Morgunblaðið - 11.08.1993, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. ÁGÚST 1993
13
Sýning Rósku
_________Myndlist_______________
Bragi Asgeirsson
Listakonan Ragnhildur Óskars-
dóttir, sem menn þekkja betur undir
nafninu Róska, kemur víða við um
athafnir á sjónmenntasviði.
Þær hafa að meginhluta farið fram
á erlenda grund, nánar tiltekið Ítalíu,
þar sem hún hefur að mestu verið
búsett í áratugi.
Af og til hefur hún heimsótt ætt-
landið, og þá iðulega troðið upp með
einhvem listrænan gjöming og ekki
farið alveg hljóðlaust að þeim umsvif-
um sínum.
Róska er nefnilega framústefnu-
listakona og telst vera af ’68 kynslóð-
inni og ber í raun öll einkenni henn-
ar, er einskonar „enfant terrible", eða
nánar tiltekið bam í uppreisnarhug.
Hún var einn af frumkvöðlum list-
hópsins SÚM, sem einmitt kom fyrst
fram sem virkur listhópur á þessum
árum og stóð fyrir fyrstu samsýningu
í eigin húsakynnum í bakhúsi við
Vatnsstíg, í marz 1969.
Hressandi gustur einkermir fram-
kvæmdir Rósku, en slíkar tiltekitir
geta þó orðið þreytandi til lengdar
auk þess sem tímaskyn 68 kynslóðar-
inar virðist oftar en ekki eitthvað
brenglað, þó hér séu til ýmsar undan-
tekningar.
Málið er, að það sem var nýtt og
ögrandi, „provokerandi", þegar þetta
Lárus Már Björnsson
inn getur élskað okkur til heil-
brigðis, / markmið lífs Þíns var að
sjást,...“
Þýðandinn, eða túlkandinn eins
og hann er nefndur í formála,
hefur þurft að glíma við miserfitt
verkefni. T.d. hefur hann þurft að
styðjast við ýmsar aðrar þýðingar,
sérstaklega við að koma skáldskap
Turkka og Haavikko, sem yrkja á
finnsku, yfír á íslensku. Viðbúið
er að skáldskapur sem kemur við
í öðru tungumáli á leið yfir í hið
þriðja verði fyrir óæskilegum um-
breytingum, jafnvel hnjaski. Ekki
skal hér lagður dómur á hvort
þýðingarnar sem slíkar séu trúar
frumtextanum enda skortir yfirrit-
aðan allar forsendur til að meta
slíkt. Hitt er augljóst að hér hefur
verið unnið umtalsvert verk og
ekki alltaf einfalt.
Prentun hefur tekist illa. Letur
er ýmist muskulegt eða klesst.
Óþarfi er að sættast á að ódýr
fjölföldun þurfi endilega að leiða
af sér takmörkuð gæði.
VZterkur og
L/ hagkvæmur
auglýsingamiðili!
fólk kom fyrst fram er það með sanni
ekki lengur, en samt sem áður sjá
menn þessa hluti í síbylju á svonefnd-
um sýningum núlista, og þá einkum
á Norðurlöndum. Helst er að einhver
ný og grautleg heimspeki fylgi þeim
hveiju sinni.
Róska hefur dvalið á íslandi und-
anfarið og haft hér vinnuaðstöðu og
löngu fyrirhuguð og boðið sýning er
loks komin upp í listhúsinu „Sólon
Íslandus" og stendur til 17. ágúst.
Sýninguna tileinkar hún konum
aldamótanna, þ.e. næstu aldamóta,
og nefnir hana „Konan 2000“ eða „La
Donna Deumila" á ítölsku, sem nú
er væntanlega hennar annað móður-
mál.
Til að minna á og árétta boðskap
súningarinar hefur listakonan komið
fyrir vírgjömingi í anda Calders, er
skilur tröppur og pall efri hæðar.
Verða menn þannig að stíga á, eða
frekar í, júgur fyrirferðamikils kven-
líkis úr vírvirki til að komast á sýning-
una. Samt er manni það forboðið á
tungumáli engilsaxa (I), samkvæmt
áritun á gólfinu.
Hér er þannig kona í uppreisnarhug
gegn karlaveldinu, en minna má á
að það er tímaskekkja hvað listir
áhrærir, því að konur eru í miklum
meirihluta í íslenzkum listaskólum og
sýningar þeirra eru ekki færri en
karla og njóta fyllsta jafnréttis. Þá
em konur í miklum meirihluta í félag-
inu „íslenzk grafík“ og naumast í
minnihluta í FÍM. Kannski vill svo
eitthvert karlrembusvínið og kvenn-
akúgarinn benda á hlut kynbræðra
sinna á Textilþríæringnum, sem nú
stendur yfír að Kjarvalsstöðum og
mun kominn í norræn fjárlög fyrst
slíkra samsýninga! Og hvað vilja kon-
ur svo meira? gæti einhver tekið upp
á að spyija.
Við karlmenn höfum þannig öllu
heldur boðið þær velkomnar og viljað
sóma þeirra sem mestan, eins og.vera
ber, en að bregða fyrir þær fæti.
Það verður ekki af Rósku skafíð,
að hún færist jafnan mikið í fang og
að í henni býr ennþá heilmikið af
hugdirfð æskunnar, en hún virðist
eiga fjarska erfítt með að sýna af sér
þá staðfestu við eina listgrein og kem-
ur það harðast niður á myndverkum,
eins og sjá má á þessari sýningu.
Til gamans tók fram gamla úr-
klippubók og las ummæli mín um
sýningu hennar hér í borg í septem-
ber 1969, Kom þá í ljós að ég gæti
ailt eins endurtekið sumt af því sem
þar stendur og heimfært á þessa sýn-
ingu, t.d. að hún eins og hættir í
miðjum leik, einmitt er manni virðast
átökin vera að hefjast. Fyrir vikið
verða myndir hennar líkt og hálfkveð-
in vísa. Þá nefni ég einnig að vinnu-
brögðin mina á fræga kvenmann,
Novellu Parigiani, sem allir þekktu í
Róm á sjöunda áratugnum, og það
gildir enn.
Hér hefur ekki orðið mikil breyting
á, nema að listakonan reynir að end-
umýja sig í miðlum nútímans eins
og ljósmyndun og tölvugrafík. Ljós-
myndimar njóta sín ekjki utan einn-
ar, sem er „La concierge de Paris“
(Dyravörður Parísarborgar), fyrir ein-
falda og skilvirka útfærslu og hnitm-
iðaða byggingu. Tölvugrafíkin minnir
á fijálslegarí hraðteikningar og hér
koma einmitt fram bestu eiginleikar
listakonunnar, þótt ég sé ekki alveg
sáttur við árangurinn enn sem komið
er.
En það voru fyrst og fremst mynd-
ir blándaðrar tækni sem vöktu at-
hygli mína, þ.e. „Kona flýr nótt“ (7)
og „Gljátíkin" (8), en báðar skera sig
úr fyrir svipmikil vinnubrögð og
sterka skískotun, og þannig séð rétt-
lætir það nafn sýningarinnar, því að
„sporvagninn gimd“ er alltaf nærri,
jafnvel þótt myndimar sjálfar leiði
hugann að pop-list sjöunda áratugar-
ins.
Nu er
Þrefaldur
l.vinningur

1
Spilaðu með fyrír 5
\l kl. I6ídag

Verður hann
100.000.000 kr.?