Morgunblaðið - 15.03.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 15. MARZ 1996 25
AÐSENDAR GREIIMAR
Enn um Borgarnes
í REYKJAVÍKURBRÉFI Morg-
unblaðsins þ. 3. mars sl. (hér
skammstafað Rvbr.) er enn á ný
reynt að gera tortryggilegar ákvarð-
anir sem ég tók við framkvæmd
úreldingar Mjólkursamiagsins í
Borgarnesi. Reynt er
að draga íjöður yfir
ákvarðanir fv: landbún-
aðarráðherra, Halldórs
Blöndal, sem hann tók
áður en ég kom að
þessu máli. Slíkt ætti
að vera óþarft, því ég
fæ ekki séð að sá samn-
ingur við Kaupfélag
Borgfirðinga, sem lá
fyrir er ég kom í ráðu-
neytið og gerður var
af Hagræðingarnefnd í
umboði fv. landbún-
aðarráðherra, hafi á
einn eða annan hátt
verið andstæður regl-
um frá 22. apríl 1994
(ekki frá 1995 eins og höfundur
Rvbr. segir) eða þeim lagaákvæðum
sem þær reglur byggja á.
Úreldingarstyrkur
eða eignakaup
I Rvbr. er spurt: „Hvers vegna
voru settar reglur um að leita skyldi
eftir almennum tilboðum í hinar
úreltu eignir mjólkursamlagsins...“
og vitnað til reglnanna frá 22. apríl
1994. Svar við þessari spurningu
er að finna á fleiri en einum stað.
Fyrst má nefna að í áfangaskýrslu
Sjömannanefndar frá í maí 1992
um mjólkurframleiðslu er lagt til
að veita styrk til úreldingar á mjólk-
urbúum gegn því að búið verði úrelt
í heild og tryggt að eignir þess verði
ekki teknar aftur í notkun til mjólk-
ui’vinnslu. í skýrslunni er lagt allt
annað til en það að verðmiðlun-
arsjóður eignist úreltar eignir mjólk-
urbúanna eins og eftirfarandi texti
skýrslunnar ber með sér, en þar
segir: „Frá úreldingarfé verði dregið
það verð sem fæst við sölu fasteigna
og véla, enda telji stjórnin (í reglun-
um Hagræðingarnefnd - innskot
mitt) að eignin hafi verið seld á
eðlilegu verð. Séu eignirnar áfram
í eigu rekstraraðila búsins (hér
Kaupfélag Borgfirðinga - innskot
mitt) skal miða við matsverð þeirra“
(leturbr. mín). Næst nefni ég reglur
sem fv. landbúnaðarráðherra, Hall-
dór Blöndal, setti 22. apríl 1994 um
ráðstöfun á verðmiðlunarfé til hag-
ræðingaraðgerða í mjólkuriðnaði og
mjólkurframleiðslu en þar segir svo
í 2. gr-.: „Þegar heimild landbúnað-
arráðherra um að úrelda mjólkurbú
liggur fyrir skal greiða styrk af
verðmiðlunarfé fyrir eignir sem
teknar eru til úreldingar." I þeirri
grein segir ennfremur: „Sé unnt að
selja eignirnar til annarra nota, er
heimilt að draga frá hálft söluverð
þeirra, að frádregnum sölukostnaði.
Nefnd (Hagræðingarnefnd - inn-
skot mitt) skal láta leita eftir al-
mennum _ tilboðum í viðkomandi
eignir.“ í stuttu máli endurspegla
reglurnar álit Sjömannanefndar,
veittur er styrkur til úreldingar fast-
eigna og véla sem lækkar í ákveðnu
hlutfalli af söluandvirði sé unnt að
selja en sé ekki unnt að selja lækk-
ar hann í hlutfalli af matsverði hinna
úrelta eigna, sem þá haldast í eigu
mjólkurbúsins.
Farið að leikreglum
Hvernig skyldu þá þessi atriði
hafa verið útfærð í samningi milli
Hagræðingarnefndar og Kaupfé-
lags Borgfirðinga um úreldingu
Mjólkursamlags Borgfirðinga, sem
öll framkvæmdin byggir á og var
undirritaður þremur vikum áður en
málið kom til minna
kasta? í fyrsta lagi er
samið um að Hagræð-
ingarnefnd greiði bæt-
ur fyrir þær eignir sem
eru teknar til úrelding-
ar. í öðru lagi að Ha-
græðingarnefnd mark-
aðssetji eignirnar í
samráði við K.B. í
þriðja lagi að tjárhæð
sem nemur helmingi
söluverðs dragist frá
upphæð úreldingar-
bóta sem greiðast K.B.
Allt er þetta í fyllsta
samræmi við reglurnar
frá 22. apríl 1994 sem
nefndin vann eftir og
þá stefnu sem Sjömannanefnd
markaði í því áliti sem hún skilaði
fv. landbúnaðarráðherra í maí 1992.
Um þessi atriði varð aldrei ágrein-
ingur milli Hagræðingarnefndarinn-
ar og undirritaðs enda reglumar
sem unnið var eftir skýrar svo sem
áður er rakið.
í Rvbr. er því haldið fram að
Morgunblaðið, Björn Arnórsson og
Vilhjálmur Egilsson, líti svo á að
„hér hafi eignir ríkisins (leturbr.
mín) verið auglýstar til sölu.“ Hér
er alvarlegur misskilningur á ferð-
inni eins og ég hef bent á hér að
framán því ekkert í áliti Sjömanna-
nefndar, í reglunum um hagræð-
ingaraðgerðirnar eða í samningnum
sjálfum, gefur einustu vísbendingu
til að ætla að eignirnar verði ríkis-
ins, þvert á móti. Ég vil einnig benda
á að engin skrif Hagræðingarnefnd-
arinnar til mín gefa minnstu ástæðu
til að ætla að ágreiningur hafi verið
milli mín og nefndarinnar um fram-
kvæmd þessa máls. Ég tel þvert á
móti að ég hafi farið að vilja nefnd-
arinnar en ekki gengið gegn honum.
Það rökstyð ég með því að vitna í
bréf sem nefndin skrifar mér, þegar
hún felur mér samninginn til
ákvörðunar og afgreiðslu. í því bréfi
segir nefndin að „umrædd úrelding-
a rgjörð feli í sér mikilvægasta skref
til hagræðingar í mjólkuriðnaði sem
stigið hefur verið fram til þessa og
falli að einu og öllu að áfanga-
skýrslu Sjömannanefndar." Ég er
hvattur til þess af nefndinni í þessu
bréfí að láta samninginn koma til
framkvæmda svo fljótt sem unnt
er, en þar segir: „Með hliðsjón af
framansögðu mælir nefndin ein-
dregið með því að samingur um
Hagræðingarnefnd
valdi þann kost að af-
henda mér málið, segir
Guðmundur Bjarna-
son, eftir að fulltrúar
KB höfðu hafnað tillögu
nefndarinnar um að
markaðsverð eignanna
yrði metið 60,8 millj.
kr. og jafnframt
hafnað því að auglýsa
eignirnar að nýju.
úreldingu Mjólkursamlagsins í
Borgarnesi komi til framkvæmda
strax og unnt er (leturbr. mín).“
Ég fór eftir þessari áskorun m.a.
þegar ég ákvað að staðfesta samn-
inginn í stað þess að fresta honum
eða hafna að beiðni Sólar hf. Beiðni
um höfnun kom frá Sól hf. í þeim
tilgangi að komið yrði á samrekstri
Sólar hf. og Kaupfélags Borgfirð-
inga. Hefði ég sem landbúnaðarráð-
herra orðið við ósk Sólar hf. um að
hafna samningnum milli Hagræð-
ingarnefndarinnar og K.B. þá hefði
mátt tala um ágreining milli mín
og nefndarinnar. Lái mér svo hver
sem vill fyrir það að ég skuli draga
þá ályktun að skrif Rvbr. gegn mér
í þessu máli séu til að ganga erinda
Sólar hf.
Enginn ágreiningur við
Hagræðingarnefnd
Að lokum ætla ég að svara þeim
fullyrðingum sem fram koma í Rvbr.
um að ég hafi haft ráðgjöf Hagræð-
ingarnefndarinnar að engu í þessu
máli. í bréfinu segir, og vitnað til
úttektar blaðsins á málinu 22. febr-
úar sl.: „Hugmyndir nefndarinnar
voru á þá leið að eignirnar yrðu
auglýstar til sölu að nýju eða kaup-
félaginu yrði gert að greiða um 80
milljónir króna fyrir áframhaldandi
not (leturbr. mín).“ Samkvæmt
þessu lá að sjáifsögðu alltaf fyrir
að eignirnar gætu orðið áfram í eigu
Kaupfélagsins eins og er í dag! Hér
er höfundur Rvbr. enn á ný að búa
til sögu um ágreining milli mín og
nefndarinnar. Til að sýna fram á
að hér var heldur ekki um ágreining
að ræða hvað þetta atriði varðar,
vil ég benda á hvaða kosti nefndin
taldi koma til greina eftir að mark-
aðsfærslu eignanna lauk 1. júní
1995.
• í fyrsta lagi að ganga til sam-
inga við K.B. um viðmiðun á mark-
aðsverði eignanna.
• í öðru lagi að augiýsa eignirn-
ar aftur til sölu í samráði við K.B.
• í þriðja lagi að afhenda mér
málið, nái framantaldir kostir ekki
fram að ganga.
Nefndin valdi þann kost að af-
henda mér málið eftir að fulltrúar
K.B. höfðu hafnað tillögu nefndar-
innar um að markaðsverð eignanna
yrði metið 60,8 millj. kr. og jafn-
framt hafnað því að auglýsa eignirn-
ar að nýju.
Mín niðurstaða, svo sem áður
hefur komið fram, leiddi til þess að
hagræðingarstyrkur til K.B. varð
227 millj. kr. Aftur á móti ef farið
hefði verið eftir lokatillögum Hag-
ræðingarnefndarinnar þá hefði
styrkurinn orðið 223 millj. kr. Mis-
munurinn er aðeins 4 millj. kr. Það
er bitamunur en ekki fjár í þessu
stóra dæmi. Þá má einnig benda á
að þó svo að markaðsvirði eignanna
hefði verið metið á 80 millj. kr.,
eins og nefnt hefur verið, hefði
styrkurinn numið 213 millj. kr. eða
einungis 6,2% lægri fjárhæð en ég
samdi um. Að sjálfsögðu er allveru-
legur munur þar á milli en þó ekki
sá að hann réttlæti það fjölmiðlafár
sem búið hefur verið til. Spytja má
hvers vegna samið var um áður-
nefnda tölu í stað annarrar. Svarið
er, að ég sættist á að miða við hlut-
fallslega sama markaðsverð og gert
var við úreldingu Mjólkurbúsins á
Patreksfirði, sem fv. landbúnaðar-
ráðherra tók ákvörðun um vorið
1993. Mjólkursamlag Patreksfirð-
inga hélt úreltum eignum, skuldbatt
sig til að hætta mjólkurframleiðslu
og frá úreldingarbótum var dreginn
helmingur af metnu markaðsverð-
mæti úreltra eigna á nákvæmlega
sama hátt og gert var hjá Mjólkur-
samlaginu í Borgarnesi.
Ég vona að þeir sem fremur vilja
hafa það sem sannara reynist, sjái
af þessu að við úreldingu mjólkur-
búsins í Borgarnesi var farið að
þeim leikreglum sem fv. landbúnað-
arráðherra, Halldór Blöndal, setti
skv. tillögum Sjömannanefndar, svo
og skv. þeim samningi sem Hagræð-
ingarnefnd gerði við K.B. Vissulega
má deila um öll mannanna verk en
ég taldi ekkert það hafa komið fram
í málinu sem gerði það að verkum
að nauðsynlegt væri að breyta þeim
reglum eða framkvæma uppgjör
með öðrum hætti í Borgarnesi en
áður hafði viðgengist.
Höfundur er
landbúnaðarráðherra.
NYTT - NYTT VOR
/ttuuý 'SCtrft i&Cað,
15% kynningarafsláttur af nýjum tegundum.
Merinoull - silki, angóra, mohair, viskose.... meiriháttar.
Garnhúsið, Suðurlandsbraut 52
v/Fákafen (bláu húsin), sími 568 8235.
Guðmundur
Bjarnason
kjarni málsins!