Morgunblaðið - 05.11.1993, Blaðsíða 1

X.
80 SIÐURB/C
252. tbl. 81.árg.
FÖSTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Reuter.
Arásir
á Tyrki
TALIÐ er að kúrdískir aðskiln-
aðarsinnar hafi staðið á bak við
árásir á tyrknesk sendiráð og
tyrknesk fyrirtæki í Danmörku,
Þýskalandi, Bretlandi, Sviss og
Austurríki í gær. Hentu tilræðis-
mennirnir í flestum tilvikum
bensínsprengjum og steinum á
byggingarnar. í Þýskalandi var
ráðist á byggingar í níu borgum
og í Kaupmannahöfn var ráðist
á skrifstofur tyrkneska flugfé-
lagsins, tyrkneska ferðaskrif-
stofu og skrifstofu tyrkneska
verslunarráðsins. Einn maður lét
lífið er kveikt var í tyrknesku
veitingahúsi í Wjesbaden í
Þýskaiandi og má sjá á mynd-
inni er lík hans var borið út.
Fimm særðust er bensínsprengja
sprakk í útibúi Ziraat-bankans
í London. Tansu Ciller, forsætis-
ráðherra Tyrklands, sagði Tyrki
ekki ætla að tapa í baráttunni
gegn hryðjuverkamönnum og
yrðu aðgerðir gegn kúrdískum
aðskilnaðarsinnum efldar.
Sýkt blóð notað við blóðgjafir
Morðingja leitað
LÖGREGLAN í Ástralíu leitar nú manns, sem talinn
er hafa myrt sjö manneskjur, þar af fimm bakpoka-
ferðalanga. Eru frammámenn í ferðaútvegi mjög
uggandi yfir hugsanlegum afleiðingum morðanna
fyrir hann en bakpokaferðalangarnir einir koma með
hundruð milljarða króna inn í ástralskt efnahagslíf
árlega. Lögreglumenn fundu í gær sjötta og sjöunda
líkið í Belanglo-skógi um 100 km suðvestur af Sydn-
ey og er nú aftur farið að rannsaka hvarf margra
manna, þar á meðal níu bakpokaferðalanga. Sá
fyrsti, þrítug, ítölsk stúlka að nafni Anna Liva, hvarf
fyrir tveimur árum og síðan einn af öðrum þar til
líkið af Anne Neumann, 22 ára gamalli, þýskri stúlku,
fannst í námagöngum nú á þessu ári. Hefur náma-
maður verið ákærður fyrir morðið á henni en ekki
er talið, að hann hafi staðið að morðunum í Belang-
lo-skógi. Vegna þessa eru ferðaskrifstofur nú farnar
að vara fólk við að ferðast á puttanum.
EB-endurskoðendur um kaup á fiskikvótum
Gagnrýna greiðslur
EB til Grænlendinga
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
ENDURSKOÐENDUR Evrópubandalagsins hafa gert harðorðar at-
hugasemdir við greiðslur bandalagsins til Grænlands fyrir fiski-
kvóta þess. Bandalagið hafi greitt fyrir 150 þúsund tonn, en aðeins
veitt tuttugu prósent kvótans undanfarin ár. Ole Samsing deildar-
stjóri í utanríkisráðuneytinu danska segir að skýrslan sé gerð af
vanþekkingu á aðstæðum. Endurskoðendurnir geri sér ekki grein
fyrir að EB greiði fyrir möguleikann á að veiða, ekki fyrir sjálfan
fiskinn, auk þess sem EB noti Grænlandskvótana í skiptum fyrir
veiðar annars staðar, til dæmis við ísland, Noreg og Færeyjar.
Greiðslan er upp á tæpa þrjá milljarða íslenskra króna og nemur
tíu prósentum af greiðslum dönsku stjórnarinnar til Grænlands.
Verkefni endurskoðendanna var
að athuga hvort hinum ýmsu
greiðslum EB væri vel varið eða
ekki, svo þeir hafa aðems litið á
hvað fékkst fyrir þær. Á þessum
forsendum benda þeir á að á árun-
um 1989 - 1991 hafi EB greitt
fyrir 150 þúsund tonna kvóta, en
aðeins veitt um þrjátíu þúsund
tonn. Kvótinn tekur til nokkura
fisktegunda, meðal annars loðnu,
karfa, steinbíts og þorsks, en
þorskkvótinn nemur þijátíu þús-
und tonnum af heildarkvótanum.
Enginn þorskur
Endurskoðendúr benda meðal
annars á að hvorki veiðist tangur
né tetur af þorski sem stendur,
en greiðslan er tæpir þrír milljarð-
ar íslenskra króna. Eftir að þorsk-
veiðarnar hafa gufað upp, eru það
aðeins rækjuveiðarnar, sem eru
arðbærar. Framlag Dana til Græn-
lands er tæpir þijátíu milljarðar
íslenskra króna, svo EB-greiðsl-
urnar vega þungt í þröngum fjár-
hag Grænlendinga. Greiðslurnar
voru teknar upp 1985, þegar
Grænlendingar sögðu sig úr EB,
til að geta sjálfír haft stjórn á fisk-
veiðum sínum. Áður höfðu ýmsir
staðir og fyrirtæki fengið framlög
frá EB, sem svara nokkurn veginn
til þess, sem landstjórnin fær nú
fyrir fisk.
Algjört skilningsleysi
Ole Samsing sagði að skýrslan
sýndi algjört skilningsleysi á eðli
fiskveiðisamninga. Gleymst hefði
að taka með í reikninginn að kaup
EB á kvótum við Grænland væri
ekki kaup á ákveðnum tonnafjölda
af fiski, heldur væri EB að borga
fyrir að sjómenn frá EB-löndunum
ættu möguleika á að veiða ákveð-
inn tonnafjölda við Grænland. Það
væri eðli samninga af þessu tagi
að hið opinbera útvegaði fiskveiði-
möguleikana, en það væri svo
einkaaðila í sjávarútvegi að
ákveða, hvort þeir nýttu sér þessa
möguleika. Ef það sýndi sig að
áhuginn væri ekki mikill á þessum
veiðum, mætti heldur ekki gleyma
því að kvótinn væri auk þess að-
göngumiði að veiðum EB-land-
anna við Færeyjar, Noreg og svo
við ísland á næstunni.
Eftir áramótin eiga að hefjast
viðræður milli Grænlendinga, með
milligöngu danska utanríkisráðu-
neytisins og EB um nýja fiskveiði-
samninga, þegar núgildandi samn-
ingar renna út 1. janúar 1995.
Samsing sagði að skýrsla endur-
skoðendanna væri sem eitruð
sending inn á borð EB nú, þegar
samningar stæðu fyrir dyrum.
Bonn, Róm. Reuter, The Daily Telegraph.
TUGÞÚSUNDIR óttasleginna Þjóðveija, sem gengist höfðu undir
skurðaðgerð á síðustu tíu árum, höfðu í gær samband við heil-
brigðisyfirvöld og spurðu hvort hætta væri á að þær væru smitað-
ar af alnæmisveirunni. Horst Seehofer heilbrigðisráðherra hvatti
á miðvikudag alla þá, sem hafa fengið blóðgjöf frá árinu 1985,
til að kanna hvort þeir séu smitaðir.
Ástæðan er ásakanir á hendur
fyrirtækjum, sem framleiða blóð-
efni, um að þau hafi hafí _ selt
óskimað blóð í sparnaðarskyni. í síð-
Finnland
Spáð áfram-
haldandi at-
vinnuleysi
Helsinki. Reuter.
FINNSKA atvinnumálaráðuneyt-
ið sagði í gær að atvinnuleysi í
landinu yrði að öllum líkindum
ekki minna en 15% fyrr en á síð-
ari hluta þessa áratugar.
Ráðuneytið sagði að eitt' helsta
pólitíska verkefni næstu ára yrði að
draga úr atvinnuleysi og þá ekki
síst atvinnuleysi ungs fóiks og þeirra
sem verið hafa án atvinnu í langan
tíma. Eins og stendur er atvinnu-
leysi í Finnlandi 19,2%.
Glataður markaður
Ein heista ástæða þeirrar miklu
efnahagskreppu, sem Finnar ganga
nú í gegnum, er að útflutningur
þeirra til ríkja Sovétríkjanna fyrr-
verandi hefur hrunið. Hann er nú
örfá prósent af heildarútflutningi
Finna en var fjórðungur fyrir ein-
ungis nokkrum árum.
ustu viku var einu slíku fyrirtæki,
UB Plasma í Koblenz, lokað en talið
er að það hafi vísvitandi sett sýkt
blóð á markaðinn. Eru uppi vaxandi
kröfur í Þýskalandi um að einkafyr-
irtækjum verði bannað að búa til
blóðefni í hagnaðarskyni.
Talið er að margar milljónir Þjóð-
verja muni þurfa að gangast undir
blóðrannsókn. Heilbrigðisyfirvöld i
Neðra-Saxlandi telja að einungis í
því sambandslandi verði 1,2 milljón-
ir manna að ganga undir rannsókn.
Blaðið Bild, mest selda blað Þýska-
lands, sagði í risafyrirsögn á forsíðu
í gær að 15 milljónir Þjóðveija yrðu
að fara í eyðnipróf og birti einnig
lista yfir þá spítala, sem hefðu not-
að blóð frá UB Plasma.
250 með veiruna
Engin leið er að segja til um hve
margir hafi smitast en frá 1985
hafa 250 af 13 milljónum blóðþega
greinst með alnæmisveiruna í
Þýskalandi.
ítalska heilbrigðisráðuneytið hef-
ur hafið rannsókn á hvort sýkt blóð
hafí verið notað við blóðgjafir eftir
að fyrirtæki voru skylduð til að
skima bióð í apríl 1986. Hefur fyrr-
um ráðuneytisstjóri verið handtek-
inn sakaður um að hafa gegn
greiðslu leyft fyrirtækjum að nota
óskimað blóð allt fram til febrú-
armánaðar 1987. ítölsk heilbrigð-
isyfirvöld segja einungis um 40
hafa fengið veiruna við bióðgjöf.
Milljónum Þjóð-
veija ráðlagt að
fara í eyðnipróf