Morgunblaðið - 04.07.1995, Blaðsíða 1

100 SÍÐURB/C/D
148. TBL. 83. ÁRG.
ÞRIÐJUDAGUR 4. JÚLÍ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Breski Ihaldsflokkurinn
Tvísýnt um úrslit
í leiðtogakjöri
London. The Daily Telegraph.
TVISYNT var í gærkvöldi hvort
John Major, forsætisráðherra Bret-
lands, tækist að bera sigur úr býtum
í fyrstu umferð leiðtogakjörs íhalds-
flokksins, sem fram fer í dag. Ein-
ungis John Redwood hefur boðið
sig fram gegn Major.
Að loknum síðasta degi kosn-
ingabaráttunnar sögðust margir
þingmenn óttast að úrslit kjörsins
yrðu ekki afgerandi, og veittu Maj-
or ekki þau forráð sem þyrfti til
þess að skera úr deilum sem risið
hafa innan flokksins vegna stefn-
unnar í Evrópumálum og til að sitja
áfram sem forsætisráðherra.
Stuðningsmenn hans sögðu hann
hafa tryggt sér áreiðanlegt fylgi
194 þingmanna, en almennt er tal-
ið að hann þurfi að minnsta kosti
200 atkvæði til þess að honum verði
áfram stætt sem leiðtoga. Þar með
hefði hann haft formlegan sigur,
fengið atkvæði meirihluta þeirra
329 þingmanna sem eiga atkvæðis-
rétt, og 50 atkvæðum meira en
keppinautur hans, John Redwood.
En staða hans verður veik ef
rúmur þriðjungur þingmanna greið-
ir atkvæði með Redwood eða situr
hjá. Fylgismenn Majors sögðu að
þá mundi hann engu að síður beij-
ast áfram, stokka upp ríkisstjórnina
strax á morgun og reyna að friða
menn á hægri vængnum með því
að veita hægrisinnum aukin völd.
Háttsettir menn innan íhalds-
flokksins spáðu því engu að síður
að Major yrði knúinn til að víkja
úr sæti, ef sigurinn yrði naumur,
til að gefa kost á annarri umferð
með þátttöku manna á borð við
hægrisinnann Michael Portillo og
Evrópusinnann Michael Heseltine.
Bæði Major og Redwood ávörp-
uðu í gær fund 92-hópsins, sem í
eru hægrisinnaðir þingmenn. Major
reyndi að vinna stuðning þeirra með
því að lofa „lægri sköttum, sam-
drætti í ríkisútgjöldum,11 ásamt
aukinni einkavæðingu og umbótum
í mennta- og heilbrigðismálum.
■ Flokkur á barmi/27
Óeirðir í Belfast
eftir tíu mánaða hlé
Belfast. Reuter.
BRETAR létu í gær lausan her-
mann, sem dæmdur hafði verið
í lifstiðarfangelsi fyrir að myrða
ungling í Belfast, og við það brut-
ust út mestu óeirðir í borginni
frá því samið var um vopnahlé
við Irska lýðveldisherinn (IRA)
fyrir 10 mánuðum.
John Major, forsætisráðherra
Bretlands, sagði í gærkvöldi að
þetta mál yrði ekki látið hafa
áhrif á friðarviðræðurnar í
Norður-írlandi.
Unglingar rændu og kveiktu í
100 vöruflutninga- og einkabif-
reiðum í hinum katólsku hlutum
Belfast, þar sem myndin hér að
neðan var tekin, og London-
derry, næst stærstu borg Norð-
ur-írlands. Búist var við að róst-
urnar stæðu fram á nótt.
Mótmælin eru sprottin af því
að fallhlífarhermaðurinn Lee
Clegg var látinn laus úr fangelsi
eftir að hafa setið inni í tvö ár.
Clegg var dæmdur fyrir að
skjóta 17 ára katólska stúlku,
Karen Reilly, í stolnum bíl er
honum var ekið gegn um vega-
tálma árið 1990. Stúlkan reyndist
ekki vera hryðjuverkamaður.
John Bruton, forsætisráðherra
Irlands, brást við með því að
skora á bresku stjórnina að sýna
þeim þúsund föngum, sem í haldi
eru vegna átakanna um Norður-
Irland, sömu miskunnsemi og
láta eitt yfir alla ganga.
Bresk stjórnvöld standa fast á
því að slíkt komi ekki til greina.
Almenningur á Bretlandi hefur
þrýst mjög á stjórnina að láta
Clegg lausan, þar sem hann hefði
skotið stúlkuna í ógáti. Pat Do-
herty, varaformaður stjórnmála-
flokksins Sinn Fein sagði, að
hann hefði verið leystur úr haldi
nú til þess að bæta stöðu Majors
daginn fyrir leiðtogakjör íhalds-
flokksins.
Grálúðusamkomulagi stefnt í hættu
ESB vænir Kanada-
menn um tafir
Brussel. Reuter.
KANADAMENN voru gagnrýndir
harðlega í gær fyrir að standa ekki
við sinn hluta samkomulagsins um
grálúðuveiðar í Norður-Atlantshafi
og stefna því þar með í voða.
Emma Bonino, yfirmaður sjáv-
arútvegsmála í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins (ESB), sagði í
gær að ESB væri þegar farið að
hrinda í framkvæmd ákvæðum um
eftirlit og hvernig samkomulaginu
skuli framfylgt, en Kanadamenn
drægju lappirnar í setningu kvóta.
„Kanadamenn hegða sér ekki
eins og ESB hefði vænst,“ sagði
Bonino í yfirlýsingu.
Þar sagði að Kanadamenn hefðu
forðast að ræða skiptingu kvóta
fyrir næsta ár á fundi í Brussel í
síðustu viku og þess í stað veist að
ESB fyrir að hafast ekkert að í
málum tveggja spænskra skipa,
sem haldið er fram að brotið hafi
veiðireglur.
Framkvæmdastjórnin hafnaði
þessum ásökunum og kvaðst þegar
hafa gripið til lagalegra aðgerða í
máli annars skipsins en ekki hefði
borist kvörtun vegna hins fyrr en
tæpum 72 stundum fyrir fundinn.
Heimildarmenn í ESB gerðu því
skóna að Kanadamenn væru að
tefja til þess að hafa betri spil á
hendi í lokaumferð ráðstefnu Sam-
einuðu þjóðanna um úthafsveiðar
24. júlí til 4. ágúst.
Reuter
Lada í heyskapinn
Danir heita rann-
sókn geislunarslyss
Kaupmannahöfn. Reuter.
Sýrlend-
ingar slaka
á kröfum
Jerúsalem. Reuter.
ÍSRAELAR sögðu í gær að Sýrlend-
ingar hefðu látið af kröfu um að
ráðstafanir í öryggismálum verði
gagnkvæmar í samningum ríkj-
anna. Um leið lögðu ráðamenn í
Damaskus fram tillögu um afvopn-
un sem hluta af allsheijar friðar-
samkomulagi.
Málið var rætt á ríkisstjórnar-
fundi í ísrael og hermt var að sam-
kvæmt tillögu Sýrlendinga þyrftu
Israelar aðeins að afvopna sex kíló-
metra svæði á móti hvetjum tíu
kílómetrum, sem Sýrlendingar af-
vopnuðu. Ekki var greint frá því
hve stórt svæði Sýrlendingar hefðu
haft í huga, né hver afstaða ísraela
væri til tillagnanna.
TVEIR rússneskir bændur setja
hey á toppgrind gamallar Lödu á
býli 50 km frá Moskvu. Sjálfseign-
arbændur í Rússlandi hafa átt
erfitt uppdráttar frá falli Sovét-
ríkjanna og samyrkjubúa og hafa
þurft að grípa til ýmissa óhefð-
bundinna landbúnaðartækja.
DANIR hétu á mánudag að kanna
að fullu bótakröfur verkamanna,
sem kveðast hafa orðið fyrir geislun
þegar þeir hreinsuðu upp leifar
bandarískrar sprengjuvélar, sem
hrapaði með fjórar kjarnorku-
sprengjur innan borðs skammt frá
herstöð Bandaríkjamanna í Thule
árið 1968.
Eldur kviknaði í henni og geisla-
virkt brak dreifðist um stórt svæði.
Þeir, sem unnu við að fjarlægja
geislavirkan snjó af svæðinu, segja
að tíðni krabbameins í þeirra hópi
sé 50% meiri en meðal almennings.
Tilkynning Pouls Nyrups Ras-
mussens forsætisráðherra siglir í
kjölfarið á miklum vangaveltum um
það hvort Bandaríkjamenn hafi
geymt kjarnorkuvopn á Grænlandi
á tímum kalda stríðsins.
Danir birtu í síðustu viku skýrslu,
þar sem fram kom að forsætisráð-
herra Danmerkur hefði á laun sam-
þykkt að leyfa Bandaríkjamönnum
að geyma kjarnorkuvopn í Thule
árið 1957 þvert á yfirlýsta stefnu
Dana gegn slíkum vopnabúnaði.
I gær svaraði Bandaríkjastjórn
hins vegar Dönurn og kvaðst aldrei
hafa geymt kjarnorkuvopn á Græn-
landi. Niels Helveg Petersen, utan-
ríkisráðherra Danmerkur, sem ræddi
við William Perry, varnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, í Kaupmanna-
höfn á föstudag, kvaðst „treysta"
þessu svari. Bandarískum vélum var
hins vegar leyft að fljúga yfir Græn-
land með kjarnorkusprengjur um
borð á 7. áratugnum.