Morgunblaðið - 08.09.1993, Blaðsíða 1
56 SIÐUR B/C
202. tbl. 81.árg.
MIÐVIKUDAGUR 8. SEPTEMBER1993 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Finnsku fjárlögin
Lánfyr-
ir þriðj-
imgnum
Helsinki. Frá Lars Lundsten, fréttaritara
Morgunblaðsins.
FINNSKA stjórnin lagði í gær
fram fjárlög næsta árs og er þar
gert ráð fyrir að tekjur verði 125
milljarðar marka en útgjöldin
188 milljarðar. Það þýðir, að
þriðjungur útgjalda finnska rík-
isins á næsta ári verður lánsfé.
Það er ekki aðeins, að methalli
sé á fjárlögunum, heldur verður
einnig slegið nýtt met í skattbyrð-
inni, sem fer í allt að 48%. Samt
sem áður einkennist fjárlagafrum-
varpið af ýmiss konar niðurskurði,
einkum hvað varðar framlög ríkis-
ins til sveitarfélaga. Eitt megin-
markmið ríkisstjórnar Eskos Ahos
er að ná niður vöxtunum og ljósi
punkturinn í þrengingum finnsku
þjóðarinnar er sá, að útfiutningsiðn-
aðurinn hefur snúið vörn í sókn.
Skuldir finnska ríkisins eru orðn-
ar alvarlegt vandamál, en útgjöldin
þeirra vegna aukast um 45% milli
ára, um tæplega 22 milljarða
marka. fjármálaráðuneytið áætlar
að þjóðarframleiðsla muni aukast
um eitt prósent á næsta ári, en til
þess eins að ná tökum á hallanum
þyrfti hún að aukast um 10%.
Reuter
Messað við Krosshæð
ÞÚSUNDIR Litháa hlýddu á Jóhannes Pál páfa er
hann messaði á tveimur helgustu stöðum landsins
í gær. Annars vegar í hinu litla þorpi Siluva, þar
sem María mey á að hafa birst smaladrengjum í
byijun átjándu aldar, og hins vegar á Krosshæð,
skammt frá borginni Siauliai, en hæðin var eitt af
helstu táknum sjálfstæðisbaráttu Litháa. Þúsundir
krossa er að finna á hæðinni og reyndu Sovétmenn
margsinnis að jafna þá við jörðu. Um leið og jarðýt-
unum var lagt að kvöldi kom hins vegar fólk og
reisti þá við að nýju. í ræðu sinni í gær lagði páfi
mikla áherslu á sjálfstæðisbaráttu Litháa. „Auðvelt
er að skilja þá friðarþrá sem býr í bijósti þjóðar er
hefur þurft að þola margra ára harðræði, verið
rænd þjóðareinkennum sínum og haldið í spennu-
treyju ómannúðlegrar hugmyndafræði," sagði páfí
meðal annars. Á myndinni má sjá páfa ásamt fylgd-
arliði ganga um Krosshæð á leið til messu.
Jórdanskt dagblað um samkomulag Israela og Palestínumanna
Stefnt að víðtækri sam-
vinnu í efnahagsmálum
Amman, Washington, Kairó. Rcutor.
SAMNINGUR Israela og PLO, Frelsissamtaka Palestínumanna, kveður - -
ekki aðeins á um sjálfstjórn þeirra siðarnefndu, heldur einnig um
víðtæka og nána samvinnu þeirra í efnahagsmálum. Kom þetta fram
í dagblaði í Jórdaníu í gær en það kveðst hafa afrit af samningnum.
Búist hafði verið við, að PLO og Israelsstjórn skiptust á formlegri
viðurkenningu í dag, en í gær kom upp ágreiningur um tæknileg at-
riði, sem hugsanlega geta tafið fyrir.
Samkvæmt frétt dagblaðsins The
Jordan Times ætla Israelar og Pal-
estínumenn að koma á fót sameigin-
legu efnahagsráði, sem ijallaði um
samvinnu í vatns-, orku- og raf-
magnsmálum og í samgöngum, fjár-
málum, fjarskiptum, iðnaði og versl-
un. Sameiginleg verkefni munu með-
al annars verða olíu- og gasleit á
Gaza-svæðinu og í Negev-eyðimörk-
inni og hugsanlega bygging olíu-
hreinsunarstöðvar í Gaza. Einnig er
fullyrt, að Sjö-ríkja-hópurinn,
stærstu iðnríkin, muni aðstoða við
efnahagslega uppbyggingu á Vest-
urbakkanum og í Gaza.
Krefjast bindandi yfirlýsingar
Haft var eftir háttsettum embætt-
ismanni PLO í gær, að ísraelsstjórn
og PLO myndu viðurkenna hvort
annað formlega í dag, en í gær komu
upp erfiðleikar varðandi orðalag
PLO-yfirlýsingarinnar, þann hluta
hennar, sem segir, að ekki sé lengur
stefnt að upprætingu Israelsríkis.
ísraelar krefjast lagalega bindandi
yfirlýsingar, en PLO segir, að hana
geti aðeins útlagaþing Palestínu-
menna veitt. Þangað til verði því um
pólitíska yfirlýsingu að ræða. í gær
var haft eftir ónefndum, ísraelskum
embættismönnum, að ísraeisstjórn
gæti ekki sætt sig við minna en að
framkvæmdastjórn PLO samþykkti
yfirlýsinguna.
Enginn árangur varð í viðræðum
Sýrlendinga og ísraela um Gólan-
hæðirnar í gær og sem fyrr stendur
styrinn um það, að Sýrlendingar vilja
ekki ræða um inntak hugsanlegra
friðarsamninga fyrr en ísraelar hafa
heitið að flytja allt sitt lið frá hæðun-
um. Um 50.000 manns komu saman
í Jerúsalem í gær til að mótmæla
samkomulaginu við PLO. Urðu
nokkur átök með þeim og lögreglu-
mönnum.
Skriffinnskan
skorin niður
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, kynnti í gær róttækar tillög-
ur um uppskurð á bandaríska
stjórnkerfinu, en þeim er ætlað
að spara 108 milljarða dollara á
fimm árum. Hefur starfshópur
undir forystu Als Gore varafor-
seta unnið að tillögunum í hálft
ár, en í þeim er meðal annars lagt
til, að ljárlögin verði til tveggja
ára í stað eins, og ríkisstarfs-
mannakerfið stokkað upp frá
grunni. Núgildandi reglur um það
eru frá síðustu öld, en stefnt er
að því að gera ríkinu auðveldara
með mannaráðningar og upp-
sagnir. Er fyrirhugað að fækka
opinberum starfsmönnum um
12%, eða 252.000. Clinton er hér
með A1 Gore og broti af reglu-
gerðafrumskóginum, sem þeir
vilja grisja, og hann hafði þau orð
um, að markmiðið væri að færa
„blekbyttukerfið“ inn í tölvuöld-
ina.
rnmi mt
Reuier
Þýskur efnahagur
Fariðað
rofa til
Bonn. Reuter.
ÞÝSKT efnahagslíf er heldur á
uppleið samkvæmt tölum, sem
birtar voru í gær. Á öðrum fjórð-
ungi þessa árs var hagvöxturinn
0,5% en á fjórum ársfjórðungum
þar áður var annaðhvort um að
ræða stöðnun eða samdrátt í
þjóðarframleiðslu. „Þetta er
fyrsta vísbendingin um, að sam-
dráttarskeiðinu sé að ljúka,“
sagði Giinter Rexrodt, efnahags-
málaráðherra Þýskalands, í gær.
Rexrodt sagði, að flest benti til,
að þessi hagvöxtur yrði að minnsta
kosti stöðugur á næstunni. Kæmi
þar til betra viðskiptaumhverfi,
lægri vextir, minni launakostnaður
á framleiðslueiningu og vaxandi
eftirspurn utanlands sem innan eft-
ir ýmissi iðnaðarvöru. Útflutningur
á öðrum ársfjórðungi nú var þó
8,3% minni en á sama tíma fyrir
ári og fjárfesting dróst saman um
17%. Á fyrra misseri nú er þjóðar-
framleiðslan 2,6% minni en á sama
tima í fyrra og enn er reiknað með,
að hún verði 2% minni yfir allt árið.
Theo Waigel, fjármálaráðherra
Þýskalands, sagði í gær, að Þjóð-
veijar væru fullfærir um að takast
á við hvorttveggja í senn, samein-
ingu landsins og efnahagssamdrátt,
og kvað allar fullyrðingar um
hnignun landsins út í hött.
Hve lengi á botninum?
Hagfræðingar eru flestir sam-
mála um, að samdrátturinn hafi náð
botninum en þeir deila um hve lengi
efnahagslífið muni skoppa eftir
honum áður en það nær sér á strik.
Almennt er búist við, að hagvöxtur
verði ekki meiri en 0,5% á næsta
ári og er ástæðan fyrirsjáanlegur
samdráttur í einkaneyslu. Stafar
hann aftur af hærri sköttum, niður-
skurði í velferðarkerfinu, litlum eða
engum launahækkunum og vaxandi
atvinnuleysi.
----♦ ♦ ♦
Kaspar-
ovvar
heppinn
Frá Margeiri Péturssyni, London.
NIGEL Short féll á tíma í betri
stöðu í fyrstu einvígisskákinni við
Gary Kasparov í London í gær-
kvöldi. Um leið og Short lék sinum
39. leik féll hann á tíma.
Skákin var lengi vel jafnteflisleg
þar til báðir lentu í heiftarlegu tíma-
hraki og þá blés Kasparov til sókn-
ar. Honum yfirsást snjall varnarieik-
ur Shorts og átti í hæsta lagi mögu-
leika á jafntefli. í FIDE-heimsmeist-
araeinvíginu sem fram fer í Hollandi
sigraði Jan Timman Anatólí Karpov
í gærkvöldi í annarri skákinni og
jafnaði metin. Næstu skákir í báðum
einvígjunuin verða tefldar á finnntu-
dag.