Morgunblaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 22

22 SUNNUDAGUR 15. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
GUÐNI Þórðarson, framkvæmdastjóri Borgarplasts.
Morgunblaðið/Ásdís
IMIKILLISOKN
VIÐSKIPn AIVINNULÍF
Á SUNNUDEGI
► Guðni Þórðarson fæddist á Akranesi árið 1939. Hann
er tæknifræðingur að mennt, lærði í Danmörku. Hann stofn-
aði fyrirtækið Borgarplast ásamt sex öðrum Borgfirðingum
árið 1971 og var stjórnarformaður þess fyrstu 23 árin og
hefur verið framkvæmdastjóri þess undanfarin tíu ár.
Guðni er kvæntur Sjöfn Guðmundsdóttur og eiga þau
þijár dætur.
ÚR framleiðslusal Borgarplasts.
eftir Guðrúnu Guðlaugsdóttur
BORGARPLAST hf. er til
húsa að Sefgörðum 3 á
Seltjarnarnesi. Árla, sl.
miðvikudagsmorgun,
gekk blaðamaður Morgunblaðsins
um húsakynni og lóð Borgarplasts.
Þar innan dyra eru stórir vinnusalir
þar sem stórar vélar móta hinar
ýmsu plastvörur sem fyrirtækið sel-
ur, innanlands sem utan og á lóðinni
fyrir utan eru framleiðsluvörurnar
geymdar þar til þær eru sóttar ýmist
af stórum bílum eða þær eru settar
í gáma og fluttar sjóleiðis á áfanga-
staði. Að sögn Guðna Þórðarsonar
framkvæmdastjóra er fyrirtækið um
þessar mundir að stækka húsnæði
sitt á Seltjarnarnesi sem þá verður
um 2000 fermetrar að stærð, áuk
þess á fyrirtækið 2000 fermetra hús
í Borgarnesi þar sem Borgarplast
framleiðir frauðplastkassa sem not-
aðir eru m.a. til útflutnings á fiski
flugleiðis. Um 170% aukning hefur
orðið í útflutningi á vörum Borgar-
plasts, einkum fiskikerum, á fyrstu
átta mánuðum þessa árs.
„Við vorum sjö félagar sem ákváð-
um að stofna plastfyrirtæki árið
1971. Enginn okkar hafði komið
nálægt plastframleiðslu en eigi að
síður festum við kaup á gamalli plast-
verksmiðju frá Neskaupstað og kom-
um henni í gang uppi í Borgarnesi,"
segir Guðni. „Við byijuðum á að
framleiða einangrunarplast og
byggðum svo fljótlega mikið hús í
Borgamesi. Það hús eigum við enn
og framleiðum í hluta þess frauð-
plastkassa, en leigjum hinn hluta
hússins öðrum fyrirtækjum."
Hófu nýja
framleiðslu árið 1983
Starfsemi sína hér á höfuðborgar-
svæðinu hóf Borgarplast árið 1983
í Kópavogi. „Þá var markaðurinn
fyrir einangrunarplast að hrynja og
við sáum að við þyrftum að hefja
framleiðslu á nýjum vörum og undir-
bjuggum það í nokkur ár,“ segir
Guðni. „í oh'ukreppunni árin 1973
og 1974 gekk fyrirtækið mjög vel,
við náðum í hráefni þegar aðrir gátu
það ekki. Einangrunarplast er fram-
leitt í gufu, við hitann þenjast út
þrítugfalt smákúlur úr plasti og fylla
mótin sem plastið er steypt í. Við
aðra plastframleiðslu er hráefnið,
sem er duft, brætt í sérstökum mót-
um við mikinn hita. Við framleiðsl-
una er bætt í duftið litarefnum, hin
ýmsu fyrirtæki sem kaupa af okkur
t.d. plastker og fleira vilja hafa sér-
stakan lit fyrir sitt fyrirtæki. Fiski-
keramarkaðurinn hér á íslandi er
sennilega einn sá stærsti í heimi, við
seljum um 60 prósent af þeim fiski-
kerum sem hér eru notuð. Ending
slíkra kera er talinn vera um sex ár.“
Mikil aukning í útflutningi
Borgarplast selur talsvert til út-
landa af framleiðslu sinni og mikil
aukning hefur orðið í útflutningnum
á þessu ári. „Alls hefur verið flutt
út fyrir 75 milljón krónur á fyrstu
átta mánuðum þessa árs, sem er
170% aukning miðað við sama tíma
í fyrra. Búist er við að samkvæmt
endurskoðuðum áætlunum nemi út-
flutningurinn alls á þessu ári um 140
milljónum króna, þegar tekið hefur
verið tillit til fyrirliggjandi pantana."
Að sögn Guðna var útflutningur
ekki„ tekinn alvarlega" fyrr árið
1991. „Síðan þá hefur útflutningur
okkar stöðugt verið að aukast og við
stefnum á enn meiri útflutning á
næstunni,“ segir Guðni. „Okkar aðal-
markaður er í Evrópu, einkum á
Bretlandseyjum, en einstaka sala er
um allan heim, svo sem í Argentínu
og Indlandi, svo eitthvað sé nefnt.
Verðið er misjafnt, besta verðið fáum
við í Svíþjóð og Hollandi eins og er.
Utflutningurinn er kostnaðarsamur
en borgar sig í ýmsu tilliti, ekki síst
er heppilegt að með aukinni fram-
leiðslu er hægt að keyra verksmiðj-
una einni vakt lengur, það þýðir
meiri framleiðslu á sama fasta kostn-
að.
Undanfarin ár hefur verksmiðjan
verið keyrð allan sólarhringinn.
Fimm starfsmenn Borgarplasts
starfa við framleiðslu í Borgamesi
en um 30 í verksmiðjunni á Seltjarn-
arnesi. Starfsmenn hér eru á vöktum
og vinna viku á hverri vakt í einu.
Okkur hefur haldist vel á fólki hér.
Við framleiðsluna sjálfa vinna verka-
menn og iðnaðarmenn en við sölu
og markaðssetningu vinna tækni-
menntaðir menn og fólk með góða
málakunnáttu, menntað í viðskipta-
og útflutningsfræðum. Síðasta hálfa
árið hefur verið unnið að þjálfun
nýrra starfsmanna sem eiga að sjá
um að koma afurðunum inn á er-
lenda markaði. Það þarf vel menntað
og þjálfað fólk með góða tungumála-
kunnáttu til þess að annast útflutn-
ingsmálin.
Ný vél þrefaldar afkastagetu
Þann 20. september nk. tekur
Borgarplast formlega í notkun eina
staerstu og öflugustu hverfisteypuvél
í E’vrópu og jafnvel utan Bandaríkj-
anna. Búnaðurinn þrefaldar núver-
andi framleiðslugetu fyrirtækisins og
gerir það að einu því öflugasta í
Evrópu og um leið hinu afkasta-
mesta á íslandi. Búnaðinum er ætlað
að framleiða m.a. fyrir útflutning á
endurvinnanlegum kerum og eru þau
ætluð til notkunar á kjöt og matvæla-
markaði í Evrópu og víðar. Slík ker
þurfa að vera öll úr sama efninu svo
hægt sé að endurvinna þau, ekki
má blanda saman fleiri efnum eins
og gert er við aðra plastframleiðslu.
Þessi vöruþróun er gerð í samvinnu
við Slagteriemes Förskninginstitut,
sem er rannsóknarstofa danska kjöt-
iðnaðarins. Hluti tæknivinnunnar
fyrir framleiðslu þess konar kera var
leyst árið 1988, en markaðurinn var
þá ekki tilbúinn. Árið 1994 var aftur
tekið til hendinni og var eftir það
unnið að undirbúningi fyrir þessa
framleiðslu sem nú er að komast í
fullan gang.
Hafa vinninginn á
innanlandsmarkaði
Helsti keppninautur Borgarplasts
á innanlandsmarkaði er Sæplast, þar
hefur Borgarplast þó vinninginn með
um 60% markaðshlutdeild, en þessu
hefur verið á annan veg farið í út-
flutningi, þar hefur Sæplast haft
vinninginn. Erlend fyrirtæki keppa
líka á þessum markaði, ekki síst
norsk fyrirtæki, sem fá að því er
virðist fjárstuðning til sinnar fram-
leiðslu, öðruvísi gæti þau ekki haft
sína framleiðslu eins ódýra og raun
ber vitni. „Hin nýja hverfísteypuvél
á að breyta stefnunni hjá okkur í
útflutningsmálum," segir Guðni.
„Eins og fyrr greindi hefur útflutn-
ingur Borgarplasts vaxið mikið á
þessu ári. Helstu framleiðsluvörur
Borgarplasts eru fískiker, ýmsar vör-
ur sem tengjast fráveitulögnum, svo
sem rotþrær, olíuskiijur og fleira.
Einnig línubalar, baujur og belgir,
sem og frauðplastkassarnir áður
nefndu, svo eitthvað sé talið. Einnig
framleiddi Borgarplast tengibrunna
fyrir lagningu ljósleiðara sem settir
voru niður með vissu millibili hring-
inn í kringum landið og eru notaðir
til að taka slakann af rörunum sem
ljósleiðarinn er lagður í þannig að
hægt sé að gera við hann á tiltölu-
lega einfaldan hátt. Nýja vélin verður
ekki aðeins notuð til þess að fram-
leiða endurvinnanleg ker heldur
vafalaust aðrar og nýjar vörur einn-
ig, fyrir innanlands sem utanlands-
markað."
Afkoman er allgóð
Afkoma Borgarplasts hefur verið
allgóð undanfarin ár. „Það var að
vísu þrengingartímabil um 1990 hjá
okkur eins og fleirum," segir Guðni.
„Við notuðum það tímabil til þess
að koma á hjá okkur gæðakerfí.
Fyrirtækið er gæðavottað sam-
kvæmt gæðastaðlinum ÍST ICO
9001, sem er alþjóðlegur gæðastað-
all. Þetta annast fyrirtæki sem heitir
Vottun og vottorð okkar er númer
2. Slíkt fyrirkomulag sem þetta er
lykillinn að útflutningi. Það hefur
mikið að segja þegar hægt er að
sýna fram á það erlendis að fram-
leiðslan fari fram undir viðurkenndu
gæðaeftirliti. Þegar við fórum að
skoða þetta árið 1990 var þetta nán-
ast óþekkt hér á landi. Við ákváðum
um áramót 1990-91 að láta verða
af þessu og þá réðum við mann sem
kom þessu kerfi á fyrir okkur og
fengum ráðgjöf utan úr bæ. Það
hefur skilað sér í því m.a. að ef fínnst
hjá okkur gölluð vara er hægt að
rekja feril hennar.
Undir stöðugu eftirliti
Við erum undir stöðugu eftirliti,
það kemur hér maður tvisvar á ári
og fer í gegnum okkar mál, hann
gefur okkur orð í eyra ef við stöndum
okkur ekki. Við fengum vottun árið
1993 og vorum fímmta fyrirtækið
sem kom á slíku kerfi og fyrsta iðn-
fyrirtækið. Það tekur langan tíma
og koma svona gæðaeftirliti á í fyrir-
tæki og er mikið mál, það fylgir
þessu t.d. talsverð skriffinnska. En
fyrirtæki sem versla við okkur geta
líka verið viss um að þau fái ekki
lakari vöru næst þegar þau panta
hjá okkur, heldur jafngóða eða betri.
Það er hættulegt að setja vöru á
markaðinn áður en hún er fullkom-
lega þróuð. Við leiddumst út í að
setja ker á markaðinn árið 1983 sem
ekki reyndust eins vel og skyldi.
Fyrir það máttum við blæða löngu
eftir að búið var að Iaga framleiðsl-
una og gera hana mjög góða. Það
var ekki fyrr en árið 1993, þegar
við fengum gæðavottunina, að við
náðum fyrir fullt og fast að reka af
okkur slyðruorðið."
Borgarplast starfaði um árabil í
Kópavogi en flutti rekstur sinn á
Seltjarnarnes þegar þröngt var orðið
um fyrirtækið í Kópavogi. „Við
keyptum þetta hús ekki síst vegna
þess hve gott rými var í kringum
það og nú höfum við fengið úthlutað
meira landi. Við þurfum gott pláss
utandyra," segir Guðni. Hann segir
að drifkrafturinn í fyrirtækinu sé
fyrst og fremst vöruþróun. „Við höf-
um alla tíð hannað okkar vörur sjálf-
ir og við höfum gæðakerfið ICO
9001 af því að við höfum alla þætti
málsins í okkar höndum, frá því að
við fáum hugmynd að vöru þar til
hún er komin í framleiðslu.
Þegar við hófum þennan rekstur
í Kópavogi árið 1983 voru nánast
engin framleiðslumót til, en við hönn-
uðum þau og hófum framleiðslu á
nýjum vörum. Vöruþróunin gekk svo
hratt að við hönnuðum og settum á
markað nýjar vörur að meðaltali á
þriggja mánaða fresti í nokkur ár á
eftir. Það var sannarlega handa-
gangur í öskjunni þá.
Islenskur iðnaður getur aldrei orð-
ið fjöldaframleiðsluiðnaður. Þetta
fyrirtæki hér er t.d. mjög sérhæft
og svo er um flest þau fyrirtæki sem
stunda útflutning. Sannleikurinn er
sá að betra er að gera fáa hluti vel
og reyna að vinna markað á gæðun-
um, heldur en að framleiða mikið á
kostnað gæðanna. íslensk fyrirtæki
hafa staðið sig ágætlega hvað vöru-
gæði snertir.
Við hjá Borgarplasti höfum lagt
áherslu á gæðin og reyndin hefur
orðið sú að við missum yfírleitt ekki
viðskiptavini okkar. Með tilkomu
hinnar nýju hverfísteypuvélar horf-
um við björtum augum til framtíðar.
Við ætlum að hefja mikla sókn inn
á nýja markaði og erum bjartsýnir
á að vel muni til takast.