Morgunblaðið - 22.02.1996, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 22. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Kvikmyndahátíð Sambíóanna
Bréfberinn og
fleiri gullmolar
Gullmolar er heitið á fyrstu kvikmyndahátíð
Sambíóanna sem hefst nú á fímmtudafflnn.
Bjöm Ingi Hrafnsson kynnir myndimar á
hátíðinni, sem vakið hafí athygli víða um
heim, þeirra mest ítalska kvikmyndin II
Postino, eða Bréfberinn, sem tilnefnd var á
dögunum til fímm Oskarsverðlauna.
GULLMOLAR er heitið á
fyrstu kvikmyndahátíð
Sambíóanna sem hefst í
dag, fímmtudag. Á há-
tíðinni verða sýndar margar nýjar
og nýlegar myndir, sem allar eiga
það sameiginlegt að hafa vakið at-
hygli og umtal þar sem þær hafa
verið sýndar. Þetta eru myndir frá
ólíkum löndum, gerðar af fólki af
ólíkum uppruna og á mismunandi
forsendum, en allar eiga þær það
eitt sameiginlegt að vera á hinu
alþjóðlega tungumáli kvikmynda-
listarinnar; máli sem allir skilja og
hafa fallið fyrir í heila öld hvar sem
þeir hafa verið í sveit settir.
Alls verða tíu kvikmyndir teknar
til sýninga á hátíðinni og eru þær
frá sex þjóðlöndum; Englandi, Skot-
landi, Þýskalandi, Frakklandi, Ítalíu
Bandaríkjunum og á þremur tungu-
málum.
Bréfberi og heimsmaður
Bréfberinn, opnunarmynd hátíð-
arinnar, er ein umtalaðasta kvik-
mynd Evrópu á seinni árum. Hún
hefur vakið gríðarlega hrifningu þar
sem hún hefur verið tekin til sýn-
inga og hafa gagnrýnendur keppst
um að lofa þessa ljúfu og mannlegu
gamanmynd.
Bréfberinn segir af hinu stórkost-
lega ljóðskáldi og Nóbelsverðlauna-
hafa, Pablo Neruda, sem hverfur í
útlegð frá heimalandinu Chile árið
1951 í kjölfar pólítískra ofsókna.
ítölsk stjómvöld veita skáldinu hæli
og sest hann að í smábæ einum
undan ströndum Napolí. Þar iðkar
hann list sína, á milli þess sem hann
fer yfír gríðarlegan ljölda aðsendra
bréfa hvaðanæva úr heiminum.
Bréfafjöldi þessi er póstyfirvöld-
um mikið áhyggjuefni, enda þau
allsendis óvön svona örtröð í smábæ
þar sem læsi er nánast óþekkt fyrir-
bæri, og til bragðs er tekið að ráða
fískimanninn Mario Ruoppolo í tíma-
bundna stöðu bréfbera, með aðalá-
herslu á ljóðskáldið og pennavini
hans.
Þar sem bréfberinn verður fljótt
fastagestur á heimili skáldsins tekst
á með þeim kunningsskapur og sam-
band þeirra tekur á sig mynd læri-
meistarans og nemans.
Leikstjóri myndarinnar er Eng-
lendingurinn Michael Radford. Hann
er viðurkenndur leikstjóri í heima-
landi sínu en utan þess er hann
kannski þekktastur fyrir myndimar
1984 og White Michief. Bréfberinn
hefur lengi verið á verkefnalista
Radfords en það var ekki fyrr en á
síðasta ári sem honum tókst að koma
hugmyndinni í framkvæmd.
Italski leikarinn Massimo Troisi
fer með hlutverk bréfberans og þyk-
ir túlka það af mikilli næmni. Hanri
fær þó ekki að njóta viðurkenningar-
innar fyrir þennan leiksigur sinn,
því aðeins einum degi eftir að tökum
lauk varð Troisi bráðkvaddur. Sá
sem leikur ljóðskáldið Pablo Nerada
er hins vegar betur þekktur; Frakk-
inn Philippe Noiret hefur leikið í
mörgum frábæram kvikmyndum á
sinni tíð.
Vesalingar í breyttri mynd
En það era fleiri stórvirki sem á
hátíðinni standa okkur íslendingum
til boða. Vesalingamir, eftir franska
rithöfundinn Victor Hugo, er eitt-
hvert þekktasta verk bókmennt-
anna og hafa ótal útgáfur verið
gerðar af sögunni, bæði í formi leik-
verka og kvikmynda. En nú kemur
franski leikstjórinn og Óskarsverð-
launahafinn, Claude Lelouch, með
útgáfu gjörólíka öllum öðrum og
niðurstaðan er kvikmynd sem farið
hefur sigurför um heiminn og m.a.
hlaut hún hin eftirsóttu Golden
Globe verðlaun sem besta erlenda
kvikmynd ársins 1995.
Lelouch teflir í þessari útgáfu
fram leikaranum franska Jean-Paul
Belmondo og fer hann með hlutverk
einfeldingsins Henri Fortin, sem á
stuttu skeiði gengur í gegnum
mannraunir og gífurlegar hetjudáð-
ir er hann tekur á sig óvænt ferða-
lag. Eins og gengur gerist hann
sekur um misjafnt athæfi og í bar-
áttunni á milli góðs og ills endur-
speglast átökin sem sögupersónan
Jean Valjean gekk í gegnum í hinni
upprunalegu sögu Hugos.
Á ferðalagi Fortins kynnist hann
þremur meðlimum Ziman gyðinga-
fjölskyldunnar, sem eru á flótta
undan helför Nasista í hinu hem-
umda Frakklandi árið 1939. Fyrir
tilstilli þeirra kynnist hann sögunni
um Vesalingana eftir Hugo og með
því að rýna í innihald sögunnar
tekst Fortin að finna lífinu tilgang
og um leið aðferð til að koma litlu
fjölskyldunni til bjargar.
Besta myndin í Brussel
Menn eru annaðhvort fyndnir eða
ekki. Hinir sönnu grínistar eru bein-
línis fyndnir á meðan hinir eru sí-
fellt að reyna með æði misjöfnum
árangri. Það fer eftir brandaranum
hvort þú hlærð en að fæddum grín-
istum ertu byijaður að hlæja jafn-
vel áður en þeir opna munninn.
Tommy Hawkes, aðalpersóna
ensku gamanmyndarinnar Háðfugl-
ar, er hvorugt. Og það er ekkert
sérstaklega heppilegt þegar haft er
í huga að hann iðkar uppistand og
reynir að draga fram lífíð á af-
rakstri þess.
Þetta er hreinræktuð ensk gam-
anmynd og kersknin er á stundum
hreint með ólíkindum. í helstu hlut-
verkum era margir af frægustu
leikurum enska leikhússins, svo sem
þeir Ian McNeice, Richard Griffiths
og Oliver Reed auk Bandaríkja-
mannanna Oliver Platt og svo auð-
vitað grínfuglsins sjálfs, Jerry Lew-
is, sem leikur hér í sinni fyrstu
kvikmynd í áraraðir.
Leikstjórinn, Peter Chelsom og
hlaut hann nú í janúar viðurkenn-
ingu á Alþjóðlegu kvikmyndahátíð-
inni í Brussel sem besti leikstjórinn
árið 1995 og á sömu hátíð varð
kvikmyndin um Háðfuglana fyrir
valinu sem besta kvikmyndin.
Skoskur sannleikur
í gegnum tíðina hafa kvikmyndir
frá Skotlandi verið heldur fágæt
fyrirbæri og sjaldan hafa þarlendar
kvikmyndir komist í kvikmyndahús
utan Bretlandseyja.
Eins og fjölmargir aðrir gullmol-
ar hátíðarinnar hefur myndin verið
að sópa að sér viðurkenningum að
undanfömu og má þar nefna Mich-
ael Powell verðlaunin fyrir bestu
bresku myndina árið 1995 á kvik-
myndahátíðinni í Edinborg svo og
Tígurinn, sem besta mynd, á Rott-
erdamhátíðinni 3. febrúar sl.
Sögusvið myndarinnar er
Glasgow árið 1968. Ólíkt mörgum
öðram borgum á þessum tíma fer
lítið fyrir bítlum og blómabörnum
og baráttan fyrir brauðinu er frekar
í fyrirrúmi hjá venjulegu fólki.
Aðalpersónurnar eru þrír bræð-
ur, þeir Bobby, Alan og Lex en einn-
ig mamma þeirra drengja, ekkjan
Loma, og síðast en ekki síst hin
sextán ára gamla Joanne, sífellt
bitbein bræðranna þriggja sem allir
elska hana á sinn hátt. I öllum hlut-
verkunum eru óþekktir skoskir leik-
arar, sumir lærðir, aðrir leikir.
Smágerð andlit kemur beint
hingað til lands frá kvikmyndahá-
tíðinni í Gautaborg þar sem hún
vakti verðskuldaða athygli. Svo
mikla reyndar að nú hefur alþjóð-
lega kvikmyndafyrirtækið Warner
Brothers tekið hana upp á sína
arma og hyggst dreifa henni um
víða veröld.
Valdatafl í Versölum
Margot drottning er eitthvert
metnaðarfyllsta verk evrópskrar
kvikmyndagerðar á seinni áram og
var hvergi til sparað við gerð henn-
ar. Myndin er byggð á hinni heims-
þekktu sögu Alexandre Dumas og
er sögusviðið Frakkland á seinni
hluta sautjándu aldar sem, eins og
svo oft áður, logar í illdeilum og
vígaferlum.
Drottningarmóðirin, Catherine
de Medici, ákveður að sjá hvort
sætta megi fylkingar með því að
gifta dóttur sína, Marguerite frá
Valois, einum helsta leiðtoga Húga-
notta, byltingarmanninum Henry af
Navarre.
Bræður hinnar ungu brúðar og
ríkisarfa, Karl, Anjou og Alencon
era allir mótfallnir brúðkaupinu,
enda meta þeir systur sína mikils,
og svo er í raun einnig um brúðhjón-
in sjálf sem talast vart við. En það
era ekki aðeins systkinin og brúð-
hjónin sem hafa efasemdir um ráða-
haginn. Kaþólikkar mótmæla ákaft
og segjast fremur fara í stríð en fá
konung af mótmælendatrú. Þeir
leggja á ráðin um víg Henry og
BREFBERINN og Nóbelsskáldið;
Massimo Troisi og Philippe Noir-
et í hlutverkum sínum.
V
SAMEVRÓPSKT stór-
virki í kvikmyndagerð;
Úr Margot drottningu.
þrátt fyrir að Margot fyrirlíti mann
sinn, bjargar hún honum og snýst
þannig í raun gegn fjölskyldu sinni
og eigin trú.
í helstu hlutverkum era Isabelle
Adjani, Daniel Auteuil, Jean-Hugues
Anglade, Vincent Perez og Barbet
Schroder. Leikstjóri myndarinnar er
Patrice Chéreau sem einnig skrifaði
handritið ásant Daniele Thompson.
Jefferson sem sendiherra
Jefferson í París er nýjasta gæða-
kvikmyndin úr smiðju þeirra félaga
James Ivory og Ismail Merchant.
Auk handritshöfundarins Ruth
Prawer Jhabvala hafa þeir hlotið
fjölmargar viðurkenningar fyrir verk
sín, þar á meðal mörg Óskarsverð-
laun, og era myndir á borð við Her-
bergi með útsýni, Hávarðsendi og
Dreggjar dagsins löngu orðnar sí-
gildar.
Jefferson í París gerist á áranum
1784-1789 þegar Thomas Jefferson
var sendiherra í Frakklandi. Þetta
vora mótunarár í einkalífi hans og
jafnframt í hinu ókunna landi þar
sem bylting var í þann veginn að
brjótast út. Jefferson, sem síðar
varð forseti Bandaríkjanna, upplifði
þessi umbrotaár í Evrópu og hafði
einstakt tækifæri til að fylgjast með
lífsháttum ólíkra hópa. Er óhætt að
segja að þetta hafí haft áhrif á skoð-
anir hans og hugmyndir fyrir lífstíð.
I helstu hlutverkum í myndinni era
stórleikararnir Nick Nolte og Greta
Scacchi.
Hetjur Keaton
Óvæntar hetjur er fyrsta leik-
stjórnarverkefni hinnar heims-
þekktu leikkonu og Óskarsverð-
launahafa Diane Keaton. Hún er
byggð á samnefndri skáldsögu
bandaríska rithöfundarins Franz
Lidz sem sat lengi í efstu sætum
bóksölulista og er handritið skrifað
af Richard LaGravenese, þekktum
handritshöfundi sem best er þekkt-
ur fyrir söguna The Fisher King.
Lífið leikur ekki beinlínis við hinn
Léttið ykkur verkin.
Spa rié ptyninga.
MELISSA
BMH-550
er sjálfvirk
brauðbökunarvél.
Hún blandar, hnoðar, lyftir og
bakar, „alltaf nýbakað", brauð
að eigin vali og án
allra aukaefna.
Með einu brauði á daa
sparast ca. 30-35 búsund
krónur á ári ÞÉR j HAGlli
Verð kr. 21.042, eða
aðeins kr. 19.990 stgr.
Umboðsmenn um allt land
FÁLKINN
Sími 581-4670
Heimilistækjadeild Fálkans • Heimilistækjadeild Fálkans
kynning a nyju fasteignasölukerfi
SCANDIC HOTEL LOFTLEIÐIR
Bíósalur
föstudaginn 23. feb. kl. 17:30.
þáttöku þarf að tilkynna
í síma 565-5556.
gestum er boðið að þiggja veitingar í boði