Morgunblaðið - 13.08.1995, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 13. ÁGÚST 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Á nyrstu bungum
Grænlandsiðkuls
Elínu Pálmadóttur að þeir hefðu farið
600 km leið á jöklinum, borað upp
fimm ískjama, sem lengst náðu aftur
á 8. öld, og lagt drög að vali á næsta
djúpbomnarstað, líklega fyrir næsta
sumar.
FEGNIR voru þeir félagar, Hafliði Bárður, Þorsteinn Þorsteins-
son og Þjóðverjinn Matthias, að komast í búðir Bandaríkja-
manna, sem voru eins og lúxushótel eftir 6 vikna vist í tjöld-
um á jöklinum. j
menn bjuggu í tjöldum. „Byijað var
á að hlaða sleðana," sagði Hafliði
Bárður. „Þetta var feikilegur flutn-
ingur, m.a. 80 tunnur af eldsneyti,
bæði fyrir bíla og flugvélar. Við
vorum með tvo stóra Kissbore snjó-
bíla og þurfu þeir að draga allt á
stórum sleðum. Bíllinn sem ég
keyrði var með sleðum og öllu til-
heyrandi 50 metrar á lengd og
20-30 tonn á þyngd. Við fylgdum
svo alltaf 2800 metra hæðarlínunni
í suðvestur og síðan suður á bóg-
inn, alls um 600 km ferðalag, sem
k endaði við 75. gráðu norður-
m. breiddar og 42. gráðu vestur-
K lengdar, sem er um 300 km
jp fyrir norðan GRIP, djúþholuna
mí sem Danir voru að bora und-
MkL anfarin ár. Alltaf var stans-
B að með 150 km millibili til
pf að djúpbora og með 30-50
mp km millibili tii að bora 15 m
Hr holur.“
|fr Færðin var mjög erfið“, segir
Bárður. „Þarna er 30 stiga frost
í snjónum. Allt í lagi að keyra í
þessum snjó einu sinni, en ef aftur
þarf að aka á sama stað er snjórinn
eins og hveiti, þannig að ef bíllinn
hreyfðist ekki í fyrsta sinn, þá urð-
um við að draga hver annan upp.“
Hafliði Bárður sagði að þeir hefðu
þarna sett hvert hraðametið og
dýptarmetið á fætur öðru við borun
á Grænlandsjökli. Aldrei hefði verið
borað svo mikið með þessum bor,
sem er sérsmíðaður hjá Alfred
Wegener stofnuninni. En hann var
líka notaður á Suðurskautslandinu
1992-1993. Þessi vísindastofnun
var sett á laggirnar fyrir 10 árum
í því skyni að gera rannsóknir á
heimskautasvæðunum, bæði
Suðurskautinu og Norðurskaut-
inu og til hafrannsókna á þeim
slóðum. Er hún meðal annars
með rannsóknastöð á Suður-
skautslandinu, þar sem 8 menn
hafa bækistöð allt árið.
Áformað hafði verið að Herkules-
flugvélin kæmi og losaði leiðangur-
inn við ískjarnana, sem búið var
að bora upp og vógu þá orðið 5
tonn. „Flugvélin var komin yfir
okkur. Við heyrðum í henni og gát-
um talað við flugmennina. En þá
kom babb í bátinn. Bandaríkjamenn
eru bará með tvær Herkúlesvélar
þarna. Hin hafði verið að aðstoða
annan leiðangur og rekið vængend-
ann í snjóinn, svo að fremra skíðið
hafði brotnað. Þegar hin vélin var
yfir okkur var henni því skyndilega
snúið við til Thule, hún fékk ekki
leyfi til að lenda. Við máttum því
auk alls annars draga með okkur
þessa ískjama, sem vógu orðið 8
tonn áður en við komumst á leiðar-
enda á 75. breiddargráðu og 42.
gráðu vesturlengdar.
Staðið hafði til að Herkúlesvélin
kæmi aftur og sækti okkur þang-
að,“ hélt Hafliði Bárður áfram frá-
sögninni. „En þá var hitastigið orð-
ið mínus 17-18 gráður, enda komið
hásumar, og það er of heitt fyrir
þær að lenda á jöklinum. Twin Ott-
er vélin þurfti því að koma aftur
frá Akureyri. Hún fór 5 ferðir frá
búðunum okkar að GISP, sem er
staður þar sem Bandaríkjamenn
höfðu verið með djúpboranir. Þang-
að flutti hún ísinn og okkur. En við
skildum farangurinn og bílana eftir
LEIÐANGURINN undir for-
ustu dr. Josefs Kipfstuhls
leiðangursstjóra lagði upp
með flugi frá Kaup-
mannahöfn til Syðri- Straumsfjarð-
ar á Grænlandi 29. maí sl. Leiðang-
ursmenn voru 8, fimm Þjóðverjar,
tveir íslendingar og einn Svisslend-
ingur. Þorsteinn Þorsteinsson er að
vinna að doktorsverkefni um krist-
algerð í ískjarna hjá Alfred Wegen-
er stofnuninni og hefur áður starfað
í þijú ár við djúpboranir sem fram
hafa farið á Grænlandsjökli á veg-
um Dana og fleiri. Hafliði Bárður
kom til móts við leiðangursmenn í
Kaupmannahöfn. Hann er húsa-
smíðameistari og hefur frá bam-
æsku verið í leiðöngrum Jöklarann-
sóknafélags íslands, fyrst með for-
eldram sínum Herði Hafliðasyni og
Ingu Árnadóttur frá 15 ára aldri
einn af reyndustu jöklamönnum
landsins í vísindaleiðöngrum á
Vatnajökul. Því höfðu þýsku leið-
angursmennirnir samband við hann
í apríl fyrir milligöngu Jónasar El-
íassonar, prófessors, og segja að
reynsla hans hafi komið mjög að
notum við akstur, borun, viðgerðir
o. fl.
Hekúlesvél frá Bandaríkjamönn-
um sótti leiðangursmenn til Syðri-
Straumsfjarðar og flutti þá að
Thule flugstöðinni á jöklinum, þar
sem þeir biðu í tvo daga eftir Twin
Otter flugvél frá Flugfélagi Norður-
lands. Hún hafði verið með Sigfús
Johnsen dósent og danska leiðang-
ursmenn er voru að reyna á jöklin-
um prufubor, sem á að nota á Suð-
urskautinu, þar sem þeir telja að
þeir geti fengið upplýsingar lengra
aftur í tímann en með djúpborun
sinni á Grænlandsjökli undanfarin
ár. Flutti Twin Otter vélin þýska
leiðangurinn á hájökulinn og kom
þar annað slagið. Sagði Hafliði
Bárður leiðangursmenn fara mikl-
um lofsorðum um Flugfélag Norð-
urlands fyrir færni og hjálpsemi.
Og Þorsteinn Þorsteinsson sagði að
samstarf stofnunar hans við flugfé-
lagið hefði verið með miklum ágæt-
um og nytu fiugmenn þess mikils
álits víða um lönd fyrir hæfni sína
við erfiðar aðstæður.
í 2800 m hæð á jöklinum.
Bækistöðin var í 2800 metra
hæð á 80. breiddargráðu og
45. gráðu' vestlægrar
lengdar, en þangað hafði
Herkúlesvélin áður flutt
birgðir af mat og elds
neyti. En leiðangurs-
HAFLIÐI Bárð-
ur í kuldanum á
hájöklinum
norður undir 80.
breiddargráðu,
þar sem menn sváfu
með lopapeysu um
andlitið.
EINMANALEGAR búðir á hájökli Norður-Grænlands, þar sem leiðangursmenn
í tjöldum í 32ja stiga frosti. Ljósmyndir tók Hafliði Bárður Harðarson.
LEIÐANGURINN á 600 km langri ferð á
jöklinum með allan sinn farangur og birgðir
og með 8 tonn af ískjörnum áður en yfir lauk.
Tveir íslendingar voru í miklum þýskum leið-
angri um lítt kannaðan norðurhluta Græn-
lands á vegum Alfred Wegener Institut. Þor-
steinn Þorsteinsson jöklafræðingur, sem
stjómaði bomn, ogþrautþjálfaður jöklafari,
ÞORSTEINN með
fugl, sem borist
hafði upp á
jökulinn og
var að fijósa
í hel þegar
Þorsteinn
bjargaði hon-
um
Hafliði Bárður Harðarson. Sagði Hafliði