Morgunblaðið - 06.07.1995, Blaðsíða 1

72 SÍÐUR B/C/D
150. TBL. 83. ÁRG.
FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 1995 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Mikil uppstokkun í ráðherraliði ríkisstjórnar Johns Majors
Reuter
Geislun í
vatnsbóli
KONUR í þorpi rétt hjá
Bombay á Indlandi á leið heim
frá vatnsbóli, sem talið er
mengað af geislavirku vatni
frá Tarapur-raforkuverinu.
Verið er í 200 km fjarlægð en
mengunin er engu að síður
talin þaðan komin.
Fjöldi nautgripa er sagður
hafa drepist af völdum
mengunarvatnsins. Mengunin
hefur fyllt Indverja óhug.
Irakar játa sýkla-
vopnaframleiðslu
Heseltine fær
víðtæk forráð
New York. Reuter.
ÍRAKAR hafa viðurkennt í fyrsta
sinn að þeir hafi framleitt sýklavopn
í því markmiði að nota þau í hern-
aði, að sögn Rolfs Ekeus, formanns
nefndar Sameinuðu þjóðanna sem
fylgist með eyðingu íraskra vopna.
Vopnunum fargað
Að sögn Ekeus hafa írakar geng-
ist við umfangsmikilli sýklavopna-
framleiðslu í al-Hakam 1989 og
1990. Hafi þeir viðurkennt að þau
hafi verið ætluð til árása en ekki
verið framleidd í varnarskyni. Haldi
þeir því fram, að vopnunum hafi
öllum verið eytt og það verk bíði
nefndarinnar að ganga úr skugga
um hvort það sé rétt.
Til þessa hafa írakar neitað því
að hafa framleitt sýklavopn en ein-
ungis sagst hafa stundað rannsókn-
ir á sviði lífefnahernaðar.
London. The Daily Telegraph, Reuter.
MICHAEL Heseltine tók í gær við
embætti aðstoðarforsætisráðherra í
Bretlandi, þegar John Major, for-
sætisráðherra, gerði mannabreyt-
ingar á ríkisstjórn sinni. Sagt er
að Heseltine hafi verið með í ráðum
þegar uppstokkunin var skipulögð,
áður en Major sagði af sér og boð-
aði leiðtogakjör.
Þingmenn á hægri væng íhalds-
flokksins fullyrtu að Major hefði
lofað Heseltine vegsauka gegn
dyggum stuðningi í kjörinu. Hægri-
maðurinn Michael Portillo, sem ver-
ið hafði ráðherra atvinnumála, tók
við embætti varnarmálaráðherra,
og Malcolm Rifkind tók við utanrík-
isráðuneytinu af Douglas Hurd,
sem lætur af embætti.
Það kom fréttaskýrendum nokk-
uð á óvart að Heseltine skyldi láta
af embætti iðnaðar- og viðskipta-
ráðherra, sem hann hafði sagt vera
einu stöðuna sem hann sæktist eft-
ir í ríkisstjórninni, auk forsætisráð-
herraembættisins.
Nýtt embætti
Sem aðstoðarforsætisráðherra og
fyrsti ríkisráðherra, sem er nýtt
embætti, hefur hann víðtæk forráð.
Embættunum fylgir formennska í
helstu nefndum á vegum ríkisstjórn-
arinnar, og það veitir Heseltine ein-
staklega gott tækifæri til þess að
fylgjast með öllu sem fram fer í rík-
isstjórninni og hafa hönd í bagga
með allri stefnumörkun.
Hann mun einnig verða helsti
talsmaður stjórnarinnar, til dæmis
á fréttamannafundum, og mun tví-
mælalaus málsnilld hans án efa
njóta sín vel á þeim vettvangi.
Fyrir leiðtogakjörið í fyrradag
Reuter
Heseltine, nýskipaður aðstoð-
arforsætisráðherra og fyrsti
ríkisráðherra, heldur til fund-
ar að Downingstræti 10 í gær.
þóttust stjórnmálaskýrendur sjá að
Heseltine vænti þess að Major næði
ekki sigri í fyrstu umferð, og Heselt-
ine gæti því boðið sig fram sjálfur
í annarri umferð. En nú er fullyrt
að hann hafi lagt að stuðningsmönn-
um sínum, sem eru á vinstri væng
íhaldsflokksins, að greiða Major
atkvæði sín og sitja ekki hjá. Marg-
ir af mönnum hans sýndu kjörseðla
sína þegar þeir greiddu atkvæði í
leiðtogakjörinu, svo Ijóst væri að
þeir hefðu greitt Major atkvæði sín.
Portillo í sviðsljósið
Einn atkvæðamesti hægrisinninn
í stjórninni, Michael Portillo, hefur
verið færður um set í varnarmála-
ráðuneytið. Þar mun hann að líkind-
um verða mikið í sviðsljósinu og
því gæti honum reynst erfitt að
veita Major hugmyndafræðilega
mótspyrnu.
Skipan Rifkinds í embætti utan-
ríkisráðherra gæti verið hægrisinn-
uðum Evrópuandstæðingum að
skapi, því hann hefur látið í ljósi
nokkrar efasemdir um gildi Evrópu-
samstarfs fyrir Breta.
Hætti að vera „herra
skilningsríkur"
Samráðherrar Majors hafa ráð-
lagt honum að breyta stjórnunarað-
ferðum sínum í ríkisstjórninni í kjöl-
far sannfærandi sigurs í leiðtoga-
kjörinu. Vilja þeir að hann gerist
beinskeyttari og reyni ekki lengur
að vera „herra skilningsríkur."
Einn ráðherra hans lagði til að
hann fylgdi heldur fordæmi Marg-
aret Thatcher, og sæi til þess að
ráðherrar óttuðust hann fremur en
tækju honum sem vini. Thatcher var
iðulega gagnrýnd fyrir að taka allar
helstu ákvarðanir í samráði við fá-
mennan hóp ráðherra sem hún valdi
sjálf, í stað þess að allir ráðherrar
fengju að viðra skoðanir sínar. Maj-
or tók aðra stefnu og sá til þess að
ákvarðanir væru ekki teknar nema
málin væru fyrst rædd í þaula.
Gagnrýnendur hafa hins vegar sagt,
að tilraunir hans til málamiðlana
og samstöðu í öllum málum hafi
leitt til óákveðni og ístöðuleysis.
■ Rifkindtekurvið/17
Ráðstefna SÞ
um jarðsprengjur
Vondaufir
um fjár-
söfnun
Genf. Reuter.
STÓR ráðstefna á vegum Sam-
einuðu þjóðanna (SÞ) um þá
plágu sem jarðsprengjur eru
víða um heim hófst í gær i
Genf í Sviss. Þátttakendur voru
vondaufir um árangur vegna
lítilla fyrirheita um fjárstuðn-
ing við sprengjuhreinsun.
Að mati SÞ leynast allt að
110 milljónir jarðsprengja í
jörðu í 64 löndum. Árlega bíða
um 10.000 óbreyttir borgarar
bana af völdum jarðsprengja.
Miklu fleiri hljóta örkuml.
Jarðsprengja kostar um 200
krónur en hreinsunin er allt að
þijúhundruðfalt dýrari.
Tilgangur ráðstefnunnar er
að fjármagna hreinsunarstarf
og vekja menn til umhugsunar
um þann vanda sem stafar af
jarðsprengjum. Vonast var til
að 75 milljónir dollara söfnuð-
ust til að fjármagna sprengju-
hreinsun í 14 ríkjum í ár.
Stjórnarerindrekar drógu
stórlega í efa, að það takmark
næðist. Bandaríkjastjóm hefur
heitið 12,5 milljónum dollara.
Vonbrigði vekur að Japanir
hafa einungis heitið nokkrum
milljónum dollara þrátt fyrir
yfiríýstan áhuga þeirra á að
gegna forystuhlutverki á sviði
sprengjuhreinsunar. Evrópu-
sambandið (ESB) hefur ein-
ungis heitið fjórum milljónum
dollara.
Náðu ekki
kvótanum
Ósló. Reutcr.
NORSKIR hvalfangarar veiddu
ekki allan hrefnukvótann, sem
norska stjórnin hafði heimilað
þeim að veiða á þessu ári, að
sögn embættismanna.
Alls höfðu 213 hrefnur veiðst
þegar veiðitímabilinu, sem stóð
í tvo mánuði, lauk í gær en
kvótinn hljóðaði upp á 232 dýr.
Einn hvalfangari fékk undan-
þágu til þess að veiða tvö dýr
til viðbótar.
Talsmaður hvalveiðimanna
sagði að ógæftir hefðu hamlað
veiðum.
Reuter
Svartkj ólakonur
mótmæla í Belgrad
KONUR í friðarsamtökum í Serb- sumir hverjir með serbnesk skil-
íu sem kenna sig við svarta kjóla ríki, væru hirtir á götum borga í
mótmæltu því í Belgrad í gær, að Serbíu og sendir nauðugir á víg-
flóttamenn frá Krajinu og Bosníu, völlinn í Bosníu.