Morgunblaðið - 21.03.1996, Blaðsíða 38

FIMMTUDAGUR 21. MARZ 1996

MORGUNBLAÐIÐ

AÐSENDAR GREIIMAR
VIÐEYJARSTOFAI
fyrir smærri og stærri hópa
Q)(c)
Eftirminnileg ferð fyrir stórfjölskylduna, starfsmannafélögin,
niðjamótin, átthagasamtökin, félagssamtökin og alla hina
hópana.
GÍ)(9
(hinni sögufrægu Viðeyjarstofu „Slotinu", er rekinn vandaður
veitingastaður. Par svigna borðin undan krásunum,
rétt eins og þau gerðu fyrir 200 árum.
Matseðillinn og matreiðslan er þó með öðrum hætti en þá var.
q)(9
Má freista ykkar með ævintýralegri ferð f
og sælkeramáltíð á góðu verði? f
Sigling út í Viðey tekur aðeins 5 mínútur á afar geðþekkum báti. ||
q)(9
Upplýsingar og borðapantanir í símum 562 1934 og 552 8470.
I Nokkur orð um Blöndu-
virkj unar samninginn
(Leikur kattarins að músinni?)
ÁRIÐ 1982 gera Rafmagnsveitur
ríkisins hinn svokallaða „Heiðar-
samning“ við eigendur Eyvindar-
staðaheiðar og Auðkúluheiðar, við
misjafna hrifningu hjá íbúum svæð-
isins, þótt ekki sé mei.ra sagt.
Grein 5 í áðurnefndum samningi
er eingöngu um uppgræðslu, sem í
ljósi íslenskra iaga hefði ekki þurft
að semja um, þar sem sá sem eyðir
gróðri á að skila honum aftur með
uppgræðslu.
En bændunum þótti vænt um
heiðarnar sínar, enda höfðu þær
styrkt búsetu á svæðinu gegnum
aldirnar, og þeir lögðu áherslu á að
öruggt væri að reynt væri að bæta
fyrir þá stóru fórn, sem þar var
færð með því að sökkva algrónu
landi undir miðlunarlón.
Uppgræðslan á Eyvindarstaða-
heiði hefur tekist vel, miðað við þær
forsendur sem eru, en ljóst er að
uppgræðsla á melum, sem standa
hátt kemur seint í staðinn fyrir vall-
lendisbakkana með Galtará, eða með
öðrum orðum fyrir hluta af sterk-
asta gróðrinum á Eyvindarstaða-
heiði.
11. grein samningsins tekur á
réttindum á heiðinni og þær efa-
SÉRBLAÐ UM SJÁVARÚTVEG
Sérútgáfa
um Suburnesin
Miðvikudaginn 27. mars nk. mun sérblaðið Úr verinu
fjalla sérstaklega um sjávarútveg á Suðurnesjum sem farið
hefur vaxandi síðastliðin ár. Þar verður m.a. litið á
landaðan afla í helstu verstöðvum Suðurnesja síðustu
10 árin, þróun og fjölgun fiskvinnslustöðva, fullvinnslu
sjávaraflans o.fl. Auk þess verður umfjöllun um stærsta
fiskmarkað landsins, Fiskmarkað Suðurnesja, útflutning
á ferskum fiski, nýjungar í fiskumbúðum, viðtöl o.m.fl.
Skilafrestur auglýsingapantana er til klukkan
12.00 mánudaginn 25. mars.
Dóra Gubný Sigurbardóttir og Agnes Arnardóttir,
sölufulltrúar í auglýsingadeild, veita allar nánari
upplýsingar í síma 569 1171 eba
meb símbréfi 569 1110.
- kjarni málsins!
semdir sem RARIK
hafði um þau. Utdr. úr
henni:
„Að því er varðar
Eyvindarstaðaheiði
telja hrepparnir austan
Blöndu til fullkomina
eignarréttinda að henni
samkvæmt afsali frá
Hannesi Péturssyni á
Skíðastöðum, eins og
hann hafi eignast hana
með þinglýstum kaup-
samningi og afsali dags
ll.feb. og 30. ág. 1897
frá Kristjáni Gíslasyni
á Sauðárkróki. Afsalið
frá Hannesi er talið
glatað að svo stöddu.
Virkjunaraðili vefengir ekki að kaup-
in hafi átt sér stað, þannig að hrepp-
arnir séu núna eigendur að þeim
réttindum, sem rekja megi til kaup-
samningsins og afsalsins, en bendir
jafnframt á að ekki sé ljóst sam-
kvæmt almennum reglum að virkj-
unarréttindi fylgi þeim rétti.“
Það afsal sem hér er rætt um
hljóðar nákvæmlega eins og önnur
afsöl fyrir landi. (Selt með gögnum
og gæðum.)
Nú voru heimamenn ákveðnir í
að styrkja stöðu sína gagnvart eign-
arrétti á Eyvindarstaðaheiði og var
lögmaðurinn Guðmundur Pétursson
ráðinn til að haida á eignarréttar-
máli fyrir hönd hreppanna þar sem
skjöl um framsal Hannesar Péturs-
sonar til hreppanna virtust glötuð.
í það var lögð mikil vinna að safna
gögnum og skjölum. Málið var síðan
flutt fyrir dómþingi á Blönduósi 8.
sept. 1988.
Á því dómþingi skeði sá óvænti
atburður að upp úr tösku hjá einum
heimaaðila kom hinn gamli kaup-
samningur, því enn var verið að leita
aðskjölum.
í framhaldi af því leystist dóm-
þingið upp.
Sá kaupsamningur sem kom fram
á dómþinginu tekur á landakaupum
þriggja hreppa. Seyluhreppur og
Bólstaðarhiíðarhreppur kaupa Ey-
vindarstaðaheiði en Lýtingsstaða-
hreppur leggur fram bil félagseignar
lögbýlið Kóngsgarð og Háutungur
úr heimalandi Stafns, sem hreppur-
inn hafði keypt af Eyjólfi Hanssyni
bónda í Stafni. Er það sérkennilegur
gjörningur að leggja þessi lönd til
sameignarfélags ef samskonar eign-
arréttur er ekki fyrir hendi og mikið
vanmat á forvera okkar, en í sömu
mund þykjast menn sækja rök í
Grágás. Hvers vegna voru fossar
undanskildir þegar Auðkúluheiði var
seld á svipuðum tíma ef virkjunar-
réttur fylgir ekki þessum landar-
eignum?
Matsnefnd eru falin mörg verk-
efni í áðurnefndum samningi, má
þar nefna að meta bætur vegna
virkjunarréttinda og hefur hún
dæmt bætur vegna þeirra. Voru þær
bætur greiddar út til jarðeigenda í
Blöndudal, samkvæmt eðli málsins,
en þá kom í ljós að Landsvirkjun
viðurkenndi ekki eignarrétt hrepp-
anna á þeim rétti, vegna Eyvindar-
staðaheiðar.
I framhaldi af því var hafið nýtt
eignardómsmál. Var það rekið fyrir
Erla
Hafsteinsdóttir
mál hefur
Dómþingi Norðurlands
vestra á Sauðárkróki.
Var málinu þar vísað
frá, á þeim forsendum
að þau plögg sem sanni
eignarrétt á landinu
lægju fyrir og Hæsti-
réttur staðfesti þá frá-
vísun.
Þriðja málið var síð-
an flutt núna í nóvem-
ber eins og komið hefur
fram í fjölmiðlum, og
sá dómur hefur fallið
þannig í Héraðsdómi að
hrepparnir eigi aðeins
notkunarrétt þar eða
beitarrétt og veiðirétt í
vatni. Bæði þessi síðari
lögmaðurinn Jónatan
Sveinsson flutt fyrir hönd hrepp-
anna.
Nú hef ég rætt við nokkra lög-
fróða menn, hvort tvennskonar eign-
arréttur væri á landi, sem væri þing-
lesin eign með gögnum og gæðum,
en enginn hefur kveðið upp úr með
það.
Þetta mál er búið að taka það
langan tíma að mælirinn er að verða
fullur og kostnaður fyrir þá hreppa
sem hafa þurft að standa í þessum
málarekstri mikill og enn er eftir
Það er sérkennilegt að
ríkisfyrirtæki geri svo
lélegan samning, segir
Erla Hafsteinsdóttir,
að ekki sé talið eðlilegt
að standa við hann.
að fá afgreiðslu Hæstaréttar á mál-
inu.
Að mínu mati hlýtur þó að vera
hægt að sækja þann kostnað til
Landsvirkjunar, þar sem virkjunar-
aðilinn er orsakavaldurinn í öllum
þessum málatilbúnaði.
í nýbirtum Héraðsdómi kemur
fram að í málflutningi lögmanns
Landsvirkjunar hafi verið vísað til
mikils kostnaðar vegna samninga
við eignaraðila Eyvindarstaðaheiðar
og er þar efst á blaði uppgræðsla,.
Eins og áður sagði lít ég svo á að
það sé eðlilegur virkjunarkostnaður.
Einnig voru þar nefndar rannsóknir
á stöðu veiðimála. Er það ekki eðli-
legur þáttur í virkjun á traustri lax-
veiðiá að kanna stöðu lífríkis henn-
ar, vegna bótaskyldu virkjunaraðila?
Finnst mönnum þetta eðlilegur
málflutningur! Það er sérkennilegt
að ríkisfyrirtæki gera svo slæman
samning að ekki sé talið eðlilegt að
standa við hann og kostnaður vegna
hans sé notaður sem rök í málflutn-
ingi gegn samningsaðila fyrir rétti.
Fjölmiðlaáróður af þessum toga
hefur líka glumið í eyrum manna til
þess eins að sverta stöðu bænda hjá
almennum borgurum landsins.
Harma ég að menn skuli telja sig
knúna til slíks málatilbúnings.
Höfundur er oddviti Blönduhlíðar-
hrcpps.