Morgunblaðið - 19.03.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. MARZ 1995 B 17
Ónógur svefn
veikir ónæmiskerfið
SJONARHORN
Nú þegar kvef og aðrir kvillar heija á mann-
fólkið virðast margir telja þessar sýkingar
fylgja vetri eins og eitthvert ófrávíkjanlegt
náttúrulögmál. Margrét Þorvaldsdóttir
kannaði nýlegar rannsóknir sem benda til
þess að oft sé hægt að forðast kvilla með
því að fýlgja ákveðnum lífsvenjum.
NIÐURSTÖÐUR rannsókna á
svefnleysi og virkni ónæmisfrumna
voru birtar í Science News í janúar
sl. undir fyrirsögninni: „Lítill svefn
dregur úr áhrifum ónæmisfrumna."
Þar kemur fram að fólk virðist geta
varið sig gegn kvillum með því að
gæta þess að fá nægan svefn. Þess-
ar niðurstöður eru sagðar styðja
frekar þær tilgátur að svefn sé hluti
af vörnum líkamans. Tiltölulega lít-
ill svefnmissir eina nótt dregur á
marktækan hátt úr virkni frumu-
hópa sem eru mikilvægir í baráttu
gegn sýkingum. Aftur á móti nægir
góður nætursvefn til að þær nái aft-
ur sínum fyrri krafti. Þetta kemur
fram hjá Michael Irwin, geðlækni
við Veterans Affairs Medical Center
(sjúkrahús uppgjafahermanna) í San
Diego í Bandaríkjunum, en hann og
samstarfsmenn hans hafa kannað
áhrif svefnleysis á ónæmiskerfið.
Þeir kynntu niðurstöðurnar í nóv-
ember/desemberblaði Psychoso-
matic Medicine.
Vísindamennirnir segja að lang-
tímaáhrif slíkrar skerðingar í ónæm-
iskerfínu séu ekki þekktar, en niður-
stöður rannsókna séu frekari vís-
bending um að svefn á sama hátt
og sótthiti sé lykilþáttur í varn-
arkerfi líkamans. Vísindahópurinn
gerði rannsóknir bæði á mönnum
og dýrum og bentu niðurstöðurnar
til þess að svefnmissir, jafnvel aðeins
í stuttan tíma, minnkar mótstöðuafl-
ið gegn innflúensu-sýkingum. Um
leið virðist langvarandi svefnmissir
geta boðið heim ákveðnum bakteríu-
valdandi sjúkdómum.
Vísindahópurinn gerði svefnrann-
sóknir á 23 heilbrigðum mönnum,
sjálfboðaliðum, á aldrinum 22-61
árs, í fjórar nætur. Þriðju nóttina
var svefn truflaður á frá kl. 3-7 að
morgni, þannig að þeir misstu helm-
inginn af sínum venjulega svefn-
tíma. Að morgni hinnar svefnlitlu
nætur kom í ljós, að virkni hinna
náttúrlegu drápsfrumna, sem hjálpa
líkamanum til að vetjast veirusýk-
ingum, hafði minnkað verulega hjá
18 af sjálfboðaliðunum og hjá öllum
SVEFNLEYSI veikir
mótstöðuafl líkamans
gegn sýkingum.
hópnum féll virkni þeirra um 30
prósent miðað við ástandið eins og
það hafði verið daginn fyrir hina
svefniitlu nótt. Fjórðu nóttina sváfu
mennirnir svo ótruflað og.morguninn
eftir reyndust drápsfrumurnar hafa
náð aftur sínum fyrri krafti.
Þessi niðurstaða um áhrif svefn-
truflana á virkni ónæmiskerfisins er
ekki ný uppgötvun. Áður hafa rann-
sóknir á þunglyndum sjúklingum og
fólki, sem annast sjúklinga sem
þarfnast stöðugrar umönnunar eins
og makar alsheimer-sjúklinga, leitt
til sömu niðurstöðu.
Fjölmargir íslendingar hafa náð
háum aldri við góða heilsu þrátt
fyrir mikið líkamlegt erfíði á sinni
starfsævi og fremur einhæft fæðu-
val miðað við nútíma kröfur. Þessi
langlífa kynslóð lifði mun reglu-
bundnara lífi en yngra fólk gerir nú
á dögum og það gætti þess vel að
hvílast og fá nægan svefn. Sumir
af yngri kynslóðinni hafa viljað halda
því fram að svefn sé nánast tíma-
eyðsla, lykill að góðri heilsu og lang-
lífi sé arfur sem liggi í erfðavísunum
og þeim verði ekki breytt. Aðrir
segja að svefn sé líkamanum nauð-
synlegur og endurhlaði hann orku.
Eins og fram hefur komið virðist
svefninn líkamanum ekki síður mik-
ilvægur við varnir gegn sýkingum.
Ef til vill er þar komin skýring á
því hvers vegna sumir fá sjaldnar
kvilla en aðrir.
PÁSKATILBOÐÁ
HREINLÆTISTÆKJUM O.FL.
20% afsláttur
VATNSVIRKINN HF.
Ármúla 21, símar 68 64 55 - 68 59 66
Á'ISLANDI YATNAGARÐAR 24 S: 568-9900
VANBAMl YAMÐ.
A ISLANDI YATNAGARÐAR 24 S: 568-9900