Morgunblaðið - 27.10.1996, Blaðsíða 2

2 SUNNUDAGUR 27. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Hj úkrunarfor stj óri SHR á þingi Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga
Stjórnendur lenda sífellt
milli stríðandi fylkinga
A HJUKRUNARÞINGI sem haldið var á föstudag
á vegum Félags íslenskra hjúkrunarfræðinga lýsti
Sigríður Snæbjörnsdóttir, hjúkrunarforstjóri
Sjúkrahúss Reykjavíkur, erfíðri aðstöðu stjómenda
bráðasjúkrahúsa, sem á krepputímum lenda sífellt
á milli stríðandi fylkinga fjárveitingavaldsins og
sjúklinga.
„Borið hefur á trúnaðarbresti milli sljómenda
á sjúkrahúsum og stjómvalda með þeim afleiðing-
um að traust almennings, sem heldur að á sjúkra-
húsum ríki hin mesta fjármálaóreiða, til stjómend-
anna er lítið," sagði Sigríður. Hún benti á skýrslu
Ríkisendurskoðunar um framkvæmd íjárlaga árið
1995 sem sýnir að Ríkisspítalamir hafí farið 0,5%
fram úr íjárlögum sem hún segir vera smápeninga
í samanburði við ýmsar stofnanir ríkisins.
Sigríður sagði ennfremur að endurskipuleggja
þyrfti hvemig fjármunum er veitt til sjúkrahúsa,
m.a. vegna þess að sjúklingar af landsbyggðinni
leggist oft inn á sjúkrahús í Reykjavík án þess
að tekið sé tillit til þess við fjárveitingar. „Heil-
brigðisþjónustan líður fyrir skort á langtimaáætl-
unum og mikill tími fer í áætlanagerð sem síðar
reynist ónothæf. Skipulögð forgangsröðun hefur
ekki átt upp á pallborðið hér á landi en óskipu-
lögð forgangsröðun sjúklinga eftir þjónustu er
staðreynd þar sem eftirspum er meiri en framboð-
ið.
Við óbreyttar aðstæður verður ekki lengra
gengið í hagræðingu, sparnaði eða niðurskurði á
bráðasjúkrahúsum, “ sagði Sigríður.
Forgangsröðun óumflýjanleg
Anna Lilja Gunnarsdóttir hjúkrunarfræðingur
og forstöðumaður áætlana- og hagdeilda Ríkis-
spítalanna á sæti í nefnd á vegum heilbrigðismála-
ráðherra sem vinnur að skýrslu um forgangsröðun
í heilbrigðisþjónustu. Að hennar mati er forgangs-
röðun í heilbrigðiskerfinu óumflýjanleg þar sem
aukin fjárveiting til heilbrigðismála er ekki fyrir-
sjáanleg. Hún hvatti hjúkrunarfræðinga sem
stærstu heilbrigðisstétt landsins til að hafa áhrif
á þá stefnumótun.
Reglur hafa verið settar víða í nágrannalöndum
um hámarksbið sjúklinga. „í Noregi og Svíþjóð
er til dæmis forgangsraðað í fimm flokka eftir
alvarleika sjúkdóms og þar er miðað _við 3-6
mánaða hámarksbið eftir aðgerðum. Á íslandi
verður að samræma skilgreiningar á biðlistum,
t.d. hveijir fara á biðlistana, áður en rætt er um
slíkt,“ sagði Anna Lilja. Hún sagði ennfremur
ákvarðanir hérlendis oft vera tilviljanakenndar og
í fjárlögum væri stundum veitt fjármagn til sjúkra-
stofnana sem væri síðan eyrnamerkt ákveðnum
verkefnum, t.d. hjartaaðgerðum.
Forgangsröðun er oft skipt í fjögur stig, sagði
Anna Lilja; í fjárlögum er tekin ákvörðun um
skiptingu fjármagns milli málaflokka, þá tekur
heilbrigðisráðuneytið ákvarðanir um hlut ákveð-
inna sjúkrastofnana, t.d. skiptingu milli sjúkra-
húsa og heilsugæslu. Sjúkrastofnanir ákveða þá
hvort fjárfesta skuli í tækni eða húsnæði, biðlistum
sjúklinga er forgangsraðað en í einstaka tilfellum
er um tveggja ára bið, t.d. eftir bæklunaraðgerð.
Vegna spamaðar þarf að loka sjúkradeildum og
þá er spurning um hvaða deildum eigi að loka. I
fjórða lagi minntist Aiina Lilja á hugmyndir um
forgangsröðun sjúklinga, t.d. hvort horfa ætti á
batahorfur, aldur eða líðan sjúklings.
Dómkirkjan í Reykjavík 200 ára
Sýning í
Ráðhúsinu
HÁTÍÐARDAGSKRÁ í tilefni af
200 ára afmæli Dómkirkjunnar í
Reykjavík hófst í gær og stendur
hún til 8. desember. Hátíðin var
sett í Dómkirkjunni og því næst
var opnuð sögusýningin Kirkja
tveggja alda í Tjarnarsal Ráðhúss
Reykjavíkur. Sýningin verður opn-
uð almenningi í dag. í dag kl. 11
verður hátíðarmessa í Dómkirkj-
unni, þar sem biskup íslands,
herra Ólafur Skúlason, predikar
og séra Hjalti Guðmundsson og
séra Jakob Ágúst Hjálmarsson
þjóna fyrir altari. Ávörp flytja
Þorsteinn Pálsson kirkjumálaráð-
herra og hr. Erik Norman Svends-
en Kaupmannahafnarbiskup. Við
hátíðarmessuna verða meðal ann-
arra forseti íslands, ráðherrar,
fulltrúar kirkna og erlendra ríkja.
Kl. 14 í dag verður barnahátíð
í kirkjunni, samkoma tileinkuð
börnum i sókninni. Þar syngur kór
Vesturbæjarskóla, börn af Laufás-
borg koma fram og 10-12 ára
börn sýna helgileik, auk þess sem
lúðrasveit Laugarnesskóla leikur.
Opið hús verður I Dómkirkjunni
og safnaðarheimili hennar og boð-
ið verður upp á leiðsögn og kynn-
ingu á safnaðarstarfinu. Kl. 16 og
17 verða helgistundir í kirkjunni.
Dagskránni verður haldið áfram
fram í desember, með ýmsum
uppákomum.
Morgunblaðið/RAX
OLÍUMÁLVERK Jóns Helgasonar biskups af Dómkirkjunni.
Myndin er í eigu Leifs Sveinssonar.
0 Morgunblaðið/Þorkell
SERA Jakob Ágúst Hjálmarsson hringir klukku Dómkirkjunnar,
sem er á sýningunni í Ráðhúsinu.
Teknir við
innbrot
TVEIR menn voru handteknir við
innbrot í verslunina Prýði í Vest-
mannaeyjum í fyrrinótt og eru menn-
imir jafnframt grunaðir um að hafa
brotist inn í Kaffí Maríu aðfaranótt
föstudagsins og stolið þar áfengi.
Lögreglunni barst tilkynning um
að mennimir hefðu brotist inn í Prýði
um kl. 6 í fyrrinótt og voru þeir
handteknir á staðnum. Þeir gista nú
fangageymslur lögreglunnar.
Árekstur á
einbreiðri brú
HARÐUR árekstur tveggja bíla varð
á brú á Mýrum vestan Hafnar í
Hornafírði síðdegis á föstudaginn og
var ökumaður annars bílsins fluttur
með flugvél á sjúkrahús í Reykjavík
til rannsóknar, en meiðsl hans eru
ekki talin alvarleg.
Að sögn lögreglunnar á Höfn er
brúin einbreið og þykir mesta mildi
að ekki fór verr, en báðir bílarnir eru
stórskemmdir eftir áreksturinn.
Sigur á
Hong Kong
ÍSLAND vann Hong Kong- 23-7 í 25.
umferð á Ólympískákmótinu í brids
í gærmorgun og var íslenska sveitin
þá komin í 2. sæti í sínum riðli.
Ítalía var þá í l.sæti með 493 stig,
ísland með 477 stig, Tævan var í
3. sæti með 476,5 stig og ísrael í
4. sæti með 475,5 stig.
Ávarp rektors á Háskólahátíð
MORGUNBLAÐINU í dag fylgir
32 síðna blaðauki sem nefnist Innan
veggja heimilisins.
Sértekjur 63% fjárveitinga
í ÁVARPI háskólarektors, Svein-
bjöms Bjömssonar, á Háskólahátíð
í gær þar sem brautskráðir voru 172
nemendur, kom fram að skrásettum
nemendum við skólann hefur fjölgað
undanfarin ár en þeir nálgast nú
6000. Auk þess njóta um 7000
manns fræðslu á vegum Endur-
menntunarstofnunar Háskólans.
Sértekjur Háskólans fyrir utan
fjárveitingar úr ríkissjóði verða
væntanlega um 1125 millj. kr eða
um 63% af fjárveitingum til skólans
í ár, sagði rektor. Ríflega helmings
af þeim sértekjum aflar skólinn sér
í formi styrkja, um 400 millj. kr. frá
innlendum aðilum og um 200 millj.
kr aðallega frá Evrópusambandinu.
Auk þess koma um 325 millj. kr. frá
Happdrætti Háskóla íslands, um 100
millj. kr. eru skrásetningargjöld nem-
enda og tekjur Endurmenntunar-
stofnunar nema svipaðri upphæð.
„Þessar tekjur kæmu ekki til Háskól-
ans ef hann væri illa rekinn, stund-
aði slakar rannsóknir og veitti lélega
kennslu og þjónustu," sagði rektor.
Háskólarektor gerði Þjóðarbók-
hlöðu að umtalsefni og sagði bóka-
kost safnsins enn vera langt undir
mörkum sem veijandi eru fyrir há-
skóla sem hyggst byggja upp fram-
haldsnám til rannsókna. Áð sögn
hans hefur fjárveiting til bókakaupa
safnsins staðið óbreytt að krónutölu
í nokkur ár og ekki fylgt verðlagi.
Safnið hefur þurft að skera niður
bóka- og tímaritakaup um 30% og
standi fjárveiting enn óbreytt eins
og frumvarp til fjárlaga gerir ráð
fyrir, sagði háskólarektor að enn
frekar þyrfti að draga úr kaupum.
„Með þessu framhaldi verður bók-
hlaðan umgjörðin ein en ekki sá
brunnur þekkingar sem að var
stefnt."
Félagsmenn Hollvinasamtaka Há-
skóla íslands eru nú um 800 talsins,
fímm hollvinafélög hafa verið stofn-
uð í deildum háskólans og önnur
fímm verða stofnuð á næstunni.
Rektor sagði samtökin og félögin
auðvelda nemendum og öðrum holl-
vinum að njóta þess sem samfélag
háskólans hefur upp á að bjóða með
almennri fræðslu, símenntun og þátt-
töku í menningarviðburðum. Auk
þess sem þau veita þeim tækifæri
til að hafa áhrif á þróun Háskólans.
A
► l-48
Holl samkeppni eða
eftirlitslaust brask?
►innflutningur á notuðum bílum
hefur aukist stórlega, en skiptar
skoðanir eru um ágæti þess. /10
Sættast Saddad og
Assad?
►Hræringar meðal leiðtoga
araba. /16
Hraðlestin Reykjavík
— Keflavík
►Kostnaður gæti numið tugum
milljarða króna. /18
Velgengi byggð
á vandvirkni
►í Viðskiptum og atvinnulífí á
sunnudegi er rætt við Guðmund
Sveinsson, framkvæmdastjóra
Héðins Smiðju. /20
i_______________________
► 1-32
Fjölbreytt orðið
ísálarmalnum
►Einn nafnkunnasti hagyrðingur
Iandsins, Hákon Aðalsteinsson,
hefur nú hreiðrað um sig að Hús-
um í Fljótsdal. /1-3
Með góðu fólki
►Björgvin Halldórsson er þekktur
fyrir flest annað en að sitja með
hendur í skauti. 4
Flóttabörn í
fjallafaðmi
►Nyrst á Indlandi, í bænum
Mussoorie við rætur hæstu fjalla
heims, eiga 1.100 tíbesk flóttabörn
öruggt hæli. /10
Eins og verkið sé
fremur samið undir
áhrifum nútímans
►Loftkastalinn sýnir nú gaman-
leikinn Deleríum Búbónis eftir
bræðuma Jón Múla og Jónas
Ámasyni. Þeir Búbónisbræður
velta fyrir sér erindi hans við okk-
ur í nútímanum. /16
FERÐALÖG
► 1-4
Nepal
► Tvær íslenskar fjallakonur
ákváðu að leita leiksvæða út fyrir
íslenska hálendið, í háfjallalandinu
mikla. /2
París á haustdögum
►Hvað er hægt að hafa fyrir
stafni í París í október? /4
BÍLAR
► 1-4
BMW750ÍL
► Aðeins einn BMW 750ÍL er til
í landinu. L-ið stendur fyrir lengri
gerðina, limúsínuna. /2
Reynsluakstur
►Nýr og snaggaralegur Ford Fi-
esta./4
FASTIR ÞÆTTIR
Fréttir 1/2/4/6/8/bak Skák 36
Leiðari 24 Fólkífréttum 38
Helgispjall 24 Bió/dans 40
Reylyavíkurbréf 24 íþróttir 44
Minningar 27 Útvarp/sjónvarp 45
Myndasögur 34 Dagbók/veður 47
Bréf til blaðsins 34 Gárur 8b
ídag 36 Mannlifsstr. 8b
Brids 36 Kvikmyndir 12b
Stjömuspá 36 Dægurtðnlist 14b
INNLENDAR FRÉTTIR:
2-4-8-BAK
ERLENDAR FRÉTTIR:
1&6