Morgunblaðið - 22.10.1995, Blaðsíða 48

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN I, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL(SCENTRUM.IS / AKUREYRl: HAFNARSTRÆTI 85
SUNNUDAGUR 22. OKTÓBER 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Morgunblaðið/Þorkell
Líf við frystihúsvegginn
Aðaleigandi Col-
umbia Aluminium til
Islands í dag
Akvörðun
ánæstu
vikum
SENDINEFND bandaríska álfyrir-
tækisins Columbia Aluminium Corp-
oration kemur til landsins í dag til
áframhaidandi könnunarviðræðna
um hugsanlega staðsetningu álvers
í Hvalfirði, sem yrði með 60 þúsund
tonna framleiðslugetu en hægt yrði
að auka í 180 þúsund tonn.
í hópnum eru m.a. forstjóri og
- -aðaleigandi fyrirtækisins, Kenneth
Petersen jr., og fleiri æðstu stjórn-
endur þess.
Viðræður við ráðherra og
fulltrúa Landsvirkjunar
Hópurinn verður á íslandi fram
yfir miðja viku á vegum Markaðs-
skrifstofu iðnaðarráðuneytisins og
Landsvirkjunar og mun m.a. eiga
viðræður við iðnaðarráðherra og
fulltrúa Landsvirkjunar auk þess að
kynna sér aðstæður. Fyrirtækið leit-
|Mh£r að staðsetningu fyrir álver í
nokkrum löndum og er talið að valið
standi fyrst og fremst á milli íslands
og Venesúela.
Skv. heimildum Morgunblaðsins
er að því stefnt að ákvörðun um
staðsetningu liggi fyrir ekki síðar
en um næstu mánaðamót þannig að
unnt verði að ganga frá samningum
og taka ákvarðanir um bygginguna
fyrir áramót. Héðan halda stjórnend-
ur fyrirtækisins til Venesúela til að
skoða aðstæður þar í landi.
Kenneth Peterson, aðaleigandi
Columbia Aluminium Corp., er 42
ára lögfræðingur. Hann hóf afskipti
af áliðnaðinum þegar hann stóð fyr-
ir kaupum á álveri í Washington-
fylki á vesturströnd Bandaríkjanna,
" sem stóð til að loka og kom hann
þar til liðs við starfsmenn, sem eiga
30% á móti 70% hlut Petersons og
fleiri fjárfesta.
TRILLUKARLAR á Eskifirði
hafa verið í góðu fiskiríi undan-
farna daga. I fyrradag fengu
margir 1,5 til 2 tonn og sá afla-
hæsti kom með tæp 3 tonn að
landi, samkvæmt upplýsingum
hafnarvarðar. Aflann hafa trill-
urnar aðallega fengið í mynni
Reyðarfjarðar. Minnstu trillum-
ar sækja ekki eins langt, hafa
mikið verið á Eskifirði, og landa
gjarnan 200-400 kg eftir daginn.
Einar Eyjólfsson á Rúnu SH-21
fer enn skemmra eða rétt út fyr-
ir Hraðfrystihús Eskifjarðar þar
sem þessi mynd var tekin um
miðja vikuna. Þar er oft töluvert
líf, þorskurinn virðist sækja í
úrganginn frá síldarfrystingunni
og rækjuvinnslunni.
Formaður bæjarráðs Kópavogs vill
fiýta endurbótum á Reykjanesbraut
Ottast vand-
ræðaástand
vegna tafa
FLJÓTLEGA horfír til vandræða-
ástands ef ekki verða gerðar endur-
bætur á Reykjanesbraut og séð fyrir
góðum vegtengingum við Fífu-
hvammsveg í Kópavogi, að mati
Gunnars I. Birgissonar, formanns
bæjarráðs Kópavogs. Gunnar kveðst
óttast ófremdarástand á mótum
þessara vega, ef ekki verður lokið
við byggingu mislægra gatnamóta
fyrr en 1998 eins og hann telur
hættu á vegna umræðu um niður-
skurð á vegaáætlun. Bæjaryfirvöld í
Kópavogi hafa óskað eftir því að
ráðist verði í gerð gatnamótanna á
næsta ári og hafa boðist til að brúa
það fjárhagslega bil sem það myndi
skapa.
Undirbúningur fyrir framkvæmdir
við gatnamót Fífuhvammsvegar og
Reykjanesbrautar er á vegaáætlun
næsta árs og gert er ráð fyrir að
ráðist verði í sjálfa framkvæmdina á
árinu 1997. Áætlað er að verkið
kosti um 250 milljónir kr. Vegagerð
ríkisins greiðir kostnað við þessa
tengingu. Fífuhvammsvegurinn fer í
undirgöngum undir Reykjanesbraut-
ina og tengir nýja hverfið austan
Reykjanesbrautar við aðra hluta
bæjarins og mun bærinn því einnig
koma að verkinu. Að sögn Helga
Hallgrímssonar vegamálastjóra er
enn óvissa með framkvæmdir sam-
kvæmt vegaáætlun á næsta ári því
að í fjárlögum sé ekki gert ráð fyrir
sama fjármagni og gengið sé út frá
í vegaáætlun. Hins vegar sé verið
að skoða tekjustofna og liggi niður-
staða ekki fyrir.
Gunnar I. Birgisson segir að verði
einhver niðurskurður að ráði telji
hann hætt við að þessi framkvæmd
færist að hluta eða öllu leyti yfir á
1998. „Bæjaryfirvöid í Kópavogi
hafa óskað eftir því að þessari fram-
kvæmd verði flýtt til ársins 1996 og
lýst því yfir að þau séu rejðubúin að
fjármagna framkvæmdirnar þar til
flárveiting fæst frá Alþingi," Stegir
Gunnar.
Vegamálastjóri segir að Vega-
gerðin telji sig ekki hafa heimild til
að taka boði Kópavogskaupstaðar,
um það verði þingmenn kjördæmisins
og ríkisstjórn að fjalla.
Stefnir í 30 þúsund bíla
á sólarhring
Gunnar segir að umferðarástand á
Reykjanesbraut sunnan Nýbýlavegar
fari hratt versnandi. „Vegurinn er
aðeins tvær akreinar en umferðar-
magnið er fasið að nálgast 20 þúsund
bíla á sólarhring. Til viðmiðunar má
nefna að umferðarmagnið á Reykja-
nesbraut sunnan Hafnarfjarðar er 5
þúsund bílar á sólarhring," segir
Gunnar og minnir á að nýlega var
úthlutað lóðum undir 300 íbúðir í
Fífuhvammslandi austan Reykjanes-
brautar og öðru eins í fyrra.
„Á næsta ári verður búið að út-
hluta lóðum undir 900 íbúðir austan
brautarinnar. Fyrstu íbúarnir eru
þegar fluttir inn en á endanum verð-
ur þetta nálægt 3.000 manna byggð.
Sú íbúðarbyggð kemur til með að
skapa umferð upp á nálægt níu þús-
und bíla á sólarhring. Öll sú umferð
lendir á Reykjanesbraut, því ekki er
um aðrar leiðir að ræða.“
Yiðskiptaráðherra vill afnema einkarétt lífeyrissjóða
Halda uppi háu vaxtastigi
í skjóli yfirburðastöðu
VIÐSKIPTARÁÐHERRA segir að aðeins með
því að afnema einkarétt lífeyrissjóðanna til að
taka á móti lífeyrissparnaði landsmanna, verði
unnt að skapa aukna samkeppni á íslenskum
fjármagnsmarkaði, eins og mjög mikilvægt sé.
Lífeyrissjóðirnir hafi í skjóli einkaréttar síns
yfirburðastöðu á markaðnum, og þeim hafi tek-
ist í ljósi stöðu sinnar að halda uppi mjög háu
vaxtastigi hér á landi.
I ávarpi Finns Ingólfssonar viðskiptaráðherra
á ársfundi Sambands íslenskra sparisjóða, sem
haldinn var í gær og á föstudag, vék ráðherra
meðal annars að vaxtaþróuninni hér á landi og
ýmsum ástæðum fyrir hærri vöxtum hér á landi
en í nágrannalöndunum. Finnur sagði að þrátt
fyrir ýmsar aðgerðir Seðlabanka að undanförnu,
sem orðið hefðu til að lækka vexti, þá væru
vextir á peningamarkaði hér á landi enn veru-
lega hærri en sambærilegir vextir erlendis. Þann-
ig sé ávöxtun þriggja mánaða ríkisvíxla hálfu
öðru prósenti hærri en gengisvegin ávöxtun rík-
isvíxla í nágrannalöndunum.
Háir vextir hérlendis á undanförnum árum
hafí fyrst og fremst verið skýrðir með mikilli
lánsfjáreftirspurn ríkissjóðs vegna mikils ríkis-
sjóðshalla, og mætti það til sanns vegar færa.
Hins vegar hafí ríkisstjórnin sett sér að eyða
hallanum á tveimur árum. Nú þegar fjárlaga-
frumvarp, frumvarp til lánsfjárlaga og þjóð-
hagsáætlun hefur verið lögð fram á Alþingi, þar
sem gert væri ráð fyrir að draga verulega úr
lánsfjárþörfmni, ættu að skapast góðar aðstæður
til vaxtalækkunar.
Prófsteinn á innlendan fjármagnsmarkað
„í raun má segja að þróun vaxtamála á næstu
vikum og mánuðum sé prófsteinn á hvemig inn-
lendur fjármagnsmarkaður starfar,“ sagði ráð-
herra. „Við höfum á undanförnum árum verið
æ meir að tengjast erlendum fjármagnsmark-
aði, vaxtaþróun og vaxtabreytingar erlendis
hafa verið að hafa æ meiri áhrif á vexti hér á
landi. Bankar og aðrar lánastofnanir hafa oft á
tíðum verið mjög fljót að hækka vexti sína í
takt við þær vaxtahækkanir sem orðið hafa er-
lendis og hefur það fyrst og fremst verið rök-
stutt með því að allar vaxtabreytingar erlendis
hafi einnig áhrif hér á landi. Þegar hins vegar
vextir erlendis hafa farið lækkandi, eins og gerst
hefur á undanförnum árum, þá hafa vextir ekki
Iækkað að sama skapi hér á landi.
Það getur ekki talist fullkominn markaður sem
starfar með þessum hætti enda eru aðstæður á
markaðinum mjög ójafnar. Lífeyrissjóðirnir, í
skjóli einkaréttar á því að fara með lífeyrissparn-
að landsmanna, hafa yfirburðastöðu á þessum
markaði og þar af leiðandi geta þeir haft afger-
andi áhrif á vaxtastigið. Afkoma lífeyrissjóðanna
hefur verið að batna á undanförnum árum. í
skjóli þessara aðstæðna hefur þeim tekist að
halda uppi háu vaxtastigi. Það er því mikilvægt
að skapa aukna samkeppni á markaðnum.
Það verður aðeins gert með því að afnema
einkarétt lífeyrissjóðanna til þess að taka á
móti lífeyrissparnaði landsmanna. Fleiri aðilar
verða að fá þann rétt, bankar, sparisjóðir, verð-
bréfafyrirtæki, tryggingafélög og önnur fjár-
málafyrirtæki sem talin eru trausts verð að fara
með lífeyrissparnað landsmanna.
Kæra send
ESA vegna
reglna um
sérleyfi
GISTIHÚ SASAMBANDIÐ í
Reykjavík hf. hefur sent kæru
til ESA, Eftirlitsstofnunar
EFTA í Brussel, þar sem því er
haldið fram að íslensk löggjöf
um fólksflutninga með lang-
ferðabifreiðum stangist á við
samninginn um hið Evrópska
efnahagssvæði, einkum sam-
keppnisreglur hans.
Kjartan R. Stefánsson sendir
kæruna fyrir hönd Gistihúsa-
sambandsins og segir hann í
fréttatilkynningu að hér á landi
sé ríkjandi kerfí þar sem menn
þurfí ákveðin leyfí til fólksflutn-
inga, þ.á m. svokallað sérleyfi,
sem veiti þeim einkarétt til fólks-
flutninga á ákveðnum leiðum.
„Með þessu fyrirkomulagi út-
deila íslensk stjómvöld sérleyf-
um til fólksflutninga til þeirra
sem þeim þykir henta, í stað
þess að leyfa þeim sem uppfylla
ákveðin grundvallarskilyrði að
keppa um fólksflutninga á þess-
um markaði, í fijálsri sam-
keppni,“ segir í tilkynningunni.