Morgunblaðið - 09.11.1995, Qupperneq 6

6 FIMMTUDAGUR 9. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
STÆKKUN ÁLVERSINS
Morgunblaðið/RAX
Ingvar Viktorsson bæjarstjóri um framkvæmdir ISAL
Obeinn hagnaður
til Hafnarfiarðar
HAGNAÐUR Hafnarfjarðarbæjar
vegna framkvæmdanna. í
Straumsvík er fyrst og fremst
óbeinn, að sögn Ingvars Viktors-
sonar bæjarstjóra. „Hér hefur
verið viðvarandi 4% til 5% at-
vinnuleysi,“ sagði hann. „Það sem
við sjáum fram á eru auknir
möguleikar á vinnu fyrir atvinnu-
lausa og fyrir þá verktaka, sem
hafa verið verkefnalausir." Þá
benti Ingvar á að íbúum hafi fjölg-
að þegar álverið var byggt og
tekjur bæjarsjóðs aukist um leið,
en ekki mætti gleyma að fólks-
íjölgun kallaði á aukna þjónustu
bæjarins.
Hafnarframkvæmdir
„Það sem er mest spennandi
fyrir okkur eru hafnarfram-
kvæmdirnar," sagði Ingvar, „og
hefur hafnarstjóm þegar komið
saman til fundar og rætt lítillega
fyrirhugaðar framkvæmdir."
Hafnarfjarðarhöfn mun sjá um
stækkun hafnarinnar í Straums-
vík, en höfnin er í eigu bæjarins.
ÍSAL hefur forgang að henni og
greiðir allan kostnað við fram-
kvæmdina.
Sagði hann að samningur bæj-
Miklar
framkvæmdir við
Straums-
víkurhöfn
arins og ÍSAL gerði ráð fyrir að
Hafnarfjarðarbæ væri heimilt að
leggja fram eitt heildartilboð
vegna hafnarframkvæmdanna en
í samningnum segir: „Sveitarfé-
lagið skal eiga þess kost að gera
ÍSAL tilboð um að láta gera við-
bót við hafnaraðstöðuna fyrir fast
verð.“ Ingvar sagði að ef samn-
ingar tækjust ekki væri sá mögu-
leiki fyrir hendi að verkið yrði
unnið eftir reikning.
Verkið boðið út
„Þetta er okkar mál og bærinn
mun bjóða verkið út,“ sagði hann.
„Mér skilst að það sé möguleiki
á að vinnan suðurfrá heíjist eftir
tvær vikur eða svo. Þá erum við
strax inni í þeirri mynd, meðal
annars við uppgröft fyrir skálann,
en það efni sem kemur upp mun-
um við nýta við hafnarfram-
kvæmdir í Straumsvík og í Hafn-
arfirði." í samkomulaginu er gert
ráð fyrir að bærinn eignist höfnina
alfarið árið 2014.
Aukin hlutdeild
í tekjuskatti
Ingvar sagði að í drögum að
samkomulagi milli bæjarins og
ríkissjóðs, sem ekki hefur verið
gengið frá, væri gert ráð fyrir
aukinni hlutdeild bæjarins í tekju-
skatti, sem ÍSAL greiðir og er
miðað við hagnað fyrirtækisins.
ÍSAL greiddi ekki gatnagerðar-
gjöld, lóðarleigu, fasteignagjöld
eða aðstöðugjöld.
„Tekjurnar sem við höfum
fengið er svokallað framleiðslu-
gjald, sem er ákveðin upphæð, á
bilinu 20 til 40 milljónir króna á
ári,“ sagði Ingyar. „Það er ljóst
að á næstu tveimur árum munu
tekjumar aukast verulega vegna
hagnaðar af rekstri verksmiðj-
unnar og hærri hlutdeildar í þeim
tekjuskatti sem ÍSAL greiðir fyrir
árin 1994 og 1995, en greitt er
eftirá fyrir hvert ár. Ætli það séu
ekki um 150 milljónir hvort árið,
en árið 1996 lækkar skatturinn
þegar fer að gæta afskrifta vegna
framkvæmdanna."
Margrét Frímannsdóttir
Verulegur
ávinningur
fyrir
þjóðarbúið
MARGRÉT Frímannsdóttir, for-
maður Alþýðubandalagsins, segir
að stækkun álversins sé verulegur
ávinningur fyrir
efnahags- og at-
vinnulíf og ekki
veiti af. Hún tek-
ur fram að þing-
flokkurinn hafi
ekki fjallað um
skattahliðina og
orkusölusamn-
inginn.
„Ég tek hins
vegar fram að
þó þingflokkurinn hafi vissulega
ekki farið yfir orkusölusamning-
inn var hann samþykktur af Svav-
ari Gestssyni, okkar fulltrúa í
stjórn Landsvirkjunar, og ég
treysti honum fullkomlega," sagði
Margrét. Hún sagðist fyrst og
fremst hafa áhyggjur af starfs-
leyfi og mengunarvömum vegna
álversins. „Áhyggjurnar snúa sér-
staklega að alþjóðlegum samn-
ingi, sem við höfum undirritað og
undirgengist, um veradun lofts-
lagsins. íslendingar skuldbinda
sig með samningnum til að sjá til
þess að útblástur á C02 verði ekki
meiri en árið 1990. Síðan hafa
úthafsveiðar bæst við og þar af
leiðandi hefur útblásturinn aukist
verulega. Við eigum eftir að sjá
hvað kemur út úr mengunarvörn-
um álversins varðandi þennan
þátt sérstaklega."
Staðið sé við skuldbindingar
Margrét sagði að stjórnvöld
hlytu að sjá til þess að íslendingar
stæðu við skuldbingar sínar í
umhverfismálum. „Reyndar finnst
mér alltof oft brenna við þegar
við undirritum samninga, hvort
heldur er á sviði umhverfismála
eða annarra þátta, að við horfum
ekki á málin til enda. En við höfum
skuldbundið okkur til ákveðinna
aðgerða og hljótum að treysta því
að við það verði staðið.“
Sighvatur BjörgvinsSon
Mjög
ánægður
með niður-
stöðuna
SIGHVATUR Björgvinsson, fyrr-
verandi iðnaðarráðherra Alþýðu-
flokksins, segist mjög ánægður
með niðurstöð-
una enda sé hún
í stóram drátt-
um eins og gert
hafi verið ráð
fyrir þegar hann
hafi ákveðið að
íslendingar
tækju frum-
kvæðið að því að
reyna að knýja
fram stækkun
álversins í febrúar. Forsendur
varðandi skattamál og orkuverð
virðast mjög svipaðar.
Sighvatur sagðist vona að fleiri
erlendar fjárfestingar fylgdu í
kjölfarið. „Enda hefur ekki orðið
hér nein erlend fjárfesting I tutt-
ugu ár. Hins vegar er alveg ljóst
að á meðan verið var að ráðstafa
afgangsorku Landsvirkjunar,
sem nam næstum því allri orku-
vinnslugetu Búrfellsvirkjunar,
var hægt að bjóða hagkvæmt
orkuverð. Ef þarf að reisa nýjar
virkjanir vegna nýrra fyrirspurna
er auðvitað ekki hægt að bjóða
jafn hagstætt orkuverð og hægt
var með afgangsorku Lands-
virkjunar núna.“
Strangar umhverfiskröfur
Sighvatur sagði að gerðar væru
strangar umhverfiskröfur i sam-
ræmi við nýjar reglur og lög.
„Hollustuvernd og umhverf-
isráðuneyti hafa gefið út starfs-
leyfi í samræmi við nýju lögin og
þar er tekið tillit til allra þeirra
athugasemda sem borist hafa.
Hins vegar verða menn auðvitað
að gera sér grein fyrir því að
starfsemi af þessu tagi hefur allt-
af einhver mengunaráhrif í för
með sér en það gerir þú líka þeg-
ar þú flytur bíla til landsins. Hver
bíll, sem kemur til landsins, eykur
loftmengun á íslandi og hefur
einhver áhuga á því að hætt verði
að flytja bíla til landsins af þvi
að þeir vankantar eru á bílum að
þeir auka loftmengun. Svona
dæmum er endalaust hægt að
stilla upp.“
Hugarfarsbreyting
Sighvatur sagði að sér virtist
að hugarfarsbreyting hefði orðið
á íslandi til erlendrar fjárfesting-
ar. „Fyrir aðeins örfáum árum
voru Islendingar dauðhræddir við
einhveija ríka olíufursta sem
menn héldu að biðu eftir því að
hella sér með peningunum sínum
inn í landið. Nú hafa menn áttað
sig á því að það er mikil eftirsókn
eftir erlendu fjármagni alls staðar
í heiminum kringum okkur. Eng-
inn er reiðubúninn að fjárfesta
hér nema aðstæður séu hagkvæm-
ar og við verðum að skapa þær
aðstæður. En stuðningur almenn-
ings er orðinn miklu meiri gagn-
vart því að við leitum eftir er-
lendu fjármagni inn í landi og
ánægjulegt að Framsóknarflokk-
urinn, sem var mjög tvístígandi
hér áður fyrr, skuli hafa skipt um
skoðun.“
Kristín Halldórsdóttir
Stækkun
skásti
kosturinn
KRISTÍN Halldórsdóttir, fulltrúi
Kvennalista í umhverfisnefnd og
áheyrnarfulltrúi
í iðnaðarnefnd,
sagði að af fram-
komnum hug-
myndum um
stóriðju væri
stækkun álvers-
ins skásti kost-
urinn. Hins veg-
ar sagðist hún
hafa áhyggjur á
því að í starfs-
leyfi væru mörk vegna mengunar
í útblæstri frá kerskála hærri en
í nágrannalöndunum, t.d. Noregi.
Kristín sagðist hafa hvað mest-
ar áhyggjur af því að ekki væru
gerðar kröfur um vothreinsibún-
að, aðeins þurrhreinsibúnað, í ál-
verinu. „Ég man eftir því að í
umræðum vegna starfsleyfis fyrir
álver á Keilisnesi fyrir fjórum
árum talaði Hollustuvernd um að
nauðsynlegt yrði að setja upp
vothreinsibúnað til að takmarka
brennisteinsdíoxíð-mengun og
stuðla að betri hreinsun flúoríð-
sambanda. Nú virðist Hollustu-
vernd hafa skipt um skoðun og
ekki er farið fram á vothreinsi-
búnað í álverinu. Ég hef ekki
fengið fullnægjandi skýringar á
því hvað veldur breyttri afstöðu,"
sagði Kristín.
Hún sagðist telja að íslendingar
ættu að líta til nágranna sinna
og nota tækifærið til að herða
reglur um mengunarmörk þegar
farið væri af stað með nýja starf-
semi. „Mér finnst alls ekki nægi-
legur skilningur á mikilvægi um-
hverfisverndar varðandi áfram-
haldandi þróun í atvinnulífinu,
t.d. i greinum eins og inatvælaiðn-
aði og ferðaþjónustu, svo égtali
ekki um mannlífið almennt,"
sagði hún.
Eggin séu ekki í sömu körfu
Kristin tók fram að stækkun
álversins hefði jákvæð áhrif fyrir
atvinnulífið. Hins vegar sagðist
hún vera þeirrar skoðunar að of
mikil áhersla hefði verið lögð á
uppbyggingu stóriðju hér á landi.
„Mér finnst óskynsamlegt að bera
öll eggin í sömu körfunni. Ég tala
nú ekki um þegar álverð er jafn
óstöðugt og raun ber vitni. Við
vitum hvað svona sveiflur hafa
verið afdrifaríkar í sjávarútvegin-
um, okkar höfuð atvinnugrein,"
sagði hún.
Ágúst Einarsson
Fagna
því sem
komið er
ÁGÚST Einarsson, starfandi þing-
flokksformaður Þjóðvaka, segir
Þjóðvaka líta jákvæðum augum á
væntanlega
stækkun álvers-
ins í Straumsvík
og fagna samn-
ingi þar um.
Hins vegar
þyrfti að skoða
betur t.d. skatta-
mál og mengun-
armál og fara
betur ofan í þá
hluti sem samn-
ingurinn gerði ráð fyrir. Þá væri
sú Ieynd sem hvíldi yfir orkusölu-
samningnum ekki rétt og til þess
að almenningur og þingmenn
gætu áttað sig betur á málinu
yrðu öll spil að koma betur upp á
borðið í því sambandi.
„Við metum það svo að hér sé
um að ræða verulega verðmæta-
sköpum hér á næstu árum, en
bendum á að það eru ekki nema
80 störf sem til frambúðar koma
við þessa 14 milljarða króna fjár-
festingu. Að vísu munu nokkur
hundruð manns fá störf við upp-
byggingu álversins og við raf-
orkuframkvæmdir, en þegar horft
er til þess að 7.000 manns eru án
atvinnu þá er ljóst að þetta eitt
út af fyrir sig leysir ekki öll okk-
ar vandamál og alls ekki atvinnu-
leysisvandann.
En það er ánægjulegt að þessi
samningur tókst. Það eru áratugir
síðan við höfum náð svona samn-
ingi og við höfum verið með van-
nýtta fjárfestingu í orkumálum
upp á annan tug milljarða og sjálf-
sagt vaxtagjöld af því upp á millj-
arð á ári. Það var því kominn tími
til að fá nýtingu á þetta og það
er jákvætt. Hins vegar á ekki að
ofmeta þetta en það ber að fagna
því sem komið er,“ sagði Ágúst.