Morgunblaðið - 24.08.1994, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 24. ÁGÚST 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FISKVEIÐIMAL
TOGARINN Rex í höfn en hann hefur verið á úthafsveiðum.
Togarinn hefur nú öðlast nafnið Arnar á ný
• •
Ordeyða í Smugunni
Hátt í 800 íslend-
ing-ar í 40 skipum
Ráðherrar
funda með
útgerðar-
mönnum
FUNDUR útgerðarmanna sem hags-
muna eiga að gæta í fiskveiðideil-
unni við Norðmenn með utanríkisráð-
herra og sjávarútvegsráðherra á
Akureyri í dag verður lokaður frétta-
mönnum. Sveinn Hjörtur Hjartarson
hagfræðingur hjá LÍÚ segir þetta
venjulegan stjórnarfund LÍÚ og ekki
tíðkist að hafa þá fundi opna.
íslenskir sjómenn í Smugunni bíða
fregna af fundinum og samkvæmt
heimildum Morgunblaðsins hafa
margir þeirra hug á því að færa sig
yfir á Svalbarðasvæðið þegar að
fundi loknum. Ördeyða er nú á Smu-
gumiðum.
Vill samtök útgerðarmanna
úthafsveiðiskipa
Sigurbjörg Jónsdóttir stjórnarfor-
maður Jökuls hf. á Raufarhöfn, sem
gerir út togarann Rauðanúp sem nú
er að veiðum í Smugunni, sagði í
samtali við Morgunblaðið að sér
þætti LÍÚ ekki hafa staðið vörð um
hagsmuni útgerðarmanna sem gera
út skip til veiða í Barentshafi og vill
að stofnuð verði hagsmunasamtök
útgerðarmanna úthafsveiðiskipa.
„Nái menn ekki sínu fram í gegn-
um sín samtök stofna þeir önnur
samtök. Slík samtök ættu að beijast
fyrir viðurkenningu á veiðum íslend-
inga á fjarlægum miðum og marka
stefnuna. Ég held að það hljóti að
verða að setja kvóta á þessar veiðar
því þarna eru ekki óþijótandi auð-
lindir frekar en annars staðar. Út-
gerðarmenn úthafsveiðiskipa hafa
það ekki fremur en aðrir að markm-
iði að eyða upp fískistofnunum,"
sagði Sigurbjörg.
Hún segir að nánast ekkert hafí
gerst í þessum málum á því eina ári
sem íslensk skip hafa verið að veiðum
í Barentshafi. „Þó finnst mér stjóm-
völd hafa tekið aðeins betur við sér
en var á meðan þau sátu í ijómaköku-
spjalli 17. júní þegar glæfralegar
aðgerðir voru hafðar frammi gegn
íslenskum skipum,“ segir Sigurbjörg.
Hún er þeirrar skoðunar að kvóti
sem hugsanlega yrði gefinn út á
veiðar í Barentshafi ætti að renna
til þeirra sem þær veiðar hafi stund-
að. „Ekkert sjávarútvegsfyrirtæki
getur beðið eftir lausn í nokkur ár.
Við stundum þessar veiðar vegna
þess að við þurfum á þeim að halda,
við erum að beijast fyrir tilveru okk-
ar,“ segir Sigurbjörg.
ALGER ördeyða var í Smugunni
í gær og þokusúld yfir svæðinu.
Þórarinn Stefánsson, skipstjóri á
Rauðanúpi frá Raufarhöfn, sagði
að menn hefðu hug á því að færa
sig yfir á Svalbarðasvæðið en þeir
ætluðu fyrst að bíða fregna af
fund: útgerðarmanna og stjórn-
valda sem haldinn er á Akureyri
í dag. Hátt í 40 íslensk skip voru
í Smugunni. Þórarinn fagnaði því
að von væri á varðskipinu Óðni á
miðin því nálægt 800 íslendingar
væru um borð í þessum skipum.
„Ég held að fæstir hafi til þess
leyfi frá sínum útgerðum að færa
sig yfir á Svalbarðasvæðið en
hérna í Smugunni eru líklega um
45 togarar, þar af tíu sem sigla
undir hentifána. Hér eru örugg-
lega 30 íslensk skip. Það hefur
engin veiði verið hér í þijá eða
fjóra daga en það kom gott skot
fyrir fimm dögum og hafði verið
ágætt fram að þeim tíma,“ sagði
Þórarinn.
Vantar drift í málið
Hann sagðist efast um að nokk-
ur íslensku togaranna færi á Sval-
barðasvæðið fyrr en eftir fundinn
á Akureyri í dag og menn biðu
spenntir eftir niðurstöðum hans
þótt ekki væru þeir vongóðir. „Það
vantar drift í þetta mál og hér eru
menn að hallast á þá skoðun að
fari þeir ekki á Svalbarðasvæðið
koðni málið bara niður. Ekkert
verði gert í þessu nema verið sé
að andskotast í Norðmönnunum.
Menn eru því tilbúnir til að fara
á svæðið til að þrýsta á málið,“
sagði Þórarinn.
Amast við „línudansi“
Rauðinúpur var með 40 tonn
af saltfiski eftir rúma eina viku á
miðunum. Þórarinn sagði að svo
virtist sem fiskurinn færi inn fyrir
norsku línuna og var verið að toga
meðfram henni þegar Morgun-
blaðið náði tali af Þórarni.
Þórarinn sagði að tvö til þijú
norsk strandgæsluskip hefðu verið
á miðunum. Norðmennirnir hefðu
ekki skipt sér af veiðunum en fett
fingur út í „línudans“ íslending-
anna, eins og Þórarinn orðaði það.
„Það virðist ekkert norsku strand-
gæsluskipanna vera með sömu lín-
una og þeir færa hana svona fram
og aftur og stugga við mönnum,“
sagði Þórarinn.
Þórarinn sagði að mönnum litist
vel á að íslensk stjórnvöld settu
íslensku togurunum kvóta í Bar-
entshaf en efaðist um að viðbrögð
Norðmanna við því yrðu af sama
toga.
Veiði var eitthvað farin að
glæðast síðari hluta gærdagsins,
en þá voru einhver skipanna að
fá upp í 10 tonn í hali í flottrollið.
Forsljóri Hafrannsóknastofnunar um sóknina í Barentshaf
Yeiðarnar ógna ekki
þorskstofninum
JAKOB Jakobsson, forstjóri Haf-
rannsóknastofnunar, segir að miðað
við núverandi ástand þorskstofnsins
í Barentshafi og 700 þúsund tonna
heildarkvóta sé ljóst að þorskstofn-
inum í Barentshafi stafi ekki hætta
af veiðum íslendinga á 20-30 þúsund
tonnum af þorski.
„Ég byggi mitt álit á niðurstöðum
Alþjóðahafrannsóknaráðsins þannig
að það er alveg samhljóða áliti nor-
skra starfsbræðra minna, við höfum
enga sérstaka úttekt á þessu hér,
sagði Jakob Jakobsson. „Stofninn
var í mikilli lægð fyrir 5-6 árum og
þá tóku Norðmenn og Rússar sig til
og hertu mjög verndaraðgerðir, sér-
staklega á árunum 89-91. Sem dæmi
um hvað þetta voru harðneskjulegar
aðgerðir þá fengu norskir togarar
aðeins úthlutað 32 þúsund tonnum
1990-1991. Þeir voru svo heppnir
að í sama rrmnd og þeir tóku til við
uppbyggingu stofnsins blómstraði
loðnan og allur þorskur þyngdist ört
þar. Eftir 1990 hafa síðan verið að
klekjast út góðir árgangar og allt
hefur þetta valdið því að stofninn
hefur verið á uppleið á undanförnum
árum. Fyrir þetta ár var ákveðið að
aflinn skyldi vera 700 þúsund tonn
sem skiptist milli Norðmanna, Rússa
og annarra þjóða, þannig að ástand
stofnsins virðist vera með skárra
móti eins og er,“ sagði Jakob.
Lítill hluti
Aðspurður hvort hann teldi að
sókn Islendinga gæti orðið til þess
að gengi á stofninn á ný sagði Jak-
ob að miðað við núverandi ástand
og 700 þúsund tonna heildarafla
væri hann sammála norska fiski-
fræðingnum Thor Jakobsen að
20-30 þúsund tonna veiðar íslend-
inga ógnuðu ekki stofninum.
„Þetta er svo lítill hluti af heildar-
veiðinni en hefur að sjálfsögðu áhrif
í hlutfalli við það hve mikið menn
veiða umfram þessi 700 þúsund
tonn,“ sagði Jakob og sagði ekki
heldur um það að ræða að íslensku
skipin stunduðu veiðar sínar á upp-
eldisslóð þannig að veiðarnar gætu
ógnað stofninum vegna smáfiska-
dráps.
Aðspurður um við hvaða mark
sókn Islendinga yrði svo mikil að
hún gæti ógnað stofninum sagði
Jakob að það færi eftir mörgum
aðstæðum, s.s. árgangastærð á
næstu árum, hvort aðrir færu einnig
yfir úthlutaða kvóta og ýmsum sam-
verkandi áhrifum. „Það er ekki
nokkur Ieið að tiltaka eitthvað
ákveðið í því efni,“ sagði Jakob.
Endurskoðaðar tillögur forseta út-
hafsveiðiráðstefnu SÞ
Viðhorf strand-
ríkja samþykkt
SATYA Nanand, forseti úthafsveið-
iráðstefnu Sameinuðu þjóðanna, sem
nú situr í New York, lagði í gær
fram endurskoðað uppkast sitt að
texta niðurstöðu ráðstefnunnar. Sú
breyting hefur helzt orðið á uppkast-
inu að það er nú í formi bindandi
alþjóðasamnings, í samræmi við sjón-
armið íslands og annarra strandríkja
á ráðstefnunni. Hins vegar eru enn
svo mörg ágreiningsefni milli úthafs-
veiði- og strandríkja að ljóst er að
ráðstefnan verður framlengd og mun
koma saman tvívegis á næsta ári.
Að sögn Gunnars G. Schram, vara-
formanns íslenzku sendinefndarinnar
á ráðstefnunni, virðast Evrópusam-
bandið og Bandaríkin nú hafa geng-
izt inn á það að niðurstaða ráðstefn-
unnar verði í formi bindandi alþjóða-
samnings, í stað t.d. yfírlýsingar alls-
heijarþings SÞ. Gunnar sagði að
textinn væri í meginatriðum sá sami
og lagður hefði verið fyrir ráðstefn-
una er hún kom saman fyrir um 10
dögum. Nýtt ákvæði væri komið inn
að tillögu Rússa, um að þar sem al-
þjóðlegt hafsvæði sé algerlega
umlukið lögsögu eins ríkis, beri út-
hafsveiðiríkjum að samþykkja físk-
veiðireglur sín á milli, sem ekki hafí
áhrif á fískverndarreglur hlutaðeig-
andi strandríkis. Gunnar sagði að
sennilega' hefðu Rússar þarna eink-
um í huga „smugur“ í Kyrrahafi, því
að þetta ætti ekki við um Barentshaf.
Gott sarastarf við Norðmenn
Norðmenn halda enn fram tillög-
um sínum um einhliða handtökurétt
strandríkja á úthafínu og um að
Barentshafið verði skilgreint sem
„hálfumlukt". Að öðnj leyti er af-
staða Norðmanna og íslendinga svip-
uð í meginatriðum, að sögn Gunn-
ars. Hann segir formann norsku
sendinefndarinnar, Dag Mjoland,
hafa látið svo um mælt í gær í sam-
tali við íslenzku fulltrúana að þótt
til „óhjákvæmilegs orðaskaks" hefði
komið við upphaf ráðstefnunnar,
hafi sendinefndimar síðan átt góða
samvinnu, sem vonandi haldi áfram.
Norðmenn segja karfaveiðar og þorsk-
veiðar í flottroll ekki sambærilegar
Meiri ungþorsk-
ur í flottrollið
TALSMAÐUR norska sjávarútvegs-
ráðuneytisins andmælir því í samtali
við norsku fréttastofuna NTB að
karfaveiðar Norðmanna með flot-
trolli á Reykjaneshrygg séu sam-
bærilegar við þorskveiðar íslenzkra
skipa í Barentshafi, þar sem flott-
roll eru einnig notuð. Talsmaðurinn,
Bjame Myrstad, segir að við þorsk-
veiðar taki flottrollin meira af ung-
um físki.
NTB hefur eftir Myrstad að Rúss-
ar og Norðmenn hafi komið sér sam-
an um að banna flottroll í Barents-
hafí vegna þess að smáfiskur syndi
hærra í sjó en fullorðni fiskurinn og
þess vegna komi meira af honum í
flottroll en botnvörpu. Talsmaðurinn
segir hins vegar að eina leiðin til
að veiða karfa á Reykjanesgrunni
sé að nota flottroll. Flottrollið sé
jafnframt eina veiðarfærið sem komi
að gagni við veiðar á kolmunna og
makríl, og til þess brúks sé það leyft
í norskri lögsögu.
Veiðar á Flæmska hattinum
leyfilegar
Norska sjávarútvegsráðuneytið
vísar því einnig á bug, sem haldið
hefur verið fram, að norsk skip séu
að ólöglegum rækjuveiðum á
Flæmska hattinum úti fyrir strönd-
um Nýfundnalands. Ráðuneytið seg-
ir að rækjustofninn, sem um ræðir,
gangi eingöngu um alþjóðlegt haf-
svæði og togarar ýmissa þjóða veiði
úr honum, þar á meðal skip Kanada-
manna sjálfra, án þess að kvóti hafí
verið settur á stofninn.
Myrstad segir að í Barentshafí séu
íslenzk skip að veiða úr þorskstofni,
sem að langmestu leyti haldi sig
innan norskrar og rússneskrar lög-
sögu. Frá árinu 1977 hafi veiðar úr
stofninum verið háðar strangri físk-
veiðistjórnun norsk-rússnesku físk-
veiðinefndarinnar. Þess vegna sé
villandi að líkja „sjóræningjaveið-
unum“ í Smugunni við rækjuveið-
arnar úti fyrir Nýfundnalandi.
íslenzka sendiráðið í Ósló
Leiðrétta meint-
ar missagnir
ÍSLENZKA sendiráðið í Ósló hefur
séð ástæðu til að dreifa á norska
íjölmiðla bréfí, þar sem leiðréttar eru
helztu missagnir, sem sendiráðið tel-
ur hafa verið í fréttaflutningi þar í
landi af fískveiðideilu Islands og
Noregs. Sendiráðið gerir athuga-
semdir við átta atriði, sem fram hafa
komið í fjölmiðlum.
í fyrsta lagi bendir sendiráðið á
að íslendingar hafí stundað veiðar í
Barentshafí á ýmsum tímabilum frá
1934 til 1975. í öðru lagi segir í
dreifíbréfinu að það sé rangt að ís-
lenzk útgerðarfélög hafi keypt tíu,
fimmtán eða tuttugu togara frá
Kanada. Hið rétta sé að þrír togar-
ar, sem nú sigli undir hentifána,
hafí verið keyptir frá Kanada.
Flottroll skaðlaust
Fjórða atriðið, sem sendiráðið tek-
ur upp, er að flottroll séu sízt skað-
legri umhverfínu en venjuleg troll
við þær kringumstæður, sem ríki í
Barentshafí. Norsk skip noti flottroll
við karfaveiðar á Reykjaneshrygg.
Þá segir sendiráðið tölur norsku
strandgæzlunnar, um að íslenzki
flotinn í Barentshafí hafi veitt 22.000
tonn af þorski, fjarri lagi. Líklega
sé aflinn 10.000 til 12.000 tonn.
í sjötta lagi áréttar sendiráðið að
íslenzki þorskstofninn sé nú í lág-
marki vegna lélegrar nýliðunar og
vaxtar seinustu átta árin. Orsök
þessa sé ekki sízt óhagstæð skilyrði
í hafinu umhverfís landið.