Morgunblaðið - 06.07.1995, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 6. JÚLÍ 1995
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Yoldugar raddir
VERK eftir Magnus Krogh Andersen
Víkingar
TÓNLIST
Langholtskirkja
KÓRTÓNLEIKAR
YMIS kórlög eftir eldri og yngri
íslenzk tónskáld. Kammerkór
Langholtskirkju undir stjórn Jóns
Stefánssonar. Langholtskirkju,
sunnudaginn 2. júlí.
KAMMERKÓR Langholts-
kirkju er á förum til Lettlands á
kóramót, og af því tilefni efndi
kórinn til tónleika í Langholts-
kirkju á sunnudagskvöldið var. í
stað prentaðrar tónleikaskrár
kynnti kórstjórinn viðfangsefnin
jafnóðum, skörulega en skemmti-
lega, eins og hans var von og vísa,
þannig að áheyrendum fannst þeir
vera innan fjögurra veggja heimil-
isins. Eins og fram kom hjá Jóni
var dagskráin ætluð til útflutnings
og landkynningar, en hann mun
þar að auki halda fyrirlestra um
íslenzkar kórmenntir og flytja í
því sambandi brot úr stærri nú-
tímaverkum með aðstoð kammer-
kórsins, sem ekki voru flutt hér.
Dagskráin spannaði allstórt
tímaskeið miðað við skamma list-
músíksögu íslendinga. Hafizt var
handa með ísland farsældar frón
Elisabeth Guðný
Zeuthen Guðmunds-
Schneider dóttir
Bach og
Prokofiev í
Fella- og
Hólakirkju
ELISABETH Zeuthen Schneider
og Guðný Guðmundsdóttir fiðlu-
leikarar halda tónleika í Fella- og
Hólakirkju í kvöld, 6. júlí, kl. 21.
Á efnisskránni er; Sónata nr. 2
í A-dúr fyrir tvær fiðlur eftir Jean-
Marie Leclair, Partita í h-moll
MWV 1002 eftir J.S. Bach, „U-
tid“ 7 korte stykker for soloviolin
eftir Vagn Olsson og Sónata fyrir
tvær fiðlur Op. 56 eftir S. Prokofí-
ev.
------» **—.---
Jóna Imsland
sýnir á
Hornafirði
JÓNA Imsland opnar myndlistar-
sýningu í Sal verkalýðsins á Höfn
á föstudaginn kemur kl. 15 og
stendur sýningin til 9. júlí.
Jóna er lærður húsgagnasmiður
og lauk síðan námi frá textíldeild
Myndlista- og handíðaskóla ís-
lands 1987. Hún stundar nú nám
í arkitektúr.
Þetta er fjórða einkasýning
Jónu, en hún tók'þátt í samsýn-
ingu Ungra myndlistarmanna á
Kjarvalsstöðum á vegum IBM.
Á sýningunni eru verk unnin
úr handgerðum pappír ásamt ýms-
um öðrum efnum.
Allir eru velkomnir og aðgangur
er ókeypis.
og þjóðlagaútsetningum eins og
Ég að öllum háska hlæ, Hættu
að gráta hringaná og Grafskrift,
en síðan var tekið til við eldri
ættjarðarlög eins og Þótt þú lang-
förull legðir, Yfir voru ættarlandi
og Hver á sér fegra föðurland.
Eftir hlé flutti hinn 10 manna
kammerkór Requiem eftir Jón
Leifs, Heilræðavísur Atla Heimis
Sveinssonar, Orðskviður Salómons
eftir Jón Ásgeirsson, Gloría eftir
Gunnar Reyni Sveinsson, Ave
Maria eftir Hjálmar H. Ragnars-
son, Heilræðavísur eftir Jón Nor-
dal, leikhúslagið Kór þokkadís-
anna eftir Kjartan Ólafsson og
Hosianna eftir Þorkel Sigurbjörns-
son, auk nokkurra þjóðlagaútsetn-
inga í lokin við góðar undirtektir.
Kammerkór Langholtskirkju er
skipaður góðu söngfólki og státaði
af rífandi krafti á sterkum stöðum
og eftirtektarverðri mýkt á hinum
veikari. Trúlega heyrist sjaldan
öllu meiri dýnamík í flutningi hefð-
bundinna ættjarðarlaga en hér
gerðist, og söngfólkið var auð-
heyranlega þrautþjálfað og búið
skóluðum söngröddum. Vafalaust
á það eftir að koma sér vel austur
með Kúrum, sérstaklega ef syngja
þarf undir beru lofti, enda hljóm-
aði kórinn að jafnaði eins og hann
TONLIST
Sigurjðnssafn
TVÍLEIKUR
Elisabeth Zeuthen Schneider fiðlu-
Ieikari og Halldór Haraldsson
pianóleikari. Þriðjudagur 4. júlí
1995.
EFNISSKRÁ tónleikanna sam-
anstóð af svokölluðum „smærri"
verkum, sem sagt engar sónötur,
hvorki einleikssónötur né sónötur
fyrir tvö hljóðfæri.
Tor Aulin, fæddur 1866, var
þekktur sænskur fiðluleikari,
starfaði einnig sem hljómsveitar-
stjóri, skrifaði nokkuð af „smærri“
verkum þ.á m. þó nokkuð af verk-
um sem ætluð voru nemendum til
æfinga. Á fjórum stuttum verkum
eftir Aulin hóf Elisabeth Zeuthen
Schneider tónleika sína. Ég segir
tónleika sína, en hlutur Halldórs
á píanóið var fyrst og fremst til
að styðja leik Elisabethar og gerði
hann það af öryggi og ágætum.
Þessi fjögur stykki Aulins voru
Idyll, Humoresk, Vaggsaang og
Polska. Öll voru þau vel skrifuð
fyrir fiðluna, með nokkrum þjóð-
lagablæ, þótt ekki væru hann allt-
af sænskur. En strax á fyrstu
töktunum var auðheyrt að hér var
komin áægtur fiðluleikari og góð-
ur fulltrúi danska skólans, sem
jafnframt sótti stoðir sínar yfir
landamærin, til Þýskalands. Hér
var allt mjög vel strokið, safaríkur
fallegur tónn og áberandi tónör-
Greipar
Ægis
LISTAMAÐURINN Greipar Ægis
vinnur verk sín úr sandi, eins og
fram hefur komið hér í Morgun-
blaðinu. Greipar Ægis hefur unnið
skúlptúra sína úr sandi um nokkra
hríð og hefur hann unnið yfir 500
slík listaverk. Listamaðurinn vill
ekki upplýsa hver formúlan að
baki verkum hans er, en hér birt-
ist eitt verka hans sem er án titils.
væri margfalt stærri en hann var.
Hinu ber ekki að leyna, og færi
undirritaður að öðrum kosti með
látalæti gegn betri vitund, að hinn
mikli tónn sem söngfólkið hefur
annaðhvort tamið sér eða haft að
upplagi, gengur nokkuð á skjön
við það sem fallegast þykir í kór-
söng nú á dögum, hvort sem fag-
urfræði svokallaðs upprunaflutn-
ings á forntónlist spilar þar inn í
eður ei, því víbrató kammerkórs-
ins, ekki sízt í kvenröddum, minnti
mann helzt á það sem tíðkaðist í
kórsöng fyrir 30-40 árum.
En smekkur manna er einstakl-
ingsbundinn og breytingum háð,
og kemur enginn til með að full-
yrða neitt um, hversu lengi hinn
ríkjandi slétti kórsöngur á eftir
að endast. Meðan núgildandi
smekkur ræður ferðum, mætti
jafnvel kalla það dirfsku hjá kam-
merkórnum og stjórnanda hans
að þora að ganga gegn straumnum
að þessu leyti. Þar að auki er aldr-
ei að vita nema að voldugur óperu-
tónn kórsins eigi eftir að falla í
bezta jarðveg, þegar „sungið verð-
ur með Eistum“, eins og Jón orð-
aði það. Sönggleðin var á sínum
stað, og hún er fyrir öllu.
Ríkarður Ö. Pálsson
yggi. Er það ekki einmitt þessi
skóli sem maður vill heyra, þar
sem eðlilega er „musiserað“, mað-
ur þarf ekki að hlusta á miklar
framhjátökur í tónmyndun og ekki
reynt um of að yfirspila tónskáld-
ið. Á slíkum tónleikum líður manni
vel frá byijun til enda.
Það ágæta danska tónskáld Per
Nörgárd kallar verk sitt fyrir fiðlu
og píanó Diptychon opus 11, til
skýringar bætir hann við Adagio
con affetto Presto, molto leggiero.
Þennan innihaldsþrungna texta
klæðir hann síðan í einn tónbálk
og úr verður mikil póesía þar sem
hljóðfæraleikararnir báðir verða
að snerta ýmsa strengi, því öllu
var skilað og skal útrætt í bili.
Þorkell Sigurbjörnsson átti
mjög gott verk G-suite (G-Sweet),
sem hann skrifaði 1976 og þá fyr-
ir Guðnýju Guðmundsdóttur. Svíta
í venjulegum skilningi er þetta
ekki, þættirnir, eða hugmyndirnar,
renna í gegn eins og perluband,
sem Elisabeth lék með tilþrifum.
Tónleikunum lauk með tveim
verkum eftir Dvorak, Romönsku
op. 11, sem Elisabeth lék sérlega
vel með sínum sérlega fallega
syngjandi tón, sem minnti á söngv-
ara, hvers rödd er jöfn og fyllt frá
dýpsta tóni til hins hæsta. í Mazu-
rek op. 49, eftir Dvorak, sýndi
Elisabeth í tvígripum og öðrum
tekniskum flækjum, að þar er hún
einnig í öruggu sæti.
Þökk fyrir mjög ánægjulega
tónleika.
Ragnar Björnsson
LIST OG
HÖNNUN
Viö Ilamarinn-
/Fjörukráin
LANDNÁMSSÝNING
Opið frá 14-18 alla daga til 10. júlí.
Aðgangur ókeypis.
ÞAÐ fer vel á því að Gaflarar
stofni til Víkingahátíðar og hermi
á fund sinn fjölskrúðugt lið að ut-
an, því eins og kunnugt er kom
Hrafna-Flóki til Hafnarfjarðar um
860, en hafði skamma viðdvöl. Er
í land kom fann hinn hugumstóri
og menn hans dauðan hval rekinn
í fjörunni, nefndu því staðinn Hval-
eyri, en þar una kylfingar við leik
er svo er komið.
Frændur vorir Danir munu iðn-
astir við að kalla til Víkingahátíða,
enda af drjúgum minjum að taka
í landinu, sem stöðugt bætist við
svo sem Þjóðminjasafnið í Kaup-
mannahöfn er til vitnis um, ásamt
ótal merkum fomminjafundum á
síðari árum.
Víkingar hafa verið í sviðsljós-
inu, einkum vegna þess að mönn-
um hefur áseinni tímum orðið ljós
hin mikla listfengi sem fylgdi þeim,
sem var fremur orsök en síður
afleiðing velgengni þeirra. Þetta
vill gleymast, þótt sagan segi okk-
ur að engir herkonungar komust
langt án listfengi og síður lifðu
þjóðir af án fulltingis háþróaðs
handverks og ríkrar formtilfinn-
ingar.
Þá er eðlilegt að mönnum hafi
loks orðið það ljóst á þessari öld
skefjalausrar grimmdar og siðleys-
is, að víkingarnir voru ekki þeir
barbarar og óhefluðu ruddar sem
sagt er frá umfram aðra þjóðflokka
tímanna og að velgengnina eiga
þeir kænsku sinni, listfengi og
hugmóði öðru fremur að þakka.
Harðstjórar, stjómmálakerfi og
þjóðfélög, sem hafa viljað miðstýra
listinni í eigin þágu hafa liðið und-
ir lok, því hér gilda lögmál þróun-
ar, aðlögunar og skilnings fremur
en stöðlunar og misnotkunar.
Það fer vel á því að minna reglu-
lega á þetta og þannig séð mættu
víkingahátíðir allt eins verða árviss
viðburður á landi hér, og þjóðin
þannig stöðugt minnt á uppruna
sinn.
Það sem við sjáum í Hafnar-
firði, jafnt í húsakynnum gömlu
blikksmiðjunnar sem í Fjörukr-
ánni, er öðru fremur endurgerðir
á upprunalegum munum frá vík-
ingatímabilinu. Er ákaflega misvel
að þeim staðið, en þar sem þetta
er fyrsta hátíðin, sem haldin er á
íslandi, ber að umbera frekar
fmmstæða og á köflum tætings-
lega uppsetningu og meta viljann
fyrir verkið. Haldnar hafa verið svo
frábærar og vel skipulagðar sýn-
ingar á ekta munum frá víkinga-
tímabilinu ytra, að samanburður
er engan veginn raunhæfur, og svo
er framkvæmdin annars eðlis. Hitt
er sýnu mikilvægara, að menn
geta sótt mikinn fróðleik til slíkra
sýninga og fordómalausir haft af
þeim dijúga ánægju, hvort sem
menn eru gestir eða þátttakendur
í gjörninginum.
Steinhögg Danans, Magnusar
Krogh Andersens, vakti óskipta
athygli mína og lærdómur að fylgj-
ast með honum að starfi, en slík
vinnubrögð úreldast aldrei. Eink-
um hreyfði rólan við mér svo og
bautasteinninn úti, sem er svo listi-
lega höggvinn, eftir teikningu
Hauks Halldórssonar. Ekta hand-
verk, sem gleður sálina og lyfta
ber á stall, mátti einnig sjá í öðrum
smíðisgripum svo sem Erlends
Finnboga Magnússonar og Ólafs
Sverrissonar. Ekki skal gleyma
framlagi Dieters og Andreu Scholz,
en hann er sérhæfður í aðskiljan-
legustu aðferðum tréskurðar, og
hún fæst við spjaldvefnað og spinn-
ur lopann sjálf. Þá kynnir Haukur
Halldórsson bómullardúksaðferð,
sem ekki mun hafa sést áður, Birg-
itta Jónsdóttir upplýsir gestinn um
goðafræðina í andlitsmyndum, sem
unnar eru út frá flæði undirvitund-
arinnar, Edda Bjarna sækir í efni-
við náttúrunnar, mosa, nornakippi,
sortulyng og hraun og loks sér í
líkingu stefnis víkingaskips í verki
Guðbjargar Hlífar Pálsdóttur.
Listafólkið er svo á fullu á staðn-
um og fróðlegt að fylgjast með því.
Bragi Ásgeirsson
Morgunblaðið/Sverrir
Ágætur fiðlari