Morgunblaðið - 13.10.1993, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. OKTÓBER 1993
n
Guðbjörn Gunnarsson: Ný uppbygging. 1993.
Guðbjörn
Gunn-
arsson
^ .
_____Myndlist____
Eiríkur Þorláksson
Það hefur löngum verið þekkt
í myndlistarsögunni, að menn hafa
komið misjafnlega beinan veg að
listinni; sumir hafa farið snemma
á veg listarinnar, á meðan aðrir
hafa búið sig undir önnur ævistörf
á ólíkum vettvangi, en síðar snúið
sér að myndlistinni fyrir knýjandi
innri þörf. Hvað sem ræður, er
ljóst að fjölbreytt lífsreynsla hefur
oft reynst mönnum gott veganesti
á þessum vettvangi.
Nú stendur yfír í Listhúsinu í
Laugardal fyrsta einkasýning
myndhöggvara, sem hefur nýlokið
námi við listadeild háskólá í Eng-
landi, kominn á miðjan aldur.
Guðbjörn Gunnarssonar, Bubbi,
hafði þó víða komið að listinni
áður en hann hélt til Englands;
sem unglingur hafði hann sótt
tíma í myndlistarskóla, og eftir
iðnnám starfaði hann í nokkur ár
sem mynd- og handmenntakennari
á Fáskrúðsfírði, en á sama tíma
hélt hann nokkrar sýningar á verk-
um sínum fyrir austan. Bubbi hef-
ur unnið við leikmyndahönnum
(gerði m.a. leikmyndina fyrir Litlu
hryllingsbúðina, þegar hún var
sýnd 1984), en lengst starfaði
hann við smíðar og hönnun á
ýmsum veitingastöðum og ölkrám,
sem ha.fa notið vinsælda.
Það hefur þurft mikið átak til
að hefja listnám á miðjum aldri,
en síðustu þijú ár hefur Guðbjörn
dvalið við listadeild Nottingham
Trent University, og tekið þátt í
ýmsum samsýningum í Englandi
samhliða náminu.
Á sýningunni getur að líta tíu
höggmyndir, sem skiljanlega
draga að sér mesta athygli. í verk-
unum blandar listamaðurinn oft
saman nokkrum efnum, svo sem
stáli, tré og stein, en gulur kalk-
steinn er það efni sem er mest
áberandi hér og er áhugaverðast
í höndum hans. Hnitmiðuð og
fáguð vinnubrögð koma vel fram
í „Ovissa" (nr. 3), og „Endurspegl-
un frá landslagi“ (nr. 7) sýnir að
honum tekst ágætlega að láta ólík
efni falla saman og vinna saman.
Slíkur samruni gengur einnig
mjög vel upp í „Ný uppbygging“
(nr. 9), og þar nýtur mýkt steins-
ins sín einnig afar vel.
Auk höggmyndanna hefur lista-
maðurinn sett hér upp tvo tugi
örsmárra teikninga, sem hann
nefnir „Rannsóknir" en hefðu vel
mátt missa sín. Silkiprentmyndir,
sem heita „í ljósaskiptunum“ (nr.
31-45), og eru unnar út frá verki
Guðbjarnar í höggmyndagarði í
Grizedale Eorest, eru veigameiri.
Mismunanm litir og birta gera
þetta verk enn dularfyllra en ella,
og einnig kemur greinilega í ljós
hversu vel það fellur inn í umhverf-
ið.
Lítil en vönduð sýningarskrá
gefur greinargóðar upplýsingar
um listamanninn og verkin á sýn-
ingunni (þó vtintar stærðir), og
mættu margir margsýndir taka
sér slíkt framtak til fyrirmyndar.
Að vonum gengur ekki allt upp,
sem listamaðurinn hefur tekið sér
fyrir hendur á þessari fyrstu sýn-
ingu. Þó má fínna hér ýmislegt,
einkum í hvernig hann vinnur
steininn og notar tré, sem bendir
til að hann geti átt framtíð fyrir
sér á þessu sviði, ef úthaldið er
eitthvað í líkingu við þann sjálfs-
aga og ákveðni, sem kom honum
áfram í því listnámi, sem hann
hefur nú nýlokið.
Sýning Guðbjörns Gunnarsson-
ar í Listhúsinu Laugardal stendur
til 23. október.
Guðrún
Hrönn
Ragnars-
dóttir
í neðsta sal Nýlistasafnsins, sem
oft hefur verið nefndur Gryfjan,
hefur myndlistarkonan Guðrún
Hrönn Ragnarsdóttir komið fyrir
nokkrum verkum til sýningar.
Eftir að hafa lokið listnámi við
Myndlista- og handíðaskóla Islands
hélt Guðrún Hrönn til Hollands, en
þar útskrifaðist hún frá Jan Van
Eyck akademíunni í Maastricht
1982. Frá þeim tíma á hún að baki
drjúgan sýningarferil, bæði hér á
landi og erlendis, en hún hefur um
árabil að mestu búið og starfað í
Finnlandi.
Hér sýnir listakonan fjögur gólf-
verk, sem lúta lögmálum högg-
myndarinnar; öll eru verkin faglega
unnin úr tré sem grunnefni. Segja
má, að í þessum verkum sé Guðrún
Hrönn að takast á við skilgreining-
ar - mörk höggmyndar og hús-
gagns annars vegar, og höggmynd-
ar og minnismerkis hins vegar;
hvað er það sem ræður á hvern veg
við lítum hlutina?
Guðrún
Guðjóns-
dóttir
í Galleríi einn einn við Skóla-
vörðustíg stendur nú yfír önnur
einkasýning ungrar listakonu,
Guðrúnar Guðjónsdóttur. Hún
stundaði nám í Myndlista- og
handíðaskóla íslands 1977-79, en
hélt þá til Bandaríkjanna þar sem
hún lauk námi við List- og hand-
íðaháskóla Kalifomíu í Oakland
1981. Segja má að hún hafi fyrst
komið fram á myndlistarsviðið
með einkasýningu sem haldin var
í FÍM-salnum á síðasta ári, en þar
bar mest á tilraunum með liti í
ákveðnu línuspili, sem oft tengdist
náttúrunni eða veðrabrigðum árs-
tíða.
Hér er nokkuð annað uppi á
teningnum. Að þessu sinni sýnir
Guðrún fjórtán olíumálverk, sem
öll eru unnin á þessu ári, og mynda
í heild sinni eins konar hringrás.
Fyrstu verkin sýna blómknappa í
ýmsum litum, sem síðar eiga eftir
að vaxa og blómstra, springa út,
og mynda loks blómvendi sem
skreyta borð í draumastofum fyr-
irmyndarheimilanna í auglýs-
ingabæklingunum, þar sem allt er
slétt og fellt.
Slíkri hringrás fylgir einnig
visnun og dauði, áður en líf sprett-
ur á ný, en þeir þættir birtast
ekki hér. Því er vert að líta frekar
til einstakra mynda, og þeirrar
ímyndar lífs og litar, sem þar er
að finna. í hverri mynd er blómið
slitið úr öllu samhengi umhverfis;
það er ekki úti í náttúrunni og
ekki umkringt öðru gróðurlífi,
heldur einangrað, þannig að öll
áhersla lita og áferðar byggir ein-
göngu á blóminu. Þetta samsvarar
mjög vel vinnubrögðum hinnar
þekktu bandarísku listakonu Ge-
orgia O’Keeffe, sem málaði stórar
og mikilfenglegar myndir af blóm-
um og visnuðum beinum eyði-
merkurinnar með því að einangra
myndefnið á svipaðan hátt.
Meðhöndlun lita er hér oft góð,
þannig að blómin njóta sín vel;
einkum á þetta við þau verk, þar
sem sömu útlínur eru nýttar til
mismunandi litasamsetninga, eins
og t.d. í nr. 5, og þó einkum í nr.
12, þar sem rósin birtist áhorfand-
anum í öllum mögulegum útgáf-
um, sem hver um sig vekur mis-
munandi viðbrögð.
Verkin „Heima er best“ og
„IKEA-draumur“ (nr. 13 og 14)
eru eins konar lokapunktur blóma-
myndanna í þeim skilningi að þar
hafa blómin verið færð inn í til-
búið og fágað umhverfí. Bæði
þessi verk eru stílfæringar á
myndum úr auglýsingaritum, og
um leið og þær bera með sér birtu
og glæsileik draumsins, sýna þær
einnig það tóm, sem fyllir hið full-
komna, en tilbúna heimili; þarna
er ekki að finna nokkur merki um
mannlegan umgang, óreiðu eða
ófullkomleik. Blóm verða hálf ut-
anveltu í þessum heimi, líkt og
maðurinn yrði að öllum líkindum
einnig, ætti hann eftir að villast
þangað inn.
Það er aðeins ár á milli þessar-
ar sýningar og fyrstu einkasýning-
ar Guðrúnar, en af þeim er ljóst,
að það hentar listakonunni vel að
vinna með valin viðfangsefni, sem
hún getur til lykta leitt í ákveðnu
ferli. Á fyrstu sýningunni tókst
hún á við hrynjandi línunnar og
litarins, en hér er annað efni tekið
við. Það verður fróðlegt að fylgj-
ast með hvað kemur til með að
efla hana til verka næst.
Sýning Guðrúnar Guðjónsdóttur
í Galleríi einn einn við Skólavörðu-
stíg stendur til fimmtudagsins 21.
október.
Guðrún Guðjónsdóttir: IKEA-draumur, 1993.
Kvikmyndahátíð Listahátíðar
■o
Skref storks-
ins sem aldr-
ei var stigið
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Leikstjóri Theo Angelopoulus.
Handrit Angelopouus ásamt
Tonino Guerra og Petros Mark-
aris. Kvikmyndataka Yorgos
Arvanitis og Andreas Sinanos.
Aðalhlutverk Marcello Mastro-
ianni. Jeanne Moreau, Gregory
Karr. Grikkland 1992.
Gríski leikstjórinn Theo Ange-
lopoulos fjallar um flóttamanna-
vandamál Evrópu nútímans í þess-
ari nýjustu mynd sinni. Ungur sjón-
varpsfréttamaður fer með töku-
menn til bæjar á útnára í Grikk-
landi. Hann liggur að landamærum
og þama býr fjöldi fólks i óvistleg-
um skúrkumböldum. Flóttafólk
víðsvegar að úr Evrópu, Tyrklandi,
Albaníu, Póllandi, Rúmeníu og víð-
ar. Þarna telur fréttamaðurinn sig
sjá virtan þingmann (Mastroianni),
sem hvarf skyndilega af þingi
mörgum árum áður. Hann fær fyrr-
verandi konu hans (Jeanne Moreau)
til að koma til bæjarins og fella
dóm um hvort hér sé sami maður-
inn á ferð.
„(Flóttamanna-) Vandamálin
sem við er að etja í Evrópu eru
tekin föstum tökum og boðar Ange-
lopoulus bjartsýna heimsmynd þar
sem hafnað er þjóðernishyggju og
strangtrú...“, stendur m.a. fleygum
orðum í kynningu á myndinni í
hátíðarleiksránni. Þetta eru öfug-
mæli. Hér er fátt sem ber fyrir
augu annað en eymd og niðurlæg-
ing mannskepnunnar. Allt ömur-
lega grátt og guggið, varla grasstrá
að sjá í því óyndislega einskis-
mannslandi sem er umhverfi Skrefs
storksins.... Aukinheldur afarlöng
og seigdrepandi. Söguþráðurinn
óskýr og blandaður enn ómarkviss-
ari aukapersónum. Þau lífga aðeins
uppá þetta ferðalag, gömlu stór-
stjörnurnar Marcello Mastroianni,
sem er hér óravegu frá dándis-
mannahlutverkum sínum í verkum
Fellini og fleiri höfðingja. Sama er
að segja um Moreau, allur glamor
genginn en þau gefa myndinni
reisn sem ekki er vanþörf á. Ange-
lopoulus átti frábæra mynd á hátíð
fyrir nokkrum árum, Landslag í
þoku. Skref storksins sem aldrei
var stigið nær aldrei þeim ljóðrænu
hæðum sem einkenndu Landsiagið
í þokunni og hlýtur að teljast skref
afturábak hjá leikstjóranum, þó
ekki skorti metnaðinn.
Sunnan-
vindar
Sunnanvindar („Southern
Winds“). Sýnd í Háskólabiói.
Leiksljórar: Slamet R. Djarot,
Mike De Leon, Cherd Songsri og
Shoji Kokami. Indónesía, Filipps-
eyjar, Tæland og Japan. 1992.
Samvinnuverkefnið Sunnanvind-
ar er samansett af fjórum stutt-
myndum frá löndunum Indónesíu,
Filippseyjum, Tælandi og Japan.
Flestar eru þær sakleysislegar og
lítt spennandi dæmisögur um
breytni mannsins og hlaðnar falleg-
um og einföldum en ekki að sama
skapi mjög áhugaverðum, örvandi
eða nýstárlegum boðskap.
Fyrsta myndin er frá Indónesíu
og gæti eins heitið Sódóma Ja-
karta. Hún segir af ungri sveita-
stúlku sem heldur ein í ferðalag til
Jakarta en eigum hennar er rænt
á leiðinni og veitingahúsaeigandi
ráðleggur henni að fara aftur heim
í sveitina. Stórborgin er gjörspillt
og ekki fyrir ungar stúlkur sem eru
auðveld bráð. Inná milli er skotið
fallegum svipmyndum úr sveitinni
þangað sem hugurinn sækir.
Mynd númer tvö er svolítið lunk-
in háðsádeila á skrumið í kringum
hinn alsráðandi skemmtanaiðnað-
að. Skemmtanamálaráðuneytið
ræður nú í störf og það er eins
gott að t.d. kennslukonur spúi eldi
og bryðji gler til að halda athygli
nemandanna vakandi. En það þarf
eitthvað nýtt og hin raunverulega
eymd almúgans sem tínir drasl upp
af ruslahaugum verður nýjasta og
vinsælasta skemmtiefnið. Hvöss
ádeilan kemst ágætlega til skila á
stuttum tíma.
Þriðja myndin er tælensk og er
þunglyndisleg saga um viðskipta-
jöfur sem leitar aftur til uppruna