Morgunblaðið - 22.02.1996, Blaðsíða 10

10 FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Yfirmaður flugslysarannsókna um snertilendingu á vatni
Stórháskalegt og
óskiljanlegt athæfi
SKÚLI Jón Sigurðarson, yfirmaður
flugslysarannsóknadeildar Flug-
málastjórnar, segir að það athæfi
að láta hjól landflugvélar snerta
vatnsflöt sé stórháskalegt og það
sé óskiljanlegt að nokkur maður
skuli láta sér detta slíka ósvinnu í
hng-
Flugmennirnir Orn Johnson og
Magnús Víkingur hafa verið sviptir
flugleyfi fyrir að reyna þetta og
hefur Héraðsdómur staðfest svipt-
inguna. Skúli Jón vísaði þeim um-
mælum þeirra, að ekki væri um
hættulegt athæfi að ræða, alger-
lega á bug, en þau ummæli koma
fram í Morgunblaðinu í gær. Sagði
hann að ábyrgð þessara flugmanna
væri mikil að hafa þennan leik fyr-
ir ungum og óreyndum fiugmönn-
um, því þetta gæti aðeins endað á
einn veg eða þann að það yrði ein-
hveijum að fjörtjóni. Ekkert mætti
út af bera til þess að illa færi.
Skúli Jón sagðist ekki þekkja þau
eðlisfræðilegu lögmál sem flug-
mennimir vísuðu til þeirri fullyrð-
ingu til stuðnings að ekki væri um
hættulegt athæfí að ræða. Hitt
væri víst að þeir sem yrðu fyrir því
að þurfa að nauðlenda á vatni gerðu
það á eins litlum hraða og þeir
mögulega gætu ef nauðlending
reyndist óhjákvæmileg og jafnvel
sá slinkur sem óhjákvæmilega
kæmi á flugvélina þegar hún sting-
ist í vatnið hefði orðið mörgum
manninum að fjörtjóni. „Eg þekki
ekki þær eðlisfræðilegu reglur sem
valda því að það er hættulaust að
gera þetta. Eg veit auðvitað að
mönnum getur tekist að láta vélar
fleyta kerlingar á sléttu vatni, en
guð hjálpi þeim ef eitthvað ber út
af,“ sagði Skúli Jón ennfremur.
Hann sagði að til viðbótar gætti
misskilnings hjá þeim varðandi þá
viðmiðunarformúlu sem þeir vitn-
uðu til. Þar væri vísað til viðmiðun-
arformúlu varðandi vatnsfleytingu
á flugbrautum, en þar væri um allt
aðra hluti að ræða. Það ætti ekkert
skylt við það að flugvélar flytu á
vatni og það væri með ólíkindum
að sjá það haft eftir öðrum flug-
manninum á prenti að hann teldi
öruggara að lenda á 100 mílna
hraða á vatnsfleti og færa sig síðan
nær landi, en lenda á eins litlum
hraða og mögulegt væri. Þetta lýsti
ótrúlegri vanþekkingu og skorti á
dómgreind. Skúli Jón sagðist sjálfur
óvænt hafa orðið vitni að slíkri
snertilendingu þessa flugmanns á
Þingvallavatni í fyrrahaust ásamt
hundruðum annarra og hefði að
sínu mati ekki munað nema hárs-
breidd að flugvélin steyptist fram
yfir sig í vatnið.
Nauðsynlegt að grípa
í taumana
Skúli Jón sagðist ekkert botna í
flugmönnunum að hafa gert sig
seka um þetta athæfi og verst væri
að þeir væru að hafa þetta fyrir
yngri mönnum. Hættan væri sú að
þeir reyndu að leika þetta eftir. Því
hefði verið nauðsynlegt að grípa í
taumana. „Ef menn hafa ekki vit
fyrir sjálfum sér, verður einhver að
hafa vit fyrir þeim að þessu leyti.
Þetta er stórhættulegur leikur og
ábyrgð þessara manna verður mikil
að standa frammi fyrir aðstandend-
um þeirra sem kynnu að slasa sig
eða láta lífið við að reyna þetta,“
sagði Skúli Jón að lokum.
Björn Jónsson tamningamaður um
umfjöllun í sænsku tímariti
Hrossið aldrei
beitt harðræði
BJÖRN Jónsson tamningamaður í
Fagranesi í Skarðshreppi, sem sást
eiga við fjögurra vetra fola í danskri
mynd sem sýnd var í sjónvarpi í
Svíþjóð um áramótin, segir að um-
rætt hross hafi aldrei verið beitt
harðræði af sinni hálfu. Hann segir
að skrif sem birtust um atvikið í
sænska blaðinu Ridsport nýlega og
greint var frá í Morgunblaðinu s.l.
þriðjudag, séu frá sænskri konu sem
sennilega eigi hagsmuna að gæta,
en hún hafi byrjað búskap með ís-
lenska hesta 1982.
Björn er 27 ára gamall og hefur
hann sótt námskeið í tamningum og
starfað með hross frá barnsaldri,
meðal annars á stærsta búgarði með
íslensk hross í Danmörku. Hann seg-
ir að danski þáttagerðarmaðurinn
sem gerði umrædda mynd hafi gert
nokkra sjónvarpsþætti um íslenskt
þjóðlíf, og sjálfur hefði hann keypt
tvo hesta af Birni. Hann hafi skrifað
sér um bréf sænsku konunnar, sem
kalli sig reiðkennara, en í því segi
hún m.a. að umræddur hestur fái
ekkert klapp eða knús og síðan kalli
hún Björn og félaga hans heimska.
„Mér finnst þetta vera kona sem
sé súr yfir því að ekki hafí verið
komið til hennar, en í bréfinu reynir
hún að uppheija sjálfa sig. Þetta er
það eina neikvæða sem komið hefur
í kjölfar sýningar á myndinni. Mér
finnst eftir því sem hún skrifar að
hún ætti kannski að líta í eigin barm.
Mér hefði fundist rétt að hún hefði
talað við mig um þetta,“ sagði Björn.
Átti ekki að fjalla
um tamningar
Hann sagði að umræddur sjón-
varpsþáttur hefði ekki á neinn hátt
átt að fjalla um tamningar og sjálfur
hefði hann ekki viljað hafa myndina
eins og hún var í endanlegri gerð
þótt viðbrögð við sýningu hennar í
Danmörku hefðu öll verið jákvæð.
Myndin hefði hins vegar verið tekin
í pörtum, en í henni virtist sem allt
hefði átt sér stað á sama tíma.
„Ef þetta hefði verið tekið í réttu
samhengi hefði þetta verið allt í lagi.
Hann var svolítið fyrir það að sýna
hvað maður væri sterkur, en í þess-
ari mynd er mjög harður foli og vildi
hann fá_ að sýna þegar hann væri
tekinn. Ég hef hins vegar aldrei lagt
það í vana minn að beija hross og
það var á engan hátt að hestinum
væri misþyrmt eða honum ofboðið,"
sagði Björn.
Hesturinn sem sást í myndinni
hefur verið seldur til Danmerkur.
Björn sagði útlendinga ekki gera sér
grein fyrir að hross hér á landi
gengju villt og væru oft hörð. „Ég
veit að við tamningamenn vildum
allir gefa miklu meiri tíma í tamning-
una og kjass og kjams, en ég er
hræddur um að fólkið sem við erum
að temja fyrir væri ekkert ánægt að
borga fyrir svoleiðis," sagði hann.
Friðrik Sophusson fjármálaráðherra á fundi Samtaka um kvennalista um jafnréttismál
ÓHÆTT er að slá því föstu að nefnd sem
fjallar um fæðingarorlof á vegum heilbrigðis-
og tryggingaráðuneytisins muni leggja til að
karlmenn fái þar sérstakan rétt, að sögn
Friðriks Sophussonar, fjármálaráðherra.
Hann segist reikna með því að það muni
hafa áhrif á það frumvarp sem sé til skoðun-
ar í fjármálaráðuneytinu og niðurstaða úr
því starfi muni fást í samráði við opinbera
starfsmenn á tveimur til þremur vikum.
Þetta kom fram á fundi sem haldinn var
í Hlaðvarpanum í gær, þar sem Friðrik og
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, borgarstjóri,
kynntu launastefnu' ríkis og borgar til jafn-
réttis. Einnig flutti Þorgerður Einarsdóttur
erindi með yfirskriftinni „Hvað í veröldinni
tefur jafnrétti kynjanna?".
Kynbundinn munur á launum
karia og kvenna
Friðrik greindi frá því að hann hefði skip-
að starfshóp í fyrra til að fara yfir jafnréttis-
mál í fjármálaráðuneytinu og stofnunum
þess, m.a. hvort þar væri að finna kynbund-
inn mismun í launamyndun, starfsframa,
endurmenntun eða öðrum kjaratengdum
þáttum starfsmanna. Starfshópurinn hefði
skilað af sér skýrslu til ráðherra í lok ársins
þar sem bent væri á ýmislegt sem betur
mætti fara til að jafna hlut kvenna innan
ráðuneytisins og stofnana þess.
í könnuninni kom í ljós að ákveðinn kyn-
bundinn mismunur reyndist vera á heildar-
launum karla og kvenna. Þannig væru konur
með lægri laun með eða án tillits til menntun-
ar, auk þess sem samsetning launa væri ólík
eftir kynjum. Ójafnt vægi kynjanna í hópi
stjórnenda virtist að nokkru leyti skýra þenn-
an mismun, en jafnframt virtust karlmenn
duglegri að ná sér í aukaverkefni en konur
auk þess að hafa lengri vinnutíma.
Tilraun með kynhlutlaust starfsmat
Ingibjörg Sólrún og Friðrik voru sammáia
um að það væri vel athugandi að gera til-
raun með kynhlutlaust starfsmat, samkvæmt
áfangaskýrslu starfshóps um starfsmat.
Starfshópurinn starfaði á vegum félagsmála-
ráðuneytisins og skilaði af sér í þessum
mánuði.
Þar er lagt til að farið verði út í tilrauna-
verkefni þar sem starfsmati verði beitt í einni
eða tveimur stofnunum á vegum ríkisins,
að ríkja um starfsmatstilraunina.
Friðrik varaði eindregið við því að menn
héldu að starfsmat leysti allan vanda. Vanda-
málin væru mörg. Menn hefðu mismunandi
skoðanir á því hvað bæri að verðlauna í vinnu.
Sumir legðu t.d. áherslu á laun fyrir mennt-
un á meðan aðrir legðu áherslu á sömu laun
fyrir sömu vinnu. „Það er sjálfsagt að gera
tilraun með kynhlutlaust starfsmat, en öllum
verður að vera ljóst áður hvað eigi að fá út
úr því og til hvers eigi að gera tilraunina,"
sagði hann.
Dagvinnulaun kvenna 92% af launum
karla hjá borginni
Ingibjörg Sólrún sagði að ákveðin skref
hefðu verið stigin í átt til bætts starfsum-
hverfis og jafnréttis í starfsmannamálum
Reykjavíkurborgar eftir að R-listinn hefði
komist til valda.
Hún nefndi sem dæmi að boð hefðu verið
látin út ganga til allra forstöðumanna stofn-
ana og fyrirtækja á vegum borgarinnar um
að það væri stefna borgarinnar að auka hlut
kvenna í stjórnunar- og ábyrgðarstöðum á
vegum borgarinnar. Einnig sagði hún að fjöl-
margar konur hefðu verið ráðnar í stjómun-
arstöður og tímabundin verkefni á vegum
borgarinnar.
Ingibjörg greindi frá könnun sem gerð
hefði verið af Félagsvísindastofnun þar sem
borin hefðu verið saman laun karla og kvenna
bæði innan einstakra stofnana Reykjavíkur-
borgar og á milli þeirra. Markmiðið hefði
m.a. verið að fá fram hvað metið er til ábyrgð-
ar í ólíkum starfsgreinum þar sem sambæri-
legar kröfur eru gerðar og hvernig það kæmi
fram í launum.
Þar hefði komið fram að konur í fullu starfi
hjá Reykjavíkurborg hefðu að meðaltali verið
með 66% af launum karla í mars á þessu
ári, en í október hefðu þau verið komin í
70%. Ef eingöngu væru tekin dagvinnulaun
hefðu konur verið með 90% af launum karla
í mars, en þau hefðu verið komin upp í 92%
í október.
„Launamunurinn skýrist því fyrst og
fremst af aukagreiðslum, s.s. akstursgreiðsl-
um og fastri unninni yfirvinnu,“ sagði hún.
„Hann er ekki nema að takmörkuðu leyti að
finna í taxtakaupinu eða kjarasamningum,
heldur miklu frekar í ákvörðunum sem eru
teknar annars staðar."
einu einkafyrirtæki og einu fyrirtæki eða
stofnun á vegum Reykjavíkurborgar. Til-
gangur verkefnisins sé að nota kynhiutlaust
starfsmatskerfi til að raða störfum innbyrðis
á hverjum vinnustað. Við val á fyrirtækjum
yrði hugað að fjölbreytileika starfa og því að
Morgunblaðið/Ásdís
á vinnustaðnum séu bæði hefðbundin kvenna-
og karlastörf.
Ingibjörg Sólrún sagði að fullur hugur
væri á því hjá Röykjavíkurborg að taka þátt
í þessari tilraun, en það væri ljóst að þátttak-
an krefðist mikillar vinnu og full sátt yrði
Karlmenn fái
sérstakan rétt
á fæðingarorlofi