Morgunblaðið - 30.10.1996, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 30. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTR
Ofanflóða-
vamir kosta
9 milljarða
Hætta af snjóflóðum er hvergi talin meirí
en á íslandi. Á vegum umhverfísráðuneytis-
ins hefur nú veríð unnin skýrsla um nauðsyn-
legar vamir gegn þessum hamförum og
kostnaðurinn metinn. Helgi Þorsteinsson
kynnti sér niðurstöðumar.
Bolum
Flati
Patreksl
Siglufjörður
Upphæðir í milljónum króna Þvergarðar, leiðigarðar Krapa-og Einstakar
og upptakastoðvirki aurflóðavarnir byggingar
Kostn. v. Verðm. Kostn. v. Verðm. Kostn. v. Verðm.
Staður Hættustig varnir eigna vamir eigna vamir eigna
Patreksfjörður 1-4 490 1.460 40 910 50 400
Bíldudalur 1-3 80 500 80 550
Flateyri 1 310 1.960
Bolungarvík 2-3 280 930
Hnífsdalur 2-4 330 750 '
ísafjörður 2-4 620 1.520 40 -
Súðavík 1-2 140 480
Siglufjörður 1-3 1.990 5.020
Seyðisfjörður 1-2 640 1.230 120 -
Neskaupstaður 1-3 1.870 7.690 70 880
Samtals 6.750 21.550 290 1.460 120 1270
Kostnaður við
snjóflóðavarnir
í SKÝRSLU sem Veðurstofa íslands
hefur unnið fyrir umhverfisráðu-
neytið er kostnaður við uppbyggingu
snjóflóðavarna á hættusvæðum
áætlaður um sjö milljarðar króna.
Ef teknar eru með varnir gegn
krapa- og aurflóðum og kostnaður
vegna uppkaupa á fasteignum þar
sem varnir koma ekki til greina nær
kostnaðurinn níu milljörðum króna.
Mest vantar í Neskaupstað
og á Siglufirði
Ef reiknað er með skekkjumörk-
um vegna ýmissa óvissuþátta gæti
hann verið alls á bilinu 7-14 milljarð-
ar króna. Heiidarverðmæti fasteigna
sem gert er ráð fyrir að verði varin
er um 24 milljarðar samkvæmt
brunabótamati.
í skýrslunni kemur fram að mestu
þurfi að kosta til snjóflóðavarna á
Siglufirði og í Neskaupstað. Um
Neskaupstað segir orðrétt að þar sé
„við meiri vanda að fást í snjóflóða-
málum en víðast annars staðar á
landinu. Fjöldi bygginga á hugsan-
legum snjóflóðahættusvæðum er
óvíða meiri. Skráð snjóflóðasaga og
líkanreikningar benda til þess að
snjóflóðahætta sé hugsanleg í stór-
um hluta bæjarins. Óhagstæð dreif-
ing byggðarinnar á langri strand-
lengjunni og hið mikla flatarmál
upptakasvæða í hlíðinni gera það
að verkum að engar einfaldar lausn-
ir eru til á vörnum fyrir bæinn.“
Til snjóflóðavarna í Neskaupstað
er áætlað að þurfi að kosta 1.870
milljónum króna til að veija eignir
sem metnar eru á tæplega 7,7 millj-
arða króna. Á Siglufirði þarf enn
hærri upphæð til snjóflóðavarna, eða
1.990 milljónir króna. Þar eru eignir
sem eru taldar í hættu metnar á
rúmlega tvo milljarða.
Að sögn Magnúsar Jónssonar veð-
urstofustjóra er hætta af snjóflóðum
hér á landi meiri miðað við mann-
fjölda heldur en nokkurs annars
staðar svo vitað sé til. „Sums staðar
á landinu eru staðir sem nær ómögu-
legt er að verja vegna kostnaðar eða
aðstæðna. Víða er einnig ekki hægt
að koma vörnum við nema með því
að fórna mannvirkjum sem byggð
eru þar sem koma verður fyrir snjó-
flóðamannvirkjum."
Byggð verði varin, ekki flutt
Að sögn Guðmundar Bjarnasonar
umhverfísráðherra byggir skýrslan á
þeirri meginstefnu að byggð verði
varin en ekki flutt. Hún var kynnt
ríkisstjóminni í gærmorgun og fer
til skoðunar í ráðuneytum og sveitar-
félögum. Guðmundur leggur áherslu
á skýrslan sé ekki endanleg úttekt á
ofanflóðavörnum heldur áfangi á
lengri braut. Óvissan sé mikil, því
kannanir á vettvangi voru gerðar
með sjónmæiingum á skömmum
tíma. Engar ákvarðanir eða tíma-
áætlanir hafa verið teknar varðandi
þær framkvæmdir sem þar eru lagð-
ar til.
„Tvö alvarleg áföll á einu ári hafa
sýnt okkur að svona kannanir má
ekki láta ofan í skúffu, eins og gerð-
ist eftir snjóflóðið í Neskaupstað
1974. Ábyrgðin er hjá sveitarfélögum
og sveitarstjórnum og þau þurfa að
hafa frumkvæði í þessum efnum, en
það er ljóst að sum verkefnin eru of
stór fyrir einstök, veikbyggð sveit-
arfélög," sagði Guðmundur Bjarna-
son.
Skýrslan var unnin eftir vett-
vangsferðir sem farnar voru í maí
og júní síðastliðnum. Veðurstofu-
mönnum til aðstoðar voru tveir
norskir og einn svissneskur snjóflóð-
asérfræðingur auk ýmissa verkfræð-
inga og snjóathugunarmanna á
hveijum stað fyrir sig.
Fleiri fíóð í kólnandi loftslagi
Alls hafa 52 farist í snjóflóðum á
byggð á árunum 1974-1995, en 107
manns frá byijun aldarinnar. Kóln-
andi loftslag frá því um 1965 hefur
ieitt til þess að snjóflóðum hefur
fjölgað. Tjón af völdum flóða í þétt-
býli hefur á árunum 1974-1995 ver-
ið um 3,8 milljarðar króna.
VIÐ afhendingu viðurkenningarinnar. Rannveig Rist, tilvonandi
forstjóri ÍSAL, Elín R. Líndal, formaður Jafnréttisráðs, dr. Christ-
ian Roth, forstjóri ÍSAL, og Páli Pétursson félagsmálaráðherra.
ISAL veitt jafn-
réttisviðurkenning
Misskilningur
tafði neyðarhjálp
Ólafur
Jóhann
í stjórn
Advanta
ÓLAFUR Jóhann Ólafsson, fyrrum
forstjóri Sony Interactive Enter-
tainment Inc., hefur verið skipaður
í stjórn Advanta
Information Serv-
ices, AIS, nýstofn-
aðs dótturfyrir-
tækis Advanta
Corp.
AIS mun starfa
að ýmissi upplýs-
ingatengdri þjón-
ustu við neytend-
ur, annast til
dæmis beina sölu
á bifreiðum, farm-
iðum og fleira, en ekki er búist
við, að starfsemin verði komin í
fullan gang fyrr en í apríl nk.
í fréttatilkynningu frá Advanta
Corp. segir Dennis Alter, stjórnar-
formaður fyrirtækisins, að Ólafur
sé kunnur víða um heim vegna alls
þess, sem hann hafí fengið áorkað
á tiltölulega stuttum ferli. Á aðeins
fimm árum hefði hann byggt upp
Sony Interactive, sem hefði nú for-
ystu á sínu sviði.
„Það er okkur mikils virði að fá
Ólaf til liðs við okkur. Hann býr
yfir mikilli þekkingu á sviði rann-
sókna og hugbúnaðarþróunar og
einnig á markaðssetningu og sölu,“
sagði Alter.
Advanta Corp., sem er einn
stærsti útgefandi bankakorta í
Bandaríkjunum, hefur meira en sex
milljónir viðskiptavina. Annast það
alhliða fjármálaþjónustu með 3.400
starfsmenn og eignaumsýsla þess
er metin á um 1.200 milljarða ísl.
kr.
ÍSLENSKA álfélagið í Straums-
vík, ÍSAL, hlaut í gær jafnréttis-
viðurkenningu Jafnréttisráðs fyr-
ir lofsvert framtak í jafnréttis-
málum en hún var nú veitt í
fimmta sinn.
í rökstuðningi lagði dómnefnd
áherslu á valið byggði ekki aðeins
á því að kona hafi verið ráðin í
stöðu forstjóra heldur einnig
vegna þess að ISAL hafi um all-
langt skeið unnið að því í sam-
vinnu við stéttarfélög að auka
jafnrétti kvenna og karla.
Fyrirtækið hafi unnið að því
að fjölga konum í störfum með
ýmsum hætti auk þess sem skiln-
ings gæti á að sömu laun eigi
að veita jafnt konum og körlum
fyrir sömu eða jafnverðmæt
störf.
Elín R. Líndal, formaður Jafn-
réttisráðs, sagði í ávarpi við af-
hendingu viðurkenningarinnar
að með því að velja ÍSAL væri
m.a. verið að minna stjórnvöld á
að hægt væri að gera störf í stór-
iðju aðgengilcg og eftirsóknar-
verð fyrir konur. Taldi hún sér-
staklega mikilvægt að stjórnvöld
legðu lóð sín á vogarskálarnar í
ljósi þess að búast mætti við að
hundruð starfa sköpuðust vegna
aukinna umsvifa í stóriðju og iðn-
aði á næstu misserum.
Dr. Christian Roth, forstjóri
ÍSAL, sagði að fyrirtækið hefði
reynt ýmsar leiðir til að fjölga
konum í fyrirtækinu en lengi vel
með takmörkuðum árangri. Þó
hefði tekist að hækka hlutfall
kvenna meðal sumarstarfsmanna
úr 10% árið 1988 í 34% í ár. Roth
sagði að langtímamarkmið ISAL
væri að 20% starfsmanna væru
konur en nú eru þær 12% fastra
starfsmanna. Roth greindi frá því
að næsta ár yrðu 70 nýir starfs-
menn fengnir til starfa og vonir
væru bundnar við að 30 konur
yrðu ráðnar.
Sagði Roth að fyrirtækið hefði
reynt að jafna hlut kynjanna með
því að ákveða kvóta. Sú aðferð
hefði ekki reynst vel og skapað
fleiri vandamál en hún leysti.
MISSKILNINGUR milli lögreglu á
Húsavík og starfsmanna Neyðar-
línunnar í Reykjavík olli því að um
50 mínútna töf varð á því að sjúkra-
bíll væri sendur rétta leið til aðstoð-
ar manni sem fengið hafði hjarta-
áfall. Maðurinn lést skömmu eftir
að áfallið reið yfír, samkvæmt upp-
lýsingum frá lögreglunni á Húsa-
vík.
Maðurinn var á leið til ijúpna
við annan mann og kenndi sér
meins þegar þeir stigu úr bíl sínum
við Hrossaborgir í Oxarfirði, eftir
að hafa fylgt heiðarslóða um 15
kílómetra leið frá þjóðveginum, að
sögn Sigurðar Brynjúlfssonar, yfir-
lögregluþjóns á Húsavík.
Misskilningurinn olli því að
sjúkrabíll og læknir frá Húsavík
voru sendir um 70-80 km leið að
Hrossaborg á Mývatnsöræfum en
ekki um 60-70 km leið að Hrossa-
borg í Öxarfirði.
Að sögn Bergsveins Alfonsson-
ar, aðstoðarframkvæmdastjóra
Neyðarlínunnar, barst tilkynning
frá nálægum bæ um veikindi
mannsins, sem áður hafði átt við
hjartveiki að etja, röskum stundar-
fjórðungri eftir klukkan eitt síðdegis
á sunnudag.
Tilkynnandinn gaf upp staðinn
Hrossaborgir í Öxarfirði og sagði
nánar aðspurður að staðkunnugir
þekktu örnefnið. Bergsveinn segir
að tafarlaust hafi lögreglan á
Húsavík verið látin vita af útkalli
í Hrossaborgir, Öxarfírði og henni
gefin upp símanúmer tilkynnand-
ans og farsímanúmer í bíl sjúkl-
ingsins og ferðafélaga hans.
Bergsveinn segir að á næstu tíu
mínútum hafi starfsfólk Neyðarlín-
unnar tvívegis verið i sambandi við
vettvang og reyndur sjúkraflutn-
ingsmaður í höfuðstöðvum Neyðar-
línunnar hafi í seinna skiptið gefið
leiðbeiningar í gegnum síma um
tilraun til endurlífgunar.
Sigurður Brynjúlfsson yfirlög-
regluþjónn segir að eftir samtalið
við starfsmenn Neyðarlínunnar hafi
sá sem tók við útkallinu hjá lög-
reglu á Húsavík talið að viðkomandi
væri staddur við Hrossaborg á Mý-
vatnsöræfum og telji ekki að Öxar-
fjarðar hafi verið getið í símtalinu.
Sjúkrabíll með lækni var sendur
frá Húsavík á Mývatnsöræfí og
jafnframt voru menn frá Grímsstöð-
um á Fjöllum beðnir að fara á stað-
inn. Lögreglan hafí ekki náð sam-
bandi við þau símanúmer sem Neyð-
arlínan fékk uppgefin. Sigurður seg-
ir að Hrossaborgir séu ekki þekkt
örnefni í Öxarfírði og Kelduhverfí.
Misskilningurinn kemur í ljós
Sigurður segir að upphaflegt
útkall sé tímasett 13.21 í bækur
lögreglu en klukkan 14.10 komu
mennirnir frá Grímsstöðum að
Hrossborgum og fundu þá engan
sjúklinginn. Bíllinn frá Húsavík var
þá kominn langleiðina á staðinn.
í framhaldi af því kom misskiln-
ingurinn í ljós og að númerið sem
gefið hafði verið upp var á bæ í
Kelduhverfi. Var þá sendur sjúkra-
bíll frá Húsavík í Öxarfjörð auk
þess sem sjúkrabíll og læknir voru
sendir um 55 km leið frá Kópasperi.
Maðurinn var látinn þegar hjálp
barst og að sögn Sigurðar er talið
að hann hafí látist skömmu eftir
að áfallið reið yfír, áður en hjálp
hefði getað borist.
Bæði Bergsveinn og Sigurður
lýstu vonbrigðum með að boðin
skyldu hafa brenglast með fyrr-
greindum hætti. „Við erum miður
okkar. Svona á ekki að geta gerst,“
sagði Bergsveinn.
Ólafur
Jóhann