Morgunblaðið - 16.01.1996, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 16. JANÚAR 1996 23
LISTIR
Hlutdeild í eymdinni
Morgunblaðið/Þorkell
ÖRN Árnason og Tinna Gunnlaugsdóttir í hlutverkum
sínum í Leigjandanum
TFTKUST
Þjóðleikhúsið,
smíöavcrkstæðið
LEIGJANDINN
eftir Simon Burke. íslensk þýðing:
Hallgrímur H. Helgason. Leikaran
Tinna Gunnlaugsdóttir, Öm Araa-
son, Pálmi Gestsson, Randver Þor-
láksson, Stefán Jónsson og Anna
Kristín Aragrímsdóttir. Leikstjóri:
Hallmar Sigurðsson. Sviðsmynd og
búningar: Vignir Jóhannsson. Lýs-
ing: Jóhann Bjarni Pálmason. Hljóð-
mynd: Georg Magnússon. Laugar-
dagur 13. janúar.
LEIGJANDINN er fyrsta leikrit
ungs Breta, Simon Burke, sem áður
hefur getið sér gott orð fyrir hand-
ritagerð fyrir sjónvarp, og var það
frumsýnt 1992. Persónur leikritsins
koma úr lægri stéttum samfélagsins
og glíma við vandamál fátæktar,
vímuefnaneyslu og ofbeldis og að
því leyti á þetta verk snertiflöt við
verk Jim Cartwrights sem er íslensk-
um leikhúsáhorfendum að góðu
kunnur. En Leigjandinn ber þess
merki að vera skrifaður af manni
sem er vanur að vinna fyrir sjón-
varp, leikritið gæti sem best verið
þriggja þátta breskur sjónvarpsþátt-
ur, fléttan er af því taginu: vændis-
kona á flótta undan dólg sínum í
leit að betra lífi, sest að hjá mið-
aldra einhleypum karli, sem virðist
meinlaus og hjartahlýr, og áður en
yfir lýkur hefur koma hennar snúið
lífi hans á hvolf. Inn í málin bland-
ast fulltrúar yfirvaldanna í formi
spillts lögregluvarðstjóra, og allt er
þetta síðan kryddað með vændi,
framhjáhaldi og ofbeldi.
Hallmar Sigurðsson hefur unnið
vel úr'þeim efnivið sem hann hefur
í höndum. Verkið er í sjálfu sér ekki
margbrotið og textinn nær sjaldan
hæðum góðs skáldskapar. Leikritið
ijailar um lygina í lífinu, segja að-
standendur sýningarinnar í viðtali
við Morgunblaðið og á þetta er iögð
ofuráhersla í leikskrá. Og vissulega
ljúga allar persónurnar bæði að sjálf-
um sér og öðrum, og eins og al-
gengft er snýst leikurinn um að af-
hjúpa lygarnar hverja á fætur ann-
arri eftir því sem leiknum vindur
fram. En leikritið fjaHar ekki síður
um vonina. Vonina um betra líf,
ást, hjónaband og börn. Það reynist
hins vegar von sem á enga mögu-
leika að rætast í því umhverfi sem
persónur leikritsins lifa og hrærast
í og kannski byggist vonleysi þeirra
öðru fremur á tilhneigingu þeirra til
að ljúga og blekkja.
Uppsetning Hallmars og leikhóps
hans er ágætlega heppnuð. Þar kem-
ur fyrst og fremst til afbragðsgóður
leikur, góð leikstjórn og skemmtileg
umgjörð sýningarinnar. Sem sagt
fagmennska á þeim sviðum sem
mestu máli skipta.
Tinna Gunnlaugsdóttir leikur
unga konu á villigötum sem kemur
til smábæjar einhvers staðar fyrir
utan London og tekur sér herbergi
á leigu hjá karlmanni (Örn Árnason)
sem kominn er af léttasta skeiði (í
tvöfaldri merkingu þess orðs) og býr
einn. Unga konan er að flýja eymd-
arlíf sitt í London, en ekki líður á
löngu en eymdin eltir hana uppi í
formi eiginmanns hennar og dólgs
(Pálmi Gestsson). Samskipti þessara
þriggja persóna er sá ás sem at-
burðarásin snýst um, en einnig
kemur nokkuð við sögu vinnufélagi
leigusalans, leikinn af Randver Þor-
lákssyni, svo og eru Anna Kristín
Arngrímsdóttir og Stefán Jónsson í
smáum aukahlutverkum.
Örn Árnason á stjörnuleik í hlut-
verki leigusalans, hins miðaldra
Wise. Túlkun Arnar var mjög trú-
verðug, hann skapaði karakter sem
var sannfærandi í feimni sinni og
vandræðagangi framan af, karakter
sem lýgur af list að sjálfum sér (og
áhorfendum), og ekki brást Erni
heldur bogalistin í lokin þegar aðrar
og dekkri hliðar persónunnar eru
afhjúpaðar. Tinna Gunnlaugsdóttir
leikur leigjandann Lois af kunnáttu-
semi. Leikur hennar var blæbrigða-
ríkur, hún sýndi okkur persónu sem
býr yfir blíðu og viðkvæmni engu
síður en hörku og kaldhæðni hinnar
sjóuðu utangarðskonu. Pálmi Gests-
son er Michael, eiginmaður hennar
og dólgur, sem ekki vill sleppa af
henni hendinni og eltir hana uppi.
Pálmi.gerði margt vel í persónusköp-
un sinni, er skemmtilega kaldhæð-
inn, en hann mætti skerpa aðeins
túlkun sína á grimmd persónunnar;
hann var aldrei verulega ógnvekj-
andi þrátt fyrir otanir hnífa og morð-
hótanir. Randver Þorláksson leikur
rannsóknarlögreglumanninn Reed
og var leikur Randvers þokkalegur
en án mikilla tilþrifa. Anna Kristín
Arngrímsdóttir og Stefán Jónsson
stóðu sig með prýði.
Sviðsmynd Vignis Jóhannssonar
er skemmtileg og rýmið nýtt á hug-
vitsamlegan máta. Meira að segja
banal notkun á táknum í sviðsmynd-
inni virkar bara vel þegar til heildar-
innar er litið. Sá galli er hins vegar
á gjöf Njarðar að aðeins hluti áhorf-
enda nýtur sviðsmyndarinnar að
fullu, t.a.m. má nefna að hluti sviðs-
myndarinnar (ísskápurinn) er hulinn
fyrir þeim áhorfendum sem sitja
hægra megin í salnum og þeir sem
sitja á öftustu bekkjum eiga afar
erfitt með að sjá hvað er að gerast
í útjaðri sviðsins, til beggja hliða.
Ég sá bæði aðalæfingu og frumsýn-
ingu á verkinu, sat á fremsta bekk
í annað skiptið og aftasta bekk í
hitt skiptið og upplifun mín á sýning-
unum tveim var gjörólík. Of ólík til
að vera réttlætanleg. Sviðshönnun
verður að taka áhorfendasvæðið með
í dæmið og gæta þess að allir áhorf-
endur sjái hvað um er að vera á
sviðinu, allan tímann. Hljóðmynd
Georgs Magnússonar jók á áhrifa-
mátt sýningarinnar og var skemmti-
leg viðbót og lýsing Jóhanns Bjarna
Pálmasonar var vel unnin, sérstak-
lega notaði hann skuggana vel.
Þrátt fyrir að þýðing Hallgríms
H. Helgasonar rynni ágætlega fram
og virkaði í flesta staði ágætlega
unnin hljómaði enskan í gegn á
nokkrum stöðum á hvimleiðan hátt
og þannig að stangaðist á við ís-
lenskar málvenjur. Vandaður yfir-
lestur íslenskufróðra manna ætti að
geta lagað slíkar ambögui*.
Góður leikur aðalleikara þessarar
sýningar á skilið að fólk mæti á
Smíðaverkstæði til að sjá þessa sýn-
ingu. En ég skora á áhorfendur að
mæta snemma og ná góðum sætum
því ella gæti stjörnuleikurinn farið
meira og minna fram hjá þeim.
Soffía Auður Birgisdóttir
Lágmyndir í neðri sölum Nýlistasafnsins
Blindaðir ramm-
ar og siglingar
um suðurhöf
GUÐMUNDUR Thoroddsen og
Jón Sigurpálsson sýna verk sín í
neðri sölum Nýlistasafnsins við
Vatnsstíg. Báðir sýna þeir lág-
myndir á vegg, Guðmundur í
Gryfjunni en Jón í Forsal. Þeir eru
búsettir á ísafirði og reka ásamt
fleirum sýningarsalinn Slunkaríki
sem vakið hefur athygli fyrir fjöl-
breyttar sýningar erlendra og ís-
lenskra listamanna í gegnum árin.
Þeir stunduðu myndlistarnám
bæði hér á landi og erlendis og
voru saman í ríkislistaskólanum í
Amsterdam í Hollandi. Þeir hafa
sýnt verk sín víða hérlendis og
erlendis.
Glerkúlur og fuglaegg
Jón notar ramma, af ýmsum
gerðum, í verk sín sem hann hefur
sagað til og skeytt saman og bætt
öðrum efnum við eins og glerkúl-
um og fuglaeggjum. Eitt verk sker
sig úrlen það er verk unnið úr
ryðguðu járni.
„Þetta eru hugleiðingar um
ramma,“ segir Jón. „Ég hef lítið
unnið með þessa ramma áður.
Þarna eru rómverskar súlur,“ seg-
ir hann og bendir á 15 lítil verk
sem raðað er í lárétta röð á vegg-
inn. Þau bera titla sem við fyrstu
sýn virðast lítið tengjast verkun-
um; Blik, Hvelfing, Döggfall, Mold
og Höfuðskepnur. „Þetta eru þessi
sígildu nöfn á sófasettamálverk-
um. Ég fékk góða aðstoð við að
velja titlana og þeir tengjast litun-
um á trélistanum sem gengur nið-
ur frá rammanum." /
Einhvers staðar verða vondir
að vera er titillinn á umfangs-
mesta verkinu sem samanstendur
af rammahornum sem falla sam-
an, og hálfum svartfuglseggjum
sem fyllt eru gifsi. „Þetta eru
blindaðir rammar. Eggin eru falleg
og eru í rauninni náttúruleg mál-
verk og teikningar," sagði Jón
Sigurpálsson.
Bátsverk
Verk Guðmundar í Gryfjunni
eru samansett af mismörgum ein-
ingum og mismunandi efni. Þar
má sjá sjókort og fínleg málverk
auk verka sem minna á hljóðfæri.
„Þetta eru bátar,“ segir Guð-
mundur, „allt líf mitt snýst um
báta og drauma um skip og báta.
Ég er skútukarl og flakkari. Ég
GUÐMUNDUR Thoroddsen
átti skútu í 13 ár, ferðaðist mikið
og flæktist um heimshöfin og ein-
hvernveginn hefur þetta haft áhrif
á myndlistarverkin. Þau hafa orðið
þessari dellu að bráð. Eins og þú
sérð í þessu verki þá er hér sjó-
kort frá íslandi og suðurodda Arg-
entínu og verkið fjallar um löngun-
ina til að fara þar á milli,“ segir
hann og bendir á verkið Suður-
flauta. Suðurflautan er fyrir neðan
kortin, gerð úr eirrörum og timbri.
„Þetta er tónlist til að draga mann
suður, hvatning. Formin sem ég
nota eru bátsform og segl og bát-
arnir eru í mismunandi ásigkomu-
lagi. Þarna er dagur og nótt og
ýmsar stemningar frá sjó. Það er
svo margt sem fylgir manni á
höfunum. Stjörnubjartur himinn-
Morgunblaðið/Sverrir
og Jón Sigurpálsson.
inn, fuglar og fiskar, þetta er allt
svo áhrifaríkt."
Staðvindatár er verk sem byggt
er á minningum frá Grænhöfða-
eyjum. „Þar er gerð einstaklega
falleg tónlist. Það var saxófónleik-
ari á eyjunum sem gaf út plötu
sem heitir Tár og ég varð fyrir
svo miklum áhrifum af þeirri tón-
list að þessi mynd varð til í kjölfar-
ið.“ Guðmundur segir að siglingar
í Suðurhöfum séu eins og tónlist-
arupplifun. „Öldurnar og himinn-
inn skapa þá tónlist og strengirnir
í verkunum mínum eru tákn henn-
ar,“ sagði Guðmundur Thoroddsen
að lokum.
Sýningin stendur til 28. janúar
og er opin daglega frá kl. 14-18.
í öllum bænum!
Töluur.prentarar.
margmiðlnn,leikir,
minni. hljððkort o.ll. á
stórlækkuðu verðil
Opiö virka daga
12.00-20.00 og
á laugardögum
10.00-16.00.
Tölvur
Staögreiösla er
ódýrast fyrir þig.
Bjóöum einnig:
RAOGREtOSLUR
- 24 IVtAfNJAÐA I
Grensásvegi 3 • Sími 588-5900 • Fax 588-5905
Verslunin á Internetinu: http://www.mmedia.is/bttolvur
LeMééíI
TIL ALLT AO 38 MANAÐA
NÝTT TÍMABIL17. JAN.
Athugið:
Nýttkortatímabil
hefstámorgun.
Allt að 60% alsláttur.
BRYNJAR HÖNNUN / RÁÐGJÖF