Morgunblaðið - 22.05.1996, Blaðsíða 18

18 MIÐVIKUDAGUR 22. MAÍ 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Norðmenn segja mótmælí við
hvalveiðum minni en áður
Bandaríkjamenn og Þjóðverjar
gagnrýna kvóta og veiðar
VERÐLAGSDEILUR marka upphaf
hrefnuveiða Norðmanna sem hófust
í vikunni. Samtök hráefnisframleið-
enda í fiskiðnaði hafa ákveðið lág-
marksverð 26,50 norskar krónur (um
270 íslenskar krónur). Það er 1,50
krónum (um 15 íslenskum krónum)
lægra verð en í fyrra, en kaupendur
segja það hins vegar allt of hátt.
Mótmæli hafa borist gegn veiðunum,
en Norðmenn segja andstöðu minni
en áður.
Kvóti aukinn
35 hvalveiðiskip eru nú á Barents-
hafi og hafsvæðunum umhverfis
Bjarnarey og Jan Mayen. Hrefnu-
kvótinn er 404 dýr, sem veiða má
í ágóðaskyni, auk þess, sem veiða á
21 hrefnu í vísindaskyni. Heildar-
kvótinn á síðasta ári var 232 hrefn-
ur.
Þegar Norðmenn ákváðu kvótann
var gengið út frá því að stofninn á
veiðisvæðinu væri 110 þúsund skepn-
ur. Stofnstærðin er hins vegar um-
deild og vísindanefnd Alþjóðahval-
veiðiráðsins mun ekki gefa út álit í
málinu fyrr en um miðjan júní.
Hrefnuveiðum Norðmanna og
þeirri ákvörðun að auka kvótann
hefur ekki verið tekið þegjandi. Klaus
Kinkel, utanríkisráðherra Þýska-
lands, mótmælti veiðum Norðmanna
í yfirlýsingu áður en þær hófust og
skoraði á þá að hætta veiðum á
bæði sel og hval.
Bandaríkjastjóm mótmælti einnig,
en hótaði hins vegar ekki að grípa
til aðgerða, sem umhverfisverndar-
sinnar vilja beita Norðmenn.
„Bandaríkjamenn eru alfarið and-
vígir hvalveiðum í ágóðaskyni, sem
hafa höggvið stór skörð í sumar teg-
undir og leitt aðrar í útrýmingar-
hættu,“ sagði í yfirlýsingu James
Bakers, stjómanda úthafs- og lofts-
lagsstofnunar Bandaríkjanna og full-
trúa Bandaríkjanna í Alþjóðahval-
veiðiráðinu.
Baker sagði að Bandaríkjamenn
gerðu sér grein fyrir því að Norð-
menn hefðu lagt fram formleg mót-
mæli þegar hvalveiðiráðið samþykkti
bannið við hvalveiðum í ágóðaskyni
árið 1982 og væru því ekki bundnir
af því.
Hann skoraði hins vegar á Norð-
menn að hlíta banninu.
Baker kvað skorta alþjóðlegt eft-
irlit með því hvernig Norðmenn settu
hrefnukvótann og vísaði til þess að
hvorki Alþjóðahvalveiðiráðið né vís-
indanefnd þess hefðu fjallað um
málið.
Ólöglegur útflutningur?
Baker iýsti einnig yfír áhyggjum
vegna fregna um að Norðmenn hefðu
flutt út hrefnukjöt með ólöglegum
hætti. Hann skýrði mál sitt ekki
nánar, en skoraði á Norðmenn að
grípa til nákvæms eftirlits til að
framfylgja útflutningsbanni sínu.
Náttúruvemdarsamtökin World
Wildlife Fund gagnrýndu vfirlýsingu
Bandaríkjastjórnar og sögðu hana
„ótrúlega máttlausa, sláandi uppgjöf
fyrir norskum sjóræningjum, sem
stunda hvalveiðar. Clinton forseti
hefur snúið baki við skýrri skuldbind-
ingu sinni um að vernda hvali fyrir
tilgangslausri slátrun. Aðgerðarleysi
Bandaríkjamanna skiptir sköpum um
það að hvalveiðar í ábataskyni eru
að hefjast á ný.“
Hófstilltari viðbrögð?
„Viðbrögðin í ár eru sýnu hófstilit-
ari en undanfarin ár,“ sagði Hallvard
Johansen, aðstoðarráðuneytisstjóri
norska sjávarútvegsráðuneytisins.
Rune Aasheim, blaða- og menn-
ingarfulltrúi við norska sendiráðið í
París, sagði að engin viðbrögð hefðu
borist við hvalveiðunum og Cecilie
Wiiloch, sendiráðsritari í Bonn,
kvaðst engar spurnir hafa af fyrir-
huguðum aðgerðum umhverfísvernd-
arsamtaka í Þýskalandi.
Sjálfsmorð yfirmanns bandaríska sjóhersins
Boorda hafði rétt
til að bera merkin
Washinjjton. Reuter.
MÁL Jeremy „Mike“ Boorda, yfir-
manns bandaríska flotans, hefur tek-
ið óvænta stefnu því fregnir herma
að hann hafi haft rétt tii að bera
heiðursmerki sem grunsemdir voru
um að hann mætti ekki. Grunurinn
virðist hafa orðið til þess að hann
svipti sig lífí í vikunni sem leið.
Boorda var borinn til grafar í Arl-
ington-kirkjugarðinum á sunnudag
og minningarathöfn fór fram í gær
í dómkirkjunni í Washington, að við-
stöddum Bill Clinton Bandaríkjafor-
seta. Boorda svipti sig lífí á fímmtu-
dag, nokkrum klukkustundum áður
en hann átti að ræða við blaðamenn
tímaritsins Newsweek, er hugðust
spyija hann um heiðursmerki fyrir
hreysti sem hann mun hafa fengið
fyrir framgöngu sína í stríðinu í Víet-
nam. Deiit var um hvort hann mætti
bera heiðursmerkin og tvö bréf, sem
hann ritaði skömmu fyrir sjáifsmorð-
ið, staðfesta að hann óttaðist að
málið myndi valda honum miklum
álitshnekki.
Elmo Zumwalt, fyrrverandi flota-
foringi, sem var yfírmaður flotans í
Víetnamstríðinu, sagði að samkvæmt
heiðursmerkjahandbók flotans frá
1965 væri handhöfunum í sjálfsvald
sett hvort þeir bæru umrædd heið-
ursmerki. John Dalton flotamálaráð-
herra tók í sama streng.
Boorda hafði þó viðurkennt að það
hefðu verið mistök að bera heiðurs-
merkin og lagði þau til hliðar fyrir
ári þegar íjölmiðiar hófu að gera
fyrirspurnir um málið.
Sjálfsmorð flotaforingjans hefur
vakið upp nokkrar umræður um
framgöngu fjölmiðla í málum sem
þessu í Bandaríkjunum. Hefur því
verið haldið fram að Boorda hafi líkt
og fleiri í Bandaríkjunum orðið fórn-
arlamb fjölmiðla og hefur þeim bein-
línis verið kennt um andlát hans.
í nýjasta hefti Newsweek segir
að rétt hafí verið af blaðinu að kanna
hvort Boorda hefði haft rétt til að
bera merkin. „Sjálfsmorðið var ekki
aðeins framið áður en greinin birtist,
heldur tveimur dögum áður en grein-
arskrifunum lauk,“ segir í frásögn
blaðsins af efnistökum sínum.
Blaðið segir að sjálfsmorð Boorda
sé „góð áminning um að þótt frétta-
menn drepi ekki getur það sem þeir
skrifa eða segja haft alvarlegar af-
leiðingar."
Reuter
Eiffel-turn-
inn lokaður
EIFFEL-TURNINUM í París var
lokað fyrir ferðamönnum í gær
vegna verkfalls starfsmanna.
Verkfallsmenn krefjast þess að
fá að leggja í bílastæði við turn-
inn á nýjan leik. Þeir voru svipt-
ir réttinum til að leggja þar
vegna ráðagerða um að gera
svæði fyrir gangandi vegfarend-
ur.
24. maí
og 7. júní verður dregið aukalega
úr greiddum miðum eingöngu!
Vinningar í bæði skiptin eru: t
1. Ferð eða tölvubúnaður fyrir 150.000 krónur.
2. Helgarferð fyrir tvo til Prag.
Aðalútdráttur er 17. júní
Múslimar
falla í
Kína
NÍU múslimskir aðskilnaðar-
sinnar voru drepnir í skotbar-
daga við iögregluna í Xinjiang-
héraði í norðvesturhluta Kína
fyrr í mánuðinum, að sögn kín-
verskra embættismanna í gær.
Yfirvöld í Xinjiang höfðu fyrir-
skipað lögreglunni að hand-
taka meinta aðskilnaðarsinna
sem þau sökuðu um „hryðju-
verkastarfsemi" og dráp á sak-
lausum borgurum. Þau sögðu
markmið aðskilnaðarsinnanna
að fá múslimska íbúa héraðsins
til að heyja „heilagt stríð“ gegn
kínverskum stjórnvöldum.
Kosningar
boðaðar á
Nýja-Sjálandi
STJÓRNMÁLAMENN Nýja-
Sjálands bjuggu sig í gær und-
ir langa kosningabaráttu eftir
að Jim Bol-
ger forsætis-
ráðherra til-
kynnti að
nýtt þing yrði
kosið 12.
október.
Óvissa ríkir í
stjórnmálum
Iandsins þar
sem þetta
verður í fyrsta sinn sem kosið
verður samkvæmt hlutfalls-
kerfi á Nýja-Sjálandi. Sam-
kvæmt skoðanakönnun, sem
birt var í gær, hefur fylgi Þjóð-
arflokks Bolgers og helsta
stjórnarandstöðuflokksins
minnkað verulega vegna upp-
gangs Fyrsta flokks Nýja-Sjá-
lands, sem hefur náð 29% fylgi.
Aukin and-
staða við þró-
unaraðstoð
JOAO de Deus Pinheiro, sem
á sæti í framkvæmdastjórn
Evrópusambandsins, kynnti í
gær nýja skýrslu sem gefur til
kynna að stuðningur almenn-
ings við aðstoð við þróunarríkin
hafí minnkað. Hann sagði
óvissu í efnahagsmálum vera
helstu ástæðu afstöðubreyting-
arinnar.
„Margir Evrópubúar telja
ekki að þróunaraðstoðin dragi
úr fátæktinni," sagði Deus
Pinheiro. Mestur er stuðning-
urinn við aðstoðina á Spáni
og í Grikklandi, rúm 95%, en
tæpur þriðjungur Belga er
andvígur henni.
Rússar sækja
um aðild að
OECD
RÚSSAR sóttu í gær um aðild
að Efnahags- og framfara-
stofnuninni (OECD) og Franz
Vranitsky, kanslari Austurrík-
is, sem stjórnar ársfundi stofn-
unarinnar í París, fagnaði
ákvörðuninni, sagði hana póli-
tísk skilaboð um að Rússar
væru hlynntir frjálsum við-
skiptum. Vranitsky sagði aðild
Rússa geta stuðlað að friði og
stöðugleika en nokkrir emb-
ættismenn sögðu að með um-
sókninni stæði stofnunin
frammi fyrir erfiðum spurn-
ingum um framtíðarskipan og
hlutverk stofnunarinnar.