Morgunblaðið - 07.11.1993, Blaðsíða 17

17
ábyrgð á eigin heilsu en ekki ein-
göngu læknar og spítalar. Samhæfa
megi betur það forvarnarstarf sem
víða er í gangi. Guðmundur Ámi
segir að hvað þjónustugjöld varði
séu menn nú komnir að ákveðnum
mörkum. Gallinn við þjónustugjöld
sé sá að þau leggist eingöngu á þá
sem nota þjónustuna og í sumum
tilvikum mjög þungt. „Eg held við
séum komnir að ákveðnum mörkum
með þjónustugjöldin sem tekjuöfl-
unarkerfi fyrir heilbrigðisþjón-
ustuna en sem stjórntæki í eftirliti
held ég að við ættum ætíð að vera
opin fyrir því að halda þjónustu-
gjöldum úti.“
Engar ákvarðanir nema með
mínu samþykki
- Hvernig urðu þessar sparnað-
artillögur til sem hafa orðið hvað
umdeildastar, þ.e. heilsukortin, að
ríkið hætti að reka leikskóla fyrir
heilbrigðisstéttir og aflagning vist-
heimilisins í Gunnarsholti?
„Þú nefnir þessar þrjár tillögur
í samhengi. Fyrst menn vilja halda
því fram að ég sé á hröðum flótta
undan þeim öllum, vil ég segja að
það er misskilningur. Sem sveitar-
stjórnarmaður hef ég lengi velt því
fyrir mér hvað réttlæti það að ríkið
standi í leikskólarekstri, verkefni
sem sveitarfélögin eiga lögum sam-
kvæmt að hafa með höndum. Mark-
mið mitt var ekki að leggja leikskól-
ana niður heldur spara fé, færa
verkefnið í réttar hendur. Heildar-
útgjöld ríkisins vegna leikskólanna
eru sennilega 230 milljónir króna á
þessu ári. Mér sýnist að sú lausn
til aðlögunar og sátta sem nú er á
borðum skili 150 milljónum króna.
Framlag ríkisins mun svo lækka
ár frá ári eftir því sem þau börn
sem þar eru nú eldast og færast
upp í grunnskóla. Varðandi Gunn-
arsholtið er það sama uppi á ten-
ingnum. Ég Iýsti því yfir að þar
væri ekki virk áfengismeðferð í
gangi eins og skilgreining í forsend-
um fjárlaga gerir ráð fyrir. í ljós
hefur komið að þar er starfsemi sem
heyrir undir aðra opinbera aðila en
heilbrigðisráðuneytið. Þar eru til
dæmis fyrrverandi fangar sem
tengjast dómsmálaráðuneyti og
heimilislausir án framfærslumögu-
leika, sem eru þar með verkefni
félagsmálaráðuneytis og sveitarfé-
laga. Þessi tvö mál eru að fá far-
sæla lausn þar sem allgóð sátt er
um niðurstöðu og tilætluðum sparn-
aði náð að stærstum hluta og það
hlýtur að vera jákvætt, eða hvað?
í ágústmánuði þegar verið var að
undirbúa fjárlagafrumvarpið lýsti
ég því yfir að sparnaður í heilbrigð-
is- og tryggingamálum næðist tæp-
ast þriðja árið I röð nema nýjar
tekjur kæmu inn. Ég lagði til að
innheimt yrði sérstakt sjúkratrygg-
ingariðgjald sem legðist á fólk eftir
tekjum þess. Það var ekki orðið við
þeim hugmyndum á þeim tíma og
niðurstaðan varð hugmynd um
valkvætt nefgjald, sama gjald á
alla sem greiddu. Svo þegar lands-
fundur samstarfsflokksins var með
svipaðar tillögur og ég kynnti í
ágúst þótti mér eðlilegt að rifja þær
upp og taka þær upp á nýjan leik.
Þetta er ekki til lykta leitt í ríkis-
stjóm. Deilan milli mín og fjármála-
ráðherra snýst um það hvemig
gjaldtöku fyrir sjúkratrygginga-
skírteini verður háttað. En það
verða auðvitað engar ákvarðanir
teknar um fyrirkomulag í heilbrigð-
ismálum nema með mínu sam-
þykki."
- Þú talar um að í ljós hafí kom-
ið að fyrrverandi fangar væra í
Gunnarsholti og í fréttatilkynningu
frá ráðuneytinu segir að umræða
um ákvörðun þína hafi leitt hitt og
þetta í ljós. Hefði ekki verið eðli-
legra að athuga fyrst hvaða starf-
semi færi fram í Gunnarsholti og
leggja svo fram tillögur?
„Við vissum nákvæmlega hvers
eðlis starfsemin var. Það er ekkert
nýtt að koma upp úr kafinu enda
em forsendur mínar óbreyttar.
Þama er ekki virk áfengismeðferð
og þess vegna get ég ekki forsvar-
að það að heilbrigðisráðuneytið
haldi úti þessu heimili fyrir þessa
fjármuni. Heilbrigðisráðuneytið
ætlar ekki að leggja 40 milljónir í
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. NÓVEMBER 1993
Einhverra hluta
vegna eru sjúkrahús
úti um land, sem
mörg hver eru ágæt-
lega búin, ekki nýtt
sem skyldi af heima-
mönnum.
Fyrstu tölur sem ég
hef séð frá Ríkisend-
urskoðun sýna að
það er mjög algengt
að læknareru að
vinna á mörgum
stöðum og taka laun
úr ólíkum áttum.
þetta og það stendur."
- En er þetta ekki mikill hvellur
í því skyni að færa peninga til inn-
an ríkiskerfisins?
„Það er spurning hvort það þurfi
yfirleitt þessar 40 milljónir. Ég held
að kostnaðurinn við heimilið sé
mikill miðað við þá þjónustu sem
þar er veitt og hægt sé að ná hon-
um niður með ítarlegri skoðun og
ákveðnum áherslubreytingum í
rekstrinum. Kannski má fjölga vist-
mönnum, kannski má leggja meiri
áherslu á þá vinnu sem vistmenn
inna af hendi og e.t.v. má spara í
útgjöldum til fangelsismála á sama
tíma og verkefni flytjast þangað."
- En sýna ekki þessar sífelldu
breytingar á tillögum þínum að þær
voru illa undirbúnar?
„Nei, alls ekki. Allar góðar tillög-
ur þurfa þróun og umræðu þar til
þær verða að veruleika. I aðra rönd-
ina er ég sakaður um að vera ein-
strengingslegur en í hina ístöðu-
laus. Það er erfitt að gera öllum til
hæfis. Ætli sannleikurinn liggi ekki
einhvers staðar þarna á milli. En
ég skal fúslega viðurkenna að mín-
ar tillögur eru ekki rökheldar frem-
ur en annarra. Ég held að í öllum
meginatriðum hafi tillögur mínar
verið vel ígrundaðar og þær séu að
skila sér. Ef hægt er að ná sparn-
aði án verulegrar skerðingar á þjón-
ustu, tel ég að það sé ekki hægt
að standa betur að verki.“
Heimsmet í áfengismeðferð
- í fjárlagafrumvarpinu fyrir ár-
ið 1994 er niðurskurður vegna
áfengismeðferðar áberandi. Hvað
liggur þar að baki? Er þar einhver
grundvallarstefnumótun á ferðinni?
„Þetta er m.a. spurning um skil-
greiningar. Eru Gunnarsholt og
Víðines áfengismeðferðarstofnanir
eða vistheimili fyrir aldraða - eða
eitthvað þar á milli? Hin hliðin er
sú að ég tel tímabært eftir frábær-
an árangur í áfengismeðferð fyrir
tilverknað SÁÁ, hvítasunnumanna,
áfengismeðferðarskorar Ríkisspít-
alanna o.fl. að staldra við. Utlend-
ingar reka upp stór augu þegar
þeim er sagt að 5% íslendinga hafi
farið í áfengismeðferð. Ég held að
það sé óhætt að segja að það sé
heimsmet. Framboðið á áfengis-
meðferð hérlendis er mun meira en
annars staðar. Og erlendis hefur
orðið viðhorfsbreyting í þessum efn-
um. M.a. í Bandaríkjunum er aukin
áhersla á dagdeildir en minni á lok-
uðu deildirnar. Þetta eru ekki eins
dýr úrræði og ef þau skila sama
árangri er eðlilegt að skoða það.
E.t.v. hafa forvarnir einnig setið á
hakanum. Er ekki eðlilegt að ræða
þessi mál? Hins vegar er umtals-
verðum fjárhæðum varið til þessa
málaflokks hér eftir sem hingað til.“
- Þú nefnir Víðines. Af hverju
hefur forstöðumanninum þar verið
vikið úr starfí?
„Víðines er sjálfseignarstofnun
sem notið hefur rekstrarstyrkja.
Eftir umræður innan stofnunarinn-
ar urðu menn sammála um að reyna
samstarfsverkefni ráðuneytis og
stofnunarinnar í þijú ár. Um þetta
var fullt samkomulag og enginn
þrýstingur héðan úr ráðuneyti um
þessi mál. Við gerðum samkomulag
um ákveðna hluti og ákveðinn for-
stöðumann og það hvemig stofnun-
in leysir sín innanbúðarmál að öðru
leyti er hennar mál, þar með talin
samskipti við forstöðumann. Það
er ekki mál ráðuneytisins.“
- Hvað segir þú um hugmyndir
í þá veru að nú þurfí að fara að
forgangsraða sjúkdómum og sjúk-
lingum?
„Þessi siðfræðilega umræða hef-
ur átt sér stað víða um heim en
minna hér. Hluti af henni snýst um
líf og dauða, svosem vegna öndun-
arvéla, og hvenær eigi að hætta
tilraunum til beinna' lækninga. Ég
held að við eigum að takast á hend-
ur þessa vandmeðförnu og oft og
tíðum viðkvæmu umræðu. En við
eigum ekki undir neinum kringum-
stæðum að gera það undir formerkj-
um sparnaðar. Við eigum að ræða
þetta á grundvelli hinpa siðferðilegu
spurninga. Við búum við gott og
traust heilbrigðiskerfi. Hæft starfs-
fólk, góðan aðbúnað og almennt
sem betur fer heilsuhrausta þjóð.
Ég vil treysta og styrkja þessa þjón-
ustu. Það er vel mögulegt án þess
að veruleg aukin fjárútlát fylgi í
kjölfarið. Almenn hreinskiptin um-
ræða er nauðsynleg til að ná þeim
markmiðum. Að þessu vil ég
. stuðla."
MEÐ VISA Á AFMÆLISÁRI!
50 þúsund króna fríúttektir mánaðarins
komu á eftirtalin „Lukkunúmer":
11944 og 46104
(Reykjavík) (Reykjavík)
Bingó - Andespil
Félagið Dannebrog heldur sitt árlega matarbingó
í dag, sunnudaginn 7. nóvember, kl. 20.30 í Risinu,
Hverfisgötu 105. Húsið opnað kl. 20.00.
Stjórnin.
Felag
harmonikuunnenda
heldur skemmtifund íTemplarahöllinni við
Eiríksgötu kl. 15.00 í dag.
Þessi fundur er tileinkaður Jóhannesi Jóhannessyni, sem
um árabil lék fyrir dansi, en auk þess var Jóhannes ágætt
tónskáld og mörg laga hans leikin enn á dansleikjum.
Allirvelkomnir.
Skemmtinefndin.
Jótið Jólanna á Kanarí
Fluglei
slcipul
jólafag
ffyrir
farþeg
sína
SOIGULLIN
JÓLASTEMNING
ÁKANARÍEYJUM
Tveggja vikna ferð 22. des. - 5. jan.
á mann m.v. hjón með 2 börn (2ja - 15 ára)
í smáhýsi í Koala Garden. Verð frá 76.770 kr.*
á mann m.v. tvo
Innifalið í verði: flug, gisting, ferðir til og frá flugvelli á
Kanaríeyjum, íslensk fararstjórn.
Okkar þaulreyndi fararstjóri, Auður Sæmundsdóttir,
verður á staðngm.
Hafðu samband við söluskrifstofur okkar, umboðsmenn
um allt land, ferðaskrifstofurnar eða í síma 690300
(svarað alla 7 daga vikunnar frá kl. 8 -18.)
£
FLUGLEIDIR
Traustur fslenskur ferðafélagi
*FlugvaUarskattar innifaldir. Forfallagjald, 1.200 kr., er ckki innifalið í verði. Forfallagjald er
valfrjálst en Flugleiðir hvetja farþega til að greiða það til að firra sig óþarfa áhættu.