Morgunblaðið - 09.12.1995, Blaðsíða 26

!
!
i;
Q Dönsku títan-umgerðirnar
Air Titanium hvíla ekki
þungt á nefhryggnum
enda bara 2,7 grömm að
þyngd.
H Nýverið var haldin sýning
á verkum sex
Gautaborgargullsmiða í
Norræna húsfnu og áttu
tftanskartgripir sinn sess.
Þrjár barmnælur úr silfri
og tftani eftir Lars Ásling.
Q Cortiand-veíðihjól úr ál-
og títanblöndu.
LIFRIN er annars vegar
seld heil (entier) eða
sem eins konar kæfa í
niðursuðudósum. Sú
heila hentar vel til
matargerðar og er mjög algeng á
matseðlum betri franskra veitinga-
húsa. Þar nýtur andalifrin sín oftast
best. Kæfan nýtur sín hins vegar
hest ein og sér, gjaman með rist-
uðu brauði og er gæsalifur þá al-
gengari. Stundum er kæfan
bragðbætt með trufflum, koníaki og
öðrum kryddum og borin fram í
brauðdeigi, heit eða köld. Þetta á
fyrst og fremst við um veitinga-
staði er framleiða sína eigin kæfu.
Sumir franskir meistarakokkar
strá smávegis af muldum svörtum
pipar á diskröndina með lifrinni til
að draga enn frekar fram hið
sérstæða bragð hennar.
Foie gi’as á samt fátt sameigin-
legt með því sem við köllum
lifrarkæfu dags daglega. Hún er
framleidd úr lifur sérstaklega aldra
Morgunblaðið/RAX
gæsa sem fæðunni hefur bókstaf-
lega verið troðið ofan í til að lifrin
verði einstaklega stór og feit.
Gamla hefðin var sú að bændur sem
ólu upp slíkar gæsir eða endur
tróðu fæðunni ofan í kokið á
fuglunum með sérstökum prikum.
Upprunalega kemur foie gras frá
héraðinu Elsass í Frakklandi en
þekktasta framleiðslusvæðið í dag
er í Périgord í suðvesturhluta
landsins. Framleiðslu á foie gras
má þó nú orðið fínna í fjölmörgum
héruðum Frakklands og einnig hef-
ur lifur frá Ungverjalandi verið að
ráðast inn á alþjóðamarkað en hún
er mun ódýrari.
Hér á landi er nú farið að selja
niðursoðna kæfu úr gæsalifur og er
hún fremur dýr. Er ekki óalgengt
að lítil dós kosti um tvö þúsund
krónur. Til að njóta hennar til fulls
eru tveir kostir ákjósanlegir.
Annars vegar að skera niður litlar
snittur úr ristuðu brauði, hvítu eða
heilhveiti, smyrja kæfunni ofan á
á disk. Þetta er
að bera fram með
fordrykknum fyrir góða máltíð.
Hins vegar er hægt að bera fram
lifrina sem foirétt eða eina og sér
sem smárétt. Oftast er kæfan í dós-
unum hlutuð niður í nokkur lög og
er hægt að skipta þeim niður á
diska og skreyta t.d. með krydd-
jurtum og örlitlum muldum pipar.
Þá er gott að hafa hlaup, t.d.
teninga af púrtvínshlaupi með.
Sauternes eða
kampavín ?
Það er gamalt deiluefni í
Frakklandi hvað eigi að drekka
með gæsalifur og nokkrar skólar til
í þeim efnum. Sígildasta vínið með
gæsalifur eru hin eöalsætu hvítu
Sautemes-vín frá Bordeaux. Maður
kemst ekki mikið nær alsælu en að
borða góða gæsalifur með vönduð-
um Sautemes. í þeirra stað geta
einnig komið önnur áþekk sætvín
til greina og hefur til að mynda
ágætt sætvín frá Ástralíu verið til
sölu á íslandi. Beerenauslese-vín
frá Þýskalandi eða Vendange
Tardive frá Elsass gegna sama
hlutverki.
Elsass-vín em raunar mjög góð
með gæsalifur og drekka íbúar
héraðsins gjarnan bragðmikil
Gewurztraminer-vín með henni. í
Sancerre drekka menn sín vín með
lifur héraðsins og jafnvel em til
þeir sem kjósa rauðvín. Þeir teljast
hins vegar til sérvitringa þó svo að
hugmyndin sé ekkert afleit.
Ef frá em skilin Sauternes-vín
verður þó að segjast að fátt á eins
vel við foie gi-as og kampavín (ekki
freyðivín) og þá ekki síst þurr bmt-
kampavín. Þetta er ekki síst
ákjósanlegt ef til stendur að
bera lifrina fram með
fordrykk.
Tísh umáimurinn
MÁLMEFNIÐ títan hefur lengi verið
nýtt við smiði flugvéla, geimferja,
skotflauga og skipa en birtist
almenningi í sífellt fleiri myndum.
Sælkerinn
Það er ekki langt
síðan að „foie
gras“ fðr að sjást
I íslenskum versl-
unum í fyrsta
skipti en þetta
fyrirbæri er með
eftirsóttustu
matvælum
Frakklands segir
STEINGRÍMUR
SIGURGEIRSSON. Oftast er foie
gras, sem í beinni þýðingu myndi útleggj-
ast sem „feit lifur“, unnin úr gæsaiifur (foie
gras d’Oie) en einnig er kæfa úr andalifur
(foie gras de canard) nokkuð algeng. Hún er
algeng sjón í frönskum sæikerabúðum og
skipar þar álíka sess og kavíar úr styrju-
hrognum og trufflur. Engln frönsk veisla er
fullkomín án foie gras og þegar Frakkar ætla
að gera vel við góða gesti er hún undan-
tekningarlaust dregin fram.
HREINN títanmálmur
er léttur og auðmót-
anlegur, leiðir illa
hita og rafstraum og
finnst í einhveijum mæli í
flestum steintegundum, sandi
og leir. Einnig finnst
vottur af títani í plönt- ■
um, dýrum, uppsprett- ™
um, botnlögum sjávar, loft-
steinum og fastastjörnum.
Þess má einnig geta að efna-
sambandið títanfjórklóríð er
brénnt til að skrifa á himin-
hvolfíð
úr flugvél og
notað í feluský sem
beitt er í hernaði til að villa
um fyrir andstæðingnum.
Hlutir til almennrar neyslu
úr hreinu títani eða
títanblöndu verða æ al-
gengari og vinsælli og
ekki óþekkt að vörur séu
nefndar títan-heitinu til að
falla frekar í geð, þótt enginn
sé í þeim málmurinn með sama
nafni.
H1 uti r

I
I