Morgunblaðið - 29.06.1995, Blaðsíða 22

LISTIR
22 FIMMTUDAGUR 29. JÚNL 1995
MORGÚNBLAÐIÐ
Hínn stofuhæfi Hindemith
Lokaundir-
búningur
Víkingahá-
tíðarinnar
NÚ STENDUR yfir lokaundir-
búningur Víkingahátíðarinnar
sem haldin verður í Hafnarfírði
6.-9. júlí. Þetta er alþjóðleg
menningarhátíð sem verður
sett á Þingvöllum fímmtudag-
inn 6. júlí að viðstöddum heið-
ursgesti hátíðarinnar frú Vig-
dísi Finnbogadóttur, forseta
íslands. Eftir setninguna á
Þingvöllum fer hátíðin að
mestu fram í Hafnarfírði, þar
sem þekktir fræðimenn frá
ýmsum löndum munu halda
fyrirlestra um efni sem tengist
Víkingahátíðinni.
Fyrstu fyrirlestramir verða
haldnir í Norræna húsinu í
dag, fimmtudag, kl. 20.15 og
þar munu Geoffrey Bibby, fyrr-
verandi deildarstjóri fomminja-
safnsins í Moesgárd í Dan-
mörku, og Bodil Poulsen, sér-
fræðingur í fomum fatnaði,
halda erindi um klæðnað og
útbúnað karla og kvenna á vík-
ingaöld.
Sýning á skartgripum,
klæðnaði og útbúnaði verður
opnuð um leið.
Aðgangur er öllum heimill.
Morgunblaðið/Golli
KOLFINNA Ketilsdóttir
sýnir málað postulin í
Café Mílanó.
Postulín í
Café Mílanó
SÝNING Kolfínnu Ketilsdótt-
ur á máluðu postulíni stendur
nú yfir í Café Mílanó.
Kolfínna hefur málað á
postulín síðan 1964. Hún var
tvo vetur í teikningu og vatns-
litanámi í Myndlistaskólanum
í Reykjavík, auk þess sem hún
hefír sótt námskeið hjá ýmsum
leiðbeinendum í postulínsmál-
un heima og erlendis. Kolfínna
hefur áður haldið sýningu á
verkum sínum, en þetta er
hennar fyrsta sölusýning.
Myndirnar á sýningunni eru
allar unnar með palletthnífí á
postulínsflísar og brenndar við
750 gráður.
„Án titils“
ÞAU mistök urðu við vfnnslu
blaðsins að myndin „Án titils"
eftir Þorra Hringsson sem birt-
ist með myndlistargagnrýni
Braga Ásgeirssonar í blaðinu
síðastliðinn þriðjudag sneri vit-
laust. Hér birtist myndin rétt
og biðjumst við velvirðingar á
mistökunum.
Sýning Þorra í Gallerí Greip
stendur til 2.júlí og er opin
alla daga nema mánudaga frá
14-18.
„Án
TONOST
Borgarleikhúsið
KAMMERTÓNLEIKAR
Paul Hindemith: 8 verk fyrir flautu;
Scherzo f. viólu og selló; Das Mariale-
ben f. sópran og píanó; Klarinett-
kvartett; Die junge Magd f. altrödd,
fl., klar. & str.kvartett. Marta G.
Halldórsdóttir (S); Anna S. Helga-
sóttir (MS); Halfríður Ójafsdóttir, fl.,
Ármann Helgason, kl.; Órn Magnús-
son og Gísli Magnússun, pnó.; Hildi-
gunmir Halldórsdóttir & Sigurlaug
Eðvaldsdóttir, fiðlur; Guðmundur
Kristmundsson, vla., Sigurður Hall-
dórsson, selló. Borgarleikhúsinu,
þriðjudaginn 27. júní.
ÞRIÐJU og síðustu kammertónleik-
arnir á tónlistarhátíðinni „Mitt auga
Ieit tvo annarlega skugga“ í tilefni
af 150 og 100 ára afmæli Gabriels
Faurés og Pauls Hindemiths fóru
fram á Litla sviði Borgarleikhússins
á þriðjudagskvöldið var við allgóða
aðsókn.
Hvað sem þörfum talraddar líð-
ur, þá virðist hljómburður sex-
hyrnda salar Litla sviðsins, sem
minnir á blöndu úr býflugnalirfu-
klefa og fundarherbergi fljúgandi
disks í Bauhaus-stíl, ekki ljá söng-
í kvöld býður hin ís-
lenska húsfreyja fólk
velkomið til sín í Hlað-
varpann. Þóroddur
Bjamason fór og fylgd-
ist með undirbúningi.
„OG HÉR er ég í orði og á borði....og
hér er ég á borði og sæng.....en
hljótt er allt í auðu iandi, ungböm
smá og menn í kör eiga kalt í aumu
standi, ekkjur frá sér misstu
kjör..minn herra hefur lesið I
frægum bókum að á íslandi séu
fleiri afturgöngur, skrýmsli og púk-
ar heldur en menn...einu sinni fyrir
langa löngu var kona sem hét Guð-
rún. Hún var heitbundin djákna.... “
Þetta er nokkur brot' úr þeim
texta sem manni verður lesinn komi
maður í kaffíleikhúsið í Hlaðvarp-
anum í kvöld en þá verður frumsýnt
leikritið „Ég kem frá öðrum löndum
með öll mín ævintýri aftan á mér“
Það er skítug kona uppi á borði
i furðulegu samansafni gamalla fata
og rauðum Nokia stígvélum sem les
yfir manni samansuðu af ýmiskonar
texta eftir íslenska höfunda og nýt-
ur fulltingis fíðlutónlistar og radda
úr útvarpi á sviðinu. Þetta er hús-
freyjan á staðnum og vill láta gest-
um sínum líða sem best og skemmta
þeim með ýmsu sem hún kann. Hún
er að skemmta okkur áður en kem-
ur að matnum og eftir því sem á
líður sýninguna fækkar hún fötum
og gerist æ nútímalegri. Sviðið er
dekkað borð með textabrotum og
eins er stórt tjald á bakvið í sama
dúr.
íslensk kerling allra tíma
„Þetta var upphaflega samansoðið
fyrir íslendinga í útlöndum" segja
þær Guðrún S. Gísladóttir Ieikkona,
Helga Þórarinsdóttir víóluleikari og
Þórunn S. Þorgrímsdóttir þegar
blaðamaður hitti þær á dögunum í
Hlaðvarpanum. „Við fengum styrk
frá íslendingafélögunum á Norður-
löndunum til að gera þetta og fórum
svo í leikferð í desember síðastliðn-
um um Noreg, Svíþjóð og Dan-
mörku. Guðrún og Þórunn sáu um
að setja verkið saman ásamt Illuga
Jökulssyni rithöfundi og segja má
röddum og hljóðfærum þann stuðn-
ing sem æskilegur væri; enn eitt
tilefnið til að muna, að hér vantar
ekki aðeins hljómsveitarhús, heldur
einnig góðan sal undir kammertón-
list. Heyrðin er að vísu ekki algalin
- hún er skýr og hlutlaus - en ögn
meiri endurómur hefði gert sitt til
að brúa bilin milli innblásnu augna-
blikanna hjá Hindemith, því þess á
milli hættir honum stundum til að
verða rúgbrauðslegur: þaulunninn
að vanda, en svolítið seigur undir
tönn.
Engu að síður var vissulega vel
til þess fundið að rifja upp nokkur
kammerverk þessa höfuðtónskálds
20. aldar, því þau hafa verið ótrú-
lega lítið flutt hér um slóðir, eða
þá alls ekki, eins og hugsanlega
mætti lesa á milli lína Jóns Þórar-
inssonar í tónleikaskrá um ljóða-
flokkinn Die junge Magd, sem þess
vegna gæti hér hafa verið frum-
fluttur á íslandi, en um það hefur
undirr. engar heimildir.
Hallfríður Ólafsdóttir lék Átta
verk fýrir flautu án undirleiks frá
1927. Þessar örstuttu míníatúmr
leiða helzt hugann að japanska ör-
ljóðaforminu Haikw, hvert númer
eins og lítil náttúrustemmning
tengd óvæntri líkingu við mannlega
tilfinningu eða speki, og með því
að það sé þverskurður af íslenskri
menningu síðustu 200 ára, til að
minna á ýmislegt bæði gamalt og
gott, nýtt og slæmt“ segja þær stöll-
ur sleggjumar, eins og þær kalla
sig, og hlæja.
Guðrún S. Gísladóttir leikur hús-
freyjuna, hina íslensku konu allra-
tíma, og ber hitann og þungann af
sýningunni. „Ég er nú ekki svona
gamaldags í klæðnaði alla sýning-
una. Ég fækka fötum eftir þvi sem
líður á og enda í nútímanum. Ef
eitthvað er í skipulagðri tímaröð þá
em það fataskiptingar mínar. Það
er hver silkihúfan ofan á annarri."
Frá öðrum löndum
Helga Þórarinsdóttir sér um tónlist-
arflutning en hún situr með pípu-
hatt gegnt húsfreyjunni alla sýning-
una og spilar þjóðlög og litla lag-
vakrasta sem ég man eftir að hafa
heyrt eftir Hindemith. Hallfríður
blés mjög fallega, og af svo mikilli
innlifun, að meðfýlgjandi líkams-
hreyfíngar jöðruðu framan af við
þolfimi. Þeir Guðmundur Krist-
mundsson og Sigurður Halldórsson
léku Scherzóið fyrir víólu og selló
frá 1934 (samið á 3 klukkustund-
um!) með allmiklum tilþrifum, en
hér eins og í öðru samspili kvölds-
ins vakti mesta eftirtekt næmleiki
hljóðfæraleikara fyrir samblöndun
og fágun á rólegri nótunum; suðræn
hrynskerpa virðist ekki íslending-
um í blóð borin. Burtséð kannski
frá því, að hún útheimtir oft tiltölu-
lega meiri samæfingu en annað
miðað við heyranlegan árangur.
Marta Guðrún söng við undirleik
Gísla Magnússonar 6 af hinum 15
ljóðum eftir Rainer Maria Rilke úr
flokknum Das Marienleben Op. 27
um Maríu guðsmóður af þokka og
með skýrum framburði. Píanótónn
Gísla var fagur og studdi söngrödd-
ina, svo til fyrirmyndar var, og
Marta reyndi af megni að tefla fram
þeirri íjölbreytni í söngtóni sem
ljóðasöngur útheimtir, en heyrist
óþarflega sjaldan hér á landi, m.a.
sakir yfirviktar óperuskólunar,
þrátt fyrir að lögin lægju oftast
fremur ofarlega á tónsviðinu.
búta.„ Við frumflytjum nýtt lag eft-
ir Jón Ásgeirsson við vísuna Kárína
um kátan embættismann, en annars
er tónlistin mest þjóðlög."
„Ég kem frá öðrum löndum með
öll min ævintýri aftan á mér“, er
nafn sýningarinnar og segja þær
það tilkomið m.a. vegna þess að í
henni sé m.a. talað um hugmyndir
um uppruna íslendinga, „ég trúi því
til dæmis ekki að við séum bara af
norskum uppruna" segir Guðrún og
bendir á sjálfa sig því til staðfesting-
ar, enda hún dökk á brún og brá.
í kvöld kl. 19.30 mun húsfreyjan
í Hlaðvarpanum bera fram kjötsúpu
sína og skemmta gestum hið fyrsta
sinni hér á íslandi og er viðbúið að
hamagangur hennar við traktering-
arnar verði bæði grátbroslegur og
hlægilegur en allir eru velkomnir
meðan súpan endist.
Kvintettinn fyrir klarinett, fiðlu,
selló og píanó frá 1938 var áhrifa-
mestur í hæga miðkaflanum, en gat
annars staðar verkað svolítið slit-
inn, þó að tónskáldið hafi þar lent
í sama óláni og Rakmaninoff; er
engu líkara en að allir kvikmynda-
tónsóðar Hollywoods hafí gengið í
smiðju Hindemiths í leit að spennu-
effektum. Annars var stykkið ágæt-
lega leikið, ekki sízt hlutur klarin-
ettsins, en hinn ágengi píanóstíll
Arnar Magnússonar var á köflum
í harðara lagi.
Hinn expressjóníski ljóðaflokkur
Die junge Magd, sem skilja má á
Jóni Þórarinssyni að hafí horfið í
skugga Maríuljóðanna, kom á óvart
sakir hljómfegurðar. Ef verkið er
minna „virt“ en síðarnefndur flokk-
ur, er það ekki vegna hugmyndafá-
tæktar, því þar úði og grúði af bráð-
skemmtilegum tónhugmyndum, svo
að tíminn flaug sem vindur væri.
Verkið var vel sungið af Önnu Sig-
ríði Helgadóttur, utan hvað þýzkur
textinn var nokkuð hamlaður af
sterkum hreimi. Spilamennska
þeirra sexmenninga á flautu,
klarinett, fiðlur, viólu og selló skil-
aði óvenju upplagðri andagift tón-
skáldsins af hrífandi natni.
Form við
birtuskil
í NÝLISTASAFNINU við Vatns-
stíg ojpna þrjár sýningar á laugar-
dag. I forsal og gryfju sýnir Didda
Hjartardóttir Leaman, þar sem hún
sýnir olíumálverk og _ teikningar.
Didda sýndi síðast á íslandi fyrir
tveimur árum, en hún býr og starf-
ar í London. Viðfangsefni Diddu á
sýningunni á sér rætur í landslagi,
þó einkanlega síendurteknum
hreyfingum, þar sem form afmást
viðbirtuskil.
Á palli og í SÚM sal er sýning
sem ber yfirskriftina: Peter
Schmidt, íslenskt landslag, en þar
getur að líta vatnslitamyndir sem
enski vatnslitamálarinn Peter
Schmidt málaði hér á landi í lok
áttunda áratugarins.
Peter lést fyrir aldur fram,
snemma ársins 1980. Hann hafði
víða komið við í list sinni og öðlast
töluverða viðurkenningu fyrir verk
sín, þegar hann hóf um miðjan átt-
unda áratuginn að vinna með vatns-
litum. Peter átti samvinnu við tón-
listarmanninn og þúsundþjalasmið-
inn Brian Eno og prýða verk hans
sum plötuumslaga hans. Þeir gáfu
einig saman út verkið
í setustofu sýnir Þorbjörg Þor-
valdsdóttir.
Sýningarnar verða opnar dag-
lega frá kl. 14-18 og þeim lýkur
sunnudaginn 23. júlí.
------» » ♦------
Finn Ziegler
á Islandi
EINN af þekktustu fiðluleikurum
Norðurlanda, Daninn Finn Ziegler
er væntanlegur til
íslands til að leika
á Djasshátíð Eg-
ilsstaða og á Hótel
Borg í Reykjavík.
Finn verður
sextugur á þessu
ári og er enn í
fullu fjöri. Finn
Ziegler hefur
hljóðritað fjölda
platna með mönnum á borð við
Niels-Henning, Ole Kock og Axél
Riel og hafa þær oft hljómað í út-
varpi hérlendis.
Tónleikar hans á Egilsstöðum
verða á föstudagskvöld en á Hótel
Borg á laugardags- og sunudags-
kvöld. Með honum í íslandsferðinni
leikur tríó Eyþórs Gunnarssonar.
Ríkarður Ö. Pálsson
íslensk kjötsúpa
ÍSLÉNSKA húsfreyjan umvafin íslenska fánanum