Morgunblaðið - 26.11.1995, Qupperneq 34

34 SUNNUDAGUR 26. NÓVEMBER 1995
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
t
Útför etskuiegs eíginmanns míns,
sonar, fööur, tengdafööur og afa,
SIGURJÓNS HERBERTSSONAR,
Efstafandi 20,
Reyigavöc,
verður gerð frá Fossvogskirkju þriöju-
daginn 28. nóvember kl. 10.30.
Kristm Helga Hákonardóttir,
Herbert Sigurjónsson,
Theodór Már Sigurjónsson, Ólöf R. Einarsdóttir,
Herbert Bredfjord, Bente Bredfjord,
Inga H. Sigurjónsdóttir, Rögnvaldur Rafnsson,
Þorsteinn Haraldsson, Lookhid Benphad,
Síguröur Haraldsson,
Vigdís Haraldsdóttir, Fabio Patrizi
og barnaböm.
t
Okkar ástkaera móöir, stjúpa, tengda-
móðír, amma og langamma,
HELGAÁSTA
GUÐMU hl DSDÓTTIR
fyrrv. Ijósmóöir,
Dalbraut 20,
veörur jarðsungin frá Langholtskirkju
þriðjudaginn 28. nóvember Id. 13.30.
Þeim sem vildu minnast hennar er bent
á Orgelsjóð Langholtskirkju.
Sólveig G. Ólafsdóttir. Haraldur Tyrfingsson,
Maria M. Ólafsdóttir, Márus SuSmundsson,
Katrin G. Óiafsdóttir, Bragi Magntisson,
Ólafur A. Ólafsson,
+
Hjartkær móðir okkar, tengdamóðír,
amma og iangamma,
GUÐRÚN MARGRÉT
ÞORSTEINSDÓTTIR,
Hagamel
veröur jarðsungin frá Fossvogskirkju
miðvikudaginn 29. nóvember Id. 13.30.
+
Ástkær eiginmaður minn, faðir, sonur
og bróðir,
SIGURBJORN HERBERTSSON,
Hafnarfirði,
sem lést 20. nóvember sl.,verður
jarðsunginn ftá Viöistaðakírkju í Hafnar-
firði, þriðjudaginn 28. nóvember Id.
13.30
Þeim sem vildu minnast hans er bent
á Krabbameinsfélagið.
dcq
LOTHAR
GRUND
ins. Skopskynið varð
líka bjargvættur hans
þegar hann áttí sam-
starf við hina ýmsu
Islandsbersa og klíku-
kónga við innréttingar
á stórum byggingum.
£ln öllu eru takmörk
sett og líka þolinmæði
Lothars heitíns. Hann
settá heill fjölskyldu
sinnar ofar öllu og það
sem flæmdi hann frá
íslandi var að ómögu-
legt var að fá fast hús-
næði. Hann lauk námi
í innanhúsarkitektúr í
Þýskalandi og starfaði þar sem inn-
+ Lx>thar Grund,
listmálari, inn-
anhúsarkitekt og
leiktjaldamálari,
fæddist i Schwerin
í Þýskalandi 22.
október 1923. Hann
var búsettur í Ham-
borg og lést þar að
morgni 15. nóvem-
ber síðastliðinn.
Lothar kvænfist 25.
júli 1952 Önnu Þor-
björgu Haildórs-
dóttur frá Súðavík
og eignuðust þau
þijá drengi: Pétur
Adolf Garðar, f. 24. júni 1953,
dætur hans eru Lina og Jósef-
ína; Atla Halldór, f. 19. desem-
ber 1956, og Alfreð, f. 4 septem-
ber 1960, en böm hans era
Rúna og BóL
L0THAR Grund, leiktjaldamálari,
innanhússarkitekt og listmáiari, er
látínn, en hann er mörgum íslend-
ingum að góðu kunnur síðan hann
starfaði hér á sjötta og sjöunda
áratugnum.
Inthar lærði leiktjaldamálun í
heimalandi sínu Þýskalandi á árun-
um eför heimsstyrjöld. Systír hans
var ein þeirra Þjóðveija sem fireist-
uðu gæfúnnar á Islandi á meðan
eymd og atvinnuleysi riktí heima
fyrir og hún hvatti Lothar til að
reyna fyrir sér hér. Lothar fékk
strax verkefni í fagi sínu við Leikfé-
Lag Reykjavíkur og Þjóðleikhúsið,
en auk þess tók hann að sér að
skreyta skrifetofur og veitinga-
staði, gera auglýsingar og annað
sem til félL Systirin fór heim aftur
tíl að taka þátt í þýska efiiahags-
undrinu, en Lothar varð eftír, eink-
um vegna þess að hann hafði kynnst
lífeförunauti sínum, ungri leikkonu,
Onnu Halldörsdóttur. Þau gtftíi sig
1952 og eignuðust þijá syni á árun-
ran 1953—60.
Lothar bar með sér evrópska
strarana til íslands, bæði í starfl
sínu og framkomu. Hann var kom-
inn af verslunar- og iðnaðarmönn-
um í hinum grónu Hansaborgum
Hamborg og Lubeck og hlaut í arf
bæði giaðsinna listamannseðli,
vinnusemi, nákvæmni og fijáls-
lyndi. Hann þótti einkar lipur í sam-
starfi og átti sinn þátt í því að
færa íslenskt leikhúslíf til nútíma
atvinnumennsku og metnaðar.
Þetta sést m.a. þegar lesnir eru
leikdómar Asgeirs Hjartarsonar um
sýningar þessara ára.
Sjálfum þótti Lothari oft sem
klíkuskapurinn og lágkúran væru
metnaðinum sterkari í íslensku leik-
húsi, en þessum sjónarmiðum kom
hann á framfæri með góðlátlegu
grini og gamansögum af hinran
reiginslegu smákóngum leikhúss-
anhússaridtekt þar til heilsan bil-
aði, fyrir aldur firam, fyrir rúmum
áratug.
I nthar var mikill hamingjumaður
í einkalífi. Eg hef ekki kynnst meiri
ást milli hjóna en þeirri sem ávallt
þegar Lothar vann við Hótel Sögu
í upphafi 7. áratugarins fór hann
alltaf heim í hádeginu og hafði oft-
ast með sér blóm. Þau voru sem
nýtrúlofuð eftír tíu ára hjónaband.
Og sambandið var jafii fallegt á
liðnu sumri þegar Lothar reistí sig
tinandi upp úr hjólastólnum til að
hjálpa Önnu að bera fram veitingar
handa gestum og þau skiptust á
hlýrri snertíngu og augnaráðL
Af sömu ást hafa Lothar og
Anna jafnan stutt syni sína. Þeir
gerðust ungir pönkarar og Lothar
hjálpaði þeim ekki bara að eignast
hljóðfæri heldur líka að innrétta
æfingahúsnæði í kjallaranum, þótt
hann vissi hvaða ónæði fylgdi þvL
Síðar skutu teikningar Lothars upp
kollinum utan á pönkplötum og á
plakötum, en Anna reif leður- og
gallaföt og bættí þau, svo að Viv-
ianne Westwood hefði orðið fiill-
sæmd að. Hjáipsemi þeirra og ein-
stakur skilningur á ungu fólki var
þekkt meðal pönkara í Hamborg,
eins og ég varð vitni að þegar ég
fylgdi þeim á tónleika með hljóm-
sveit sona þeirra, Balls, í Hamborg
1984. Þessi eldri hjón í hvítu popp-
línfrökkunum skám sig úr svart-
klæddum, leðruðum og öryggis-
nældum áhorfendum. Þýskir pönk-
arar voru á þeim árum skuggaleg-
astír allra pönkara, en þetta kvöld
gekk hver þeirra á fætur öðrum tíl
Lothars og Önnu og heilsaði þeim
með einlægri hlýju undan pönkuðu
útlitinu.
Sjálfur á ég Lothari margt að
þakka. Þegar við ráðlögðum að fara
10 saman í hippaferðalag um Evr-
ópu sumarið 1972 kunnum við ekki
betri ráð en að hringja I Lothar og
biðja hann um að útvega farkost.
Lothar keypti fyrir okkur gamatt
Volkswagen-rúgbrauð og lét setja
sæti í það og tók alla ábyrgð á bíln-
um fyrir okkur, en þetta hefði ekki
margt fullorðið fólk gert á þessum
árum. Á slíkan hátt var alltaf tekið
á mótí ættingjum og vinum frá ís-
iandi í Hamborg og Anna og Loth-
ar sannfærðu alla gesti um að það
helsta sem maður gæti gert fyrir
þau væri að láta þau gera allt fyrir
ág.
Eins og áður segir stóðu grónar
evrópskar hefðir fijálslyndis, list-
fengis pg vinnusemi á bak við Loth-
ar, en á fjóróa áratugnum urðu þær
fyiir mulningarvél nasismans. Eftir
að heilsa hans fór að gefa sig tal-
aði Lothar meira um upplifanir sín-
ar á þessum tíma en áðnr. Hann
sagði m.a. frá því hvernig hann og
bróðir hans gerðu sér upp veikindi
til að komast bjá fundum I Hitlers-
æskunni en lágu heima undir sæng
og bjuggu til brúður. Síðar dugði
enginn leikaraskapur og bræðurnir
voru báðir kallaðir í heiþjónustu.
Bióðir Lothars féll á austurvíg-
stöðvunum, en Lothar særðist og
var látínn til eldhússtarfa. Þannig
komst hann hjá því að verða fall-
byssufóður, en heimkoman að loknu
stríði var ekki óblandinn fagnaðar-
fundur, því að fjölskyldan hafði
ekki einungis misst annan soninn
heldur líka hús sitt og allar eigur
í loftárásum bandamanna.
Lothar varð fyrir nokkru heilsu-
tjóni í styijöldinni, en andlega
komst haim furðu vel frá þeim
hörmungum sem hann hafði upplif-
að. Maður þarf þó ekki annað en
að imynda sér hversu oft Lothari
hefur verið hugsað til brúðugerðar
þeirra bræðra þegar hann vann að
búningahönnun. Eða hvemig hon-
um hefur liðið þegar hann gerði
leiktjöld við verk sem íjölluðu bein-
línis um ógnir nasismans. Lothar
kunni þá list að búa erfiða reynslu
sína í búning skopsagna, en jafn-
framt dró hann lærdóma af henni.
Hann varð alla ævi eindreginn frið-
arsinni og ljáði þeim málstað stuðn-
ing sinn og ekkert fór verr í hann
en þegar landar hans fylltust steig-
uriæd yfir efnalegri velgengni. Þá
minnti hann á það hvert slíkt hugar-
far leiddi þá síðast og að nær væri
að huga að mannlegum verðmæt-
um.
Það fennir yfir spor okkar ailra.
Það veit það tíl dæmia ekki nokkur
maður lengur, sem nýtur veitinga
undir fögrum stjömuhimni á Grilli
Hótels Sögu, að stjömumerkin í
loftinu hannaði þýskur listamaður
sem forsjónin sendi hingað til lands
til að víkka sjóndeildarhring okkar.
En við lifran öli í afkomendum okk-
ar og mér verður hugsað tQ Rúnu,
9 ára sonardóttur Lothars, sem sið-
astliðið sumar gekk meðfram ánni
Alster og tíndi blóm. „Ég ætla að
færa þau honum afa, af því að
hann kemst svo sjaldan út að sjá
blómin."
Gestur Guðmundsson.
Er ég frétti að Lothar Grund
væri látinn komu mér í hug margar
hlýjar minningar frá þeim árum
þegar hann dvaldíst hér á landi og
langar mig því að minnast hans
nokkrum orðum.
Á árunum 1952—1958 starfaði
Lothar við Þjóðleikhúsið sem leik-
mynda- og búningahönnuður og
kynntist ég honum í byrjun sjötta
áratugarins er ég var við nám í
leikmyndahönnun og leiktjaldamál-
un við Þjóðleikbúsið. Var hann á
þeim tíma einn af kennurum mínum
þar.
Kynni mín af Lothar Grund voru
mér ákaflega mikilvæg á þessum
mótunarárum minum í starfi og
hafa reynst mér notadijúg allar
götur síðan. Hann var miklum kost-
um búinn sem listamaður, afbragðs
leiðbeinandi, gekk skipulega tíl
verks, agaður, nákvæmur, traustur
og góður samstarfsmaður.
Um það leyti sem Lothar kom
hingað frá Þýskalandi voru leikhús
á meginlandi Evrópu óðran að rétta
úr kútnum eftír hremmingar seinni
heimsstyijaldarinnar og með hon-
ran kom á margan hátt andblær
nýrra tíma inn í íslenskt leikhús,
varðandi verklag við hönnun leik-
mynda og aðferðir við útfærslu
þeirra.
Fýrstu leikmyndina fyrir Þjóð-
leikhúsið gerði Lothar haustið 1952
og frá þeim tíma til ársins 1958
hannaði hann leíkmyndir og bún-
inga við 12 sviðsverk fyrir Þjóðleik-
húsið. Þeirra á meðal voru Töfra-
flautan, UUa Winblad, Dagbók
Önnu Frank og Kysstu mig Kata
svo eitthvað sé nefnt
Jafnframt starfi sínu við leikhús
fékkst hann við fjölda verkefiia fyr-
ir ýmsa aðila, meðal annars hann-
aði hann innréttíngar skemmtistað-
arins Lidó, skreytingar í Leikhús-
kjallaranum og hann var fenginn
til að hanna veggdcreytingar og
bari Hótels Sögu þegar hótelið tók
til starfa.
I />thar Grund var fágaður maður
sem lagði mikla alúð við ailt sem
hann gerði. Hann náði til dæmis
afar fijótt góðu valdi á íslenskri
tungu. í minningunni er hann mér
afar kær og um leið og ég kveð
mætan mann sendi ég Onnu eigin-
konu hans, bömum og öðrum að-
standendum mínar innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Gunnar R. Bjarnason.
Utför Lothars Grand fer
fram í Hamborg á morgun hefur lýst sér í samskiptum hans
mánudag, 27. nóvember. og Önnu. Ég man til dæmis að
s
I
Æ
—
i
í
í
V
i
(
(
(
(
(
(