Morgunblaðið - 23.07.1995, Blaðsíða 44

póst gíró
Ármúla 6 • 150 Reykiavík
550 7472
varða
víðtæk
f jármálaþjónusta
Landsbanki
íslands
Bankl allra landsmanna
MORGUNBLADID, KRINGLAN 1, 103 REYKJA VÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL/SCENTRUM.IS / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTl 85
SUNNUDAGUR 23. JÚLÍ 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Samningagerð vegna Hvalfjarðarganga
Undirbúningur
'í fimm löndum
UNDIRBÚNINGUR að gerð loka-
samninga milli Spalar hf., lánveit-
enda og verktaka um fjármögnun
og framkvæmdir við gerð Hval-
fjarðarganga er nú í fullum gangi,
skv. upplýsingum Gylfa Þórðarson:
ar, stjórnarformanns Spalar hf. í
næstu viku er ráðgert að stjórn
Spalar og forsvarsmenn fjárfesta
og verktaka fari yfir stöðuna til að
sjá fyrir hvenær unnt verður að
skrifa undir endanlega samninga.
Að viðræðunum koma, auk Spal-
^pir, bandaríska tryggingafyrirtækið
John Hancock, sem hefur samþykkt
að standa undir langtímafjármögn-
un, Landsbréf og innlendir lífeyris-
sjóðir, sem einnig hafa fallist á lána-
fyrirgreiðslu vegna framkvæmd-
anna, verktakafyrirtækin ístak,
Skánska í Svíþjóð og Phil & Sön í
Danmörku, auk viðskiptabanka
þeirra og fjárhagslegra- og lög-
fræðilegra ráðgjafa. Þessir aðilar
eru starfandi í alls fimm löndum,
að sögn Gylfa, en um er að ræða
t ^gerð margra og flókinna samninga.
Hugsanlegt að framkvæmdir
géti hafist í haust
Áætlað er að framkvæmdir við
gerð ganganna gætu hafist mánuði
eftir að samningar liggja fyrir og
er talið ósennilegt að framkvæmdir
hefjist fyrr en í fyrsta lagi í haust
úr þessu. Gert er ráð fyrir að kostn-
aður við Hvalfjarðargöngin verði
allt að þrír milljarðar króna, auk
þess sem vegir að gangamunnum
munu kosta 7-800 milljónir. Göngin
verða um 5 kílómetrar að lengd.
Reiknað er með að gerð þeirra taki
tæp þrjú ár.
í óleyfi í
Slysavarn-
arskýli
LÖGREGLAN á Hornafirði
fór í fyrrakvöld austur í Mæli-
fellsdal þar sem spurnir höfðu
borist af Þjóðverja sem dvalist
hafði um skeið í skýli Slysa-
varnarfélagsins. Er með öllu
óheimilt að gista í skýlum
félagsins nema í neyðartilvik-
um og eru þau búin ýmsum
neyðarútbúnaði. Að sögn lög-
reglunnar er algengt að er-
lendir ferðamenn gisti í skál-
unum og taki jafnvel af þeim
nauðþurftum sem þar er að
finna. Hafi það leitt til að
minna er geymt af matvælum
í skýlunum en áður var.
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
FELAGAR í Björgunarfélagi Vestmannaeyja flylja slasaða dreng-
inn niður af syllunni i Fiskhellum.
Drengur
hrapar í
Eyjum
Morgunblaðið. Vestmannaeyjum.
ÁTTA ára gamali drengur
hrapaði er hann var að klifra í
Fiskhellum í Vestmannaeyjum
seint á föstudagskvöld. Hand-
leggsbrotnaði hann og var flutt-
ur með sjúkraflugi til Reykja-
víkur aðfaranótt laugardags til
frekari aðhlynningar.
Lögreglunni í Eyjum barst
tilkynning um það laust fyrir
klukkan ellefu á föstudagskvöld
að heyrst hefði kallað á hjálp
ofan úr Fiskhellum við Herjólfs-
dal í Eyjum. í ljós kom að dreng-
ur sem var ásamt foreldrum
sínum á ferðalagi í Eyjum og
gisti í tjaldi í Herjólfsdal hafði
hrapað í berginu. Hafði dreng-
urinn klifrað upp í bergið en
fallið og lent á syllu.
Björgunarfélag Vestmanna-
eyja var kallað út og sá það um
að flytja drenginn á börum nið-
ur bergið. Var hann fluttur á
Sjúkrahúsið í Eyjum þar sem í
ljós kom að hann var illa hand-
leggsbrotinn auk þess sem hann
var skrámaður, skorinn ogmar-
inn en að lokinni rannsókn á
Sjúkrahúsinu í Eyjum var hann
fluttur með. sjúkraflugi til
Reykjavíkur til frekari aðhlynn-
ingar.
Austur-Skaftf ellingar huga að útflutningi á jökulís
Verksmiðja á Hornafirði
eða í Suðursveit?
Snjallræð-
ishugmynd
á markað
FYRSTA hugmyndin úr hugmynda-
samkeppni Iðnlánasjóðs, Iðnþróun-
arsjóðs, Iðnaðarráðuneytisins og
Iðntæknistofnunar undir yfirskrift-
inni Snjallræði er orðin markaðs-
vara.
Einar Gunnlaugsson, tækniteikn-
ari, sendi inn tillögu að öryggisbún-
aði í nuddpotta árið 1992. Alls bár-
ust 250 tillögur og valdi dómnefnd
átta tiliögur til frekari athugunar.
Hugmyndunum var svo fækkað í
fjórar og er öryggisbúnaðurinn
fyrsta markaðsvaran úr samkeppn-
inni. Stefnt er að því að samkeppn-
in verði haldin á hveiju ári.
Eykur öryggi
lítilla barna
Öryggisbúnaðurinn felur í sér
nýja gerð af niðurfalli til að hindra
að börn sogist að niðurfallinu eða
hár flækist í því. Ofan á niðurfallið
er svo fest fjölnota súla með hring-
laga borðplötu sem í eru fimm göt
sem hugsuð eru fyrir börn að grípa
í svo þau falli ekki inn í miðju potts-
ins. A einfaldan hátt er tjaldað yfir
pottinn með léttu og sterku efni.
Búnaðinn er hægt að fá fyrir allar
gerðir potta.
* Einar stefnir að því að í framtíð-
inni verði hægt að fá ýmsa fylgi-
hluti fyrir pottana, þ. á m. verði
hitaskynjari sem komið verði fyrir
í fjölnotasúlurini sem gefur frá sér
hljóðmerki og ljósmerki, jafnvel inn
í húsi, þegar hitastig vatnsins nálg-
ast hættumörk.
■ Blöskraði slys/8
ÁKVÖRÐUNAR um staðsetningu og
framkvæmdir við verksmiðju Eðalíss
hf. í Suðursveit sem vinna á ís úr
Breiðamerkuijökli til útflutnings á
neytendamarkaði er að vænta á
næstu dögum, að sögn Fjölnis Torfa-
sonar, framkvæmdastjóra Eðalíss.
Að sögn Fjölnis er ljóst að verk-
smiðjan verður staðsett í A-Skafta-
fellssýslu, væntanlega annað hvort í
Hornafirði eða Suðursveit og í hús-
næði sem fyrir er. Kostnaður við að
koma upp verksmiðjunni er áætlaður
30-35 milljónir króna og er þess nú
beðið að fjármögnun skýrist en þátt-
töku í verkefninu er m.a. vænst frá
Iðnlánasjóði, Iðnþróunarsjóði og
Byggðastofnun.
Tilraunavinnslu hjá Eðalís er lok-
ið, með vélum sem aðstandendur fé-
lagsins hafa hannað og smíðað til
að saga ísinn og slípa. Búnaðurinn
hefur reynst frábærlega vel, að sögn
Fjölnis Torfasonar. Sá búnaður verð-
ur nýttur í verksmiðjunni ásamt
kæligámum sem fyrirtækið á og er
fjárfestingu í búnaði hinnar væntan-
legu verksmiðju því lokið.
Tilraunasendingar lofa góðu
Sendar hafa verið tilraunasend-
ingar af framleiðslunni og þeim vel
tekið á mörkuðum í N-Ameríku og
Japan og er talið að unnt verði að
selja framleiðsluna á verði sem er
ívið hærra en heimsmarkaðsverð.
„Við höfum alls staðar fengið góðar
undirtektir," sagði Fjölnir Torfason.
Markaðssetning íssins er í hönd-
um öflugra erlendra fyrirtækja en
verksmiðjan og framleiðslan verða
að öllu leyti í íslenskri eigu. Gert
er ráð fyrir að verksmiðjan fram-
leiði fyrst í stað 800-1.000 tonn á
ári en að sögn Fj'ölnis er þess vænst
að þegar framleiðslan verður komin
í gott horf muni hún veita nokkrum
tugum manna vinnu.
Róleg uppbygging
Fjölnir sagði að aðstandendur fyrir-
tækisins legðu áherslu á að uppbygg-
ingin gengi hægum og öruggum
skrefum og yrði ekki um frekari út-
flutning að ræða fyrr en verksmiðjan
væri fullbúin.
Hann sagði að undirtektir við
beiðnum Eðalíss um fjármögnun inn-
anlands hefðu verið jákvæðar og
kvaðst eiga von á að í lok næstu viku
fengist jákvætt svar um að fram-
kvæmdir við verksmiðjuna gætu haf-
ist.
„Það er það mikil eftirspum eftir
ísnum að það væri ömurlegt að sitja
uppi með að hafa ekki haft manndóm
til að nýta þá auðlind sem jökullinn
er,“ sagði Fjölnir. „Við viljum hins
vegar fara rólega í byq'un. Jökullinn
á alla framtíðina fyrir sér; hann fer
ekkert frá okkur og það skiptir máli
að taka hvert skref af öryggi."
A
Islandssléttbakur
finnst í talningu
ÍSLANDSSLÉTTBAKUR fannst í hvalataln-
ingu rannsóknaskipanna Árna Friðrikssonar
og Stráks, (gamla Árvakurs), sem stendur yfir
í sex vikur og lýkur 4. ágúst nk. íslandsslétt-
bakur er alfriðaður og ekki talið að til séu
nema nokkur hundruð dýr í heimshöfunum.
Þetta er i fyrsta sinn í sex ár sem Islandsslétt-
baks verður vart á íslandsmiðum og sást til
hans um 380 sjómílur norður af landinu. fs-
landssléttbakur var alfriðaður árið 1946.
Morgunblaðið/Ámi Alfreðsson
Kýr og kálfur sem fundust í talningu 1989.
Gísli A. Víkingsson líffræðingur, sem tók
þátt í fyrri hluta leiðangursins, segir að ís-
landssléttbakur sé stórhvalur og geti orðið
alltað 50tonn.
„íslandssléttbakurinn hefur sést frá því að
stóru hvalatalningarnar hófust 1987.1989 sást
móðir með kálf og svo er það ekki fyrr en
núna sem til hans sést aftur,“ sagði Gísli.
Hann segir að það að íslandssléttbakurinn
sést í hvert sinn sem stór hvalatalning fer fram
á íslandsmiðum geti bent til þess að hann sé
að færa sig norðar á bóginn.
Til eru tvær tegundir sléttbaks og kallast
íslandssléttbakur þessu nafni aðeins á íslandi
en annars staðar einungis sléttbakur. Græn-
landssléttbakur, sem eiunig kallast Norðhval-
ur, er talinn í meiri útrýmingarhættu í Atlants-
hafi en annar stofn er til af honum í Kyrra-
hafi sem Bandnrikjamenn veiða úr.
Leiðangurinn fór að austurströnd Græn-
lands og norður fyrir ísland og urðu leiðang-
ursmenn varir við mikinn fjölda langreyða.