Morgunblaðið - 04.07.1995, Blaðsíða 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 4. JÚLÍ 1995
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
Ríkið gagnrýnt í ársskýrslu Rafmagnsveitu Reykjavíkur
fyrir að halda áhrifum í krafti úreltra og ranglátra laga
Orkufyrirtækin ekki
á jafnréttisgrundvelli
AÐALSTEINN Guðjohnsen, raf-
magnsstjóri Rafmagnsveitu Reykja-
víkur, gagnrýnir núverandi ráðslag
ríkisvaldsins gagnvart Landsvirkjun í
ávarpi sínu í ársskýrslu Rafmagn-
sveitunnar sem er nýkominn út. Aðal-
steinn telur að áhrif Reykjavíkurborg-
ar séu minni en eignarhluti segir til
um og að sama skapi hafi ríkisvaldið
þar meiri áhrif.
í ávarpi sínu segir Aðalsteinn að
orkufyrirtæki ríkis og sveitarfélaga
starfi ekki á jafnréttisgrundvelli. Þar
komi til ívilnanir í arðgreiðslum,
þvingunarákvæði í lögum, yfirtökur
lána og mismunun í niðurgreiðslu á
raforkuverði. í krafti úreltra og rangl-
átra laga um orkumál og virkjanir
haldi ríkið áhrifum sínum, auki um-
svifín jafnvel og velti kostnaði á not-
endur á orkuveitusvæðum sveitarfé-
laga. Þetta gangi Iangt á alla þróun
í öðrum löndum.
„Reykjavíkurborg og orkufyrir-
tækjum hennar er það verðugt um-
hugsunarefni, hvort ekki væri rétt að
taka höndum saman við önnur sveit-
arfélög og orkuveitur þeirra til að
snúa þessari öfugþróun við. Þau gætu
beitt sér fyrir þvf að komið verði á
samkeppni í vinnslu og sölu raforku,
sérstakt fyrirtæki verði stofnað um
meginorkuflutning í landinu, en orku-
dreifing í héraði verði í vaxandi mæli
á hendi sveitarfélaga," segir Aðal-
steinn í ávarpinu.
Afkoma Rafmagnsveitu Reykjavík-
ur var á síðasta ári nokkuð lakari en
árið áður. Hagnaður ársins var 342
milljónir króna, eða um 9% af tekjum
fyrirtækisins. Arðgreiðslur til borgar-
sjóðs námu 415 milljónum og ef bók-
haldsvenju fyrri ára hefði verið fylgt,
þar sem tekið hefði verið tillit til arð-
greiðslna, hefði tap fyrirtækisins því
numið 73 milljónum. I ársreikningi
fyrir árið 1994 eru arðgreiðslumar
hins vegar færðar yfír eigið fé.
Heildareignir vora 18.094 milljónir
í árslok 1994. Eigið fé var 16.659
milljónir og lækkaði frá fýrra ári um
408 milljónir. Eigið fé fyrirtækisins
hefur farið lækkandi undanfarin ár.
í ávarpi sínu segir rafmagnsstjóri að
ástæðu þess megi rekja til færslu iíf-
eyrisskuldbindinga starfsmanna og
lækkunar eiginfjár Landsvirkjunar
vegna rekstrartaps fyrirtækisins. f
árslok 1994 var eiginfjárhlutfall 92%.
Arðsemi eigin fjár var á síðasta
ári sem fyrr afarlítil, eða 2,1%.
Er NAFTA tálsýn eða
tækifæri fyrirlsland?
Á hádegisverðarfundi Amerísk-
íslenska verslunarráðsins fimmtudag-
inn 6. júlí nk. verður íjallað um
NAFTA, fríverslunarsamtök Banda-'
ríkjanna, Kanada og Mexíkó, og
væntanlega þróun þeirra. Sérstaklega
verður vikið að því hvort NAFTA
kunni að vera raunveralegt tækifæri
fyrir íslendinga, en um það era skipt-
ar skoðanir. Fyrirlesari á fundinum
verður Jonathan Slade framkvæmda-
stjóri MWW/Strategci Communicati-
ons, Inc., sem er meðal stærstu fyrir-
tækja í Bandaríkjunum á sviði al-
mannatengsla. Erindi Jonathans
Slade mun fjalla um nýja strauma í
efnahagslífi Bandaríkjanna og sem
fyrr segir sérstaklega um NAFTA
með hliðsjón af því, hvort íslendingar
eigi einhverra kosta völ varðandi sam-
tökin. Fundurinn verður í Skálanum
í Hótel Sögu. Hann hefst kl. 12.00
og lýkur kl. 13.45. Fundurinn er op-
inn öllum sem áhuga hafa, en nauð-
synlegt er að skrá þátttöku fyrirfram
hjá Verslunarráði fslands.
Stærsta einstaka eign Rafmagnsveitu
Reykjavíkur er hlutur fyrirtækisins í
Landsvirkjun, en hann er metinn á
rífiega 11,6 milljarða króna. Þessi
eign hefur á undanfömum áram skil-
að litlum sem engúm arði til fyrirtæk-
isins, en á sama tíma gerir Reykjavík-
urborg háa arðkröfu til Rafmagn-
sveitunnar. Arðleysi eignarhlutans í
Landsvirkjun gerir að verkum að al-
mennur rekstur fyrirtækisins ber einn
uppi arðgreiðslur til Reykjavíkurborg-
ar. Þær námu sem fyrr segir 415
milljónum króna sem era 12% af tekj-
um fýrirtækisins af allri orkusölu árið
1994. í ávarpi Aðalsteins kemur fram
að eftir hækkun arðkröfu úr 415
milljónum í 595 milljónir nemi sú
greiðsla rúmlega 17% af orkusölutekj-
um.
mest seldu fólks-
bílategundirnar
í jan.-júní 1995
%
1. Tovota 758 21,3
2. Nissan 522 14,7
3. Volkswaqen 423 11,9
4. Hyundai 315 8,8
5. Subaru 190 5,3
6. Opel 188 5,3
7. Mitsubishi 167 4,7
8. Renault 139 3,9
9. Volvo 131 3,7
10. Suzuki 104 2,9
Aðrar teg. 623 17,5
Samtals 3.560 100,0
2.857
Innflutningur
bifreiða í
as60 jan.-júní
1994 og
1995

■ ::
.

-fólksbIlar,
nýir
VORU-,
SENDI- og
HÓPFERÐA-
BÍLAR, nýir
292 323
1994 1995 1994 1995
25% aukning á fyrri árshelmingi
INNFLUTNINGUR nýrra fólksbila jókst um 25% á fyrri helmingi þessa
árs, samkvæmt bráðabirgðatölum frá Bifreiðaskoðun íslands. Fyrstu sex
mánuðina 1995 voru nýskráðir 3.560 fólksbílar samanborið við 2.857
nýskráningar á sama tímabili í fyrra. í júní síðastliðnum voru nýskráðir
829 fólksbílar sem er aukning um 31 % frá júní í fyrra þegar 631 fólksbíll
var nýskráður hér á landi. Eins og sjá má á töflunni hér að ofan eru tíu
söluhæstu bílategundirnar fyrstu sex mánuði ársins með 82,5% mark-
aðshlutdeild. Fimm mest seldu bílategundirnar eru hins vegar með 62%.
Hornsteinn að nýrri lyfjaverksmiðju í Litháen
Lykill að nýjum markaði
ALGIRDAS Brazauskas, forseti
Litháen, lagði hornstein að nýrri
lyfjaverksmiðju, ILSANTA UAB,
að viðstöddum Davíð Oddssyni og
fleiri gestum laugardaginn 1. júlí
síðastliðinn.
Eins og fram hefur komið í
fréttum er verksmiðja þessi að
þremur fjórðu hlutum í eigu ís-
lenska heijsufélagsins hf., Lyfja-
verslunar íslands hf. og íslenskra
aðalverktaka sf. Að sögn Gríms
Sæmundsen hjá íslenska heilsufé-
laginu hf. tókst athöfnin í alla staði
mjög vel og vakti atburðurinn
mikla athygli í Litháen. Önnur
frétt í kvöldfréttatíma litháíska
ríkissjónvarpsins hafi verið frá
þessari athöfn, enda ekki á hveij-
um degi sem forseti landsins opn-
ar nýja verksmiðju.
DAVÍÐ Oddsson, forsætisráðherra, flytur ávarp þegar hornsteinn
var lagður að nýrri lyfjaverksmiðju í Litháen.
Mikilvægt að vel takist til
Grímur segir að verksmiðjan hafi
fengið mjög góðar viðtökur í Lit-
háen og ef vel takist til geti hún
verið stökkpallur fyrir aðra ís-
lenska aðila inn á þetta markaðs-
svæði. „Við berum mikla ábyrgð,
því að ísland nýtur mikillar velvild-
ar í Litháen, en þeirri velvild fylgja
einnig kröfur um góðan árangur.
Það er því ljóst að ef vel tekst til,
geta opnast þarna tækifæri fyrir
Islendinga á framleiðslu á ýmsum
öðrum vörum.“
Ástæður fyrir velvild í garð ís-
lendinga megi rekja til þess er
Island, fyrst allra þjóða, viður-
kenndi sjálfstæði Litháens árið
1991, en auk þess stafí Litháum
ekki viðskiptaleg ógn af vegna
smæðar í alþjóðaviðskiptum.
Heildarfjárfesting yegna verk-
smiðjunnar nemur um 700 milljón-
um króna og er þetta „ein stærsta
erlenda fjárfestingin í Litháen til
þessa og er hún að íslensku frum-
kvæði og undir íslenskri forystu,“
segir Grímur.
St.erkur heimamarkaður
Að sögn Gríms er ætlunin að
byggja upp sterkan heimamarkað
fyrir þau lyf sem framleidd verða
í verksmiðjunni, enda sé mikil eft-
irspurn á þessu svæði eftir lyfjum
sem uppfylli vestræna staðla.
Einnig verði stefnt að útflutningi
til nágrannaríkjanna enda séu þar
gríðarlega stórir markaðir 4 borð
við Hvíta-Rússland og Pólland
aðeins í seilingarfjarlægð. Þá seg-
ir hann að verið sé að athuga með
möguleika á útflutningi til Rúss-
lands. „Það er ekki hlaupið að því
að komast inn á markaðinn þar,
en það er þó í athugun.“
Um 30 starfsmenn hafa þegar
verið ráðnir til fyrirtækisins, en
gert er ráð fyrir að verksmiðjan
veiti um 100 manns atvinnu þegar
hún verður komin að fullu í gagn-
ið. Yfirmenn verksmiðjunnar eru
íslenskir og var Árni Árnason ráð-
inn framkvæmdastjóri hennar í
janúar síðastliðnum ásamt Gunn-
ari Birni Hinz, sem gegnir stöðu
markaðsstjóra. „Okkur líst mjög
vel á framhaldið. í tengslum við
þessa athöfn var haldinn stjórnar-
fundur þar sem farið var yfir stöð-
una. Allar framkvæmdir virðast
að mestu vera á áætlun og kom
fram ánægja með störf íslenskra
stjórnendur fyrirtækisins.“ sagði
Grímur. Gert er ráð fyrir því að
verksmiðjan hefji framleiðslu um
mánaðamótin júlí/ágúst.
Mál og menning breytir
BREYTINGAR hafa verið gerðar á
yfirstjórn Máls og menningar. Árni
Einarsson, sem gegnt hefur fram-
kvæmdastjórastöðu hjá bókaútgáf-
unni mun taka við stjórn verslana
Máls og menningar, en Sigurður
Svavarsson, sem séð hefur um
skólabókaútgáfu hjá fyrirtækinu,
mun taka við framkvæmdastjóra-
stöðunni. Þessar breytingar munu
eiga sér stað þann 1. september
næstkomandi.
Enginn ágreiningur
Að sögn Árna er hér ekki um
neinn ágreining eða óánægju að
ræða, heldur sé hér á ferðinni hug-
mynd sem hann hafi sjálfur borið
upp við yfirmenn og stjórn fyrirtæk-
isins síðastliðinn vetur. „Þetta er
gert í ljósi þess að samkeppnin er
að aukast í smásölu á bókum, sem
mátti sjá nú í desember síðastliðn-
agn í verslunum sínum. Við höfum
verið að skoða smásölureksturinn
hjá okkur nokkuð lengi og stöndum
m.a. frammi fyrir því að nú dregur
að starfslokum hjá ýmsu lykilfólki
og einhver innan fyrirtækisins verð-
ur að þekkja þeirra störf. Ég fór
fram á það að ég fengi að stýra
verslununum í samstarfi við þann
sem ráðinn yrði framkvæmdastjóri
og sú ósk er það eina sem hratt
þessum breytingum af stað.“