Morgunblaðið - 21.03.1996, Blaðsíða 49

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 21. MARZ 1996 49
BRÉF TIL BLAÐSINS
Samskiptareglur
á vinnumarkaði
Frá Guðbirni Jónssyni:
í GREINARKORNI sem Þórarinn
V. Þórarinsson skrifar í febrúar-
hefti Vinnuveitendasambandsins,
„Af vettvangi", viðrar hann áhyggj-
ur sínar af verkalýðshreyfingunni í
landinu. Þjóðin hefur að vísu orðið
áþreyfanlega vör við þessa föður-
legu umhyggju hans fyrir hinni
vinnandi alþýðu á undanförnum
árum, einkanlega við gerð kjara-
samninga.
Þótt við gætum hugsanlega orðið
sammála um að verkalýðshreyfing-
in sé eitt af vandamálum í þjóðfé-
lagi okkar, er svo fjarri því, að við
lítum það frá sama sjónarhorni. Ég
lít á það sem eitt helsta vandamál
okkar á leið til eðlilegs endurgjalds
fyrir vinnuframlag, að forysta
verkalýðshreyfingarinnar eyðir
megninu af starfsorku sinni í inn-
byrðis átök, um málefni sem eru
Iangt fjarri kaupgjaldi og aðbúnaði
fólksins á vinnumarkaðnum. En það
er afar mikill misskilningur hjá
Þórarni að það sé verkalýðshreyf-
ingin sem ber ábyrgð á þeim vinnu-
brögðum sem verið hafa hjá stóru
fyrirtækjunum okkar, þ.e. fyrir-
tækjum í flutningi til og frá land-
inu, sem og helstu atvinnugreinum
tekjuöflunar.
Eg veit nú ekki hvort ég á að
vera að vekja athygli hans á því, að
í öllum þessum samningum eru tveir
aðilar, og verkalýðshreyfingin er
aðeins annar þeirra. Hinn aðilinn
er Vinnuveitendasambandið, sem
alltaf kemur fram undir einni harðri
og agaðri miðstýringu, svo sem var
í Sovétríkjunum sálugu.
Vinnuveitendasambandið hefur
því alla tíð haft í hendi sér valdið
til þess að gera samhliða samninga,
á sama tíma; við öll stéttarfélög sem
aðild eiga að starfsrekstri fyrir-
tækja í tekjuöflun þjóðfélagsins og
flutningum. Það er því fyrst og
fremst fyrir skort á hugmyndum
og víðsýni hjá VSÍ sem þessi verk-
föll hafa verið að tröllríða þjóðfélag-
inu_ á undanförnum árum. Áhugi
VSÍ virðist meira hafa beinst að því
að gera verkalýðshreyfínguna
áhrifalitla, frekar en nýta agað
miðstýringarafl sitt til þess að forða
fyrirtækjum og þjóðfélaginu frá
óþarfa vinnustöðvunum og tekj-
utapi. Þegar þess er gætt, að þetta
eru sömu atferlisþættir og urðu
þess valdandi að Sovétríkin liðu
undir lok, finnst mér tímabært að
VSÍ fari að átta sig á þróuninni og
tileinki sér vænlegri starfshætti,
fyrirtækjunum og þjóðfélaginu tij
heilla. Væri þá ekki ráð fyrir VSÍ
að athuga hve stór hluti af vinnu-
markaðnum er innan vébanda þess
og hvernig þau fyrirtæki framfylgja
þeim ákvæðum kjarasamninga og
laga, sem nú þegar eru fyrir hendi.
Lög eru afar lítils megnug í sið-
lausu samfélagi. Náisttök á siðleys-
inu, er samningaleiðin vænlegri en
lagasetning.
Mér sýnist að helstu ítök VSÍ á
vinnumarkaðnum séu í starfsgrein-
um í tekjuöflun þjóðfélagsins og
flutningum, en mikið minni þar fyrir
utan. Gerir VSÍ sér ekki grein fyrir
því, að sá óheiðarleiki sem viðgengst
í starfsháttum margra atvinnu-
greina nú þegar, innan og utan ykk-
ar vébanda, verður grafskrift sam-
taka ykkar innan fárra ára, ef ekki
verður snúið frá núverandi þróun?
Ef VSÍ halda áfram þessa sömu
braut, þ.e. að gera verkalýðshreyf-
inguna sem óvirkasta, eina aflið sem
vill heiðarleg samskipti við ykkur,
en litið framhjá óheiðarleikanum í
röðum atvinnurekenda, gangið þið
beint í gröfina sem ykkar eigin menn
eru að grafa samtökum ykkar. VSÍ
þarf að átta sig á því, að helsti óvin-
ur þess er ekki verkalýðshreyfingin,
heldur óheiðarleiki atvinnurekenda í
samskiptum við launafólkið. Sá
óheiðarleiki er einnig til hjá fyrir-
tækjum innan vébanda VSÍ, eins og
ykkur hefur verið gerð grein fyrir,
en þið ekki enn brugðist við á neinn
hátt.
I áðurnefndu greinarkorni Þórar-
ins segir hann, um afstöðu formanna
landssambanda ASÍ til frumvarps-
draga um samskipti á vinnumark-
aði: „Það er því óskiljanlegt að for-
ystumenn landssambanda ASÍ hafi
hafnað samstarfi um breytingar;
svipt forystu ASÍ samningsumboði
um málið og fjötrað sig fasta í óum-
breytanleika þess sem nefnt var
þrælalög árið 1938.“
Ef við víkjum fyrst að trúverðug-
leika forystu ASÍ, og umhyggju
Þórarins fyrir velferð launafólksins,
getum við litið til þess fyrirbrigðis
sem nefnt hefur verið „launanefnd
ASÍ og VSÍ“. Þessari launanefnd
hefur verið úthlutað vald sem hvergi
á sér stoð í lögum, auk þess sem
hún hefur aldrei verið formlega
stofnuð. Hún e_r skipuð tveimur
aðilum frá ASI, en í henni sitja
fimm aðilar frá vinnuveitendum.
Engar reglur eru til um atkvæða-
greiðslur eða vægi atkvæða, svo
gætt sé jafnræðisreglna við at-
kvæðagreiðslu. Þegar skipað er í
svona nefndir, er það náttúrlega
grundvallarregla að það séu jafn-
margir einstaklingar frá báðum
samingsaðilum sem sitja í nefnd-
inni, en að það sé ekki eins og þarna
er, að atvinnurekendur hafi at-
kvæðavægi upp á 71,44% á meðan
launafólk hefur atkvæðavægi upp á
28,56%. Væri VSÍ tilbúið að skipta
um hlutverk, að hafa tvo menn í
nefndinni á móti fimm frá ASÍ? Ég
held ekki.
Ætli þetta sé ekki ein af ástæð-
unum fyrir því að fólk innan ASÍ,
er farið að gera sér grein fyrir því
að forysta þess hefur einbeitingu til
þess að mæta samstilltum, en oftast
frekar illa útfærðum vélbrögðum
VSÍ. Slægð VSÍ í því að ata forystu-
mönnum verkalýðsfélaga saman, er
einnig nokkuð athyglisverð. Einkan-
lega vegna þess að menn ganga
aftur og aftur í þá sjálfræðifjötra
sem þið leggið út. Það er glöggt
dæmi um skort á rekstrarþekkingu
hjá verkalýðsfélögunum.
Ef VSÍ væri nú fáanlegt til þess
að leggja jafnmikla orku í að útrýma
óheiðarleika hjá atvinnurekendum
og það leggur í að gera verkalýðs-
hreyfínguna óstarfhæfa, myndi það
upplifa það undur, að átta sig á, að
í raun eigi það og verkalýðshreyfing-
in sameiginlegt heildarmarkmið, þ.e.
heilbrigðan vinnumarkað. Slíkt næst
bara ekki meðan annar aðilinn sér
ekkert annað ráð en að vera hælbít-
ur á hinum.
Verkalýðshreyfingin hefur fulla
þörf fyrir aðstoð VSÍ við að koma
atvinnurekendum til þess að fara
eftir þeim lögum og settum leikregl-
um sem nú þegar eru til. í starfi
mínu þarf ég að rukka fyrirtæki um
háar íjárhæðir sem svikist var um
að greiða fyrir vinnuframlag. Þannig
hafa einstakar kröfur farið yfir hálfa
milljón. Heildarsvindlið, á árs grund-
velli, í þeirri atvinnugrein sem ég
starfa við, má áætla að séu mörg
hundruð milljónir. Vekja má athygli
á því að þetta eru allt tekjur sem
væru fyrir ofan skattleysismörk og
því skattskyldar að fullu. Er VSI
ekki að verða tilbúið til að taka á
þessum óheiðarleika með verkalýðs-
hreyfingunni, eða ætlar það að
dunda sér áfram við að vera hælbít-
ur á verkalýðshreyfingunni?
GUÐBJÖRN JÓNSSON
Hjarðarhaga 26, Reykjavík.
Lífeyrissjóöur
Tæknifræöingafélags
íslands
Kirkjusandi, 155 Reykjavík.
Sími: 588-9170.
Myndsendir: 560-8910.
AÐALFUNDUR
Lífeyrissjóðs Tæknifræðingafélags Islands
25. mars 1996, kl. 20:00 á Kirkjusandi,-5. hæð.
1. Fundarsetning.
2. Ársreikningur 1995 og skýrsla stjórnar.
3. Kaffihlé.
4. Tillögur um breytingar á reglugerð LTFÍ.
5. Kosning tveggja fulltrúa í stjórn og eins varamanns.
6. Önnur mál.
Sjóðfélagar eru hvattir til að mceta á aðalfundinn1.
Rekstraraðili: Vecðbréfamarkaður lslandsbanka hf. • Aðili að Verðbréfaþingi Islands
Augnablik,
heilbrigðisráðherra!
Frá stjórnarkonum í Lífsvog:
SAMTÖKIN Lífsvog eru stofnuð
af brýnni nauðsyn og beita sér
fyrir því að aðstoða fólk sem telur
sig hafa orðið fyrir læknamistök-
um hjá „besta heilbrigðiskerfi í
heimi“ (ef vitnað er í ummæli heil-
brigðisráðherra í sjónvarpinu
mánudagskvöldið 11. mars sl.)
Á aðeins einu ári hafa leitað til
félagsins yfir tvö hundruð manns
sem telja að á sér hafi verið réttur
brotinn á einn eða annan hátt.
Við greiningu á vandamálinu má
segja að einkum tvennt standi upp
úr:
Það fyrsta er að mistök er að
heilbrigðiskerfið viðurkennir ekki
mistök og því ástæðulaust að leita
lausna til að fyrirbyggja frekari
mistök, heldur er þögnin valin.
Annað er að tiltölulega fámenn-
ur hópur lækna er valdur að þeim
mistökum sem fólk telur sig hafa
orðið fyrir, því fær öll stéttin óorð
á sig vegna fárra aðila. Komið
hefur fram að mikið er barist um
hvern og einn sjúkling og eru
hagsmunaaðilar ósparir á meðölin
í þeim efnum. Sjúklingurinn verð-
ur að geta treyst því að hans hags-
munir séu hafðir í fyrirrúmi.
Hvaða hagsmunum þjónar það að
læknir vinni samfleytt í 36 klukku-
stundir? Hvers vegna er ekki hægt
að tölvuvæða grunnupplýsingar
úr sjúkraskýrslum fólks (kenni-
tala, blóðflokkur, heimilislæknir
og óþol fyrir lyfjum) svo þær verði
aðgengilegar læknum á öllum
sjúkrastofnunum landsins? Skráin
myndi auðvelda samskipti lækna
á milli til hagsbóta fyrir sjúkling-
inn. Rétt er að einn aðili (heimilis-
læknir) beri ábyrgð á því að hafa
yfirsýn yfir sjúkrasögu hvers og
eins einstaklings því hann/hún
hefur læknisfræðilega þekkingu
til að beina fólki í rétta átt. Ábyrgð
einstaklings á eigin heilsu og fjöl-
skyldu minnkar ekki við það.
Sjálfsagt er að fræða almenning
um hvaðeina sem snýr að bættu
heilbrigði og sjúkdómum. Kynna
þeim rétt sinn og upplýsa um þær
leiðir sem færar eru hveiju sinni.
Brýnt er að samtök eins og
Lífsvog fái að vinna að hagsmun-
um sjúklinga og landsmanna allra
í góðri samvinnu við heilbrigðis-
kerfið. Koma þarf á móts við fé-
lagið og fylgja eftir þeim ábend-
ingum sem koma fram. Það þjón-
ar hagsmunum allra að lands-
menn hafi traust á heilbrigðis-
kerfinu en til þess að það megi
verða þarf að taka á umkvört-
unarefnum og finna lausnir til
framtíðar. Mikið af upplýsinguni
sem við höfum undir höndum er
á þeim nótum að siðferðilega get-
um við ekki tekið þátt í að þau
verði þöguð í hel.
Fyrir hönd samtakana Lífsvogar,
ESTER SVEINBJARNARDÓTTIR,
GUÐRÚN MARÍA ÓSKARSDÓTTIR,
ÁSDÍS FRÍMANNSDÓTTIR,-
í stjóm Lífsvogar.
Reyknesingar
Finnur Ingólfsson, iðnaðar- og viðskiptaráðherra,
• I kynnir ný tœkifœri til atvinnusköpunar föstudaginn
22. mars 1996 kl. 12.00 á Flug HóteU, Keflavik.
Iðnaðar- og viðskiptaráðuneyti
Ný sending frá 0Jj]
creotion madenmisdk
Buxna- og
pilsdragtir - vesti.
Lycra-buxur í 5 litum.
Stuttkápur
og margt fleira.
Frá
KS.
Klaus Steilmann Selection
svart/hvítar pilsdragtir.
Svartar síðbuxur,
100% ull.
Kvenfataverslunin
amtion modemoiselle
Laugavegi 97, sími 551 7015.