Morgunblaðið - 23.04.1995, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 23. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTÍU SÖGU- OG MINJASTAÐIR MERKTIR
Kirkjuhvammskirkja Hegranesþingstaöur
Timburkirkja frá 1882 í Þingbúöarústir, Grettis saga,
Vestur Húnavatnssýslu Skagafjaröarsýsla W Gröf á Höföaströnd
\ Torfkirkja aö stofni til frá 17. öld
Prístapar \ Skagafjaröarsýsla
Síöasti aftökustaöur á Islandi, \ ■
Austur Húnavatnssýsla \ \ Skeljungasteinn
Götóttur steinn,
þjóösaga,
Skagafjaröarsýsla i
Hólar í Hjaltadal
Dómkirkja frá 1763,
bærfrá 1860.
Skagafjaröarsýsla
Laufás
Torfbær og safn.kirkja fr^ 1860
Suður Þingeyjasýsla
Lurkasteinn
Steinn, frásögn |
Þóröarsögu,
Evjafjaröarsýsla
Vatnsfjöröur
Geymsluhjallur frá 19. öld
Noröur Isafjaröarsýsla
Borgarvirki
Fomt héraösvígi og skálarústir,
Vestur Húnavatnssýsla
Fnjóskárbrú
Steinsteypubrú frá 1908
Suöur Þingeyjasýsla
Skeggjastaöir
Timburkirkja frá 1845,
Noröur Múlasýsla
Mööruvellir í
Hörgárdal
Timburkirkja frá 1864,
klausturstaöur,
Eyjafjaröarsýsla
Þingeyrar
Steinkirkja (1878),
klausturstaöur,
Austur Húnavatnssýsla
Hrafnseyri
Grelutóttir, Jón Sigurösson fæddur,
Vestur ísafjaröarsýsla
VíÖimýri \
Torfkirkja frá 1834,
Skagafjaröarsýsla
Burstafell
Stór torfbær frá 19. öld,
safn,
Noröur Múlasýsla
Ðrunnaverstöö
Verbúöarústir, aflraunasteinar, Júdas,
Vestur Baröastrandasýsla
Grénjaöarstaöur
Stór torfbær frá 19. öld,
safn pg kirkja,
Suöur.Þingeyjasýsla
Sauölauksdalur
Sandvarnargaröur, akurgeröi í
Vestur Baröastrandasýslu
.Grundarklrkja \
v'pgleg timburkirkja frá 1906;
Eyfáfjaröarsýsla \
Kollabúöaþingstaöur
Fomar þingbúöarústir í
Austur Baröastrandasýslu
Helgafell
Klausturstaöur, rúst uppi á fellinu,
Snæfells* og Hnappadalssýsla „
Saurbæjarkirkja
Torfkirkja frá 1858,
klausturstaöur
Eyjafjaröarsýsla
Njarövík
Þorragaröur, forn hlaöinn garöur,
Noröur Múlasýsla
■Eiríksstaöir, Haukadal
Rúst bæjar Eiríks Rauöa aö taliö er,
Dalasýslu
Snorralaug
-— Forn laug og jarögöng í
Reykholti, Borgarfjaröarsýslu
Húsafell
Kvíar og aflraunasteinn,
Kvíahella í Borgarfjaröarsýslu
Bjarnarhöfn ------------
Berserkjagata og timburkirkja í
Snæfells- og Hnappadalssýslu
Grafarós
Rústir verslunarhúsa viö Grafará,
Skagafjaröarsýsla
Gufuskálar 4r
Fiskbyrgi og rústir verstöövar í
Snæfells- og Hnappadaldssýslu
Seliö í Skaftafelli
Bær frá 1912, fjós, baöstofa og bfööur
Austur Skaftafellssýsla
Langabúö
Verslunarhús á Djúpavogi, safn
Suöur Múlasýsla
Kattarhryggur
Gamlar brýr og vegminjar
Mýrarsýslu
Hofskirkja
Torfkirkja frá 1884, slöasta
sem reist var,
Austur Skaftafellssýsla
Haukadalur
Fornt bæjarstæöi og
timburkirkja frá 19. öld
I Árnessýslu
Borg
Jörö Skalla-Grfms, kirkja,
altaristafla, Mýrarsýsla
Núpsstaöur
Bænhús úr torfi frá 18. öld, bæjarhús,
Vestur Skaftafellssýsla
Hallbjarnarvöröur
Fornar vöröur, minningarkross
I Borgarfjaröarsýslu
Kapelluhraun \
Rústir lltlllar kapellu I
Gullbringusýslu, heilög
Barbara
Básendar
Rústir verslunarstaöar og kots
í Gullbringusýslu
Kirkjubæjarklaustur
Kirkjutóft, klausturstaöur, eldklerkur,
Vestur Skaftafellssýsla
Krýsuvíkurkirkja
Timburkirkja I Gullbringusýslu
(1857)
\ Tungufell \
\ Lítil timburkirkja I N
\ Árnessýslu (1856)
Keldur
Torfbær í Rangárvallasýslu.
fom skáli og kirkja (1875)
Búöasandur, Maríuhöfn
Rústir verslunarbúöa frá miööldum
I Kjósarsýslu
Þykkvabæjarklaustur
Álftaveri, klausturstaöur, bæjarstæöi,
Vestur Skaftafellssýsla
Herdísarvík & Krýsuvík
Tvær grjótdysjar, þjóösögur
Gullbringu- og Ámessýslur
Selatangar
Verbúöarrústir og fiskbyrgi í
Gullbringusýslu
Stöng í Þjórsárdal
Rústir miöaldarbæjar I
Ámessýslu
SAMGÖNGURÁÐUNEYTIÐ
ymiífliijúi
ALLS verður 50 sögu- og minjaskiltum komið upp víðs vegar um land í sumar.
Upplýsingar
áfimm
tungumálum
Eftir Jóhönnu Ingvarsdóftur
UNDANFARIN misseri hefur
verið unnið að sérstöku átaki í
uppsetningu uppiýsingaskilta
og merkingu fimmtíu sögu-
frægra staða og náttúruvætta
víða um land. Verkefni þetta
er liður í því að koma til móts
við breyttar ferðavenjur. Skiltin
skapa ferðafólki tilefni til að
kynna sér sögu og menningu
þjóðarinnar á ferð sinni um
landið og verða þeim hvatningu
til að leita sér frekari fróðleiks.
Verkefnið er unnið í tengslum
við ferðaátakið ísland — sækj-
um það heim að frumkvæði
Halldórs Blöndals samgöngu-
ráðherra og í samvinnu ráðu-
neytisins, Vegagerðarinnar,
Þjóðminjasafns Islands, Vífil-
fells hf. og fleiri aðila.
Samgönguráðherra segist
vera þeirrar skoðunar að hið
opinbera eigi að leggja meira
til ferðaþjónustunnar en það
hafi hingað til gert. „Ég er ekki
að tala um beina styrki til fyrir-
tækja, heldur um margvíslegar
aðgerðir í umhverfismálum til
þess að gera landið forvitni-
legra og skemmtilegra fyrir
okkur Islendinga ekki síður en
fyrir útlendinga. Einn þátturinn
í því er að minna á sögustaði
og sérkennileg fyrirbæri í nátt-
úrunni. Við höfum fáar menjar
hér á landi gerðar af manna
höndum, enga forna kastala eða
hernaðarmannvirki, eins og
finnst víða erlendis, en við höf-
um náttúruna, steina, höfða,
holt og hóla, sem merkilegar
sögur fara af. Þessum sögu-
minjum okkar verðum við að
halda til haga,“ segir Halldór
Blöndal.
Að sögn Davíðs Stefánssonar,
deildarsljóra í samgönguráðu-
neytinu, er hér um stórt verk-
efni að ræða til stuðnings ferða-
þjónustunni, en áætlað er að
verkefnið komi til með að kosta
allt að 15 miiyónir króna. Þar
af leggur Vífilfell hf. þijár millj-
ónir króna í verkefnið sem
styrktaraðili. Skiltin eru teikn-
uð hjá Teiknistofu Halldórs Jó-
hannssonar á Akureyri, en að
öðru leyti hefur Vegagerðin
yfirumsjón með verkinu. í sér-
stökum starfshóp, sem skipaður
var til að sjá fylgja verkinu úr
hlaði, silja auk Davíðs Þór
Magnússon þjóðminjavörður,
Sigurður Jónsson umhverfis-
fulltrúi Ferðamálaráðs og Björn
Ólafsson frá Vegagerðinni sem
jafnframt veitir hópnum for-
stöðu.
Fyrsta söguskiltið var afhjúp-
að að Möðruvöllum í Hörgárdal
í lok júlí sl. og hefur það reynslu-
skilti nýst varðandi ábendingar
um hvað mætti betur fara. Vinna
við skiltin eru nú á lokastigi.
Þeim verður komið upp í sumar.
Hvert skilti er 120 cm að breidd
og 90 cm að hæð og hefur að
geyma skýringarkort, teikning-
ar og texta á fimm tungumálum:
9§ BORGARVIRKI
Upplýslngar
Borgarvirki er taliö wra hóraösvfgi frá sögucJd og er einrtæö
hórlenda Þeae er þó hvergi getiö í fomum ritum, en gömul
hóraöeoögn eegir, aö Baröi Guömundareon I Aabjamameeí
létí hlaöa Mrldeveggina er á HeiöarUgum stóö, eem eegir frá f
Heiöarvfga eögu, og er Ðor^iröingar hugöust wga hann hafi
Baröi leitaö f virkiö meö mömum eínum. Bcr^iröingar
aeduöu aö svof.a þá inni til uppgjafar en hörfuöu brott er
Baröi lót kasta út eíöasta Wóömðreiörinu. Tðldu
umBáturBmenn, aö þá vasri gnótt matar hjá vlridabúum
Vlrkiö er fcm bergtappi frá hlýviöraskeiöi fsaldar meö
atudabergi og hafa veriö hlaönir rammgerir grjótvoggir par
oem upp mátti komaat, en mót austri er hliö, Inni f viridnu eru
rúatir af tveimur húaum svo og fcm brunnur. Vlrideveggimir
voru endurhlaönir 194®^0 ovo aem áöur vcru þeir.
Historical Notes
Histonske oplysninger
BDigwkW. rroat proboUy ■ dMrtot tortnmi ttottog Irom BorgorvtriU. rrost Mndjynllgt «1 taMtnlngsanteg tor dstrtktot.
•thar tt» K)«h or ths 1 tth oentury. but ttam ore ro mriy Im ctot 10,-t t. 4rtwn<*ncto. rron dor fmdoo Ingwi
Ifctortool wtimno— to B. Ctoly ■ hgwKl htfca I vrtth thn rrtdctetaldorilgo klctar om ctat. kun at loUtaaagn lorbtoctar
taucta o( th» ttoto. >• otal ctolas Irom < ««m InMfgtaotai antaggat mod ctan Ucta tafctar. Ktarpwr ar h» an wrmoprtocta
portxl bul tho Ml •tiuotura* >m rrrbutt In tha ymra
1849 to tðGO. In thtar ortgtoal ctyto. Irxfcta tha tortraM «n*
rarratoa o< nwctMl houM and ■ vral.
tkflgrae. Itran. 1948-1800. Incto I traotntogsantooj^l flntto.
Historische Daten
Un peu d'histoire
Bcrgarvtrid est prcbetxemort unelcrtereeae drtarídulOe
cu 11e slódo. bten qu'auano eourco hWoriquo n'on
fasao menicn SocJo tno lágondo la rollo h ostlo ápoquo
ircUJóo. Le eocfo rochoux clalo d'uno póriodo do
ráchauHomonl do l'áro gladdro. Loe rrcraillos crt Ui
romtsoe dana tour Hst rttM «n 1949«. L'onoolrto dxlto
doa veetlgoa d 'habftailon ot cnpulia.
VtWeil h f. ff ðfbleiðantíi Cocc Coia á Islardi gaf skiltiö
SVONA munu
skiltin líta út,
en hér er
fróðleikur um
Borgarvirki.
Morgunblaðið/Rúnar Þór
HAFÞÓR Heimisson, starfsmaður á HJ-teiknistofunni á Akureyri,
íslensku, ensku, dönsku, þýsku
og frönsku. Þjóðminjasafn ís-
lands hefur séð um alla texta-
gerð og útvegun myndefnis auk
þess sem endanlegt staðarval er
I höndum þess. Vegagerð ríkis-
ins vinnur síðan að uppsetningu.
„Verkefnið er mjög í anda þess
mikla átaks, sem Vegagerðin
hefur ráðist í á síðari árum, með
stórauknum merkingum og upp-
setningu áningarstaða víðs veg-
ar um Iand. Ferðamenn hafa
tekið því frumkvæði Vegagerð-
arinnar nyög vel. Ég trúi því að
uppsetning þessara sögu- og
minjiiskilta muni fá sömu góðu
viðtökurnar. Ég vonast til að
áframhald verði á verkefninu.
Ferðamálanefndir einstakra
héraða hafa t.d. sýnt aukinni
merkingu áhuga og við vonumst
til að þau skilti, sem nú eru að
líta dagsins Ijós, verði fyrirmynd
að merkingu annarra sögu- og
miiýastaða,“ sagði Davíð Stef-
ánsson að lokum.