Morgunblaðið - 29.06.1995, Blaðsíða 32

MORGUNBLAÐIÐ
32 FIMMTUDAGUR 29. JÚNÍ 1995
AÐSENDAR GREINAR
Bankar allra landsmanna
sýna sitt rétta andlit
HÚSIÐ sem fjallað er um í grein þessari.
MÁL þetta varðar hús, sem afi
minn og amma byggðu af miklum
myndarskap og stórhug 1943, er
á þeim tíma nefndist Selásblettur
3. Þá var þetta hreinlega upp i í
sveit og þetta glæsilega hús varð
strax miðstöð sveitarinnar. í stof-
unni hjá ömmu voru fyrstu guð-
þjónustur Árbæjarprestakalls
haldnar (áður en gamla kirkjan
var byggð í Árbæjarsafni) og einn-
ig var í húsinu miðstöð Pósts og
síma. Þegar hinn svokallaði Selás-
samningur vargerður 1977 fannst
mönnum útilokað að rífa þetta
mikla hús og var því þinglýst á
það (ásamt nokkrum öðrum hús-
um á svæðinu sem líka féllu að
skipulagi) kvöð um að niðurrifi
skuli frestað um óákveðinn tíma
svo lengi sem þeir eigendur og
ijölskyldur þeirra, sem bjuggu í
húsinu við undirskrift samnings-
ins, kjósa að búa í því. Foreldrar
mínir áttu efri hæðina og afí og
amma þá neðri við undirskrift
samninganna (ég og eiginkona
mín bjuggum jafnframt í húsinu
á þeim tíma). Eftir að afi og amma
voru fallin frá var vandamál með
þeirra íbúð þar sem hvorki mátti
selja hana né leigja og varð það
úr að við hjónin keyptum hana
eftir að hún hafði staðið auð í tvö
ár. Til þess að við fengjum íbúðina
keypta með þessum kvöðum þurfti
uppáskrift samningsaðila Selás-
samningsins og fékkst hæðin ein-
göngu þinglýst á mitt nafn þar
sem ég var lögerfíngi foreldra
minna en nafni eiginkonu minnar
hafnað. Það var svo vegna uppá-
skrifta föður míns og mín fýrir
hlutafélög að húsið var síðan boð-
ið upp þó áðumefnd hlutafélög
(greiðendur) hafí þá átt fasteign
sem var betra veð en þetta hús í
ljósi kvaðarinnar á því, sem greini-
lega kemur fram á veðbókarvott-
orði þess. Við höfum síðan barist
fyrir því að fá þær lóðir, auk bíl-
skúra, keyptar þar sem húsið sjálft
hefur ekki verið söluvara né veð-
hæft.
Almannafé sóað í að brjóta
niður húsið
Það er ólýsanlega hryggilegt
að þurfa að horfa upp á almanna-
fé misnotað til að bijóta niður
heimili okkar. Virðist sem sú mikla
Það er hryggilegt, segir
Kristinn Pétursson, að
horfa upp á að almanna-
fé er notað til að brjóta
niður heimili okkar.
sóun sem þarna á sér stað sé til
að þjóna sjúklegum hroka þeirra
aðila sem að því standa. Þama
virðist stjórnlaus hefndarþorsti
ráða ferðinni fyrir að þeim tókst
ekki að fara í kringum lög í sam-
bandi við kvöðina á húsinu og
skal því frekar kastað miljónum
kr. í að rífa það, en að selja okkur
aftur þau verðmæti (lóðirnar sem
húsið stendur á auk bílskúra) sem
þama em fýrir hendi og þar sem
húsið gat ekki nýst bönkunum,
skal því frekar fargað með ærnum
tilkostnaði en að leyfa okkur að
njóta þeirra.
Hjúskapareign eiginkonu
minnar hirt ólöglega
Það er alvarlegast við þetta
mál að hjúskapareign eiginkonu
minnar var þarna hirt með ólög-
legum hætti þar sem hún átti
ekki aðild að þeim uppáskriftum
og hafði á engan hátt samþykkt
þær og þær því henni algerlega
óviðkomandi. Það er með öllu sið-
laust af bönkunum að ganga ekki
að tilboðum hennar um fulla
greiðslu á öllum þeim verðmætum
sem bankarnir mögulega gátu
fengið útúr eigninni sem þar með
losaði þá undan þeim mikla kostn-
aði sem fylgir niðurbroti heimilis
hennar. Með þessu hefði henni
tekist að bjarga heimili sínu sem
við höfum lagt allt okkar í að
laga og endurbæta árum saman
auk þess glæsilega skrúðgarðs
sem hún hefur lagt þúsundir
vinnustunda í og gróðursett ótelj-
andi fjölda tijáa og annarra
plantna í, en nú á að setja jarðýtu
í garðinn hennar.
Eiginkona mín fékk arf sem
gerði henni kleift að bjóða eins
og áður sagði fullt verð fyrir þær
eignir sem bankarnir mögulega
gátu fengið, auk þess að spara
þeim kostnað við niðurrif og losa
Búnaðarbankann undan kröfu
hennar, um bætur vegna hjúskap-
areignar hennar (hennar eignar-
hluta) auk skaðabóta, sem nú
stendur uppá bankann vegna
málsins. Við höfum stanslaust
verið að reyna að semja við bank-
ana á þessum grundvelli og marg-
ar ferðir verið farnar í Búnaðar-
bankann og m.a. talað við alla
aðalbankastjóra hans og auk þess
hefur lögmaður okkar margsinnis
ítrekað þetta tilboð hennar. Það
hefur því alltaf legið á borðinu,
og er mjög fjarri sanni að nú fyrst
eftir að bankarnir gerðu samning
við verktaka um niðurrif hússins
hafi tilboð okkar legið fyrir þar
sem þetta var aðeins enn ein ít-
rekun á því. Fyrir utan það að
ekki var byijað að rífa húsið og
því ekki of seint að snúa til baka.
Því að um leið og við (fjölskylda
mín og foreldrar) flyttum aftur
inn í húsið færi kvöðin í fyrra
horf og við mættum búa þar til
dauðadags. Og höfum við stað-
festingu borgarstjóra á því.
Hverfið er nánast skipulagt út frá
þessu húsi og er það því ekki fyr-
ir skipulagi.
Það er deginum ljósara að þeim
herramönnum sem er treyst fyrir
fjármunum ríkisbankanna er
nokkuð sama um hvað kemur út
úr athöfnum þeirra og aðalatriðið
að fara illa með þá sem lenda í
þeirra klóm og er kostnaður auka-
atriði. Banki allra landsmanna
(Landsbankinn) hefur gengið
mjög vasklega fram og haft mik-
inn skara lögmanna vítt og dreift
um Reykjavíkursvæðið í vinnu við
að reyna að fá kvöðunum aflétt
og því eytt í það eitt og sér gríðar-
legum kostnaði sem er varla mjög
gáfulegt þar sem þarna er um
þinglýsta kvöð að ræða sem varð-
ar mikinn fjölda aðila og því fyrir-
fram dauðadæmt að það takist
að hrófla við henni. Og við höfum
upplýsingar um að menn á vegum
Landsbankans hafi boðið Reykja-
víkurborg óútfylltan víxill til að
standa undir öllum skaðabó-
takröfum sem féllu á Reykjavík-
urborg ef hún félli einhliða frá
kröfunum. Víxill þessi hefði geta
orðið nokkuð myndarlegur í ljósi
þess að það eru a.m.k. 25 aðilar
að þessum samningi (torgfélagið)
auk þess margir aðrir, t.d. allir
þeir sem fyrr á árum rifu hús sín
á eigin kostnað í Selásnum. Hvað
hefði víxillinn orðið stór ef borgin
hefði greitt öllum þeim aðilum
fullt verð með vöxtum?
Aðförin gegn mér inn í
gegnum bakdymar á kerfinu
Til að bæta gráu ofan á svart
var aðförin gegn mér meira en
lítið dularfull og henni komið í
gegnum kerfið algerlega án
minnar vitundar. Rétt fyrir mán-
aðamót júní-júlí ’92 barst okkur
óundirskrifað bréf frá Borgarfóg-
etanum í Reykjavík þar sem okk-
ur var tilkynnt að fjárnám hafi
þegar verið gert í íbúð okkar
hjóna að Melbæ 30. Þetta var
fyrsta vitneskja okkar um aðför
gegn mér því engar stefnur,
greiðsluáskoranir né neitt annað
hafði áður verið birt mér. (Þessi
aðför gegn mér var byggð á því
að ég hafði skrifað sem ábekingur
á pappíra fyrir hlutafélag 1991).
Sýslumannsembættið virtist allt í
rugli þarna eftir stjórsýslubreyt-
ingarnar og nánast óstarfhæft á
þessum tíma og mér er næst að
halda að gerðarbeiðandi (Búnað-
arbankinn) hafi notað sér þá ring-
ulreið til að ná fjárnámi hjá mér
án minnar vitundar, og því alls
ekki kært sig um að ég mætti
með veðleyfi í fasteignum hlutafé-
lagsins (greiðanda) um leið og ég
hefði bent á að íbúð okkar væri
ekki veðhæf vegna kvaðarinnar.
Persónulegir munir
hurfu úr íbúðinni
Þrisvar brutust menn á vegum
Landsbankans inn í húsið og
skiptu um skrár í útidyrum þess
á meðan við bjuggum í því. í fyrsta
skipti sem þetta skeði tókst okkur
að skríða inn í gegnum glugga, í
annað skiptið voru synir okkar
heima og gátu því hleypt okkur
inn. í síðasta skiptið sem þeir
gerðu þetta vorum við að flytja út
í nóvember síðastliðnum, og áttum
tvo daga eftir af frestinum til þess,
þegar brotist var enn einu sinni
inn í það og kom þá í ljós að nán-
ast ekkert var eftir af því sem
eftir hafði verið í íbúðinni nema
stærri húsgögn, verðmæti fyrir
hundruð þúsunda horfín og engar
skýringar aðrar en hreinir útúr-
snúningar hjá bankamönnum.
Ég álít að 7-8 miljónum sé
kastað á glæ til að farga
heimili okkar
Maður hlýtur að spyija sig
hvernig stjómun þessara stofnana
sé háttað og hvað mikið af útl-
ánstöpum bankanna sem haldið
hafa uppi vöxtum í landinu sé til-
komið með þessum hætti. Auk
þess sem Landsbankinn stendur
ekki alltof vel með sína eiginfjár-
stöðu og hvort þeir ætli nú að
koma aftur í haust og biðja þjóð-
ina um meira fjármagn og hvað
skyldi mikið af því notað í förgun
verðmæta.
Höfundur er verslunarmaður.
REKSTAR-
KOSTNAÐUR vegna
einkabílsins er talinn
vera um hálf milljón
króna á ári, miðað við
laun fólks almennt er
þetta þungur baggi.
Ein árangursríkasta
leið fjölskyldunnar til
þess að spara er því
að minnka notkun
einkabflsins, eða bfl-
anna þar sem tveir
bílar eru á heimili.
Með því að nota bflinn
minna t.d. með því
fara í strætó, ganga
eða hjóla má spara
stórfé. Reiðhjól era
vistvæn farartæki þau menga ekki
og þau slíta ekki gatnakerfínu og
síðast en ekki síst era hjólreiðar
góð líkamsþjálfun. í þessu sam-
bandi langar mig til þess að benda
á nokkur atriði til umhugsunar.
Meira gert fyrir
hjólreiðamenn og fatlaða
Á þessu ári er auknu fjármagni
varið til þess að bæta
aðstöðu hjólreiða-
manna og í að lagfæra
aðgengi fatlaðra sem
nýtist líka öðram veg-
farendum t.d. hjól-
reiðamönnum. Göngu
og hjólreiðabrú verður
byggð yfir Kringlu-
mýrarbraut við Foss-
vog í sumar sem mun
tengja stíg frá Ægiss-
íðu í Fossvog um Ell-
iðaárdal í Breiðholt og
þaðan áfram út úr
borginni. Þannig verð-
ur hægt að hjóla eða
ganga án hættu frá
umferð bíla langa og
fallega leið.
Bíllinn er notaður
af gömlum vana
Akstur er svo vanabindandi að
það hvarflar ekki að sumu fólki
að ganga eða hjóla þó um mjög
stuttan veg sé að fara. Sama fólk
hleypur hins vegar margfalt þá
vegalengd í líkamsræktarstöð eða
Spörum bílinn, hjólum
eða göngum. Margrét
Sæmundsdóttir telur
það kjörna leið bæði
til líkamsræktar og til
að minnka mengun í
borginni.
syndir til þess að fá nauðsynlega
hreyfíngu. Kennari sagði mér að
það væri örtröð við símann þegar
skóladegi lýkur af bömum sem eru
að hringja í foreldra sína til þess
að biðja þá um að sækja sig í stað
þess að þau fari í strætó eða gangi.
Iþróttakennarar sjá ástæðu til
þess að vekja athygli á því að
börn séu óeðlilega stirð og hafí
litið þol vegna hreyfingaleysis.
Umhyggjan getur því snúist upp
í andhverfu sína og börn eru bein-
línis alin upp í því að vera háð
bílum en ekki kennt að nota strætó
eða ganga.
Hávaði og mengun frá umferð
Reykvíkingar voru góðu vanir
varðandi hreint loft og vistvænt
umhverfi. Nú eru menn hins vegar
að vakna upp við þann vonda
draum að neikvæð áhrif bílaum-
ferðar, hávaði og mengun er orðið
þrúgandi vandamál fýrir fjölda
fólks. Borgaryfírvöldum berast sí-
fellt fleiri erindi frá Reykvíkingum
vegna hávaða og loftmengunar í
borginni. í sumum hverfum borg-
arinnar segir fólk að það geti ekki
notið þess að vera í görðum sínum
eða opna glugga fyrir hávaða og
loftmengun.
Eitt ökutæki á hverja tvo íbúa
Reykjavíkingar era um 103.000
en skráð ökutæki í borginni vora
í janúar 1995 51.300 og er einka-
bfllinn stærsti hluti ökutækjanna.
í rannsóknum sem gerðar hafa
verið af borgaryfirvöldum kemur
fram að akstur um borgina er á
við það sem gerist í 300.000
manna borg.
Margvíslegar orsakir
mengunar
Ýmislegt annað en fjöldi bfla
veldur mengun frá umferð. Fólk
ekur t.d. á nagladekkjum langt
fram á sumar og spænir upp göt-
unar með tilheyrandi mengun, svo
ekki sé talað um kostnað í við-
haldi gatna. Ennfremur má nefna
þann ósið að hafa bfla í lausa-
gangi á bílastæðum.
Starfsfólk margra leikskóla sér
sig tilneytt að setja upp skilti þar
sem fólk er beðið um að hafa ekki
bíla sína í gangi við leikskóla en
útblástur bitnar verst á börnum
vegna þess hve þau era lágvaxin.
Ennfremur er töluvert af gömlum
og illa stilltum bílum í umferð sem
valda mengun.
Það er því miður ekki raunhæft
að halda að hægt sé að stoppa
alla umferð um einhvern tíma en
það má aka minna. Borgaryfirvöld
hvetja borgarbúa til þess að spara
einkabílinn og nota almenningsf-
arartæki, hjóla eða ganga a.m.k
eina helgi í sumar.
Höfundur er formaður
umferðarnefndar Reykjavíkur.
• •
Hvílum bílinn/ Okum minna
Margrét
Sæmundsdóttir