Morgunblaðið - 22.05.1996, Blaðsíða 31

MÓRGUNBLAÐIÐ
I ;
I
►
)
Í
I
í
V
I
»
I
H
H
&
i
»
;
AÐSENDAR GREINAR
U mferðaröryggi
á Umferðarþingi ’96
Á NÝAFSTÖÐNU
Umferðarþingi sem
Umferðarráð stóð fyrir
birtust margvíslegar
upplýsingar sem tejjast
fréttnæmar. Áður
áætlaður árlegur
kostnaður vegna um-
ferðarslysa upp á 6-8
milljarða með nýjum
reikningsaðferðum
hljóðar nú með endur-
bættum reikningsað-
ferðum upp á 16,2-
18,8 miiljarða króna
eða 4-6% af árlegri
landsframleiðslu.
Þetta, ásamt hörmu-
legum afleiðingum sem
orsakast oft vegna ungra ökumann,
voru þær fréttir sem fjölmiðlar tóku
upp og sögðu skilgreinilega frá. En
eins og svo oft þá var sagt frá því
sem amar að en ekki frá því já-
kvæða, þ.e. þeim möguleikum innan
samgöngukerfisins sem gætu dregið
úr afleiðingum og kostnaði vegna
umferðarslysa.
Jákvæðir kostir
Ef vandamálin, sem greint var
frá á þinginu, eru dregin saman var
ljóst að þau snúa að umferð vélknú-
inna farartækja og þá sér í lagi
umferð einkabíla. I erindi Lilju Ól-
afsdóttur, forstjóra SVR, kom fram
að öryggi þeirra sem velja strætis-
vagninn fram yfir einkabílinn er
margfalt meira. Miðað við danskar
niðurstöður eru farþegar almenn-
ingsvagna allt að því 9 sinnum ör-
uggari en þeir sem ferðast með
einkabílnum. Hér á íslandi er sama
staða uppi þó að svarta bletti megi
finna í samgöngukerfi SVR. Er þá
átt við að- og frágengi við biðstöðv-
ar innan Reykjavíkur sem stefnt er
að lagfæra á komandi árum með
aðgerðum eins og t.d. brú yfir Mi-
kiubraut við Rauðagerði. Þó að
hækkun bílprófsaldurs, úr 17 í 18
ár, hafi ekki verið rætt sérstaklega
á þinginu þá gera flestir sér ljóst
að stytting ökualdurs um eitt ár
dregur úr umferð einkabíla.
í fyrirlestri Helgu
Sigrúnar Harðardóttur
námsráðgjafa kom
fram að á viðkvæmum
þorskaárum væri 17
ára unglingur með
slæmar fyrirmyndir úr
kvikmyndum, auglýs-
ingum og tölvuleikjum.
Án þess að hægt verði
að tengja saman akst-
urslag hasarhetjunnar
Arnolds Zwarsenegg-
ers og unglings, sem
sýnt hefur vítavert gá-
leysi við akstur, þá er
þetta sjónarmið athygli
vert. Líklegt er að sjálf-
ræðisaldur unglinga
verði hækkaður úr 16 árum í 18
ár og er því æskilegt að bílprófsald-
ur verði skoðaður í leiðinni. Einnig
verður að telja það til frétta að í
fyrsta sinn var sérstaklega fjallað
um hjólreiðar á þinginu. Guðbjörg
Halldórsdóttir, varaformaður
Landssamtaka hjólreiðamanna,
flutti fyrirlestur um stöðu hjólreiða-
manna hér á landi. Þar kom fram
að í raun væri hvergi gert sérstak-
lega ráð fyrir hjólandi umferð. Sam-
kvæmt umferðarlögum eiga hjól-
reiðarmenn að vera á götunni en
mega samkvæmt undanþágu vera á
stígum þar sem gangandi eru. Þessi
áhersla er slæm í ljósi þess að á
bilinu 90-92% alvarlegra slysa og
dauðsfalla hjólandi fólks verður við
árekstur við vélknúin ökutæki. Því
hljóti það að vera stefnan að sérs-
takir hjólastígar verði lagðir svo
vernda megi hjólreiðamenn fyrir
hinni vélknúnu umferð.
Að velja rétt
Á síðasta ári létust 24 einstakl-
ingar í umferðinni og 239 einstakl-
ingar slösuðust mikið. Úr þessum
sorglegu staðreyndum má lesa að
flest þessara slysa eru vegna notk-
unar einkabíla, þeim samgöngu-
máta, sem meirihluti íslendinga
hefur vanið sig á að nota. Eðlilegt
er að spytja hvort ekki þurfi að
endurskoða þessa mikiu áherslu sem
Á síðasta ári létust 24
einstaklingar í umferð-
inni. Oskar Dýrmund-
ur Ólafsson segir að
árlegur kostnaður
vegna umferðarslysa sé
16-18 milljarðar króna.
við leggjum á einkabílinn. Það hlýt-
ur að vera öllum ljóst, að ef það
getur verið allt að því 9 sinnum
öruggara að nota þjónustu almenn-
ingsvagna, að með því að hækka
bílprófsaldurinn um 1 ár og hvetja
fólk til þess að draga úr notkun
einkabílsins og auka þar með öryggi
allra vegfarenda, eigum við að gera
það. Eins og skýrsla Hagfræðistofn-
unar Háskólans sýndi þá er ekki
einungis um óhugnanlegan harm-
leik, sem við setjum sjálf á svið, að
ræða, heldur er kostnaður vegna
umferðarslysa hér á landi efnahags-
legt vandamál.
Eðlilega verðum við að spyija
okkur að því hvernig samgöngu-
kerfi við viíjum byggja upp í fram-
tíðinni og þá með kalt mat á stað-
reyndum í huga? Þjóðin veltir árlega
tugum milljarða króna vegna sam-
göngumála. Með hliðsjón af kostn-
aði vegna umferðarslysa er ljóst að
almenningssamgöngur, hjólandi og
gangandi umferð, er mun arðbærari
kostur en umferð einkabíla. Því er
það fræðilega rökrétt að beina íjár-
festingum á öruggari og hagkvæm-
ari valkosti en hingað til hefur ver-
ið gert.
Notkun einkabílsins fylgja vanda-
mál og spurning neytenda og kjós-
enda snýst um það hvort þeir séu
tilbúnir til þess að taka afleiðingun-
um áfram eða hvort krafa morgun-
dagsins verði í raun öruggari og
hagkvæmari valkostir.
Höfundur situr í Umferðarnefnd
Reykjavíkur.
Óskar Dýrmundur
Ólafsson
Höldum áætlun
í Artúnsbrekku
ÁRIÐ 1994 var gerð
síðasta vegaáætlun,
sem gilda átti í fjögur
ár, frá 1995 til 98. Nú
aðeins ári eftir að hún
gekk í gildi hefur ríkis-
stjómin skorið svo nið-
ur hefðbundin framlög
og framlög til fram-
kvæmdaátaks, að ekki
stendur steinn yfir
steini.
Niðurskurðurinn í
ár bitnar harðast á
höfuðborgarsvæðinu,
því svæði sem hefur
verði nokkuð afskipt á
undanförnum árum
þegar vegafé úr ríkis-
sjóði er annarsvegar.
Almennur niðurskurður á fram-
lagi til vegamála er nú rúm 18%,
en fé til svokallaðs framkvæmda-
átaks er skorið mun meira eða um
36%. Þetta kemur harkalegast niður
á höfuðborgarsvæðinu, en
framkæmdaátaksféð, sem skipt er
eftir höfðatölu, hefur farið að mikl-
um hluta til framkvæmda þar. Þess-
ar framkvæmdir skila yfirleitt há-
marksarði.
Mikil slysahætta
- Þetta gerir það nú að verkum
að framkvæmdir sem
fyrirhugaðar voru í
Ártúnsbrekku í ár tefj-
ast. Það veldur því að
bráðabirgðaástand
mun ríkja á þessari
fjölförnu leið í borg-
inni. Borgaryfirvöld,
umferðarnefnd
Reykjavíkurborgar og
Samtök sveitarfélaga
á höfuðborgarsvæðinu
hafa lýst yfir áhyggj-
um sínum vegna frest-
unar áætlunar um að
tvöfalda akbrautir
neðan Ártúnsbrekku.
„Slysahættan er slík
við aðstæður sem
þarna skapast, að ekki er réttlætan-
legt með nokkrum hætti að fresta
framkvæmdum", segir í ályktun frá
Samtökum sveitarfélaga á höfuð-
borgarsvæðinu og þar er einnig
bent á að vegna aukinnar slysa-
hættu gæti kostnaðurinn við frest-
unina því orðið meiri en sparnaður-
inn.
Auknar tekjur
Nú hefur komið í ljós að hækkan-
ir á bensínverði hafa skilað mun
meiri tekjum í ríkissjóð en áætlað
var í fjárlögum. Samkvæmt áætlun-
Ásta R.
Jóhannesdóttir
Auknum tekjum af elds-
neyti á að veija, segir
Ásta Ragnheiður
Jóhannesdóttir, til
slysafyrirbyggjandi •
framkvæmda.
um FÍB frá 6. maí sl. er tekjuauk-
inn áætlaður um 300 milljónir króna
á þessu ári. Síðan hefur bensínverð
enn hækkað, jafnvel þótt hlutur rík-
issjóðs í bensínverðinu hafi lækkað.
Þessi tekjuaukning mun ekki skila
sér til bifreiðaeigenda eða vega-
gerðar að öllu óbreyttu.
Vegagerðin telur að um 200
milljónir króna vanti til þess að
upphafleg áætlun um framkvæmdir
í Ártúnsbrekku standist. Því hef ég
ásamt fjórum öðrum þingmönnum
lagt fram tillögu um að 200 milljón-
um króna af vörugjaldi af eldsneyti
verði varið til að flýta vegafram-
kvæmdum í Ártúnsbrekku í Reykja-
vík.
Viyi er allt sem þarf
Öllum ætti að vera ljóst mikil-
vægi þess að nægt fé fáist til að
ljúka sem fyrst framkvæmdum í
Ártúnsbrekkunni, svo að draga
megi úr hættu á árekstrum og slys-
um. íbúar á höfuðborgarsvæðinu
ættu því að krefjast þess að þing-
menn þeirra styðji þessa auknu fjár-
veitingu til verksins. Tekjurnar eru
til staðar, - vilji er allt sem þarf.
Höfundur er alþingismadur.
MIÐVIKUDAGUR 22. MAÍ1996 31
Hvernig gæludýr
mundir þú fá þér
ef þú ynnir rúmlega
44 miiljomr i
Víkingalottóinu?
L| ■ r
m u 'IBP1
Til mikils að vinna!
Alla miðvikudagafyrirkl. 16.00.