Morgunblaðið - 09.12.1995, Blaðsíða 68

MOHGUNBLAÐIÐ, KHINGLAN I, 103 REYKJAVÍK, SÍMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL@CENTRUM.IS / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTI 85
LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 1995
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Tveir fhigmenn
sviptir réttindum
FLUGMÁLASTJÓRN hefur svipt
tvo flugmenn flugréttindum til
bráðabirgða fyrir að lenda landflug-
vélum á sjó við Hofsvík á Kjalar-
nesi 26. nóvember síðastliðinn og
hefja þær svo á loft á ný. Þá hefur
Flugmálastjóm kært athæfi flug-
mannanna til Rannsóknarlögreglu
ríkisins og óskað að rannsókn fari
fram á málinu í samræmi við með-
ferð opinberra mála.
Samkvæmt upplýsingum Flug-
málastjómar hefur annar mann-
anna, sem sviptur var flugrétt-
indunum, áður verið kærður fyrir
svipað athæfi, en það var í sumar
þegar hann lenti flugvél sinni með
þessum hætti á Þingvallavatni.
Hann fékk þá áminningu en var
ekki sviptur flugréttindum.
Hinn maðurinn hefur ekki áður
verið kærður fyrir atvik af þessu
tagi, en hann var sviptur réttindun-
um fyrir að vera með farþega í
flugvél sinni þegar hann lenti henni
við Hofsvík, og lítur Flugmála-
stjórn það mjög alvarlegum aug-
um, að hann skuli hafa stofnað lífi
annars manns í hættu með athæfi
sínu.
Morgunblaðið/Ásdís
Færeyskir
jólasveinar
FRÆNDUR vorir Færeyingar
sendu tvo jólasveina til lands-
ins í gær og munu þeir bera
saman bækur sínar við ís-
lenzka kollega nú um helgina.
Vöktu þeir færeysku verulega
athygli á Reykjavíkurflugvelli
í gærkvöldi þegar þeir stigu
út úr flugvélinni. Þá vöktu
þeir ekki síður athygli hjá
börnunum, sem stödd voru í
flugstöðinni. Voru börnin
sannfærð um að eitthvað lítið
væri í pokum jólasveinanna,
því þeir brugðu sér í fríhöfnina
til að verzla!
MAREL hf. hefur hannað vélþræl
sem getur tekið heilan fisk hvar
sem er af færibandi og sett í haus-
unarvél. Tækið er eitt hið fyrsta
í heiminum sem sameinar mynd-
greiningu og vélþrælatækni. Geir
A. Gunnlaugsson, framkvæmda-
stjóri Marels, segir að prófanir á
tækinu veki vonir um að varan
eigi sér góða markaðsmöguleika.
■ Þijú ár eru liðin frá því að verk-
efnið, sem kallað er Robofísh,
hófst og áætlað er að því verði
lokið eftir 1-2 ár. Áætlaður kostn-
aður við það er 300 milljónir króna.
Tveir þriðju hlutar hönnunar-
kostnaðar er fjármagnaður af
Esprit, sem er rannsóknarsjóður á
vegum Evrópubandalagsins.
Bætt nýting
Tæknin sem notast er við bygg-
ist á sjálfum vélþrælnum sem er
stjórnað af tölvusjónarkerfi. „Tek-
in er mynd af físknum þegar hann
kemur inn á færibandið svo að
vélþrællinn geti „áttað sig“ á því
hvað hann er stór, í hvað vinnslu
hann henti, í hvaða legu hann ligg-
ur á færibandinu, hvort hausinn
er á undan, á eftir eða út á aðra
hvora hliðina. Þessar upplýsingar
sendir myndgreiningin inn í vél-
þrælinn, sem fer síðan af stað
þegar fiskurinn nálgast með sér-
stakri gripkló, sem er með skynj-
ara, sem skynjar hvernig hann er
gripinn. Vélþrællinn tekur fiskinn
upp og leggur hann síðan í haus-
unarvélina," sagði dr. Hörður Arn-
arson, þróunarstjóri Marels, um
nýju vélina.
Þróun ekki lokið
Hörður sagði að vonir stæðu til
þess að vélþrællinn gæti bætt nýt-
ingu í fiskiðnaði því að hann kæmi
til með að leggja fískinn alltaf á
nákvæmlega sama hátt í afhausun.
Þróun verkefnisins er ekki lokið.
Vélþrællinn getur afkastað 12
fískum á mínútu með einni gripkló,
en 24 með tveimur. Mannshöndin
afkastar 20-30 fískum á míhútu.
Hörður sagði að líklegt væri að
hægt yrði að auka afköst einnar
gripklóar upp í 18-20 fiska á mín-
útu.
■ Vélþræll grípur/34
GRÝLA
Halli Ríkisspítala stefnir
í 400 milljónir um áramót
Sigurður
til Orebro
SKAGAMENN náðu í gær
samkomulagi við sænska
knattspymuliðið Örebro um
sölu á landsliðsmanninum Sig-
urði Jónssyni.
í framhaldi að því ákvað
stjórn knattspyrnudeildar ÍA
að heimila Sigurði félagaskipti
og mun hann gera tveggja ára
samning við Örebro og flytja
til Svíþjóðar eftir áramót.
■ Skagamenn/Cl
Hótelherbergi
Upppantað
um aldamót
BRESKA ferðaskrifstofan Arctic
Experience hefur pantað allt gisti-
rými á Hótel Loftleiðum og meiri-
hluta herbergja á Hótel íslandi yfir
áramótin 1999/2000.
Um er að ræða 220 herbergi á
Loftleiðum og stærstan hluta 119
herbergja Hótels íslands að sögn
starfsmanna beggja hótela. Ferða-
löngum er gefinn kostur á að fagna
áramótunum með innfæddum og
fara í skoðunarferðir og er dvalið
á landinu í sjö daga.
■ Þúsundárafár/28
AÐ ÓBREYTTU stefnir uppsafnað-
ur halli á rekstri Ríkisspítalanna í
400 milljónir króna um áramót, að
því er Guðmundur G. Þórarinsson,
formaður stjórnamefndar Ríkisspít-
alanna, sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær. Halli þessa árs stefnir
í 280 milljónir króna en að auki er
óleystur 127 milljóna króna halli frá
árinu 1994.
Ingibjörg Pálmadóttir heilbrigðis-
ráðherra segir ljóst að samkomulag
stjórnenda Ríkisspítala annars vegar
og heilbrigðis- og fjármálaráðherra
hins vegar frá í desember á síðasta
ári hafi ekki skilað því sem að var
stefnt.
Samkomulag frá
1994 hélt ekki
Við afgreiðslu fjáraukalaga í des-
ember í fyrra var fjárveiting til Rík-
isspítala aukin,' að tillögu fjárlaga-
nefndar samkvæmt samkomulagi
milli Rikisspítala og heilbrigðis- og
fjármálaráðuneyta, um 242 milljónir
króna til viðbótar við 52 milljóna
fjárveitingu sem fjáraukalagafrum-
varpið gerði áður ráð fyrir. Sam-
kvæmt samkomulaginu var gert ráð
fyrir að Ríkisspítalar leystu með inn-
anhússaðgerðum úr þeim halla sem
þá stóð eftir og var áætlaður um
70 milljónir króna.
Ingibjörg Pálmadóttir staðfesti í
samtali við Morgunblaðið að enn
væri verið að berjast við halla af
rekstri Ríkisspítala frá 1994. Rétt
væri að samkomulagið frá síðasta
ári hefði ekki haldið og enn stæðu
menn frammi fyrir kostnaði umfram
fjárheimildir á Ríkisspítölunum á
árinu sem er að líða.
Guðmundur G. Þórarinsson sagði
í samtali við Morgunblaðið að í sum-
ar, þegar hann hefði tekið við for-
mennsku í stjórnarnefnd Ríkisspítal-
anna, hefði stefnt í að halli ársins
1995 yrði allt að 450 milljónir króna.
Með aðgerðum á borð við lokanir
deilda, fækkun starfsfólks og minni
yfirvinnu hefði sá árangur náðst að
hallinn nú stefni í um 280 milljónir
króna.
Aðspurður um hvers vegna fyrr-
greint samkomulag hefði ekki hald-
ið, sagði Guðmundur: „Ef þetta sam-
komulag hefur verið gert þá hefur
ekki tekist að halda Ríkisspítölunum
innan þess því að hallinn er 127
milljónir fyrir árið 1994.“
Um ástæður þess að enn stefndi
í halla á rekstrinum sagði Guð-
mundur að fjárlagaramminn væri
ákaflega þröngur og venjulega sett-
ur þrengri en Ríkisspítalarnir sjái
sér fært að ná. Þróun í læknisfræði
sé þannig að aðgerðum fjölgi, sem
þýði fleiri sjúklinga og aukin afköst
en einnig aukinn kostnað vegna
lyfja og rannsókna. Legudögum
fækkaði talsvert en þó hefði þessi
þróun ekki leitt til þess að gengið
hefði að ráði á langa biðlista eftir
aðgerðum á borð við hjartaaðgerð-
ir, þvagfæraaðgerðir og bæklunar-
aðgerðir.
I sama streng tók Ingibjörg
Pálmadóttir sem benti á að með fleiri
sjúklingum og færri legudögum yrði
hver dagur á sjúkrahúsi dýrari.
Einnig væri meðal skýringa að keypt
hefðu verið ný og dýr krabbameins-
'yf-
„Við höfum gert okkur grein fyr-
ir því að sjúkrahúsin í heild sinni
eru að fara veruiega fram úr fjár-
lagaheimildum og þetta er eitt þeirra
vandamála sem við stöndum frammi
fyrir,“ sagði Ingibjörg.
Marel smíðar
vélþræl fyrir
fiskiðnaðinn