Morgunblaðið - 22.10.1995, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 1995 11
ÞETTA er 27 ára gömul kona
sem hefur þjáðst af skorti á
skjaldkirtilshormóni frá fæð-
ingu.
því að það vantar ákveðna efna-
hvata (ensím). Skjaldkirtilsfrumurn-
ar eru nánast eins og ryksuga, þær
safna í sig nær öllu joði sem kemur
inn í líkamann. Sömuleiðis er stund-
um er einhveiju áfátt í frumuhimn-
unni svo þetta gerist ekki, þetta
tvennt síðastnefnda getur verið ætt-
gengt. Það eru 25% líkur á að for-
eldrar, sem eiga barn með annað-
hvort þessara vandamála, eignist
fleiri börn sem þjást af hinu sama.“
LÖngu þekktur sjúkdómur
Cretinismi er þekktur úr rituðum
heimildum allt frá árinu 1603 þegar
Paracelsus lýsti sambandinu milli
cretinisma og landlægrar stækkunar
í skjaldkirtli, í nágrenni Ziirich þar
sem Paracelsus hafði eytt sínum
fyrstu árum. Þar og víðar í Mið-Evr-
ópu var þessi sjúkdómur tiltölulega
algengur. Fyrsta tilvitnun í cretin-
isma, sem vitað er um í enskri tungu,
er frá 1779. Víða í bókmenntum sér
þessa sjúkdóms stað, t.d. í ritum
eftir Edgar Allen Poe og Victor
Hugo, sbr. Hringjarann í Notre
Dame.
Smám saman öðluðust menn meiri
skilning á þessum sjúkdómi og fóru
að rannsaka hann nánar. Árið 1922
komst bandarískur læknir, að nafni
Gordon, að því að mun fleiri konur
en karlar liðu af þessum sjúkdómi.
Childs og Gardner birtu niðurstöður
rannsókna, sem þeir höfðu gert árið
1954, þar kom fram að miklu fleiri
af evrópskum uppruna fengu þennan
sjúkdóm en t.d. fólk af afrískum
ættum. Þeir komust líka að því að
viss hópur barna með cretinismus
voru þyngri en í meðallagi við fæð-
ingu, en annar hópur þeirra ekki.
Bylting í meðferð barna, sem
fæddust með skort á skjaldkirtiis-
hormónum, varð hins vegar ekki
fyrr en fyrir röskum tuttugu árum.
Þegar mælingar á blóðsýnum nýbura
urðu mögulegar var fyrst hægt að
grípa inn í málin, eins og fyrr hefur
verið lýst, og eftir það hefur fjöl-
mörgum börnum verið bjargað frá
þeim grimmu örlögum 'að verða van-
gefnir dvergar vegna skorts á þess-
um mikilvægu hormónum. Þetta
hlífir mörgum einstaklingum við
miklum þjáningum og samfélaginu
frá miklum kostnaði. Það er marg-
falt ódýrara að leita í blóðsýnum
nýbura að þeim, sem skortir skjaldk-
irtilshormón, heldur en finna og
kosta úrræði fyrir þá sem liðu afleið-
ingar slíks skorts. Þessar aðgerðir
eru því gott dæmi um áhrifamiklar
og vel heppnaðar fyrirbyggjandi
læknisaðgerðir, eins og fram kom í
grein læknanna Árna V. Þórssonar
og Þorvaldar Veigars Guðmundsson-
ar.
SÆVAR PÉTURSSON,
TANNLÆKNIR
Hef opnað afitur tannlæknastofu mína
í Einholti 2, Reykjavík.
Viðtalstímar eftir samkomulagi
í síma 562 6466.
GANGLERI
Hvað er vitund? *
Hvað er líf eða dauði?
Vitum við ekki fátt með vissu?
Hvaða möguleikar búa
í manninum?
I 69 ár hefur tímaritið Gangleri
birt greinar um andieg, sál-
fræðileg, heimspekileg og
vísindaleg efni.
Meðal efnis næsta heftis:
Söngur í hjartanu.
Kærleikur í verki.
Vísindi hugleiðingar.
Tilgangur trúarbragða.
Eilíf æska í
Himalayafjöllum.
Mannúðarstefna
gandhíismans og hættur samtíðar.
Gangleri kemur út tvisvar á ári, hvort hefti 96 síður, áskrift er kr. 1.500.
Gangleri, rit fyrir þá sem spyrja. Sími 896-2070 alla daga.
MATVÆLADAGUR MNÍ 1995
Menntun fyrir matvælaiðnað
28. október, kl. 9.00-14.30, á Grand Hótel Reykjavík
Laugardaginn 28. október nk. mun Matvæla- og næringarfræðingafélag
íslands halda Matvæladag á Grand Hóteli Reykjavík, Sigtúni 38,
kl. 9-14.30. Þetta er í þriðja sinn sem MNÍ stendur fyrir Matvæladegi
og í- ár er yfírskriftina. „Menntun fyrir matvælaiðnað“. Lögð verður
áhersla á að gefa yfirlit yfir þá menntun, sém í boði er á öllum skóla-
stigum, frá grunnskóla og upp á háskólastig, og leitast verður eftir að
meta hvernig menntunin nýtist matvælaiðnaði og hvað betur má fara.
Ölium er heimil þátttaka í matvæladeginum.
Dagskrá:
9.00 - 9.30 Skráning.
9.30 - 9.40 Setning ráðstefnunnar.
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegsráðherra.
9.40 - 10.10 Almennt yfirlit yfir menntun fyrir matvælaiðnað.
Eiríkur Baldursson, menntamálaráðuneyti.
10.10 - 10.30 íslenskur matvælaiðnaðaur — starfsvettvangur:
Hvar er menntun notuð? Grímur Valdimarsson,
forstjóri Rf; Guðjón Þorkelsson, matvæla-
fræðingur, Rala.
10.30- 10.50 Kaffihlé.
10.50—11.10 Menntun á háskólastigi:
Ágústa Guðmundsdóttir, prófessor
matvælafræðiskori Háskóla Islands.
11.10—11.30 Nýir straumar í menntun fyrir matvælaiðnað.
Jón Þórðarson, forstöðumaður sjávarútvegs-
deildar Háskólans á Akureyri.
11.30— 11.45 Samantekt og almennar umræður.
11.45—13.15 Hádegisverður — Verðlaunaafhending
Fjöregg MNI.
13.15— 13.35 Hvernig hefur menntun nýst í matvælaiðnaði I?
Þórarinn E. Sveinsson, mjólkursamlags-
stjóri KEA.
13.35—13.55 Hvernig hefur menntun nýst í matvælaiðnaði II?
Óskar Karlsson, Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna.
13.55—14.15 Ný tækifæri og þörf fyrir menntun í matvælaiðnaði.
Þráinn Þorvaldsson, Islenskt franskt hf.
14.15— 14.30 Samantekt og almennar umræður.
Fundarstjórar: Sigmundur Guðbjarnarson, HI og
Ágúst Guðmundsson, Bakkavör hf.
Þátttökugjald: 2.000 kr. (innifalin ráðstefnugögn, léttur hádegisverður,
kaffi og meðlæti).
Vinsamlegast tilkynnið þátttöku fyrir 26. október til Guðmundar
Stefánssonar eða Guðrúnar Ólafsdóttur á Rannsóknastofnun ftskiðn-
aðarins, sími 562 0240, fax 562 0740, eða lil Ólafs Reykdals á
Rannsóknastofnun landbúnaðarins, sfmi 577 1010, fax 577 1030.
Til sölu
BMW 325ÍX/A 4x4
Einn glæsilegasti BMW á landinu,
BMW 325 4x4, árgerð 1990.
Ekinn aðeins 40.000 km. Meðal búnaðar: Leður,
loftkæling, sóllúga, sjálfskipting, álfelgur og margt fleira.
Upplýsingar í síma 557 2047.
30% afslállur af jakkafötum
og stökum jökkum næslu 3 daga
Reykjavíkurvegi 62, Hafnarfirdi
Sími 565 1680
Bryndís
ag/
á toppnum
t \ltll l-l A I ll%4 l« '« ■
láttu okkur sjá uin hárið þitt
í tilefni afl árs afmœli
okkar fá allir viðskiptavinir
okkar glaðning frá Matrix,
vikuna 23. til 28. okt.
Láttu sjá þig - við erum tilbúnar með skærin
B R 0 S K D R
HÁRGftEIÐSLU
& BAKARASTQFA
Holðabakki 1 S 587 7900
»4iWíwi .4 lin«evaniv«|»c
Opnunartimi:
Kl 9 18 vtrta d»«5. Kl 9 • 00 fímmtud
K« 10 • 14 lougard