem neysla marijúana var tekin
af lista yfír glæpsamlegt athæfi í
nokkmm ríkjum á áttunda áratugn-
um.
Markmið rannsókna
Rannsóknir á þessum vettvangi,
segir í greininni, hafa einkum verið
miðaðar við að endurreisa þá sem
orðið hafa eitrinu að bráð og til að
auka skilning á því nákvæmlega
hvað það er sem orsakar fíkn í eitt
og annað í mannheimum. Rann-
sóknir gætu, að mati blaðsins,
þeinst að öðmm þáttum og er vísað
til þess að lyfjafræðingar séu nú
teknir að hugleiða hvort búa megi
til lyf sem veiti neytandanum vímu
án þess þó að skaða þann hinn
sama. Höfundur greinarinnar er
þeirrar hyggju að svipuð viðhorfs-
breyting kunni að vera réttlætanleg
hvað meðferð varðar; að ef til vill
beri að freista þess að fá þann ví-
musjúka til að gerast háður öðmm
og mildari efnum en hann nú not-
ar. Endurskoðunar í þessa veru sé
þegar tekið að gæta í Bandaríkjun-
um og forsendur fyrir réttnefndum
rökræðum um eiturlyfjavandann og
viðbrögð við honum hafi verið skil-
greindar. Telur The Economist að
stjórn Bills Clintons forseta hafi
sýnt lofsvert hugrekki á þessu sviði.
Þing Bretlands
Maastricht
samþykktí
neðri deild
Lundúnum. Reuter, The Daily Telegraph.
NEÐRI deild breska þingsins
samþykkti Maastricht-sáttmál-
ann um aukinn samruna ríkja
Evrópubandalagsins (EB) á
fimmtudagskvöld en búist er við
andstöðu við sáttmálann í lá-
varðadeildinni, meðal annars
frá Margaret Thatcher, fyrrver-
andi forsætisráðherra.
Ráðherrar bresku stjórnarinnar
vörpuðu öndinni léttar þegar neðri
deildin samþykkti sáttmálann með
292 atkvæðum gegn 112 eftir átj-
án mánaða deilu innan breska
íhaldsflokksins. 650 þingmenn
eiga sæti í þingdeildinni og sátt-
málinn naut því aðeins stuðnings
innan við helmings þingmanna.
Leiðtogar Verkamannaflokksins
sögðu þingmönnum flokksins að
sitja hjá til að mótmæla þeirri
ákvörðun stjórnarinnar að hafna
félagsmálakafla sáttmálans. 60
þingmenn Verkamannaflokksins
greiddu þó atkvæði gegn sáttmá-
lanum og 41 þingmaður íhalds-
flokksins. Fimm þingmenn Verka-
mannaflokksins greiddu hins vegar
atkvæði með sáttmálanum.
----» ♦ ♦---
Bandaríkin
viðurkenna
Angóla
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, ákvað á miðvikudag að
viðurkenna sjálfstæði Afríkuríkis-
ins Angóla. Bandarísk stjórnvöld
viðurkenndu ekki Angóla í 18 ár
á meðan marxistastjóm var þar
við völd en veittu angólskum upp-
reisnarmönnum aðstoð.
Waigel áfram
fjármálaráð-
herra
THEO Waigel, fjármálaráðherra
Þýskalands, sagði í gær að hann
myndi gegna embættinu áfram
eftir að hafa orðið undir í baráttu
um forsætisráðherraembættið í
Bæjaralandi. Waigel sagði að Ed-
mund Stoiber, innanríkisráðherra
Bæjaralands, yrði einn í framboði
í forsætisráðherrakjöri á þingi rík-
isins í næstu viku.
Kona dæmd
fyrir kynferðis-
lega áreitni
DÓMARI í Kalifomíu hefur úr-
skurðað að 31 árs karlmaður, Sab-
ino Gutierrez, skuli fá rúma milljón
dala í skaðabætur vegna kynferðis-
legrar áreitni
yfirmanns
hans, sem var
kona. Maður-
inn bar fyrir
réttinum að
hann hefði
kviðið fyrir
því að mæta
til vinnu
vegna þess að
konan hefði
tíðkað það að
loka sig inni í skrifstofunni hjá
honum og biðja hann um að kyssa
sig og faðma. Eftir að hann hefði
gengið í hjónaband hefði hann neit-
að að þýðast hana og þá hefði hún
svipt hann stöðuhækkun sem hann
átti að fá og tekið skrifborð hans
í burtu. Konan er 39 ára, gift og
tveggja barna móðir.
Sabino Gutierrez