Morgunblaðið - 15.03.1995, Blaðsíða 4

4 MIÐVIKUDAGUR 15. MARZ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Bandarískt tryggingafyrirtæki samþykkir fjármögnun vegna Hvalfjarðarganga
2,4 milljarða króna lán
Framkvæmdir í sumar
SVONA verður aðkoman að Hvalfjarðargöngunum samkvæmt
tölvulíkani af munna jarðganganna, sem Verkfræðistofan Hnit
hf. hefur gert, en verkfræðistofan var þátttakandi í hönnun gang-
anna og við gerð útboðsgagna. Áætlað er að framkvæmdir við
gerð ganganna geti hafist í sumar, þegar lokið er gerð samninga
við væntanlega lánveitendur.
Grand Hótel
sparibýst
SENN líður að því að Grand Hót-
el Reykjavík við Sigtún verði opn-
að. Bjarni Ásgeirsson, hótelstjóri,
segir að þrátt fyrir að farið hafi
verið út í heldur meiri breytingar
en áætlað hafí verið í fyrstu hafi
framkvæmdirnar gengið sam-
kvæmt áætlun og stefnt sé að því
að opna undir aðra helgi, t.d.
föstudaginn 24. mars.
Hann sagði að farið hefði verið
yfir öll herbergi, skipt um teppi á
göngum, málað og settar upp hlý-
legar gardínur svo eitthvað væri
nefnt. Með því móti yrði hótelið
og veitingarstaður á fyrstu hæð
hlýlegri en áður. Veitingastaðnum
hefur verið valið nafnið Mozart
og verður boðið upp á ódýra og
dýrari rétti fyrir hótelgesti, bæj-
arbúa og gesti þeirra.
Bókanir líta vel út
Bjarni sagði að fyrstu gestirnir
væru bókaðir inn á hótelið 30.
mars og bókanir fyrir sumarið
litu mjög vel út. Sama væri að
segja með bókanir fyrir fundi og
smærri ráðstefnur.
Rekstraraðilar hótelsins eru
þeir sömu og Hótels Reykjavíkur
og sagði Bjarni að sömu sögu
væri að segja þar. Bókanir væri
góðar fyrir sumarið.
BANDARÍSKA tryggingafyrirtæk-
ið John Hancock hefur samþykkt
að standa undir erlendri langtíma-
fjármögnun vegna byggingar Hval-
fjarðarganga og nemur lánsupp-
hæðin jafnvirði 37 milljóna Banda-
ríkjadala eða tæplega 2,4 milljörð-
um íslenskra króna.
Gylfi Þórðarson, stjórnarformað-
ur Spalar hf., segir að menn séu
nú skrefi nær þessu verkefni en
áður en undirbúningur að- erlendri
íjármögnun Hvalfjarðarganga hafði
dregist töluvert.
ur bandarísk tryggingafélög, þar á
meðal Prudential, um þetta verkefni
en að sögn Gylfa reyndist tilboð
John Hancock hagstæðast að ýmsu
leyti.
Vinna við gerð samninga
gæti tekið þrjá mánuði
Fyrirhugað er að vinna við gerð
endanlegra samninga varðandi
Hvalfjarðargöngin hefjist í næstu
viku. Gylfi sagði að um yrði að
ræða marga og flókna samninga
og margir aðilar kæmu að viðræð-
unum en auk Spalar hf. taka bank-
ar, verktakar og lífeyrissjóðir þátt
í viðræðunum. Gera ráðgjafar Spal-
ar hf. ráð fyrir að þessi vinna taki
að minnsta kosti þrjá mánuði.
Gylfi sagði að ef allt gengi sam-
kvæmt áætlun mætti gera ráð fyrir
að framkvæmdir við gerð ganganna
gætu hafist mánuði frá því að
samningar lægju fyrir eða um mitt
næsta sumar.
Eitt af tíu stærstu
líftryggingarfyrirtækjum
Bandaríkjanna
Tryggingafyrirtækið John
Hancock var stofnað árið 1862 og
hefur það höfuðstöðvar sínar í Bost-
on. Það er eitt af tíu stærstu líf-
tryggingafyrirtækjum Bandaríkj-
anna. Heildareignir þess eru metnar
á 46,5 milljarða Bandaríkjadala og
heildarfjárfestingar á þeirra vegum
nema um 74 milljörðum dala.
Tilboð í gerð Hvalfjarðargang-
anna voru opnuð í lok ágúst 1994
og var ákveðið í október að ganga
til viðræðna við fyrirtækin Skánska,
Phil & Sön og ístak. Fyrirtækin
buðust til að vinna verkið fyrir 2,8
milljarða króna en inn í þá tölu
vantar kostnað við fjármögnun
framkvæmdanna. Reiknað hefur
verið með að framkvæmdir við
göngin muni taka tvö og hálft til
þrjú ár
iHi
Byggðastofnun veitir
fé til átaksverkefna
BYGGÐASTOFNUN hefur auglýst
eftir umsóknum um fjárveitingar
til átaksverkefna á þeim landsvæð-
um sem hafa verið hvað háðust
sauðfjárrækt. Til ráðstöfunar í
þessu skyni eru 70 milljónir króna
sem koma af aukafjárlögum fyrir
árið 1994 og fjárlögum ársins
1995.
Að sögn Sigurðar Guðmundsson-
ar hjá Byggðastofnun er í gangi
ákveðin markmiðssetning og
vinnuáætlun stjórnar Byggðastofn-
unar um það hvernig þessir pening-
ar verði notaðir. Hugsunin sé fyrst
og fremst sú styðja hvaðeina sem
bætir ástand og lífsskilyrði á þeim
svæðum sem háð eru sauðfjárrækt-
inni sem hefur verið í samdrætti.
„Ég reikna með að mestur hlut-
inn af peningunum fari í það að
styrkja alls konar nýsköpunarverk-
efni vítt og breitt um landsbyggð-
ina, en hugmyndin er sú að á þeim
svæðum sem eru talin háðari
sauðfjárrækt en önnur séum við
tilbúnir í að segja má hvað sem er
sem horfir til nýjunga. Þegar kom-
ið er út fyrir þessi svæði viljum við
svo að verkefnin tengist afkomu
sauðfjárbænda á viðkomandi
svæði,“ sagði Sigurður.

Hlutfallslega fleiri aldraðir á stofnunum hér á landi en á öðrum Norðurlöndum
Kuldi og mataræði
hefur áhrif á
heilsu aldraðra
fslendingar einni kynslóð á eftir
öðrum Norðurlandabúum
Elstu kynslóðir íslendinga eru mun verr haldnar líkam-
lega vegna kulda og harðræðis en aðrír Norðurlandabú-
ar og gigt og önnur vosbúðareinkenni algengari hér.
Ástæður þessa eru þær að aidraðir íslendingar hafa
margir unnið erfíðisvinnu og gengíð í öll störf auk þess
sem mataræði hefur verið lakara.
HLUTFALL aldraðra íbúa sem dvelja
á stofnunum er áberandi hátt hér
á landi miðað við hin Norðurlöndin,
samkvæmt skýrslu Hagsýslu ríkisins um
stofnanir aldraðra á íslandi.
Að sögn Hrafns Pálssonar, deildarstjóra
öldrunarmála í heilbrigðis- og trygginga-
málaráðuneytinu, eru aldraðir íslendingar
mun verr haldnir líkamlega vegna kulda og
harðræðis en aðrir Norðurlandabúar auk
þess sem mataræði er og var annað. Þá er
algengt í smærri sveitarfélögum að aldraðir
séu snemma vistaðir á hjúkrunarstofnunum
á kostnað ríkisins í stað þess að dvelja í
eigin húsnæði með aðstoð og á kostnað sveit-
arfélaga.
Gigt og vosbúðareinkenni
Hrafn sagði að elstu kynslóðir íslendinga
væru mun verr famar en sömu kynslóðir á
Norðurlöndum vegna veðurfars hér á landi
og þá fyrst og fremst vegna kuldans. Hita-
veita hafi ekki verið komin í híbýli manna
fyrr en upp úr 1945 og varð ekki almenn
fyrr en um 1960. Gigt og önnur vosbúðarein-
kenni sem herja á aldrað fólk eru því algeng
hér.
„Við erum svona 20 árum á eftir,“ sagði
hann. „Það er mun meira um slitið gamalt
fólk á Islandi sem unnið hefur erfiðisvinnu
og gengið í öll störf sem hafa boðist í stað
þess að ganga atvinnulaust. Þá hefur matar-
æði til skamms tíma verið annað hér á landi.
Ávextir voru sjaldséðir nema helst á jólum
og fjölbreytni í grænmeti hefur ekki komið
til fyrr en á síðustu árum.“
Tvískipt þjónusta
við aldraða
Hrafn benti á að hjá flestum öðrum þjóð-
um væru heilbrigðis- og félagsmál undir
sama hatti en hér væru öldrunarmál sem
snúa að lækningum^ndir heilbrigðisráðu-
neytinu en félagsleg þjónusta, þjópustumið-
stöðvar, heimaþjónusta, þrif og dægradvöl
eru í umsjón og greidd af sveitarfélögum.
„Reykjavík getur vegna stærðar sinnar
sinnt þessu en minni sveitarfélög hafa enga
burði til þess,“ sagði hann. „Þar er því reynt
að ýta fólki inn á stofnanir sem fyrst svo
að sveitarfélögin komist hjá því að greiða
kostnað við aðra þjónustu.“
Vistunarmat aldraðra
í árslok árið 1990 var sett á sérstakt vist-
unarmat aldraðra en það er mat á þörf
gamals fólks fyrir þjónustu og á það að
koma í veg fyrir að aldraðir vistist of
snemma á hjúkrunarheimilum. Sagði Hrafn
að þetta mat væri sjálfvirkt um nær allt
land að undanskildum útkjálkum. Verkefnið
er unnið af heilbrigðisráðuneyti og Reykja- I
víkurborg í sameiningu og eru allar upplýs- |
ingar skráðar á tölvu.
Samkvæmt þeim eru teknar ákvarðanir
um þörf bæjarfélaga á hjúkrunarrýmum á
hverjum stað og ef vistunarmat sýnir að
einungis er um þörf hjá fáum einstaklingum
að ræða er ekki ráðist í dýrar framkvæmd-
ir. Ef stofnanaeining á að standa undir sér
í rekstri verður að miða við 24 rúma einingu.
Sagði Hrafn að vistunarmat hafi þyngt
verulega rekstur hjúkrunarheimila miðað við
reksturinn fyrir fimm árum eða svo eftir ‘
að veikt gamalt fólk er komið þar inn. Þá I
hafí vistunarmat dregið úr innlögnum þeirra,
sem gætu með réttri aðstoð bjargað sér sjálf-
ir í eigin húsnæði og sagði Hrafn að gæta
yrði þess að vistun væri í takt við getu fólks.
„Ef fólki er hjálpað of snemma með of
mikið þá hrömar það fyrr og hættir að hjálpa
sér sjálft,“ sagði hann.
Reykvíkingar á Suðurlandi
Nokkurt misvægi er í þjónustu við aldr- (
aða eftir sveitarfélögum. I Reykjavík vantar
um 200 hjúkrunarrými en á Suðurlandi eru 1
þau of mörg miðað við fjölda aldraðra íbúa
samkvæmt skýrslu Hagsýslu ríkisins. Benti
Hrafn á að á Ási í Hveragerði, Kumbara-
vogi og á Blesastöðum á Skeiðum væru vist-
menn Reykvíkingar sem ekki fengju inni í
Reykjavík.
Samkvæmt vistunarmati er að auki þörf
fyrir 53 hjúkrunarrými á Seltjarnarnesi, í
Hafnarfirði, Garðabæ, Mosfellsbæ og Bessa- I
staðahrepp til að sinna öllu byggðarlaginu. |
Með því að byggja fleiri hjúkrunarheimili í |
Reykjavík myndi því skapast meira jafnvægi
milli sveitarfélaga.