Morgunblaðið - 24.08.1994, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 24. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fæddust sama dag fyrir eitthundrað árum
Vinnu-
lag hefur
breyst til
hins verra
„ÉG ER fædd 24. ágúst 1894 á Skáleyj-
um á Breiðafirði," segir Kristín Petrea
Sveinsdóttir. Hún er því hundrað ára í
dag og segist vera við furðanlega góða
heilsu. „Ég bjó á Neðri-Gufudal í Barða-
strandasýslu í 35 ár, en kom til Reykja-
víkur 1985,“ segir Kristín sem flutti á
Hrafnistu árið 1989. „Mér er lang-
minnisstæðast, skal ég segja þér, þegar
ég kom að Gufudal. Þá var ég með elsta
barnið mitt þriggja vikna gamalt.
Drengurinn fékk kíghósta þarna, sem
enginn krakki hafði fengið í sveitinni,
og mér fannst hann oft vera að deyja
í höndunum á mér. Hann var aiveg blár
og gat ekki náð andanum og ég varð
að hrista hann svo hann gætið andað.
Þetta er mér reglulega minnisstætt."
Kristín er spurð hvað henni finnist
helst hafa breyst I áranna rás. „Ég vil
segja það helst, að mér finnst margt
hafa breyst til hins verra. Einkum hvað
vinnulag snertir. Mér finnst fólk bara
ekki vera að vinna. Það bara situr og
talar en ekkert gengur undan því.“
121 afkomandi
„Tengslin eru heldur ekki það mikil,
að fólk hafí mikinn áhuga á því að vita
hvemig hinum líður. Mér finnst vanta
að fólk hafí meira samband hvert við
annað. Ég er með síma héraa og fólk
er að hringja til mín. Þá segi ég að ég
sé ekki ánægð með að heyra bara í
því, ég vil að það komi og lofi mér að
sjá sig,“ segir Kristín, sem á níu böra,
fímm dætur og fjóra syni. Hún á auk
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Kristín Petrea Sveinsdóttir
þess 35 barnabörn, 62 barnabarnabörn
og 15 barnabaraabaraaböra, eða 121
afkomanda.
Aðspurð hvernig hafi verið að koma
upp níu böraum segir Kristín að það
hafí oft verið erfitt. „Maður mátti oft
bæta nóttinni við því dagurinn dugði
ekki til. í gamla daga voru skórair gerð-
ir heima, maður þurfti að gera skóna
á fæturaa á því. Koma því á fætur,
stoppa í sokkana þess og hafa vakandi
auga á þessu. Maður mátti ekki um
annað hugsa. Svo bættust bústörfin
við.“
Fer í peysufötin
Kristin er spurð hvernig hún ætli að
halda upp á daginn. „Ég ætla bara að
fara í peysufötin mín, af því að ég á
hundrað ára afmæli. Ég hugsa að sonur
minn vilji fá mig og mitt fólk eitthvað
út í bæ. Hann var að tala um það, bless-
aður drengurinn. Það verður tilbreyt-
ing,“ segir hún loks.
Pijónar
enn sokka
Dylur nú fymdin þá heiði sem 61
bemskunnar lífgrös - og fal hennar tár:
mjúkur var vanginn á lambinu þínu
systir mín gðða í dali
í DAG eru liðin hundrað ár síðan Guðrún
Jónasdóttir fæddist að Fjósum í Dala-
sýslu, eina systkini Jóhannesar skálds úr
Kötlum, sem orti ofangreint ljóð. Guðrún
býr nú hjá dóttur sinni Ásu Gísladóttur á
Hornstöðum í Laxárdal. Hún sat við að
ptjóna sokka þegar blaðamann Morgun-
blaðsins bar að garði fyrir skömmu. „Mér
þykir gott að hafa eitthvað handa á milli,
það styttir manni stundir," segir Guðrún.
Á stól við rúmið hennar eru nokkrir full-
pijónaðir, gráir karlmannssokkar. Þeir
eru jafnt og fallega prjónaðir og vottar
hvergi fyrir lykkjuföllum eða annarri
missmíð þrátt fyrir að skapara þeirra sé
heldur farin að daprast sýn. „Ég get samt
ennþá lesið dálítið með sterkum gleraug-
um,“ segir Guðrún og dregur fram blað
sem hún hafði við koddann sinn. „Ég get
hins vegar ekki hlustað að gagni á útvarp
og sjónvarpið lít ég ekki á,“ bætir hún
við. Ekki kveðst Guðrún vita til þess að
neitt sérstakt langlífi sé í ætt sinni.
„Mamma mín varð áttræð og pabbi átta-
tíu og sex, það er ekkert sérstakt við
það, og Jóhannes bróðir varð ekki gam-
all maður, hann var fimm árum yngri en
ég, dó árið 1972. Ég hef saknað hans
mikið,“ segir hún. Guðrún segist klæða
sig dag hvern en liggja talsvert fyrir
milli þess sem hún grípur í pijóna eða
les. „Eg lærbrotnaði fyrir fáum árum og
hef sfðan verið óduglegri að ganga um,
þótt ég bjargi mér og fari það sem ég
þarf,“ segir hún.
Guðrún ólst að mestu upp í Ljárskógas-
eli, en hóf búskap með Gísla Jóhannes-
syni árið 1932. Þau bjuggu lengst af í
Pálsseli og á Lambastöðum í Laxárdal.
Þau eignuðust dótturina Ásu Guðbjörgu
sem Guðrún hefur dvalið hjá síðan hún
Morgunblaðið/Benedikt Jónsson
Guðrún Jónasdóttir
missti mann sinn árið 1961. „Það er mik-
ils virði að fá að vera hjá sínum, ég vil
helst að Ása hugsi um mig meðan þess
þarf,“ segir Guðrún. „Ekki veit ég af
hveiju ég hef náð svona háum aldri, ég
bara vann og Iifði eins og aðrir,“ bætir
hún við. „Ég fékk meira að segja snert
af berklum og var á Vífilsstöðum um tíma,
en mér batnaði og hef ekki verið á spít-
ala síðan nema þegar ég lærbrotnaði og
svo smátíma í vetur.“ Hún kveður það
helst baga sig að geta ekki lengur fylgst
eins vel með því sem er að gerast f heimin-
um og hún helst vildi.„Mig langar mikið
til þess að vita hvað er að gerast en ég
heyri ekki nógu vel til þess að geta fylgst
með fréttum og letrið á fréttablöðunum
er of smátt til þess að ég geti lesið það.
Heimilisfólkið reynir þó að segja mér
undan og ofan af, segir Guðrún." Auk
þeirra mæðgna Ásu og Guðrúnar eru á
Hornstöðum þijú af fimm uppkomnum
böraum Ásu og eiginmanns hennar Gunn-
laugs Hannessonar sem lést fyrir 19 árum.
Guðrún Jónasdóttir er að heiman i dag.
Aðalfundur kúabænda ályktar um hagræðingu
Morgunblaðið Sig. Jóns.
FRÁ aðalfundi Samtaka kúabænda sem haldinn er á Flúðum.
Minnihlutanum
svarað í borgarráði
Samtök
bænda
verði
virkari
KÚABÆNDUR telja að ekki hafi
verið nægilega unnið að hagræðingu
í mjólkuriðnaði af hálfu afurðastöðv-
anna eða samtaka þeirra og telja
kúabændur að nauðsynlegt sé að
almenn samtök framleiðenda, þ.e.
Landssamband kúabænda og kúa-
bændafélögin hvert á sínu svæði,
láti í auknum mæli til sín taka á
þessu sviði. í tillögu sem samþykkt
var á aðalfundi LK sem lauk á Flúð-
um í gær eru brýnustu verkin í þessu
sambandi talin að leiða bændum fyr-
ir sjónir nauðsyn þess að mjólkuriðn-
aðurinn verði. skipulagður og rekinn
með heildarhagsmuni þeirra í fyrir-
rúmi, að LK tengist Samtökum af-
urðastöðva í mjólkuriðnaði með ein-
hveijum hætti og að skorið verði úr
um eignarhald á mjólkurstöðvum,
sem eru undir stjórn fyrirtækja í
blönduðum rekstri, og þeim komið í
hendur mjólkurframleiðenda einna.
í ályktun aðalfundarins segir m.a.
að nú standi bændur frammi fyrir
gerðum samningum sem heimili inn-
flutning búvara og geri kröfur til
bænda og afurðastöðva um hagræð-
ingu og verðlækkanir. Á síðastliðn-
um þrem árum hafi flest stærri tæki-
færi til spamaðar í mjólkurvinnslu
hins vegar verið ónotuð, og æ ljósara
verði að tímaskeið hins vemdaða og
örugga umhverfis mjólkurfram-
leiðslu og vipnslu heyri brátt sögunni
til og við því verði að bregðast.
Stofnuð verði sölusamtök
kjötframleiðenda
Aðalfundur LK samþykkti að
beina þeirri áskorun til kjötráðs
Framleiðsluráðs landbúnaðarins að
beita sér fyrir stofnun heildarsölu-
samtaka allra kjötframleiðenda sem
annist dreifingu og sölu á öllu kjöti
innanlands og utan. Teija kúabændur
núverandi ástand kjötsölumála óvið-
unandi þar sem sláturleyfishafar í
blindri samkeppni um hylli smásölu-
aðila hafi velt afleiðingum undirboða
í auknum mæli yfir á bændur. Til
að mæta þeim kröfum og þeirri sam-
keppni sem bíði við næstu vegamót
hins alþjóðlega samfélags sé því
nauðsyn að kjötframleiðendur hér á
landi tileinki sér áralöng og öguð
vinnubrögð bænda í öðrum löndum.
Guðmundur endurkjörinn
Guðmundur Lárusson var endur-
kjörinn formaður Landssámbands
kúabænda á aðalfundinum í gær, en
í byrjun fundarins hafði hann lýst
því yfír að hann gæfi ekki kost á sér
áfram sem formaður vegna gagnrýni
sem fram hefði komið á störf stjóm-
ar LK. Uppstillingamefnd gerði hins
vegar tillögu um Guðmund í form-
annssætið og í leynilegri kosningu
hlaut hann 21 atkvæði af 29. í sam-
tali við Morgunblaðið sagði Guð-
mundur það ekki gaman að þurfa
að skipta um skoðun, en hann hefði
orðið að láta undan mjög eindregnum
þrýstingi fundarmanna um að gegna
formannsembættinu áfram. Sagðist
hann jafnframt líta á þetta sem ein-
dreginn stuðning við þá stefnu sem
stjórn LK hefði fylgt hingað til og
því yrði haldið áfram á sömu braut.
SVÖR við þremur fyrirspumum
borgarfulltrúa sjálfstæðismanna frá
því á borgarráðsfundum 9. og 16.
ágúst sl. voru lögð fram á borgar-
ráðsfundi í gær.
Fyrsta fyrirspurnin var í 7 liðum,
lögð fram 9. ágúst og varðaði ráðn-
ingu Stefáns Jóns Hafsteins til að
annast verkefni á vegum borgar-
stjóra. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir
borgarstjóri segir í svarinu að hún
hafi ákveðið að láta fara fram athug-
un á nokkrum þáttum þeirrar stjóm-
sýslu sem heyri beint undir borgar-
stjóra. „Þar sem hvorki er til staðar
skipurit yfír starfsemi Ráðhússins
né starfslýsingar fyrir þá embættis-
menn sem heyra beint undir borgar-
stjóra, tel ég þörf á að kanna stjórn-
unar- og boðleiðir, verklagsreglur um
meðferð upplýsinga og framkvæmd
ákvaraðana borgarstjóra," segir m.a.
í bréfínu.
Stefán mjög hæfur
Fyrirspuminni er svarað lið fyrir
lið. Þar kemur m.a. fram að borgar-
stjóri og aðstoðarkona hafí mikið að
gera við að hreinsa borð eftir við-
skilnað fráfarandi meirihluta og til
að flýta fyrir því mikla endurreisnar-
starfí sem fyrir höndum sé, telji borg-
arstjóri nauðsynlegt að ráða starfs-
mann tímabundið á sínum vegum í
áðumefnt verkefni. Þá segir að
menntun, bakgrunnur, reynsla og
meðmæli Stefáns bendi til að hann
sé mjög hæfur til að skila því grein-
ingarstarfi sem óskað er eftir.
I svarinu segir einnig að borgar-
stjóri fylgist með framvindu og stýri
verkinu eftir því sem þurfa þyki. Því
sé ætlað að ljúka á fáeinum vikum.
Borgarstjóri muni gæta þess sérstak-
lega að verkið verði ekki dýrara en
t.d. önnur ráðgjafarvinna fyrir borg-
ina að undanförnu.
Borgarritari ekki pólitískur
I svari við því hver hafí verið borg-
arstjóri í Reykjavík í fjarveru borgar-
stjóra segir m.a. að pólitískt kjörinn
borgarstjóri gegni tvíþættu hlut-
verki, sem pólitískur forystumaður
borgarstjómar og æðsti embættis-
maður hennar. Næstur borgarstjóra
í embættismannakerfí borgarinnar
standi borgarritari. Hann sé hins
vegar hvorki kosinn né ráðinn póli-
tískri ráðningu. Af því leiði að þó
að borgarritari svari fyrir embættis-
færslu borgarinnar í fjarveru borgar-
stjóra hljóti aðrir pólitískt kjörnir
fulltrúar meirihlutans að gegna póli-
tískri forystu. .
í svari R-listans við fyrirspurn um
orlofsmál segir að skrifleg tilkynning
um sumarleyfí hafí ekki verið send
en starfsmannastjóra hafi verið ljóst
að borgarstjóri og aðstoðarmaður
borgarstjóra hafí verið í leyfí frá 8.
til 19. ágúst. Gera verði ráð fyrir
að launadeild og starfsmannahald
borgarinnar sé fullfært um að af-
greiða orlofsmál þeirra í samræmi
við þær reglur og venjur sem gildi.
Þá segir að á síðasta ári hafí ver-
ið ákveðið að greiða borgarstjóra
orlofslaun í lok hvers orlofsárs miðað
við að ekkert orlof hafí verið tekið
vegna þess að hann eigi erfítt með
að nýta orlofsréttinn að fullu og
meðan á orlofi standi sé hann meira
eða minna í sambandi við skrifstofu
sina. Þá er m.a. gerð grein fyrir því
að borgarfulltrúar haldi fullum laun-
um þá tvo mánuði sem borgarstjóm
sé í sumarleyfi og fái greidd föst
nefndarlaun mánaðarlega án tillits
til fundarsetu.