Morgunblaðið - 23.07.1995, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 23. JÚLÍ1995
MORGUNBLAÐIÐ
h
Hluti sjónvarpsveldis Fininvests seldur
Völd Berlusconis
enn sögð of mikil
Silvio Berlusconi, fyrrum forsætisráðherra
*
Italíu, ákvað að selja hluta fjölmiðlaveldis
síns til þess að þagga niður í gagnrýnendum
sínum, en honum virðist ekki ætla að verða
kápan úr því klæðinu.
TILKYNNING Berlusconis
á fimmtudag um að sal-
an á 20% hlut í fyrirtæk-
inu Mediaset væri frá-
gengin var talin nánast formsat-
riði, slík umfjöllun hafði verið um
málið bæði innan lands og utan.
Hann sagði troðfullum sal af blaða-
mönnum í Mílanó einnig að hann
hygðist selja hópi banka 20% til
viðbótar síðar á þessu ári. í upp-
hafi næsta árs yrði fyrirtækið
skráð á hlutabréfamarkaði og al-
menningi gefinn kostur á að eign-
ast hlut í því. Eftir það er gert ráð
fyrir að eignarhlutur Berlusconis
verði milli 35 og 40%.
Veldi Berlusconis
Veldi Berlusconis er þannig upp-
byggt að í miðjunni situr eignar-
haldsfyrirtækið Fininvest, en fjöl-
miðla- og auglýsingafyrirtækið
Mediaset er einn af öngum þess.
Þrír menn skipta þessum 20% í
Mediaset á milli sín. Leo Kirch,
fjölmiðlakóngur frá Bæjaralandi,
keypti 10%, Johann Rupert, kaup-
sýslujöfur frá Suður-Afríku, og
al-Waleed bin Talal, prins og
auðkýfingur frá Saudi Arabíu 5%
hvor.
Einna erfiðast er að segja til um
það hvað vaki fyrir Kirch. Hann
hefur verið í viðskiptum við Ber-
lusconi árum saman og þeir eiga
báðir hlut í spænsku sjónvarps-
stöðinni Telecinco og öðrum fyrir-
tækjum.
„Atburðir undanfarinna daga
sýna að sambandið, sem myndaðist
fyrir mörgum árum, heldur enn,“
stóð í blaðinu Corriere de la Sera,
sem gefið er út í Mílanó.
Johann Rupert hefur styrkt
samkeppnisstöðu sína og um leið
gert ástralska fjölmiðlakónginum
Rupert Murdoch erfiðara að bijóta
sér leið inn á ítalska fjölmiðla-
markaðinn. Murdoch átti í samn-
ingaviðræðum við Berlusconi um
að kaupa hlut í Mediaset. Upp úr
slitnaði vegna þess að Murdoch
vildi þá og því aðeins kaupa hlut
í Mediaset að hann eignaðist meiri-
hluta í því. Berlusconi gat ekki
gengið að því. Al-Waleed á Arab-
íska útvarps- og sjónvarpsfélagið,
sem sendir til 22 landa við Miðjarð-
arhaf og mun hagnast á að fá
aðgang að tæknibúnaði og -þekk-
ingu Mediaset.
Óvíst um hagnað
Ólíklegt er talið að fjárfesting
þremenninganna skili miklum
hagnaði og verðgildi Mediaset sé
nú í hámarki.
Bent hefur verið á að auglýs-
ingatekjur Mediaset kynnu að
lækka ef ríkissjónvarpið (RAI) yrði
einkavætt. ítalar samþykktu ný-
verið í atkvæðagreiðslu að selja
RAI, sem rekur þijár sjónvarps-
stöðvar af sex á Ítalíu. Mediaset
rekur hinar þijár.
Berlusconi hafði gi-einilega
Reuter
ANDSTÆÐINGAR Silvios Berlusconis vilja ekki að hann eigi sjálf-
ur hljóðnemana, sem hann viðrar stjórnmálaskoðanir sínar í.
framtíð sína í stjórnmálum í huga
þegar hann lýsti yfir því á blaða-
mannafundinum á fimmtudag að
hann hygðist „frysta“ sinn hlut í
fyrirtækinu kæmist hann í stjórn.
Lítill vafi virðist leika á því að
Berlusconi ætli að steypa sér út í
stjórnmálabaráttu á ný. Á fimmtu-
dag komust samtök vinstri og mið-
afla, sem nefna sig „ólívutréð“, og
hið svokallaða „Frelsisbandalag"
hægri og miðafla, sem Berlusconi
telst til, að samkomulagi um kosn-
ingafyrirkomulag.
Samkomulagið er reist á þremur
meginþáttum: reglum um jafnan
aðgang frambjóðenda að fjölmiðl-
um, tryggi það að tillit verði tekið
til minnihlutans þegar mikilvægar
stöður eru veittar á þingi og nýjar
reglur um kosningu stjórnar RAI.
„Það leysir ekkert að selja 20
Yfirstjóni Barings
kennt um hrunið
Stjómendur Barings og eftirlits-
maður hjá Englandsbanka áttu
mesta sök á því að áhættuvið-
skipti Nicks Leesons í útibúinu í
Singapore vom ekki stöðvuð áður
en Baringsbanki hmndi, sam-
kvæmt niðurstöðu rannsóknar
breska bankaeftirlitsins.
að fyrir Leeson eða
hvort hann hefði haft
vitorðsmenn. Leeson
er í fangelsi í Frank-
furt meðan beðið er
úrskurðar um hvort
hann verði framseldur
til Singapore að beiðni
þarlendra yfirvalda.
Clarke sagði að ekki
yrði óskað eftir því að
Leeson yrði framseld-
ur til Bretlands.
Clarke sagði að
skýrslaii drægi upp
mynd af „algjöru
hruni_ stjórnunareftir-
Iits“. í skýrsiunni segir
Nick Leeson Peter Baring
Andrew Tuckey Peter Norris
TAP BANKANS vegna spá-
kaupmennsku Leesons
með svokallaða afleið-
usamninga nam jafnvirði
82 milljarða króna og það olli hruni
hans í febrúar. Næstum öllum æðstu
stjórnendum bankans er kennt um
hrunið í 337 síðna skýrslu sem
bankaeftirlitið lagði fyrir bankanefnd
breska þingsins á þriðjudag. Þar seg-
ir að alvarlegar brotalamir hafi verið
á innra eftirliti og stjómun bankans.
Hollenska banka- og tryggingasam-
steypan ING keypti bankann eftir
hrunið fyrir aðeins eitt pund.
Kenneth Clarke fjármálaráðherra
sagði á þinginu að „hörmuleg mis-
tök“ hefðu valdið hruni bankans og
álitshnekki fyrir breskar fjánnála-
stofnanir. Ráðherrann lýsti „furðu“
sinni á því að enginn stjómenda
Barings skyldi hafa uppgötvað fyrr
að Leeson hefði valdið gífurlegu tapi
með áhættuviðskiptum sínum í Aust-
urlöndum fjær sem að lokum
„sprengdu bankann".
Clarke sakaði Leeson, sem er 28
ára, um að hafa reynt að fela þetta
mikla tap með „flóknum og kerfis-
bundnum blekkingum og röngum
upplýsingum". Hann bætti þó við að
Leeson hefði ekki getað komist upp
með svo umfangsmikil áhættuvið-
skipti ef innra eftirlit Barings hefði
ekki verið jafn lélegt og raun bar
vitni.
Brotalamir hjá Englandsbanka
Skýrsluhöfundarnir segja að engar
sannanir séu fyrir því að Englands-
banki gæti hafa afstýrt hmni Bar-
ings en tíundaðar eru nokkrar brotal-
amir í starfsemi bankans í tengslum
við eftirlitshlutverk hans,
Englandsbanka - sem er sagður
hafa treyst stjómendum Barings um
of - urðu á mistök með því að heim-
ila Barings að fara yfir mörk sem
sett höfðu verið um umfang verð-
bréfaviðskipta erlendis.
Skýrsluhöfundarnir segja það
„óviðunandi" að Englandsbanki skuli
hafa látið hjá líða í tvö ár að skýra
Barings frá því að bankinn hefði
bundið of mikið fé í útibú Leesons í
Singapore.
í skýrslunni er ekki hvatt til rót-
tækra breytinga á reglum um starf-
semi breskra banka en þó er krafist
nokkurra úrbóta. Skýrsluhöfundam-
ir leggja fram 17 tillögur um úrbæt-
ur og flestar þeirra varða starfsemi
Englandsbanka.
í skýrslunni er mikið gert úr þætti
Chris Thompsons, eftirlitsmanns
bankans sem lét hjá líða í rúmt ár
að svara spurningum Baringsbanka
um umfang viðskiptanna í Singap-
ore. Thompson sagði af sér í vikunni
sem leið vegna niðurstöðu skýrslunn-
ar.
Thompson var fjórði æðsti maður
eftirlitsdeildar Englandsbanka og
ýmsir telja óeðlilegt að skuldinni sé
skellt á hann einan. Nokkrir banka-
menn og þingmenn í bankanefndinni
hafa sagt að fleiri höfuð verði að
fjúka. Þeir vilja að yfírmenn Thomp-
sons í eftirlitsdeildinni, Brian Quinn,
Carol Sergeant og Míchael Foot, láti
einnig af störfum.
Eddie George, bankastjóri Eng-
landsbanka, brást ókvæða við þess-
ari gagnrýni á fundi með banka-
nefndinni og sakaði þingmennina um
„nornaveiðar". Hann vísaði því einn-
ig á bug að skýrslan væri „skaðlegur
áfellisdómur“ yfir bankanum, eins
og Gordon Brown, talsmaður Verka-
mannaflokksins í fjármálum, hélt
fram.
Engin merki um vitorðsmenn
Clarke viðurkenndi að rannsóknin
hefði ekki leitt í ljós hvað hefði vak-
að æðstu stjórnendur
Barings beri mesta ábyrgð á hruninu
og þá einkum Peter Barings sem
stjómarformaður. Hann sagði af sér
skömmu eftir hrunið og allir æðstu
stjórnendumir, sem sættu gagnrýni
vegna málsins, hafa farið að dæmi
hans.
Peter Norris, sem var æðsti fram-
kvæmdastjóri verðbréfadeildar Bar-
ings, kvaðst ekki hafa getað komið
í veg fyrir hrun bankans. „Engin
stofnun getur komið í veg fyrir svik.
Spurningin er hversu langan tíma
það tekur að uppgötva þau.“
Fram kemur í skýrslunni að Lee-
son hafði komist í vanda vegna
áhættuviðskiptanna fyrr en áður var
talið. Þegar Barings hrundi nam tap-
ið af viðskiptunum jafnvirði 82 millj-
arða króna en skýrslan sýnir að í lok
desember var tapið þegar komið í
20 milljarða.
Ennfremur kemur fram að Leeson
stofnaði leynilegan reikning, númer
88888 (sem er fimmföld happatala
í Kína), til að fela tapið af áhættuvið-
skiptunum. Reikningurinn var stofn-
aður í júlí 1992 og stjómendurnir
uppgötvuðu hann ekki fyrr en þrem
dögum fyrir hrunið. Þeir héldu allan
þennan tíma að viðskiptin væru arð-
vænleg og Leeson fjármálasnillingur.
Stjórnarmönnum
verði refsað
Breska dagblaðið The Daily Tele-
graph segir í forystugrein að skýrsl-
an kasti rýrð á Englandsbanka og
Leeson en mesti áfellisdómurinn sé
yfir æðstu stjórnendum Barings.
Blaðið krefst þess að stjórnarmenn
Barings verði dregnir til ábyrgðar.
Ekki sé nóg að þeir missi störf sín.
Eddie George sagði að stjórnendur
Barings yrðu ekki sóttir til saka og
kvaðst ekki geta útilokað að þeir
yrðu ráðnir til annarra banka.
Varð græðgin
þeim að falli?
Stjórnendur Barings höfðu of
mikla trú á Leeson og litu á hann
sem kraftaverkamann. Allt sem hann
snerti virtist verða að gulli.
Áður en svik hans komust upp
virtust áhættuviðskiptin skila bank-
anum miklum hagnaði og hann fékk
sem svarar 13 milljónum króna í
aukagreiðslur fyrir vel unnin störf
árið 1993. Fyrir síðasta ár átti Lee-
son að fá alls 45 milljónir í auka-
greiðslur og skýrsluhöfundarnir
varpa fram þeirri tilgátu að hann
hafí stundað áhættuviðskiptin til að
tryggja sér hærri greiðslur.
Þessar aukagreiðslur voru ekkert
einsdæmi innan bankans. Alls áttu
um 70 starfsmenn að fá meira en
25 milljónir fyrir síðasta ár og fjórir
æðstu stjórnendurnir fengu lang-
mest. Andrew Tuckey, varaformaður
og æðsti framkvæmdastjórinn, átti
að fá 165 milljónir ofan á há grunn-
laun og Peter Baring stjórnarformað-
ur og Peter Norris 100 milljónir hvor.
Fréttaskýrandi The Daily Tele-
graph telur að græðgi þessara manna
hafi orðið þeim og bankanum að falli.
Það voru menn eins og Leeson sem
breyttu torskildum afleiðusamning-
um í gull í vösum stjórnendanna.
Ríkulegar aukagreiðslumar ýttu
undir traust þeirra á gullgerðar-
manninum Leeson og þær voru alls
ekki til þess fallnar að hvetja þá til
að vefengja starfshætti hans.
• Heimildir: The Daily Telegraph og
The Independent.
i
l
»
I
l
i
í
:
9
1.
I
I
i
1
I.
í
L
I
(