Morgunblaðið - 15.09.1996, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 15. SEPTEMBER 1996 23
FRÉTTIR
60 ár frá strandi
„Pourquoi Pas“?
Borgarnesi. Morgunblaðið.
ÞANN 16. september næstkomandi
eru 60 ár liðin frá sjóslysinu undan
Straumfirði á Mýrum er franska
hafrannsóknarskipið „Pourqoui
Pas?“ (Hvers vegna ekki) fórst eft-
ir að hafa strandað á skerinu
Hnokka í suðvestan fárviðri.
„Pourqoui Pas?“ var þriggja
mastra seglskip með gufuvél alls
um 400 rúmlestir að stærð. Skipið
var eign hins heimsfræga vísinda-
manns dr. Jean Charcot og smíðað
árið 1908 að mestu eftir hans fyrir-
sögn. Skipið hafði verið annað
heimili Dr. Charcots um 30 ára
skeið en hann var 69 ára er skipið
fórst. Hann hafði hlotið margvís-
legan heiður fyrir rannsóknarstörf
og vísindaafrek um borð í þessu
skipi. Af 42 manna áhöfn, komst
aðeins einn maður lífs af.
Fljótlega eftir að skipið fórst var
kafað niður að því og ýmsum mun-
um bjargað. Þá rak töluvert brak
og muni úr skipinu á ljörur. Miklu,
af þvi sem fannst, var komið til
franskra yfirvalda. Töluvert mun
þó vera til af munum á söfnum
hérlendis og all nokkrir munir eru
hjá einstaklingum.
Mikill áhugi
Um tíma var ekkert hugað að
flakinu. En seinna fór kafarinn
Andri heitinn Heiðberg að leita að
því og kafaði töluvert niður að því
um tíma og fann meðal annars tvö
af þremur brotum úr skipsklukk-
unni.
A seinni tímum hefur borið á
miklum áhuga ýmissa Frakka sem
lagt hafa leið sína niður að Straum-
fírði undir leiðsögn Svans Steinars-
sonar frá Borgarnesi sem er ættað-
ur frá Straumsfirði og lagði um
tíma fyrir sig köfun.
Aðspurður kvaðst Svanur sjálfur
hafa kafað niður að flakinu og að
hann og Kristinn Einarsson frá
Akranesi, hafi árið 1984 fundið
kompás úr skipinu og hann sé nú
á byggðasafninu í Borgarnesi.
Kvaðst Svanur hafa verið leið-
sögumaður nokkurra hópa, mest
Fransmanna, sem hafí viljað skoða
flakið. Sá sem oftast hefði komið
væri Noel Rousset, sem var áður
í franska sjóhernum. Sá náungi
væri gagntekinn af öllu er varðaði
skipið og sögu þess. Kvaðst Svanur
hafa fengið sendar frá honum
margar ljósmyndir af skipinu og
munum sem í því voru og einnig
smíðateikningar skipsins.
Veit um muni
Kvaðst Svanur vita hvar all
nokkrir munir úr skipinu væru nið-
urkomnir. Til dæmis væru siglinga-
ljósin með kompás í miðjunni og
eitt af þremur stýrishjólum skipsins
að finna í einkaeign suður með sjó.
f votri gröf
Svanur sagði að meðal þeirra
sem komið hefðu í Straumfjörð
væri dótturdóttir dr. Charcot sem
hefði fæðst sama ár og skipið fórst.
Hafi hún sagt að dr. Charcot hafí
frétt af tilvist sinni aðeins nokkrum
dögum fyrir slysið. Hefði hún kom-
ið til þess að heiðra minningu afa
síns og hafí hún viljað að sem
minnst væri hreyft við flakinu. Hún
hefði sagt að hún liti á flakið sem
„vota gröf þeirra sem þarna fór-
ust“. Sagði Svanur að hún hefði
beðið hann um að halda vörð um
flakið og sjá til þess að þar yrði
ekki hreyft við neinu. Sagði Svanur
að samkvæmt lögum væri flakið
eign tryggingarfélags eða fyrrum
eiganda skipsins í allt að 100 ár
eftir strand en síðan yrði það eign
íslenska ríkisins.
Hvers vegna?
„Hvers vegna ekki?“
En hvers vegna hét skipið „Po-
urquoi Pas?“ (Hvers vegna ekki?)
Sagan segir að sem unglingur hafí
dr. Charcot alltaf viljað verða sjó-
maður og þegar foreldrar hans
reyndu að talja hann af því spurði
hann snöggt: „Pourquoi Pas?“.
Aðspurður kvaðst Svanur tölu-
vert hafa grúskað í ýmsu er varðar
„Pourquoi Pas?“ í gegnum tíðina.
Meðal annars hafi hann rekið augun
í villu, að hans mati, er hann hafí
verið að skoða annars glæsilegan
minningarskjöld um slysið sem er í
Þórmóðsskersvita undan Mýrum.
Því á þessum skildi væri sagt að
skipið hefði strandað á Þormóðs-
skeri en ekki á Hnokka, eins og það
gerði. Kvaðst Svanur ekki enn vita
hveijir hefðu staðið fyrir þessum
minningarskildi eða af hvetju þessu
væri haldið þar fram.
Morgunblaðið/Theodór
SVANUR Steinarsson sýnir smíðateikningar af skipinu „Pourquoi
Pas?“ og ljósmyndir sem hann hefur fengið að gjöf frá Frakklandi.
MYND tekin af skipinu þann 25. júlí árið 1908 en þá var það
aðeins nokkurra mánaða gamalt. Fyrir miðju skipi stendur
dr. Jean Charcot.
Sjálfsafgreiðslu-
afsláttur
Nýttu þér 2 kr. sjálfsafgreiðsluafslátt af hverjum
bensínlítra á eftirtöldum þjónustustöðvum Olís.
• Sæbraut við Kleppsveg
• Mjódd í Breiðholti + 2 kr.*
• Gullinbrú í Grafarvogi
• Klöpp við Skúlagötu
• Háaleitisbraut
• Ánanaustum
• Hamraborg, Kópavogi
• Langitangi, Mosfeilsbæ
• Reykjanesbraut, Garðabæ
• Vesturgötu, Hafnarfirði
• Suðurgötu, Akranesi
V
*Viðbótarafsláttur vegna framkvæmda.
léttir þér lífid ^
VINSÆL4STI VETRARDVALARSTAÐUR
jfi
HEIVi
I
KARIBAHAFSDRAUMAR
A SJO
LANDI
PANTANIR STREYMA INN,
SUMAR BROTTFARIR
UPPSELDAR!
SIGLINGAR CARNIVAL í BOÐIALLT ÁRIÐ,VERÐ
FRÁ KR. 79.400
8 d. innif. flug og sigling.Takmarkað pláss, brottfor alla föstudaga.
DÓMINIKANA - 5 TOPPSTAÐIR - FEGURSTU STRENDUR HEIMSINS,
SANNKÖLLUÐ PARADÍS Á JÖRÐ, HITI 25-28° C.
BROTTFÖR ALLA SUNNUDAGA. SNÚÐU VETRI í SÆLUSUMAR
ÍHLÝJU OG LITADÝRÐ HITABELTISINS: FERÐASKRIFSTOFAN
PANTAÐU NÚNA TIL AÐ GETA VALIÐ! 1^11*11 k A A H
Ódýr Thailandsferð
17. okt. -1. nóv.
kr. 139.800
EIMSKLUBBUR
INGOLFS
Austurstræti 17,4. hæð 101 Reykjavík,
sími 56 20 400, fax 562 6564