Morgunblaðið - 17.10.1996, Qupperneq 41

MORGUNBLAÐIÐ
1
I
1
I
j
I
j
1
I
í
PÁLL
SIGURÐSSON
Á Eyrarbakka, við
ströndina, fæddist á
þessum degi fyrir 80
árum Páll Sigurðsson.
Þar ólst hann upp til
tvítugs. Eyrarbakki
hefur löngum verið
verslunar- og fiski-
mannaþorp. Þar dafn-
aði menningar- og
listalíf þrátt fyrir lang-
an vinnudag og stopul-
ar frístundir. Þar var
bæði leikið og sungið
af fólki sem litla tilsögn
hafði fengið og kannski
alls enga en margir
höfðu féngið góða
hæfileika í vöggugjöf. Fólkið túlkaði
hlutverk sín nákvæmlega eins og
því fannst þau vera og það er dýr-
mætast því þannig gat enginn ann-
ar gert það. Hreppstjórinn lék Þor-
stein matgogg í Pilti og stúlku,
hámaði í sig kjötsúpu úr stórri skál
svo hinir komust vart að.
í kirkjunni var lögð rækt við
sönginn og þar höfðu verið organist-
ar hver öðrum betri. Manna á með-
al voru þorpsmálin rædd, meðal
annars man ég eftir einu umræðu-
efni, en það var hvort kartöflumygl-
an sem heijaði þá á Bakkann eins
og annars staðar hefði fyrr komið
upp á austurbakkanum eða vestur-
bakkanum. Eyrbekkingar höfðu
miklar tekjur af kartöflurækt og var
mikið lagt upp úr fljótvöxnum af-
brigðum og menn töluðu jafnvel um
kartöflur sem væru góðar til sölu
og aðrar tegundir sem væru góðar
til átu. í nánd við Eyrarbakka er
eins og alkunna er annað þorp en
það er Stokkseyri. Var nokkur rígur
á milli þessara þorpa eins og oft
tíðkast. Þegar það
henti á Stokkseyri að
einhver giftist út á Eyr-
arbakka var gjarnan
talað um hann, eins og
hann hefði dáið ungur.
í þessu umhverfi ólst
Páll Sigurðsson upp í
stórum systkinahópi og
var sá sjötti í röðinni
af tíu systkinum. For-
eldrar Páls, Sigurður
Guðmundsson og Sig-
ríður Ólafsdóttir kona
hans, voru virðuleg og
alvörugefin og allt
þeirra fas bar vott um
traust og ábyrgðartil-
finningu, þeirra sem ekki mega
vamm sitt vita og eru þessir eigin-
leikar ríkir í fari afkomenda þeirra.
í mínu ungdæmi rak Sigurður bóka-
verslun og í þeirri verslun var keypt
fyrsta bókin sem ég eignaðist. Áð
vísu var það ekki bókin sem mig
langaði í. Mig langaði í bókina
„Margt býr i sjónurn", en hún kost-
aði þijár og sextíu svo systir mín
valdi þá aðra ódýrari handa mér en
það var „Dvergurinn Rauðgrani og
brögð hans“. Bókaverslunin hefur
sjálfsagt verið Sigurði meir hugsjón
en hagnaður en hann var starfsmað-
ur Sparisjóðsins á Eyrarbakka, en
síðar við Landsbanka íslands á Sel-
fossi um áratuga skeið. Fór hann
með áætlunarbílnum á hveijum
morgni upp á Selfoss og kom síðan
heim aftur á kvöldin. Sigurður og
Guðmundur Ebenesersson voru þeir
tveir menn sem styrktu föður minn,
Guðlaug Pálsson, til þess að heíja
verslun. Pabbi hafði verið innanbúð-
ar í tvö ár hjá Sigurði. Páll braust
ungur til mennta, var fyrst við Hér-
FIMMTUDAGUR 17. OKTÖBER 1996 41
AFMÆLI
aðsskólann á Laugarvatni en síðar
í Verslunarskóla' Isiands enda var
hann ijölhæfur og bjó yfir miklum
hæfileikum er ég kynntist enn betur
síðar.
Er ég hóf nám í píanóleik og
dvaldist í Reykjavík á vetrum, at-
vikaðist það þannig að ég fékk að
æfa mig hjá Jóhanni Ólafssyni, sem
þá bjó á Hverfisgötu 59 en í næsta
herbergi á sömu hæð bjuggu ung
og nýgift hjón, þau Ingigerður Þor-
steinsdóttir og Páll Sigurðsson. Þau
voru þá á fyrsta ári í hjónabandi
sínu. Jóhann Ólafsson, sem af góð-
vild sinni leyfði mér að vera á dag-
inn í herbergi sínu að æfa mig,
hafði á unga aldri sýnt mikla tón-
listarhæfileika og þá sérstaklega
mikið næmi. Faðir hans, Ólafur
Helgason, kaupmaður á Eyrar-
bakka, kom eitt sinn að mér er ég
var að æfa og sagði þessi orð við
mig sem festust mér í minni: „Þetta
göfgar“, og átti þá að sjálfsögðu
við tónlistina. Er skemmst frá því
að segja að allt þetta fólk reyndist
mér fjórtán ára gömlum frábærlega
vel. Ingigerður, sem að þeirra tíma
hætti var heimavinnandi eins og
sagt er nú á dögum, var mér af-
skaplega góð og amaðist aldrei við
neinu ónæði frá minni hendi, sem
þó hefur verið ærið, því ég æfði
mig allan daginn. Hún kallaði oft
á mig í kaffi, spjallaði við mig,
sagði mér frá gömlum dögum,
skólafélögum sínum og mörgu
öðru. Hún er einhver sú hlýjasta
og besta persóna sem ég hef kynnst
á lífsleiðinni og eru þær þó marg-
ar. Ég fann strax að þau hjón voru
mjög samrýnd og samhent og varð
ég aldrei var við að þeim bæri neitt
á milli. Þau bjuggu þarna þröngt í
einu kvistherþergi, höfðu sern sagt
eitt herbergi og eldhús. Ég tók
strax eftir miklum bóka-áhuga
Páls, en sérstaklega var skáklistin
mikið áhugamál hans. Hann sökkti
sér niður í frægar skákir, las sér
mikið til og leitaði lausna á hinum
og þessum flækjum á skákborðinu.
En svo var annað sem sömuleiðis
átti hug hans en það var málaralist-
in. Hann gerði mikið af teikningum
og virtist vera óþreytandi að festa
á blað það sem hann var hugfang-
inn af hveiju sinni og man ég að
mikið af því voru andlitsmyndir,
sem er sjálfsagt eitt af því erfið-
asta í þessari miklu listgrein. Og
hugur hans var sífellt opinn fyrir
því að mennta sig og fræðast og
þroskast. Slíkum mönnum leiðist
aldrei, hver nýr dagur er þeim opin-
berun og eftirvænting í því að halda
áfram þar sem frá var horfið.
Á þessum árum þegar ég kynnt-
ist Páli fyrst virtist mér hann vera
talsvert vinstrisinnaður og ég er
ekki grunlaus um að hann hafi ver-
ið talsvert upptekinn af því að kynna
sér öll þau fræði. Hann var reyndar
kominn af miklu sjálfstæðisfólki, en
það hendir víst oft að einmitt þeirra
börn verði vinstrisinnuð. Ingigerður
kona hans var líka af miklu sjálf-
stæðisfólki komin, fólki sem var allt
að því sjálfstæðismenn af Guðs náð.
Síðan skilst mér að mikil breyting
hafi átt sér stað á stjórnmálavið-
horfum Páls og tengist það ekki
síst leit hans og rannsóknareðli.
Auðvitað kom að því á loftinu þar
sem við dvöldumst öll að Páll vildi
kynnast tónlistinni og bað mig að
segja sér til. Ég hófst þegar handa
og sýndi honum hvernig þessi óskilj-
anlegu þagnarmerki (sem sum eru
eins og veirur í smásjá), svörtu
punktar, strik og lyklar breyttust í
tóna. Við komumst samt ekki langt
í þeirri iðju, því Inga birtist brátt,
lagði hendur blíðlega á axlir hans
og um leið bað hún mig blessaðan
að vera ekki að kenna honum þetta
og lét þau orð fylgja að „þá væri
hann sér alveg tapaður". Þessi
ástríða, að kynnast öllu og reyna
að bijóta allt til mergjar, auka við
þekkingu sína og menntun hefur
ætíð fylgt Páli og ekki er langt síð-
an Þorsteinn sonur hans sagði mér
að nú væri faðir sinn önnum kafinn
við að kynna sér stjörnufræði.
Síðar fluttust hjónin úr borginni
og heimsótti ég þau eitt sinn á Sel-
fossi. Þá var þar kominn lítill drengur
og ekki grunaði mig að þessi litli
drengur í vagninum yrði síðar yfir-
maður minn sem kirkjumálaráðherra.
En þetta var sem sagt Þorsteinn
Pálsson. Síðan eignuðust þau annan
son sem heitir Valgeir Pálsson og er
starfandi lögfræðingur. Páll stundaði
bókhald og skrifstofustörf lengst af
ævinni, en Ingigerður lést fyrir rúm-
um 14 árum, langt um aldur fram.
I þorpinu við ströndina þar sem
mér fannst á sumrin ætíð hafa ver-
ið sólskin alla daga (það rigndi að-
eins á nóttunni) starfar kirkjukórinn
enn sem fyrr og mikill áhugi er á
uPPbyggingu og varðveislu gamalla
minja. „Húsið“, sem svo var nefnt,
hefur verið fært í upprunalegt horf
og allt þar minnir á forna daga,
bæði húsgögn og annað. Sérstök
þökk sé þeim er að því stóðu.
Enn sem fyrr heillar fjaran þá
er vilja hlusta á brimið og horfa á
ijölbreytt fuglalíf. Úti fyrir Hrafns-
skeri synda rólegir svanirnir sem
fyrr með sína fagurlega sveigðu
hálsa og ró þeirra minnir okkur á
að halda í streitulaust líferni. Við
sólarupprás glitrar döggin á blóm-
unum á mýrinni eins og á björtum
sumardögum fyrir áttatíu árum, svo
margt er óbreytt. Til hamingju með
afmælið, kæri góði vinur, og þakkir
fyrir hið góða fordæmisgefandi líf
sem þú hefur lifað en vísir menn
segja það einmitt vera mest um
vert í uppfræðslu æskunnar. Þess
hafa afkomendur ykkar Ingu notið
í ríkum mæli.
Páll er á þessum morgni á leið
til Lundúna þar sem hann mun halda
upp á afmæli sitt með sonum sínum,
tengdadætrum; þeim Ingibjörgu
Rafnar lögmanni og Margréti
Magnúsdóttur hjúkrunarfræðingi
og barnabörnum.
Haukur Guðlaugsson.
RAOAUQ ÝSINGAR
þ
M.roskahjálp
20 ára
Stoðþjónusta eða stofnun
Fulltrúafundur Landssamtakanna Þroska-
hjálpar haldinn í Reykjanesbæ 18. og 19.
október 1996.
Dagskrá:
3
Föstudagur 18. október - Flughótel
20.00 Afhending gagna.
20.30 Setning:
Guðmundur Ragnarsson, formaður
Þroskahjálpar.
Ávarp:
Davíð Oddsson, forsætisráðherra.
Erindi:
„Eru hagsmunasamtök fatlaðra og
Tryggingastofnun ríkisins óvinir?“
Karl Steinar Guðnason, forstjóri T.R.
Á milli erinda verður flutt tónlist.
Kaffihúsastemmning - veitingar í boði
bæjarstjórnar Reykjanesbæjar.
3
3
Laugardagur 19. október
- Fjölbrautaskóli Suðurnesja -
09.00 Ávarp: Ellert Eiríksson, bæjarstjóri
Reykjanesbæjar.
09.05 Stoðþjónusta eða stofnun? Hver er
munurinn? - Dr. Rannveig Trausta-
dóttir, félagsfræðingur.
09.35 Er eitthvað val? Meðferðarheimili
eða heimameðferð - Jón Sigur-
mundsson, foreldri.
09.50
10.00
Kaffi.
Persónuleg liðveisla. Eiga foreldrar
og fatlaðir sjálfir að ráða sér liðs-
menn? - Ingibjörg Auðunsdóttir, for-
eldri og varaformaður Landssamtak-
anna Þroskahjálpar.
10.30 Ný hugsun eða gamlar kerfislausnir?
Hvernig ættu sveitarfélögin að byggja
upp stuðningsþjónustu við fötluð börn
og fjölskyldur þeirra? - Lára Björns-
dóttir, félagsmálastjóri.
11.00 Pallborðsumræður með frummæl-
endum og Árna Gunnarssyni, að-
stoðarmanni félagsmálaráðherra.
Sigmundur Ernir Rúnarsson stýrir
umræðum.
12.00 Hádegisverðarhlé.
13.00 Starf og stefna Landssamtakanna
Þroskahjálpar f nútíð, fortíð og fram-
tíð. - Guðmundur Ragnarsson, for-
maður Þroskahjálpar.
13.45 Að rata „rétta leið“ - vangaveltur
starfsmanns.
Hanna Björg Sigurjónsdóttir, starfs-
maður í búsetu liðveislu.
14.15 Liðveisla í atvinnumálum - þarf alltaf
að byggja hús til að leysa vandann?
- Erla Jónsdóttir starfsmaður atvinnu-
leitar á Austurlandi.
14.45 Ég á mér draum - María Hreiðars-
dóttir, formaður Átaks, félags þroska-
heftra og fatlaðra.
15.00 Kaffi.
15.30 Umræður um málefni fundarins og
starf og stefnu Þroskahjálpar með
þátttöku stjórnar og kjörinna full-
trúa. Ályktanir afgreiddar.
18.00 Fundarslit.
19.30 Hátíðarkvöldverður.
Átak, félag þroskaheftra og fatlaðra/um-
ræðuhópar Þroskahjálpar verða með sér-
staka ráðstefnu fyrir hádegi á laugardag.
Dagskrá fulltrúafundarins er öllum opin til
kl. 15.00
Þátttaka tilkynnist á skrifstofu Þroskahjálpar
í síma 588 9390 - bréfsími 588 9272.
|^7J FLUGFELAGIÐ
jrrAiiAHiA
Flugmenn
Flugfélagið Atlanta hf. mun halda námskeið
fyrir flugmenn sem hér segir:
Boeing 737-200
Bóklegt námskeið dagana 18. - 30. nóvem-
ber nk. Að námskeiðinu loknu mun hluta
þátttakenda gefast kostur á verklegri þjálfun
til áritunar skírteinis og ráðningu til flug-
mannsstarfa hjá félaginu. Umsóknarfrestur
rennur út 28. október nk.
Umsækjendur verða að uppfylla eftirfarandi
lágmarkskröfur:
A. Almennt
1. íslenskt atvinnuflugmannsskírteini,
3. flokks.
2. Blindflugsáritun.
3. Bóklegt próf frá Flugskóla íslands til rétt-
inda atvinnuflugmanns 1. flokks.
4. Almennt stúdentspróf eða hliðstæð
menntun.
Reynsla
1. Heildarfartími 1.000 klst.
2. Heildarfartími á fjölhreyfla loftför 100 klst.
(Fartími á fjölhreyfla loftför með tvo flug-
menn æskilegur).
Umsóknir sendist í almennum pósti eða á
myndsendi númer 566 7766 til Hafþórs Haf-
steinssonar, flugrekstrarstjóra, Atlanta-hús,
pósthólf 80, 270 Mosfellsbæ.
Eldri umsóknir óskast endurnýjaðar.