Morgunblaðið - 06.07.1995, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 1995 25
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Haraldur Sveinsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
ÍSLENZK AÐSTOÐ
VIÐ NAMIBÍU
DAVÍÐ ODDSSON forsætisráðherra er í opinberri
heimsókn í Namibíu. Það er vel ráðið. Þar rekur
Þróunarsamvinnustofnun íslands sjómannaskóla og þar
búa nú á annað hundrað íslendingar. Aðstoð sú, sem
við veitum þessu Afríkuríki, er gott dæmi um vel heppn-
aða þróunarhjálp og sýnir vel, hvernig við, fáir og smá-
ir, getum látið gott af okkur leiða.
Það kom skýrt fram í ávarpi Sam Nujoma, forseta
Namibíu, þegar hann tók á móti íslenzka forsæþisráð-
herranum, að Namibíumenn meta mikils aðstoð íslend-
inga í sjávarútvegsmálum, en hún nemur um 240 m.kr.
á árunum 1995 - 1998. Aðstoðin beinist í auknum
mæli að menntun og þjálfun heimamanna í sjávarútvegs-
málum og samstarfi íslenzkra og namibiskra fyrirtækja
á þeim vettvangi. Forsetinn hvatti til enn frekara sam-
starfs þjóðanna, einkum varðandi stjórnun og tækni í
sjávarútvegi, en einnig á sviði hátækni heilbrigðisþjón-
ustu, en á þeim vettvangi hafi íslendingar ýmsu að miðla.
Sem fyrr segir er íslenzk aðstoð við Namibíu dæmi
um þróunaraðstoð sem vel hefur tekizt. Góður árangur
byggist fyrst og fremst á því að við búum að menntun,
tækni og þekkingu í sjávarútvegi, sem þróunarþjóðum
er mikill fengur í. Aðstoð sem þessi opnar og þeim, sem
hana veita, nýja sýn og möguleika. Það talar sínu máli
í þessu sambandi að nokkuð á annað hundrað íslending-
ar eru búandi í Namibíu við margvísleg störf. Það er
eðlilegt að innsigla þetta þróunarsamstarf með opin-
berri heimsókn forsætisráðherra til Namibíu.
VERKLAGí SPARNAÐI
BJÖRN BJARNASON menntamálaráðherra segir í
blaðaviðtali, þar sem m.a. er spurt um sparnað í
menntákerfinu, að verði hann krafinn um „stórkostlegan
sparnað“ á þeim vettvangi, leggi hann fremur til að
einhverri starfssemi verði hætt en að sníða þeirri, sem
fyrir er, þrengri stakk. „Það er blekking að halda að
einhver stórkostlegur sparnaður náist með því að þrengja
stöðugt að starfsemi sem ríkið er með“, segir ráðherr-
ann. „Verulegur og varanlegur sparnaður næst ekki
nema með því að hætta einhverri starfsemi“.
Þetta er hárrétt sjónarmið. Það leiðir til meiri og
varanlegri sparnaðar að leggja einhverja starfsemi á
vegum ríkisins niður en beita „flötum sparnaði“ í ríkisbú-
skapnum, er lamar á stundum þjónustu sem flestir eru
sammála um að nauðsynlegt sé að láta í té. Það kann
á hinn bóginn að vera erfitt að vinna stjórnmálamenn
til fylgis við að leggja niður starfssemi, sem fyrir er.
Þeim er tamara að flytja eða styðja tillögur um nýja
starfsemi. í því sambandi má minna á nýframkomnar
hugmyndur um útflutningsskóla á háskólastigi á Sauðár-
króki. Ef þörf er fyrir háskólafræðslu sem þessa sýnist
nær að huga að kennslu Háskóla íslands í sjávarút-
vegs- og/eða viðskiptafræðum.
Menntamálaráðherra segir í viðtalinu að „vilji menn
leggja jafnmikla áherzlu á menningu og menntun og
gert var í kosningabaráttunni, verði menn að skera nið-
ur á öðrum sviðum og hætta starfsemi annars staðar
til að þetta geti dafnað.“ Þessi er hans skoðun og trú-
‘lega margra annarra. Mergurinn málsins er hins vegar
sá að fjárveitingavaldið verður að forgangsbaða, velja
og hafna, með hliðsjón af greiðslugetu samfélagsins og
ríkissjóðstekjum á hverri tíð.
Frekari skuldasöfnun ríkisins, sem i raun er skatt-
heimta fram í tímann, er óverjandi. Sama gildir um
hækkun skatta. Ríkið tekur þegar til sín meira en góðu
hófi gegnir af þjóðartekjum - í skattheimtu á fólk og
fyrirtæki. Nær væri að vinda ofan af skattheimtunni
og veija á þann veg kaupgetu og ráðstöfunartekjur
heimila og einstaklinga. Með það í huga skal undir það
tekið að „verulegur og varanlegur sparnaður næst ekki
fram nema með því að hætta einhverri starfsemi“.
Skiptar skoðanir um hvort auknar kröfur um fullvinnslu hér á landi séu raunhæfar
Vaxandi
vikuriðnaður
Umræða um framtíðarnýtingu vikurs hérlendis
vaknaði fyrir alvöru þegar útflutningur á vikri
sexfaldaðist í fyrra frá því sem áður var og
NÝTING vikurs sem hráefnis
hófst í litlum mæli á Akur-
eyri árið 1930. Notast var
við vikur frá Öskju sem
Jökulsá á Fjöllum hafði borið niður í
Öxarfjörð.
Sjö árum síðar urðu nokkur þátta-
skii í vinnslu vikurs og framleiðslu
vikurafurða með stofnun Vikurfélags-
ins hf. í Reykjavík. Þá var notast við
bestu fáanlegu framleiðslutæki, vikur
unninn við Snæfellsjökul og var notað-
ur í útveggjasteina. Illa tókst til með
þá tilraun því vikurinn stóðst ekki þær
kröfur sem gera þurfti til útveggja
vegna veðurfars.
Útflutningur vikurs veruleiki
Fyrirtækið Hekluvikur varð fyrst til
að hefja útflutning á vikri frá Isiandi
árið 1966. í verslunarskýrslum frá
Hagstofu íslands er hins vegar fyrst
greint frá útflutningi vikurs árið 1969.
Síðan þá hefur vikur verið fluttur frá
íslandi í einhveiju magni, en það hef-
ur þó sveiflast mikið milli ára.
Fyrstu árin var mest flutt til Sví-
þjóðar, Noregs og Danmerkur í sam-
starfi við framleiðendur ANKI-skor-
steinseininga. Samningar náðust við
danska fyrirtækið ISOKÆRN árið
1979, en það framleiddi skorsteinsein-
ingar í samkeppni við ANKI. Eftir það
margfaldaðist útflutningur til Svíþjóð-
ar, Noregs og Danmerkur og íslenskur
vikur varð nánast einráður á þessum
mörkuðum.
Eftir að Jarðefnaiðnaður hf. hóf
útflutning á vikri árið 1978 og yfir-
töku B.M. Vallár hf. á rekstri Heklu-
vikurs, sem síðar fékk nafnið Vikur-
vörur hf., jókst útflutningur til muna
árin 1979 og 1980. Síðara árið nam
útflutningur 48 þúsund tonnum, sem
er meira magn en meðaltal útflutnings
allt fram til ársins 1994. Það ár varð
hins vegar gífurleg aukning í útflutn-
ingi, sem margfaldaðist og nam alls
rúmum 230 þúsund tonnum.
Fyrstu fjóra mánuði þessa árs voru
flutt út rúm sextíu þúsund tonn.
Vikurútflutningur hefur mikla
þýðingu fyrir Þorlákshöfn
Fimm fyrirtæki standa fyrir útflutn-
ingi á lausum vikri. Jarðefnaiðnaður
hf. og Vikurvörur hf. standa fyrir
mikilli vinnslu á Hekluvikri austan
Búrfells. Hann er svo meðhöndlaður
og stærðarflokkaður í Þorlákshöfn og
fluttur út að mestu í heilum skipsförm-
um.
Vikur hf. vinnur Hekluvikur í Þjórs-
árdal, verkar hann t.d. sem kattasand
og pakkar framleiðslunni í neytend-
aumbúðir. Vikur úr Snæfellsjökli er
unninn af tveimur fyrirtækjum, Vikur-
iðnaði hf., sem h'efur aðstöðu við Ólafs-
víkurhöfn, og Nesvikri hf., sem mun
flytja út um Rifshöfn.
Fyrirtækin Jarðefnaiðnaður hf. og
Vikurvörur hf. eru stærstu útflytjend-
ur á vikri frá Islandi. Þau hafa saman-
lagt flutt tæp 122 þúsund tonn út frá
Þorlákshöfn fyrstu sex mánuði ársins,
en á sama tíma í tyrra höfðu verið
flutt út rúm 59 þúsund.
Allt árið í fyrra voru flutt út um
214 þúsund tonn af vikri frá Þorláks-
höfn, en heildarútflutningur af landinu
nam rúmum 230 þúsund tonnum og
námu tekjur af heildarútflutningnum
um 480 milljónum króna.
fór úr rúmum 36 þúsund tonnum í rúm 230
þúsund tonn. Mest af vikrinum var flutt til
Þýskalands. Margir hafa sótt um vinnsluleyfi,
en verið synjað til þess að hlífa auðlindinni.
Pétur Blöndal gerði úttekt á þessari ört vax-
andi iðngrein, umsvifum, framtíðarhorfum og
vandamálum sem steðja að.
FYRIRTÆKIÐ Vikur hf. nær í vikur til útflutnings í vikurnámur við Búrfell og skipar
honum svo út frá Hafnarfirði.
Útflutningur á vikri 1970-1994
þús. tonn
1970
1975
1980
1985
1990
Morgunblaðið/Golli
JENS Indriðason stendur við flutningabílinn, sem hefur farið ófá-
ar ferðir milli Búrfells og Hafnarfjarðar.
Vikurflutningar frá Búrfelli til Hafnarfjarðar
Flytur um 50 tonn
á hverjum degi
JENS Indriðason keyrir vikri frá
námu við Búrfell til hafnarinnar
í Hafnarfirði fyrir Vikur hf.
Hann fer yfirleitt tvær ferðir á
dag, en hver ferð tekur fimm til
sex klukkutíma.
Blaðamaður Morgunblaðsins
slóst í för með Jens í slíka vikur-
flutningaferð, en vegalengdin
frá Búrfelli til Hafnarfjarðar og
til baka er um 280 km. Farmur
bílsins var um 35 rúmmetrar af
óþurrkuðum vikri, eða 24 tonn.
Starfsemi Vikurs hf. við Búr-
fell hófst um áramótin og Jens
hefur verið í vikurflutningum síð-
an. „Á leiðinni hlusta ég á útvarp-
ið þar sem það næst og þá aðal-
lega á Aðalstöðina," segir Jens.
„Ég hef líka fínan geislaspil-
ara hérna í bílnum og auk þess
er alltaf verið að iiringja í sím-
ann. Bíllinn eyðir um 125 lítrum
af hráolíu í hverri ferð og eftir
fyrri ferð dagsins kem ég við í
Litlu kaffistofunni og tek olíu
og fæ mér kaffi og kleinur."
Um þessar mundir eru átta
bílar í ferðum fyrir Vikur hf.
Hver bíll fer yfirleitt tvær ferðir
á dag en þrír bílanna eru tví-
mannaðir þannig að ferðirnar
verða fjórar á sólarhring.
Bílar frá Vikri hf. eru í akstri
alla daga vikunnar, en um helgar
eru þó farnar færri ferðir vegna
helgarumferðarinnar. „Vegur-
inn er mjög slæmur á köflum og
sums staðar er hann svo mjór
að svona stórir bílar geta varla
mæst,“ segir Jens.
„I vetur lentu bílarnir í vand-
ræðum vegna snjós og hálku og
einu sinni lentu þrír bílar í því
að komast ekki upp Gaukshöfo-
ann við Þjórsárdal og þurftu Oil-
stjórarnir að gista í bílunum yfir
nótt. Einnig hefur vikurinn stöku
sinnum frosið á bílpöllum sem
eru ekki upphitaðir, en salti er
stráð í botninn til að koma í veg
fyrir það.
Vonir bundnar við
hástyrkleikaléttsteypu
í greinargerðinni eru vonir bundnar
við árangur í rannsóknum á hástyrk-
leikaléttsteypu sem Rannsóknastofn-
un byggingariðnaðarins hefur staðið
fyrir, en stofnunin sótti í fyrra um
stórt rannsóknaverkefni í Evrópu í
samvinnu við Norðmenn og þijú önnur
lönd. Verkefnið snýst um frekari þróun
á hástyrkleikaléttsteypu, rannsókn á
efniseiginleikum hennar og kortlagn-
ingu burðarþolsþátta ásamt því að
upplýsa notkunarsvið hennar.
Verkefnið hljóðar upp á 350 millj-
ónir króna og segir Ólafur að líkur á
jákvæðu svari séu mjög góðar. „íslend-
ingar höfðu fyrsta útspilið varðandi
þetta rannsóknaverkefni, þannig að
ef tilraunin gengi upp myndi það þýða
verulega auknar rannsóknir hér á landi
á þessari steypu og aukna útflutnings-
möguleika, bæði á hráefni og jafnvel
fullunninni vöru,“ segir Ólafur.
Ólafur telur að framtíðarmöguleikar
Islendinga á fullvinnslu í vikuriðnaði
felist í því að hægt sé að efla íslensk-
an einingaiðnað, sem sé á hlutfallslega
Iágu stigi hér á landi. Annars velti það
mest á markaðssetningu og sé gífur-
lega mikið fyrirtæki: „Ég held að það
væri betra fyrir ökkur að hefja sam-
starf við einhvetja aðila sem þegar eru
komnir inn á markaðinn."
Flutningskostnaður of hár
Víglundur Þorsteinsson fram-
kvæmdastjóri Vikurvara hf. er ekki
bjartsýnn á að það takist að byggja
upp fullvinnsluiðnað hér á landi: „Það
er ekkert fyrirsjáanlegt í dag um út-
flutning á tilbúnum einingum úr vikri.“
Hann heldur því fram að flutnings-
kostnaður á tilbúnum einingum á
stærsta markaðinn fyrir vikur, sem sé
í Þýskalandi, sé of hár. Hagkvæmni í
byggingariðnaði sé fólgin í miklum
afköstum á móti lágum afrakstri á
hveija framleiðslueiningu. Þess vegna
sé nálægðin við markaðssvæðið for-
senda fyrir árangri."
V arðandi hástyrkleikaléttsteypu
segir Víglundur að þörf markaðarins
fyrir hana sé á mjög þröngu sviði og
þar sé ekki um að ræða hinn hefð-
bundna byggingarvörumarkað. Því sé
ekki líklegt að hástyrkleika léttsteypa
valdi neinum straumhvörfum I útflutn-
ingi íslensks vikurs.
Miðað við ótölulegan fjölda vöruþró-
unartilrauna með framleiðslu úr vikri
gang basaltvikursins svo nýta megi
hann síðar þegar forsendur hafa mynd-
ast. Þá eigi að gera kröfu um nýtingu
alls ljósa vikursins, sem tæki bæði til
efsta hluta vikursins og til fullvinnslu
neðsta hluta vikursins í hraunkvosum.
120
100
80
60
40
20
0
1994
vikri úr 35 þúsund tonnum í 230 þús-
und tonn og samfara því jókst ásókn
í auðlindina, því fleiri sóttust eftir
námuvinnsluréttindum. Ef allar um-
sóknir hefðu verið samþykktar hefði
útflutningur líklega farið í 500 þúsund
tonn á ári.
Það er meðal annars niðurstaða
starfshópsins að ekki sé útlit fyrir að
grundvöllur skapist fyrir fullvinnslu-
iðnað er framleiði byggingarhluta úr
vikri til útflutnings á allra næstu árum,
því erfitt sé að keppa við framleiðslu
hleðslusteina nærri notkunarstað, til
dæmis í Þýskalandi. Á síðustu árum
hafí þó orðið miklar framfarir í þróun
hástyrkleika léttsteypu með fylliefni
úr vikri, sem gæti breytt þessu. Með
markvissri vöruþróun á byggingar-
hlutum fyrir innlendan byggingar-
markað sé ekki ólíklegt að fullvinnslu-
iðnaður til útflutnings geti myndast.
í greinargerðinni kemur fram. að
full ástæða sé til að ætla að grundvöll-
ur geti skapast hér á landi fyrir þil-
plötuverksmiðju og framleiðslu iðnað-
arzeólíta. Ljóst s§ að fullvinnsla afurða
úr vikri sé víðtækt hagsmunamál og
því þurfi að efla rannsóknir og vöru-
þróun á húshlutum úr vikri. Því leggi
starfshópurinn til að gjald, sem tekið
sé af vikurtökunni og renni að stórum
hluta í ríkissjóð, verði hækkað um 50
prósent og helmingur hækkaðs námu-
gjalds renni til rannsókna og vöruþró-
unar er lagt gæti grundvöll að full-
vinnsluiðnaði vikurafurða hérlendis.
Starfshópurinn gagnrýnir það helst
að námavinnsluleyfi séu illa skilgreind,
vinnsla í námum ómarkviss og nýting
vikursins ekki nægilega góð. Lagðar
eru fram tillögur til úrbóta um lág-
markskröfur sem skilyrði fyrir námu-
vinnslu. Þar kemur meðal annars fram
að gera eigi kröfu um nýtingu eða frá-
■ Vikur fyrirf innst á
nokkrum eldfjalla-
svæðum á íslandi.
Hann varðtil í
tveimur gosum í
Snæfellsjökli fyrir
fjögur þúsund árum
og átján hundruð
árum. Þá varð mjög
stórt vikurgos í Or-
æfajökli árið 1362
og einnig í Öskju
árið 1875.
Loks hafa verið
mörg vikurgos í
Heklu, en sérstak-
Morgunblaðið/Golli
VÖRUBÍLL lestaður vikri til
útflutnings.
lega má nefna gos sem nef nd hafa verið Hekla 3, sem
átti sér stað fyrir 2700 árum, og Hekla 4, sem varð
fyrir 4000 árum. Þau hafa lagt mest til af þeim vikri
sem unninn er við Heklu í dag.
Auk þess má nefna að fyrirtækin
eru með um fimmtíu heilsársstörf á
sínum snærum og flutningaskip á
þeirra vegum fóru 24 ferðir með vikur
á síðasta ári. Það þarf varla að taka
fram hversu mikla þýðingu þessi út-
flutningur hefur fyrir Þorlákshöfn.
„Þetta hefur bæði bein óg óbein
áhrif,“ segir Bjarni Jónsson oddviti
Ölfushrepps. „Ágóðinn er áþreifanleg-
astur hvað varðar hafnarsjóð. Síðan
sækja þessi fyrirtæki þjónustu um allt
Suðurland. Það nægir að nefna vöru-
bílstjórana sem eru tíðir gestir á
dekkjaverkstæðum, því vegirnir upp
að námunum eru alveg djöfullegir."
Samkvæmt Jóhanni Alfreðssyni
hafnarstjóra á Þorlákshöfn nema þær
tekjur sem hafnarsjóður hefur haft af
þessum útflutningi tæpum 8,7 milljón-
um það sem af er þessu ári.
Aukin ásókn í auðlindina
Starfshópur um vinnslu og nýtingu
vikurs hér á landi, sem Sighvatur
Björginsson, þáverandi viðskipta- óg
iðnaðarráðherra, skipaði í lok síðasta
árs, skilaði af sér greinargerð fyrir
nokkru.
„Breyttar aðstæður eru ástæðan
fyrir því að farið var af stað með þetta
verkefni,“ segir Sveinn Þorgrímsson,
formaður starfshópsins.
„Áður skeyttu menn lítið um þennan
iðnað, enda var þá um lítið magn af
vikri að ræða og engir hagsmunir í
húfi. Auk þess var þá talið að auðlind-
in væri svo stór að ekki sæi högg á
vatni. Nú horfir öðruvísi við. Á árunum
1993-1994 sexfaldaðist útflutningur á
■ Berggrunnur landsins
er að mestu úr gosbergi,
sem er mjög ungt á jarð-
fræðilegan tímakvarða.
Það fyrirfinnst í ýmsum
hagnýtum myndum og er
vikur þar á meðai. Að
sögn Sigurðar Steinþórs-
sonar jarðfræðings
myndast vikur í stórum
sprengigosum:
„Þegar kvikan stígur
upp, vatnsrík og seigfljót-
andi, léttir af henni þrýst-
ingnum. Þá kemur að því
að hún f reyðir efst í gígn-
um, froðan þeytist upp í
loftið, snarkólnar og
sundrast í vikurkorn af
ýmsum stærðum."
síðastliðin sextán ár eigi að vera ljóst
að þar liggi engin vannýtt tækifæri,
sem bíði þess eins að einhveijir dugleg-
ir „athafnamenn" hefjist handa.
„Hekluvikur er dýrt fylliefni í létt-
steypu samanborið við ýmsa aðra kosti
og er seldur á 30 prósent hærra verði
en vikur frá Ítalíu og Grikklandi. Notk-
un vikurs til léttsteypu mun ávallt
verða þannig að framleiðslan fari fram
eins nálægt markaðssvæðinu og unnt
er vegna mikils flutningskostnaðar
hinna fullunnu eininga."
Víglundur er jákvæður á notkun vik-
urléttsteypu í útveggi á heimamarkaði
og tekur sem dæmi nýtt verksmiðju-
húsnæði B.M. Vallár, sem tekið verður
í gagnið í næstu viku. Vegna veðrun-
aróþols vikurs við hinar erfiðu aðstæð-
ur á íslandi sé þó nauðsynlegt að hafa
nokkurra sentímetra lag af hefðbund-
inni steinsteypu í ytra byrði eininganna.
Kosturinn við notkun vikurs í vegg-
ina sé aftur á móti að þannig fáist
betri hljóðeinangrun og það sé því til-
valið t.d. í verksmiðjuhúsnæði. Hann
tekur þó skýrt fram að þetta gildi
aðeins um heimamarkað og það sé
engin nýlunda. Tæknikunnáttan hafí
legið fyrir í tíu ár og á þeim tíma
hafí fimm hús verið reist hér á landi
með þessum hætti.
Tilraunir með vikur sem
ræktunarefni
Á fyrstu árum útflutnings fór megnið
af útfluttum vikri frá Islandi í skor-
steinseiningar, en nú er svo komið að
vikur fer að meginhluta til múrsteina-
framleiðslu. Skiptir þar mestu hin gíf-
urlega aukning sem orðið hefur á út-
flutningi til Þýskalands, en þangað
fóru tæp 190 þúsund tonn í fyrra. Af
öðrum óunnum vikri en byggingar-
vikri fór hins vegar mest til Hollands ~
eða um 3500 tonn og er þá aðallega
um að ræða ræktunarvikur.
„Við byijuðum með ræktunartil-
raunir í Garðyrkjuskólanum 1989 og
erum búnir að vera með tilraunir á
hveiju ári síðan,“ segir Björn Gunn-
laugsson fagdeildarstjóri á ylræktar-
braut við Garðyrkjuskóla ríkisins á
Reykjum í Ölfusi. Það eru fyrst og
fremst tómatar, gúrkur og paprikur
sem eru ræktað í hreinum vikri. Þá
er plöntunum gefín næringarlausn í
hverri vökvun, af því að vikurinn gef-
ur ekki neina næringu að ráði.
„Við höfum reynt að fínna út hvaða
aðferð er hentugust við ræktun á vikri,
t.d. hvaða ílát eru best til þess fallin,
hvað á að vökva mikið og fleiri tækni-■
leg atriði. Uppskeran hefur reynst sam-
bærileg í vikri og öðrum sambærilegum
efnum, eins og steinull og mold.“
Björn segist halda að það geti verið
framtíð í þessari grein: „Við höfum
verið að markaðssetja þetta í Hollandi
og þar er nú notaður vikur á 200 þús-
und fermetrum, sem er meira en alll
flatarmál gróðurhúsa á íslandi. Vinnsl
an felst í því að skola vikurinn og sigta
hann þannig að ákveðin komastærð
fáist sem hæfír ræktuninni. Kostir vik-
ai'sins sem ræktunarefnis lélast í lengri
iíftíma og lægra verði, en ókostir í erfið-
ari vinnu við að aðskilja hann frá rótar-
kerfí plantnanna við endumýjun og
hreinsun, sem þarf að fara fram á eins
til tveggja ára fresti.“
Að lokum segir Björn að ýmsir garð
yrkjubændur hér á landi hafi reym
fyrir sér í ræktun á afskornum blóm-
um og grænmeti í vikri með góðum
árangri.