Morgunblaðið - 27.06.1995, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 27. JÚNÍ 1995 37'
MARÍA
ÞORSTEINSDÓTTIR
+ María Þorsteinsdóttir fædd-
ist á Hrólfsstöðum í Skaga-
firði 24. maí 1914. Hún lést í
Reykjavík 4. júní síðastliðinn
og fór útför hennar fram frá
Fossvogskirkju 12. júní.
FREGNIN um andlát Maríu Þor-
steinsdóttur hefði ekki átt að koma
mér á óvart því hún var orðin 81
árs gömul. Samt sem áður brá mér
við að heyra af andláti hennar það
var svo stutt síðan ég hitti hana
hressa og káta. María bar aldur
sinn svo vel að við sem störfuðum
með henni í Kvennalistanum hugs-
uðum sjaldan um að þar færi göm-
ul kona. Það hefur verið gæfa
Kvennalistans að þar hafa starfað
konur á öllum aldri með marghátt-
aða lífsreynslu. María var í hópi
þeirra kvenna sem höfðu þekkingu
og reynslu af kvennabaráttu fyrri
tíma og gat miðlað þeirri reynslu
á þann hátt að þær sem yngri eru
vissu að barátta þeirra er framhald
kvennabaráttu en ekki upphaf
hennar.
Það sem einkenndi Maríu var
þrá til þess að taka þátt í því sem
er að gerast í þjóðfélaginu á hveij-
um tíma. Það sýnir best kjark henn-
ar og viðsýni að ganga til liðs við
nýja stjórnmálahreyfingu þegar
hún var sjötug og starfa þar á jafn-
réttisgrundvelli með sér miklu
yngri konum. María var ekki lang-
skólagengin en hún var vel mennt-
uð víðlesin og fróð og það kom
enginn að tómum kofanum hjá
henni Maríu þegar heimsmálin voru
annars vegar. María tók virkan
þátt í félagsstörfum Kvennalistans
til hinstu stundar og hún lét sig
aldrei vanta þegar eitthvað stóð til
á vegum Kvennalistans. Vegna
þess að móðir mín Sigurveig Guð-
mundsdóttir og María þekktust frá
fyrri tíð voru þær oft herbergisfé-
lagar á landsfundum Kvennalistans
síðan var ég einnig herbergisfélagi
hennar og kynntist henni vel á
góðri stund. Síðast man ég eftir
Maríu á vorfundi Kvennalistans í
maí sl. þá undraðist ég þrek þessar-
ar konu sem vildi vera með í öllu
og átti svo auðvelt með að blanda
geði við alla aldurshópa, hún var
jafnan ein af þeim sem vakti lengst
JÓHANNA
SMITH
+Jóhanna Smith fæddist í
Reykjavík 5. mars 1955.
Hún andaðist á Landakotsspít-
ala 5. júní síðastliðinn og fór
útför hennar fram frá Foss-
vogskirkju 14. júní.
ÉG VIL minnast nokkrum orðum
hennar Jóhönnu sem féll frá langt
um aldur fram.
Þó svo að ég hafi ekki þekkt
Jóhönnu lengi þá á ég um hana
góðar minningar. Henni kynntist
ég fyrir nokkrum árum þegar hún
kom til starfa í unglingaráði Knatt-
spyrnudeildar Vals. Það var strax
tekið eftir því að þar var kominn
dugnaðarforkur, sem var fullur af
eldmóði og áhuga. Það er þannig í
góðum félagsskap að hann saman-
stendur af mörgum hlekkjum sem
sameinaðir mynda sterka heild. Með
fráfalli Jóhönnu er brostinn mikil-
vægur hlekkur sem nú er annarra
að fylla.
Eg vil fyrír hönd Knattspyrnu-
deildar Vals þakka fyrir þau störf
sem hún vann með okkur í Ungl-
ingaráði Vals.
Eiginmanni, dætrum, öðrum ætt-
ingjum og vinum sendum við inni-
legar samúðarkveðjur.
Theódór S. Halldórsson,
formaður Knattspyrnu-
deildar Vals.
við spjall og söng en var jafnframt
mætt árla morguns til þess að taka
þátt í fundarstörfum. Ég minnist
Maríu líka þegar við fórum með
lítilli flugvél vestur á firði á vor-
fund Kvennalistans á Núpi í Dýra-
firði þá vorum við systurnar María
og mamma í herbergjum hlið við
hlið og spjölluðum margt. Lífssaga
Maríu er um margt óvenjuleg og
hún fór oft ótroðnar slóðir. Ævi-
saga hennar sem kom út fyrir
nokkru er saga konu sem varð fyr-
ir mikilli sorg og andstreymi í lífinu
en tókst á við mótlætið með já-
kvæðu hugarfari og hélt áfram að
lifa lífinu staðráðin í að gera það
besta úr því sem hún átti eftir.
Þær falla nú frá ein af annarri
þessar öldnu heiðurskonur í
Kvennalistanum. í vetur kvöddum
við Önnu Jónsdóttur og nú kveðjum
við Maríu Þorsteinsdóttur. Þó það
sé sjónarsviptir að Maríu er það
líka gæfa hennar að fá að kveðja
þennan heim í fullu fjöri eins og
hún hafði óskað sér. Blessuð sé
minning Maríu Þorsteinsdóttur,
megi hún hvíla í friði.
Margrét Sæmundsdóttir.
Sú sorgarfrétt barst mér fyrir'
nokkrum dögum að María Þor-
steinsdóttir væri látin. Lengi hafði
ég ætlað mér að ha'fa tal af henni
og forvitnast um hagi hennar. En
það fórst fyrir og nú er það orðið
of seint. Með Maríu er fallin frá
merkiskona sem ég mun ævinlega
minnast.
Ég kynntist Maríu og Friðjóni,
manni hennar, um 1960 þegar ég
var að hefja nám í Leipzig í Þýska-
landi. Sonur þeirra, Þorsteinn, var
þá þangað kominn á undan mér.
Sviplegt fráfall hans varð til þess
að frekari kynni tókust með okkur.
Eftir heimkomuna, að námi loknu,
áttum við síðan mikið samstarf um
langt skeið. María var þá m.a. ein
aðaldriffjöðurin í Menningar- og
friðarsamtökum íslenskra kvenna
og vann þar mikið starf áratugum
saman. Bæði hjónin störfuðu af
miklum krafti í íslensku friðar-
nefndinni og vináttufélaginu ís-
land-DDR. A þeim vettvangi og við
ýmis tækifæ'ri áttum við margar
góðar samverustundir. María var
mikill dugnaðarforkur. Svo sannar-
lega lét hún Jiendur standa fram
úr ermum þegar því var að skipta.
Stundum fannst mér nóg um og
krafturinn og ákafinn í henni keyra
úr hófi. Alltaf var hún reiðubúin
til hjálpar, hvernig sem á stóð. Hún
bjó yfir ótrúlegri seiglu. Oft kleif
hún þrítugan hamarinn. Ekkert
fékk heldur bugað hana. Margur
hefði í hennar sporum kveinkað sér
undan óvægnum skrifum í blöðum
andstæðinganna en hún lét þau sér
sem vind um eyru þjóta. Margur
hefði líka kiknað undan þeim þungu
höggum sem örlögin greiddu Mar-
íu. En hún stóð jafnan keik eftir.
Fyrir nokkrum árum skráði
Nanna Rögnvaldsdóttir ævisögu
Maríu. Það var þarft verk.
Ættingjum og ástvinum Maríu
færi ég mínar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Ingimar Jónsson.
Kveðja frá Menningar- og
friðarsaratökum íslenskra
kvenna
Mannabörn eru merkileg, segir
Nóbelsskáldið og þessi undrun og
gleði yfir lífinu minnir á Maríu
Þorsteinsdóttur, og gerir hana
MINNINGAR
minnisstæða. Hún sem átti, þrátt
fyrir allt, bjartsýni og hrifnæmi
unglingsins alveg fram í andlátið.
María var Skagfirðingur að ætt
og uppruna, fædd 24. maí 1914 á
Hrólfsstöðum í Blönduhlíð. Foreldr-
ar hennar voru hjónin Margrét
Rögnvaldsdóttir og Þorsteinn
Björnsson frá Miklabæ. Mikla ást
hafi María bundið við föðurmóður
sína og sagði það hafa verið há-
tíðarstundir bernsku sinnar þegar
hún heimsótti ömmuna. Þegar
María rifjaði upp þessar bernsku-
minningar varð mér hugsað til föð-
ursystur hennar, ljúflingsins og rit-
höfundarins Sigríðar Björnsdóttur
frá Miklabæ. Þannig var einnig
samband Maríu við rhóður sína,
sem lést í hárri elli.
Ung voru þau bæði María og
Friðjón Stefánsson þegar leiðir
þeirra lágu saman í Reykjavík.
Hann var Austfirðingur og bjó sig
undir verslunarstörf, sem urðu
hans aðalstarf um ævina.
Friðjón Stefánsson var merkur
rithöfundur og' liggja eftir hann
skáldsögur og smásagnasöfn. Ég
er þess fullviss að hann er meðal
þeirra höfunda, Oddnýjar Guð-
mundsdóttur, Halldórs Stefánsson-
ar o.fl. sem síðar meir verða gaum-
gæfðir og verk þeirra skoðuð sem
nærmyndir af þeirri kynslóð sem
var virk um miðja tuttugustu öld-
ina.
Þau María og Friðjón eignuðust
þrjú börn, Þorstein Stefán, Her-
borgu Margréti og Katrínu Guð-
rúnu. Auk þess ólu þau upp sonar-
dóttur sína, Freyju Þorsteinsdóttur.
Öll voru þessi börn góðum gáfum
gædd og María fylgdist með námi
þeirra frá upphafi með miklum
áhuga. Það mun hafa verið laust
eftir 1950 sem upp kom mikil
umræða innan Kvenréttindafélags
íslands um nauðsyn nánari sam-
vinnu á milli skólans og heimil-
anna. Þá gengust nokkrar félags-
konur fyrir því að stofna foreldra-
samtök við skóla borgarinnar og í
Laugarnesskóla var það María Þor-
steinsdóttir. Að þessu frumheija-
starfí gekk María af miklum áhuga
og var formaður Foreldrafélags
Laugarnesskóla um nokkurt skeið.
Eins og fyrr er að vikið var eigin-
maður Maríu verslunarmaður að
menntun og starfí og var kaupfé-
lagsstjóri m.a. í Vestmannaeyjum.
Þegar þau hjónin fluttu til Reykja-
víkur hafði Friðarnefnd kvenna
verið stofnuð og síðan Menningar-
og friðarsamtök íslenskra kvenna
og gekk María í samtökin þegar
hingað kom. Hún gegndi trúnaðar-
störfum í MFÍK sem ritari, varafor-
maður og formaður um margra ára
skeið. María Þorsteinsdóttir var
fyrsti heiðursfélagi Menningar- og
friðarsamtaka íslenskra kvenna.
Hún sótti þing og fundi fyrir hönd
friðarsamtakanna og einnig
Kvennaforum Sameinuðu þjóðanna
í Kaupmannahöfn 1980.
Á árum „kalda stríðsins" fór
María ekki varhluta af árásum
herdindla og NATO-hluthafa og
gerðu þessir aðilar sitt til þess að
nafn Maríu varð þjóðkunnugt. Af
stolti bar hún einnig Lenín-orðuna
sem henni var veitt til viðurkenn-
ingar fyrir störf að friðarmálum.
Bar þetta nokkuð að sama brunni.
Það var okkur, samstarfskonum
hennar í MFÍK, gleðiefni að hafa
hana glaða og andlega heila á
meðal okkar á námsstefnu í Mýrd-
al, helgina áður en hún lést. Við
sendum öllum afkomendum Maríu
samúðarkveðjur og vitum að andlát
hennar kom á óvart, því hún var
enn svo ung í andanum. Heiður og
þökk sé Maríu Þorsteinsdóttur fyr-
ir baráttu hennar fyrir friði og jafn-
rétti. •
F.h. MFÍK,
Þórunn Magnúsdóttir
varaformaður.
Handrit afmælis- og minningargreina skulu vera vel frá gengin, vélrituð eða tölvu-
sétt. Sé handrit tölvusett er æskilegt, að disklingur fylgi útprentuninni. Auðveld-
ust cr méttaka svokallaðra ASCIl-skráa, öðru nafni DOS-textaskrár. Ritvinnslu-
kerfin Word og Wordperfect eru einnig auðveld í úrvinnslu. Senda má greinar til
blaðsins á netfang þess Mbl@centrum.is en nánari upplýsingar þar um má lesa á
heimasiðum. Það eru vinsamleg tilmæli að lengd greina fari ekki yfir eina og hálfa
örk A-4 miðað við meðallinubil og hæfilega línulengd — eða 3600-4000 slög.
Höfundar eru beðnir að hafa skfrnarnöfn s(n en ekki stuttnefni undir greinunum.
t
Ástkaer dóttir mín, systir og fóstursystir,
GRÓA SIGURVEIG ÁSGEIRSDÓTTIR
frá Hvallátrum,
lést í Sjúkrahúsi Patreksfjarðar 23. júní.
Ásgeir Erlendsson,
Stella Ásgeirsdóttir,
Kristinn Guðmundsson.
t
Útför eiginmanns míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
DAVÍÐS ÓLAFSSONAR
fyrrverandi Seðlabankastjóra,
fer fram frá Dómkirkjunni föstudaginn 30. júní kl. 15.00.
Blóm og kransar afþakkaðir, en þeir, sem vildu minnast hans,
eru vinsamlegast beðnir að láta Krabbameinsfélagiö njóta þess.
Ágústa Gisladóttir,
Ólafur Daviðsson, Helga Einarsdóttir,
Sigrún Davíðsdóttir
og barnabörn.
t
Hjartkær móðir okkar, amma og langamma,
SIGURVEIG MARGRÉT EIRÍKSDÓTTIR,
Viðimel 55,
verður jarðsungin frá Dómkirkjunni miðvikudaginn 28. júní
kl. 13.30.
Rannveig Hrönn Kristinsdóttir,
Guðrún Drffa Kristinsdóttir,
Kristín Mjöll Kristinsdóttir.
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Ástkær móðir okkar, fósturmóðir,
tengdamóðir, amma og langamma,
STEFANÍA S. STEFÁNSDÓTTIR,
áður til heimilis
í Stóragerði 3,
Reykjavík,
verður jarðsungin frá Áskirkju miðviku-
daginn 28. jún.í kl. 13.30.
Þeim, sem vildu minnast hennar, er
bent á að láta líknarstofnanir njóta
þess.
Anna Kristín Bjarnadóttir, Bjarni Garðar Guðlaugsson,
Ingi Þórðarson, Ingveldur B. Jóhannesdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
MAGNEA INGIBJÖRG
SIGURÐARDÓTTIR,
sem andaðist á umönnunar- og hjúkr-
unarheimilinu Skjóli 20. júní, verður
jarðsungin frá Háteigskirkju þriðjudaginn
27. júní kl. 15.00.
Þeim, sem vildu minnast hennar, er bent
á að láta umönnunar- og hjúkrunarheim
ilið Skjól njóta þess.
Margrét Magnúsdóttir, Magnús Guðnason,
Sigurður Magnússon, Anna Danfelsdóttir,
Þorsteinn Magnússon,
Ragnar Þór Magnússon, Signý Gunnarsdóttir,
Asta Karen Magnúsdóttir, Hrafnkell Gíslason,
barnabörn og barnabarnabörn.
t
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir,
amma og langamma,
HRAFNHILDUR GUÐMUNDSDÓTTIR
frá Stóra-Nýjabæ
í Krfsuvfk,
áðurtil heimilis
á Austurbrún 6,
sem andaðist 20. júní sl., verður jarð-
sungin frá Áskirkju fimmtudaginn 29. júní
nk. kl. 13.30.
Þeim, sem vilja minnast hennar, er bent á Minningarsjóð Jóhanns
Péturs Sveinssonar hjá Sjálfsbjörgu, landssambandi fatlaðra, sími
552 9133.
Arnfríður H. Richardsdóttir, Gunnar Ó. Engilbertsson,
Kristfn V. Richardsdóttir, Hjörtur Þ. Gunnarsson,
Kolbrún Gunnarsdóttir, Sigurður P. Sigurðsson,
barnabörn og bar nabarnabörn.