Morgunblaðið - 23.06.1993, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. JUNI 1993
15
Hvað virðist
yður um Krist?
eftir Sigurð A.
Magnússon
Þessi spuming hefur vafist fyrir
einstaklingum, hópum og jafnvel
heilum þjóðum undanfarin 2000 ár,
og hefur að vonum sitt sýnst hveij-
um. Sé litið yfír það sem aðhafst
hefur verið í nafni Krists á liðnum
20 öldum blasir við næsta skrautleg-
ur vefnaður, ofinn úr lítillæti, bróður-
þeli og fómarlund jafnt sem hræsni,
hatri, ofsóknum, valdníðslu og mann-
drápum. Fyrir kaldhæðna rökvísi
mennskrar breytni hefur Kristur orð-
ið tákn jafnt þess versta sem þess
besta í sögu vestrænnar menningar
og hefur í þeim efnum orðið að gjalda
fyrir valdafíkn og aðrar glæpsamleg-
ar hneigðir þeirra sem höfðu nafn
hans fremur á vörunum en í hjartanu.
En þegar sú niðurstaða er fengin,
að allt sem aflaga hefur farið í sögu
kristninnar á liðnum 2000 árum
megi rekja til mannlegra bresta, er
okkur einkennilega gjamt að varpa
öndinni léttar, hvítþvo samtímann
og segja sem svo: Jú, kristinni trú
og kristnum kenningum var beitt
fyrir margan vondan málstað fyrr á
tíð, en nú er öldin önnur. Sundurleit
hjörð Krists nú á tímum hefur skilið
kjarnann frá hisminu og sameinast
um það sem máli skiptir, hjálpræðis-
verk Krists og boðun fagnaðarerind-
isins.
Mammon í öndvegi
Má ég í þessu sambandi varpa
fram lítilli athugasemd sem óbeint
snertir efnið? Mér hefur alla tíð ver-
ið það hvimleitt undrunarefni, að
þjónar íslensku kirkjunnar, vígðir
umboðsmenn Krists, skuli stunda það
ókristilega athæfi að innheimta gjöld
af jafnt fjáðum sem snauðum fyrir
viðvik sem ættu að vera þeim ljúf
skyldukvöð, svosem skírnir, ferming-
arundirbúning, hjónavígslur og
greftranir, þó þessir sömu erindrekar
Krists séu fastlaunaðir embættis-
menn ríkisins og oftsinnis miklum
mun fjáðari en þær frómu sálir seni
telja sig hafa þörf fyrir umrædda
þjónustu. Ég fæ ekki betur séð en
hér sé Mammon settur í öndvegi.
Þegar farið er að verðleggja náð-
armeðul Krists og aðra kirkjulega
þjónustu, þá gleyma menn óviljandi
eða af ráðnum liug því minnisverða
atviki úr lífí Krists þegar hann greip
til kaðlasvipunnar og rak víxlarana
með harðri hendi útúr helgidóminum
um leið og hann hratt um borðum
þeirra með þeim orðum, að hús Föð-
urins ætti ekki að gera að ræningja-
bæli. Peningahyggjan í þessu ger-
spillta þjóðfélagi er að mínu mati svo
frek til fjörsins á öllum sviðum mann-
lífsins, að síst af öllu situr á kirkjunn-
ar þjónum að veita henni brautar-
gengi.
Steinrunnin stofnun
En hér var ætlunin að ræða stutt-
lega viðhorfíð til Krists, en ekki þeirr-
ar stofnunar og stéttar sem kennir
sig við Krist og er einkennilega
gleymin á afdráttarlausa kröfu hans
um afneitun allra veraldargæða. Með
þeim orðum er ég ekki að gera lítið
úr kirkjunni sem lifandi líkama
Krists, því hún er til meira og minna
ósýnileg um alla heimskringluna,
heldur hef ég ýmislegt að athuga við
þá opinberu kirkju sem orðin er stað-
bundin og steinrunnin stofnun, ríg-
bundin mannasetningum um gott og
illt, rétt og rangt, fínt og ófínt. Sú
opinbera og volduga kirkja sem
breiðir anga sína um heimsbyggðina
í meira og minna sundurleitum og
sundurþykkum deildum er vissulega
afl sem reiknað er með og hefur
ómæld áhrif á hugsunarhátt og
breytni milljóna manna af öllum kyn-
stofnum og litarháttum, en mér er
þráfaldlega til efs að prelátar og
pótintátar þessa heimsbákns mundu
kannast við Krist, hvað þá veita hon-
um viðtöku, ef hann öllum að óvörum
birtist meðal okkar einhvern þessara
tvísýnu daga yfírstandandi skálmald-
ar.
Hversvegna læt ég mér þvílíka
goðgá til hugar koma? Einsog útval-
in hjörð Frelsarans mundi ekki
þekkja hann og fagnandi veita hon-
um viðtöku, ef hann birtist á ný!
Já, hér er nú verkurinn og hreint
ekkert spaugsefni. Við skulum leiða
hjá okkur guðssoninn og það hjálp-
ræðisverk sem hann vann á Golgata
til endurlausnar mannkyni. Sá þáttur
er að vísu afdrifaríkari en orðum
verði að komið og raunar sá leyndar-
dómur sem öllum lifandi mönnum
verður hulinn tii eilífðarnóns, því
hann er liður í ráðsályktun Almættis-
ins sem er og verður órannsakanleg.
Holdtekja Guðs almáttugs í Jesú
Kristi getur aldrei orðið skiljanlegt
umræðuefni, því hún er handanvið
skynsamlega hugsun og öll lögmál
náttúru og mennskra örlaga.
Hvað um mannssoninn?
En Kristur var ekki einungis guðs-
sonurinn, heldur var hann í fyllsta
skilningi þess orðs líka mannssonur-
inn, sannur og fullkominn maður.
Og þó okkur sé ógerningur að skoða
eða skilja guðssoninn í ljósi mann-
legrar reynslu, þá getum við hvert
með sínum hætti skoðað og skilið
mannssoninn einsog hann lifði og
starfaði samkvæmt þeim frásögnum
sem við eigum um hann í guðspjöll-
unum.
Og hvemig var þá daglegu lífí
þessa einstæða mannssonar háttað?
Samkvæmt tiltækum heimildum lifði
hann mjög óbrotnu lífi, átti ekki einu-
sinni þak yfír höfuðið, gekk um
byggðir lands síns og boðaði fagnað-
arerindið, safnaði til sín hópi ein-
faldra og ómenntaðra erfíðismanna
og lagði einkum lag sitt við úrhrök
mannfélagsins, bersyndugar mann-
eskjur og fyrirlitnar af samborgurum
sínum. Hann var yfírleitt öndverður
öllu sem við setjum í samband við
valdhöfn, opinberar stofnanir, arð-
vænleg fyrirtæki, ráðsetta borgara,
lífsgæði og góða siði — með öðrum
orðum öndverður flestu því sem við
lifum og deyjum fyrir. Hann dróst
mjög að syndurum; það var ákaflega
áberandi dráttur í mynd hans, ekki
vegna þess að hann hefði mætur á
syndinni, heldur vegna þess að
syndarinn stendur nær hjálpræðinu
en sá réttláti og virti góðborgari sem
jafnan hefur verið máttarstólpi
mannfélagsins.
Einsog jafnan eru líf og dauði,
fyrirheit og lífsháski hér saman
slungin. lllskan getur frelsað það
sem er heilagt í okkur, en hún getur
vitaskuld líka kæft það. Margir láta
bugast á þeirri torfæru leið án þess
að ná markinu, já án þess að hafa
minnsta grun um það. En leiðin til
himnaríkis hlýtur jafnan að liggja
um helvíti. Sá sem fallið hefur og
iðrast er nær markinu en sá sem
aldrei þykist hafa fallið. Það er í
undirdjúpunum sem heilagir menn
og dýrlingar hljóta sína eldvígslu.
Þessvegna hikaði ekki heilagur Frans
frá Assisi við að veita morðingjum
viðtöku í reglu sína — og það gerði
Búdda reyndar líka. Páll postuli var
morðingi, tók virkan þátt í drápi
Stefáns postula, áðuren hann tók
sjálfur sinnaskiptum. Og hvað um
Sigurður A. Magnússon
„Hér erum við komin
að sjálfri þungamiðj-
unni í boðskap og lífs-
verki Krists.“
lesti heilags Ágústínusar og heims-
kupör heilags Frans áðuren þeir
snerust? Ræninginn á krossinum
hlaut fyrirheit um fyrirvaralausa
paradísarvist, en ungi maðurinn sem
ekki treysti sér til að segja skilið við
eigur sínar fór erindisleysu á fund
Krists. Nefna mætti hérlend dæmi,
svosem Hallgrím Pétursson á 17du
öld, séra Friðrik Friðriksson og Sig-
urbjörn biskup á okkar tímum; þeim
var báðum forðað frá sjálfsmorði á
örlagastund.
Bylting Krists
Ýtrasta andstæða heilagleikans
er ekki syndin eða illskan, heldur
sjálfsréttlætingin og stærilætið. Iðr-
un getur umhverft illskunni í heilag-
leika. En þeir sem réttlátir eru gagn-
vart lögmálinu — farísearnir á máli
Biblíunnar — þeir sem allt hafa gert
rétt og hafa ekkert að álasa sjálfum
sér fyrir, þeir munu aldrei komast í
tæri við heilagleikann og þann allt-
umlykjandi kærleik sem sprettur af
iðrun og er hinsti leyndardómurinn,
hin mikla guðsgjöf. „Án hans verður
leyndardómur Guðs lokuð bók,“ seg-
ir rússneski skáldjöfurinn
Dostójevskí og bætir við: „Jafnvel
helvíti er einungis kvöl yfir því að
geta ekki framar elskað.“
Hér erum við komin að sjálfri
þungamiðjunni í boðskap og lífsverki
Krists, þeirri gerbyltingu sem hann
olli í mannkynssögunni með því að
leiða kærleikann til öndvegis sem
æðsta takmark og inntak mannlegr-
ar tilveru og frumforsendu farsælla
mannlegra samskipta. Fyrir þeim
sem lifað hefur kærleikann — kær-
leikann sem náðargjöf, sem endursk-
in af kærleika Guðs, ekki bara kær-
leika sem skyldu til að uppfylla boð-
orð lögmálsins — fyrir honum þurrk-
ast út andstæður góðs og ills, en
eftir standa einungis manneskjur
sem hafa þörf fyrir hjálpræðið. Og
þá verður hver einstök mannssál,
hversu lítilfjörleg sem hún kann að
vera á mælikvarða máttarstólpa
samfélagsins, miklu mikilvægari og
verðmætari en jafnvel háleitasta
hugsjón.
Höfundur er rithöfundur.
Benidorm á ótrúlegu
verði í juli og agust
með Heimsferðum
29.900 - ein vika 36.900 - tvær vikur
m.v. 4 fullorðna í íbúð.Trinisol m.v. 4 fullorðna í íbúð.Trinisol
Nú er að verða uppselt í flestar brottfarir okkar í leiguflugi
Heimsferða og Turavia til Benidorm í sumar. Við höfum fengið
nokkur viðbótarsæti hjá Turavia og getum boðið þau á
frábæru verði, á glæsilegu, nýju íbúðarhóteli, Trinisol.
Flugvallarskattar:
Fyrir fullorðna kr. 3.570
Fyrir börn kr. 2.315
ÍTURAUIA
air europa
14. júlí - uppselt
21. júlí - 18 viðbótarsæti
28. júlí - 15 viðbótarsæti
4. ágúst - 8 viðbótarsæti
18. ágúst - uppselt
HEIMSFERÐIR hf.
Austurstræti 17, 2. hæð ■ Sími 624600
/
vmmmgm 0
rr. ííi
4/ i/
... þú verður að smakka það!
mt
i

s.
5 Gontinents er ný kaffiblanda frá
EL MARINO í MEXICO.
heildsala & dreifing; S: 686 700
100% ARABICA KAFFI