Morgunblaðið - 15.03.1995, Blaðsíða 52

V í K
G
L*TT#
alltaf á
Miövikudögxtm
MORGUNBLAÐW, KRINGLAN 1, 103 REYKJAVÍK, SÍMl 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTI 85
MIÐVIKUDAGUR 15. MARZ 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Sprengjuhótun
Flugleiðir
leggja fram
skaðabóta-
kröfu
FLUGLEIÐIR hafa lagt fram skaða-
bótakröfu á hendur þeim aðila eða
aðilum, sem stóðu að tilkynningu um
að sprengja væri um borð í Flugleiða-
vél á Keflavíkurflugvelli að morgni
2. mars sl.
Þann sama morgun voru maður
og kona, sem ætiuðu að fara utan
með vélinni, handtekin í Leifsstöð.
Talið er að þau tengist manninum
sem hringdi inn sprengjuhótunina og
hefur verið óskað kyrrsetningar á
því fé sem maðurinn hafði meðferðis
til tryggingar skaðabótakröfunni.
Krafan hljóðar upp á rúmlega eina
milljón króna með fyrirvara um við-
bótarkröfu. Að sögn Margrétar
Hauksdóttur hjá upplýsingadeild
Flugleiða er ekki eingöngu um fjár-
hagslegt tjón að ræða. Orðstír skað-
ast við mál sem þetta og ailt umtal
um sprengjuhótanir hefur ýmis nei-
kvæð áhrif sem ekki er hægt að
meta til íjár.
Morgunblaðið/RAX

' Skýrsla starfshóps sem metið hefur árangur af útboðsstefnu ríkisins
Verktakar í vanskilum úti-
lokaðir frá verkefnum
Tillögur um hertar aðgerðir
gegn gerviverktöku
ATHUGA þarf hvort æskilegt sé
að taka upp þá reglu að verktakar,
sem ekki standa skil á opinberum
gjöldum, verði útilokaðir frá því að
gera tilboð í verkefni á vegum ríkis-
*—ms. Herða þarf aðgerðir gegn
gerviverktöku. Ríkið á að krefjast
þess að verktaki, sem vinnur fyrir
hið opinbera, kaupi tryggingar og
ábyrgðir, sem tryggi viðsemjendur
hans gegn tjóni.
Þetta er meðal efnisatriða í
skýrslu starfshóps, sem metið hefur
árangur af útboðsstefnu ríkisins.
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra lagði skýrsluna fram á ríkis-
stjómarfundi í gær.
Flestar stofnanir fara eftir
útboðsreglum
Ráðherra hefur þegar fallizt á
„ tillögur hópsins og er farið að huga
að aðgerðum gegn gerviverktöku
HAGNAÐUR Búnaðarbanka ís-
lands á sl. ári nam alls um 212
milljónum króna samanborið við
49 milljónir árið 1993. Framlög á
afskriftarreikning drógust veru-
lega saman á árinu og námu 651
milljón samanborið við 1.190 millj-
ónir árið 1993.
A móti kom minnkandi vaxta-
munur á árinu vegna lækkandi
útlánsvaxta og mikillar aukningar
innstæðna á nýjasta innlánsreikn-
ingi bankans, Stjörnubók, sem skil-
aði 4,86% raunávöxtun.
Að sögn Jóns Adolfs Guðjóns-
sonar, bankastjóra Búnaðarbank-
ans, dróst vaxtamunur bankans
saman milli áranna 1993 og 1994.
og vanskilum verktaka á opinber-
um gjöldum.
I skýrslunni kemur fram að með
tilkomu útboðsstefnu ríkisins, sem
var samþykkt í ríkisstjórn í maí
1993, hafi vinnubrögð við fram-
kvæmd opinberra útboða batnað
og útboðum hjá Ríkiskaupum hafi
fjölgað verulega. Flestar ríkisstofn-
anir fari eftir nýjum útboðsreglum.
Ákveðnar undantekningar sé þó að
finna, og þurfi að bæta þar úr.
Meðal annars minnir starfshóp-
urinn á að í útboðsstefnunni segi
að ef ríkissjóður greiði meirihluta
kostnaðar við rekstur eða fram-
kvæmdir, skuli fara eftir útboðs-
reglum ríkisins. Nokkur misbrestur
sé á þessu, meðal annars hjá hús-
Hins vegar hafa þjónustutekjur
aukist um tæplega 10% milli ára
sem er í samræmi við stefnu bank-
ans. Á þessu ári er gert ráð fyrir
að vaxtamunurinn fari enn minnk-
andi og hefur það þegar komið í
ljós á þeim tíma sem liðinn er af
næðisnefndum sveitarfélaganna.
Starfshópurinn segir að ráða
verði bót á því að aðalverktakar
standi ekki í skilum við undirverk-
taka og efnissala. Þar gæti þurft
lagasetningu til. Jafnframt hafi
borið á að fyrirtæki standi ekki
skil á opinberum gjöldum eða öðr-
um lögboðnum greiðslum.
Starfshópurinn segir að dæmi
séu um að verktakar þrýsti á starfs-
menn sína um að þeir gerist undir-
verktakar, til þess að vinnuveitand-
inn losni undan því að standa skil
á lögbundnum gjöldum vegna
starfsmanna sinna og undan upp-
sagnarákvæðum kjarasamninga.
Þá skerðist önnur réttindi starfs-
manna.
árinu. Jón Adolf segir bankann
kominn yfir erfiðasta hjallann í
útlánaafskriftum og þess megi
vænta að framlög á afskriftar-
reikning geti minnkað í um 450
milljónir á þessu ári. Minnkandi
útlánaafskriftir megi meðal annars
í tillögum hópsins um aðgerðir
gegn gerviverktöku segir að benda
verði þátttakendum í opinberum
útboðum á að hún sé óheimil og í
útboðsskilmálum þurfi eftirfarandi
að koma fram: „Athygli er vakin
á þeirri niðurstöðu Hæstaréttar,
að til þess að samningur verði virt-
ur sem verksamningur, þarf hann
að vera það samkvæmt efni sínu.
Samkvæmt því er verktaka
óheimilt að gera samning um undir-
verktöku við einstaka starfsmenn
eða starfshópa í þeim tilvikum þar
sem vinnusamningssamband á við,
eðli máls samkvæmt.“
Útboð ef andvirði er
meira en tvær milljónir
Meðal annarra tillagna hópsins
er að innkaup allra vara og þjón-
ustu á vegum hins opinbera, yfir
tvær milljónir króna að verðmæti,
verði boðin út.
rekja til þess að bankinn lauk við
að afskrifa töpuð útlán vegna Hót-
el íslands á sl. ári en þau hafa
íþyngt honum verulega á undan-
förnum árum.
Varðandi hugsanlega hlutafé-
lagavæðingu bankans segir Jón
Adolf að verði það niðurstaðan að
breyta bankanum í hlutafélag sé
gríðarlega mikið atriði að vel sé
staðið að slíkum breytingum. „Með
góðum undirbúningi og fullu sam-
starfi við viðskiptamenn og starfs-
menn þá fínnst mér það koma til
greina að breyta bankanum í hluta-
félag.“
■ Hagnaður nam/14
Heitt og kalt
ANDSTÆÐÚR íslenskrar nátt-
úru birtust Ijósniyndara Morg-
unblaðsins í Hveradölum á dög-
unum. Sólin gyllti hjarnið og
uppúr því stóð gufustrókurinn.
Að sögn Gunnars Hvammdals,
veðurfræðings á Veðurstofunni,
er hins vegar hætt við að veðr-
ið verði ekki jafn stillt næstu
daga. Hann gerir ráð fyrir suð-
austanátt og snjókomu sunnan-
lands síðdegis í dag. Annars
staðar á landinu verði fremur
hæg norðan eða norðaustanátt
og einhver éljagangur. Spáð er
norðaustanátt um allt land á
morgun og að él verði líklega
austan-, norðan-, vestan- og
sunnanlands með hléum.
Aldraðir á
Norðurlöndum
Islendingar
verr farnir
líkamlega
ELSTU kynslóðir íslendinga
eru verr haldnar líkamlega
vegna kulda og harðræðis en
aðrir Norðurlandabúar. Gigt
og önnur vosbúðareinkenni
eru mun algengari hér.
Ástæður þessa eru þær m.a.
að hitaveita var ekki komin í
híbýli manna fyrr en upp úr
1945 og varð ekki almenn fyrr
en um 1960.
Að sögn Hrafns Pálssonar,
deildarstjóra í heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytinu, er
mun meira um slitið gamalt
fólk á Islandi sem unnið hefur
erfiðisvinnu. Þá hafi mataræði
til skamms tíma verið annað
hér á landi, ávextir voru sjald-
séðir og grænmeti kom ekki
til fyrr en á síðustu árum.
■ Kuldi og mataræði/4
Framlög Búnaðarbankans á afskriftarreikning drógust verulega saman
Hagnaður um
212 milljónir